بهترين سرمايه گذاري براي خانواده

[رزیتا]

بهترين سرمايه گذاري براي خانواده

(اساسنامه خانواده قرآني 9)

اشاره

حسن خلق و اهميت آن

احترام متقابل

چند روايت

اشاره

1. سلسله نوشتارهاي "اساسنامه خانواده قرآني"، مجموعه اي است که مي کوشد در پرتو تبيين ويژگيهاي خانواده از منظر قرآن، با تکيه بر يک سلسله راه کارهاي عملي و کاربردي، شما را در دستيابي به يک خانواده موفق قرآني رهنمون شود. اين سلسله به قلم و کوشش استاد دکتر سيد محسن ميرباقري، عضو هيأت علمي دانشگاه و چهره نام آشنا در عرصه قرآن پژوهي کشور نوشته و با اندکي تصرف به صورت روزانه پيش کش حضورتان مي گردد؛ اميد که سودمند و مقبول نظر افتد.

حسن خلق و اهميت آن
بهترين و آسان ترين راه براي انجام تعهداتي که در خانواده وجود دارد، ايجاد بستري مناسب در فضايي اخلاقي و الهي است. بالاترين معيار براي ارتباط انساني حسن خلق و خوش رفتاري است. در تاريخ و روايات بسيار مي بينيم که پيامبر اکرم (ص) و ائمه هدي سلام الله عليهم در برخوردهايي که با غيرمسلمان داشتند، چنان ملاطفت آميز و همراه با عفو و گذشت برخورد مي کردند که بسياري از مردم از همين رهگذر اسلام مي آوردند.
گاهي حسن خلق قلب يک انسان را به طور کلي تغيير مي دهد. البته اين گونه برخورد نيازمند صبري طولاني است و بايد براي اصلاح خانواده وقت و سرمايه گذاشته شود و حسن خلق و صبر از جمله اين سرمايه گذاريهاست.


قرآن خطاب به رسول اکرم (ص) مي فرمايد« وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ » و به راستى تو بر خلق و خوى بس بزرگى هستى(قلم/4)
و در عباراتي ديگر مي فرمايد:
« فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ »
پس به [برکت] رحمت الهي با آنان نرمخو [پرمهر] شدي و اگر تندخو و سختدل بودي قطعاً از پيرامون تو پراکنده مي شدند. (آل عمران/159)
بر اساس اين آيه نرمخويي پيامبر رحمتي الهي دانسته شده و اين نکته را يادآورده است که عامل مهم در مردمداري نيک خويي و رفتار خوش است و گرنه همگان از آدمي رويگردان خواهند شد.
بخشي از دستورات جنب? عام دارد؛ مثل حسن خلق و حسن کلام. قرآن کريم به عام? مردم نيکو سخن گفتن با يکديگر را دستور مي دهد.
دستور به نيکو سخن گفتن فقط مخصوص مسلمانان با يکديگر نيست بلکه آنان وظيفه داردند با غيرمسلمان نيز به نيک سخن بگويند. به خوبي سخن گفتن مانند ساير اموراخلاقي در ارتباط با بستگان و اقوام جدي تر مي شود و به همين نسبت در ارتباط با اعضاي خانواده رنگ و بوي جدي تري به خود مي گيرد. توجه به اين نکته لازم و ضروري است که چه مقدار از رفتارهاي خوب در طول روز براي خدا انجام مي شود؟ بسياري از رفتارهاي نيک در جامعه براي حفظ شؤون اجتماعي است. در بسياري از موارد اگر آداب اجتماعي رعايت نشود. جايگاه فرد در جامعه به خطر خواهد افتاد لذا بايد توجه کرد که حسن خلق، حسن گفتار و حسن رفتار در راستاي رضاي خدا باشد. لازم? حسن خلق و معاشرت صبر است. اگر انسان بخواهد زود عکس العمل نشان دهد، راحت ترين راه را انتخاب کرده است. زيرا طبع انسان اين است که زود آشفته شود ولي بايد کظم غيظ داشت و خويشتندار بود و با آرامش مشکلات را حل نمود. بديها را مي تواند با نيکي و حسن خلق دفع نمود. از نظر قرآن کريم خوبي و بدي يکسان نيست بايد بديها را با خوبي دفع کرد.
نتيج? چنين برخوردي تبديل شدن عداوتهاي ديرين به دوستيهاي صميمانه است. همچنان که دشمنان رسول خدا (ص) به دوستاني مخلص تبديل شدند. گاهي حسن خلق قلب يک انسان را به طور کلي تغيير مي دهد. البته اين گونه برخورد نيازمند صبري طولاني است و بايد براي اصلاح خانواده وقت و سرمايه گذاشته شود و حسن خلق و صبر از جمله اين سرمايه گذاريهاست. اين نوع برخورد آثار ويژه اي دارد. طبيعي است اگر کسي بخواهد خانواده اي تشکيل دهد و آن را در مسير هدايت کمک نمايد بايد طرح اخلاق اسلامي را به اجرا برساند تا در نهايت به خانواده اي موفق و قرآني دست يابد.

احترام متقابل
از معيارهاي مهم در حسن خلق حسن گفتار است؛ يعني در معاشرت عبارات و الفاظ به گونه اي برگزيده شود که شخصيت طرف مقابل حفظ گردد. گاهي جمله اي نسنجيده زحمات فرد را به کلي به ياد مي دهد. معيارهاي براي حفظ احترام متقابل و تفاهم در زندگي وجود دارد که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:
1ـ به کار بردن کلمات زيبا
2ـ عيب جويي نکردن و پرهيز از گلايه نمودن
3ـ تعريف کردن از خوبيها و شايستگيها
4ـ راز نگهداري نسبت به همسر
5ـ عدم توجه به بدگويي ديگران
6 ـ احترام گذاشتن به نظر طرف مقابل
7ـ ناديده گرفتن خطاها
8ـ توجه کردن به احساسها
9ـ همکاري در امور
10ـ ايجاد تنوع در زندگي

چند روايت
در مورد حسن کلام و دقت در نوع عبارات و الفاظ به ذکر چند روايت از ائمه معصومين سلام الله بسندهمي کنيم: پيامبر اکرم (ص) فرمود:
«لَو عَلِمَ الرَّجُلُ مالَهُ في حُسنِ لَعَلمَ لَاَنَّهُ اِلي لَمُحتاجُ حُسنِ الخُلق»
اگر فرد بداند که چه چيزي براي او در حسن خلق نهفته است، باور مي کند که به آن محتاج است.
آنچه مهم است حسن گفتار و پس از آن حسن رفتار است که زن و شوهر را به يکديگر نزديک مي سازد و در تشکيل خانواده اي قرآني نقش بسياري دارد.
امام رضا (ع) فرمود:
«خَيرُکُم مَن أطابَ الکَلامِ وَأطعَمَ الطَّعامَ وَ صَلّي بِالَّيلِ وَالنّاسُ يَنامُ»
بهترين شما کسي است که کلام را نيکو کند و به فقرا طعام دهد و شب را در حالي که مردم در خوابند به نماز بگذرانند.
رسول اکرم (ص) فرمود:
«أفادَ الرَّجُلُ بَعدَ الايمانِ مِنِ امرَاَهِ ذات دينِ وَ جَمالٍ تَسُرُّهُ اِذا نَظَرَ اِلَيها وَ تُطيعُهُ اَمَرَها وَ تَخفُظُهُ في نَفسِها وَ مالِهِ اِذا غابَ عَنها»
هيچ مرد مسلماني بعد از اسلام بهره نبرده است بهتر از همسري که ديندار و زيبا باشد، که چون به او بنگرد شاد شود. و هرگاه به او امري کند اطاعت نمايد و از خود و مال شوهرش در غياب او محافظت کند.
چنان که بيان شد مهمترين و بارزترين مصاديق حسن خلق، کلام نيکوست، خوب سخن گفتن هنري بزرگ است اما در عين حال صريح گويي با حفظ حدود پسنديده است درصد بالايي از اختلافات خانوادگي منشأ در بذرباني دارد.
نکت? بعدي در حسن خلق بعد از حسن کلام، حسن رفتار است. از خصوصيات همسر آن است که خوش برخورد باشد. چهر? باز و حسن برخورد همسر با شوهرش از نعمتهاي الهي شمرده شده است. برخي از افراد بسيار گله مي کنند. اين گلايه ها در وهل? نخست زندگي را بر خود فرد تلخ مي کند و در درج? دوم براي ساير افراد خانواده و بخصوص همسر عذاب آور خواهد ساخت. هم? افراد در هر شرايطي خوبيها و بديهايي دارند. بايد آموخت که شکرگزار خوبيها بود و مشکلات را به حساب ذخير? آخرت گذاشت. در اين صورت ديگر جايي براي گلايه باقي نمي ماند. به زبان آوردن کمبودها و گلايه کردن از آن، محبت را کم مي کند و نشاط زندگي را از بين
مي برد. گاهي تذکر براي برطرف کردن مشکلات خوب است اما تکرار آن نتيجه اي به عکس خواهد داشت.
آنچه مهم است حسن گفتار و پس از آن حسن رفتار است که زن و شوهر را به يکديگر نزديک مي سازد و در تشکيل خانواده اي قرآني نقش بسياري دارد.


تاليف: دکتر سيد محسن ميرباقري
فرآوري: شکوري_کارشناس بخش قرآن