کورته چیروک

[behnam5555]

گۆڕبەگۆڕ

ئارەقەی ڕەش و شینم دەرداوە، هەتا ئەژنۆم لە قوڕ و لیتەدایە. قووڵكێكم هەڵكەندووە گەزێك پان و دوو گەز درێژە. قوڵنگەكەم لە لایەكی قووڵكەكە هەڵپەساردووە و پێمەڕە بەدەست قوڕ و لیتە دەردەدەم و كەوتوومەتە هەناسەبڕكێ. كاری خۆمە و دەبێ زۆر زوو تەواوی بكەم. بێتوو كارەكەم وەدرەنگی بكەوێ ، بۆگەن دەبـم. چركەیەك وێستانـم نییە. لەوەتا وە بیرم دێ هیچ‌كات ئاوا بە دڵ كارم نەكردووە و خۆم ماندوو نەكردووە.
ئاسـمان ڕەنگێكی خۆڵەمێشینی بە خۆیەوە گرتووە. كەشەهەورەكان دەڵێی ڕێگای كزربۆوەی دوای بارانەن و تەراكتۆر بەسەریان‌دا ڕۆیشتووە. بەرەبەیانێكی ساردە و هاڵاوی هەناسەم لە قووڵكەكەوە دێتە دەرێ و دەڵێی ئاوری تێدا دەكوژێننەوە.
جێگای گۆڕەكەمـم بۆیە وا لە حەوزە گەورە دوور خستەوە، ترسم بوو ئاوی حەوزەكە بدەڵێتە نێوی و بۆ هەتا هەتایە گۆڕەكەم شێدار بێ. ئەو شوێنەی هەڵمبژاردووە بە بەر لێژایی قەڵاكەوەیە و كەوتۆتە شانی ڕۆژهەڵاتی حەوزەگەورە. سەرەتا كە دەستم بە هەڵكەندن كرد، توێژێك چیمەنتۆی ڕەش و كەڕوواوی بوو. تا شكاندم تەواوی بەری دەستم بلۆقی دا و هەر قوڵنگێكم دادێناوە بلۆقێكی دەستم دەتەقی و ئاوەكەی لەگەڵ ئارەقەی تەوێڵم دەتكانە سەر عەرزەكە و خاكە بریندارەكە دەكەوتە سۆڵەسۆڵ. كاتێ دیتم درزێك كەوتۆتە چیمەنتۆكە، خۆشی كەوتە دڵم. نووكی تیژی قوڵنگەكەم تێگیراند، قرچەیەكی لێوەهات و یەك‌تەختە هەڵقەندرا. خۆڵەمڕەیەكی نەرم وەدەركەوت. تاشە چیمـەنـتۆم لەتوكـوت كـرد و لام ‌دایە قەراغ و دەستم‌ دا پێمەڕەكەم و خۆڵەمڕەم دەردا، تەپ و تۆزێك ساز بووبوو دەتگوت ڕەشەبا هەڵیكردووە. هەرچی پێمەڕەم لـێ دادەگرت هێندە نەرم و وشك بوو بە دەمی پێمەڕەكەوە گیر نەدەبوو و دەڕژایەوە خوارێ. بە هەڵەپڕووكێ و تاڵووكە خۆڵم دەردەدا؛ هێندەم خۆڵەمڕە پێوە نووسابوو و لەگەڵ ئارەقەی جەستەم تێك هەڵەنگووتبوون، دەتگوت وڕچەقوڕینەی منداڵانـم. هەرچۆنێك بوو بە چنگ و كۆش دواییم بە خۆڵەپۆتەكە هێنا و دەرم‌دا دەرێ. قەت ئەوەندە لە كار بە پەلە نەبووم، وەك ئاشی ئاور هەڵدەسووڕام. ئاخر بیستبووم ئەگەر مردوو زۆر بـمێنێتەوە دەماسێ. دەمگوت ئەگەر زۆر بـمێنێتەوە و بـماسێ، دەبێ گۆڕەكە گەورەتر بكەمەوە و ئەو وەختە شان و شەپیلكم دێنە دەر و لە هەڕەكە دەكەوم و تەرمەكەم هەروا بە دەرەوە دەمێنێتەوە و بۆگەن دەبـم.
دوای تەواو بوونی خۆڵەپۆتە، گەیشتە عەرزێكی وشك و ڕەق و قەڵشت‌قەڵشت. دەتگوت جێگەی گۆلاوە وشك بۆتەوە و تواتوا بووە. هیندە ڕەق بوو وەك بەفركوش وا بوو. نووكی قوڵنگەكە بە حاڵ دەیبڕی. هەڵمكەند و هەڵمكەند و هەڵمكەند. ئێوارە كە سەرم هەڵێنا، خۆر لە شانی بەردە زەردەوە خەریك بوو ئاوا دەبوو. منیش لە نێو قووڵكەكەدا بە حاڵ سەرم بە دەرەوە بوو. تا ئێستا گۆڕی ئاوا قووڵم نەدیبوو. بەڵام دەستم هەڵنەگرت لە هەڵكەندن. ئەو شەوە تا بەیانی هەر هەڵمكەند. كە گزنگ لەسەرانی دا و كفنی سپی بە بەر ئاسـمان دووری، خەریك بووم گۆڕیچەكەی هەڵكەنـم؟ پاتۆڵەكەم تا چۆكم هەڵكرد و كەوشەكانـم فڕێ دایە دەرێ؛ چونكە لە قوڕ و لیتەدا هەر جڵقەیان دەهات. گەیشتبووە ئاو و وەك زنە نەرم نەرم ئاو لە گۆڕیچەكەوە هەڵدەقوڵی، قووڵكەیەكی چكوڵەم لەبەر زنەكەدا دروست كرد و بینم پێوەنا، هەر ئاو هەڵقولێ و خواردمەوە. دەمـخواردەوە و دەمگوت با گوڕەكەم نەخووسێنێ و بەڵكوو ئاوەكەی دوایی بێ و دەست بكەم بە ناشتنی تەرمەكەم. هەروا كە بینم بە ئاوەكەوە نابوو، لەپڕ دەمم پڕ بوو لە قوڕ و وەك چەققە پێوەی نووسا.
كە هەستامە سەر پێ ئاوەكە وشكی كردبوو، زگم ببووە مەشكە. قوڕەكەم لە زارم كردەوە و تووڕم هەڵدا، تەماشام كرد هەرچوار ددانەكەی پێشەوەم بە تۆپەڵە قوڕەكەوە نووساون. بەپەلە دەستم برد بۆ دەمم، هەر دوو لێویشم لـێ ببوونەوە و دەمە بێددانەكەم ببووە كونە قرژاڵ. ویستم بێمە دەرێ و تەرمەكەم ڕۆهێڵمە خوارێ و بینێژم، ئەختوچارم كرد نەمتوانی وە سەر كەومەوە. لەو كەندڕە قووڵەدا گیرم خواردبوو. قوڵنگ و پێمەڕەكەم فڕێ دابووە دەرێ و پێگیرەم لەم بەر و ئەو بەری گۆڕەكە ساز نەكردبوو، كە پێی لەسەر دانێم و بێمە دەرێ. ویستم بە چنگ و نینۆك پێگیرە هەڵكەنـم، بەڵام تەواوی نینۆكەكانـم لەبن‌دا هەڵكەندرابوون، ئەوەندەم قوڕ و خیز و خۆڵ پێ دەردابوون. ددانیشم نەبوو. دەستەوئەژنۆ دانیشتم. دوای ماوەیەك سێبەرێكی نەرم بە سەرمدا كشا و بارانەیەكی گەرمم بە سەردا باری. كە سەرم هەڵێنا، خۆم بووم! دوازدە ساڵم تەمەن بوو، لەسەر لێواری گۆڕەكە وێستابووم و میزم هەڵدەداشت.
گوتـم: جا شەرم ناكەی؟ داناڕزێی، نازانی ئەوە قەبرە، بۆ میزی تێدەكەی؟
لەپڕ وەبیرم هاتەوە من لێرەدا گیرم خواردووە. بریا لێی تووڕە نەبوایەم، جا هەڵێ و بڕوا چ بكەم؟ كەسم وە گیر ناكەوێ داوای یارمەتیی لـێ بكەم. كەوتـمە پاڕانەوە. بەڵام ئەو قاقا پێم پێدەكەنی. لەپڕ وە بیرم هاتەوە لێو و ددانـم نەماوە و خۆم نەبێ كەس نازانێ دەڵێم چی. وا دیارە هەر لێم حاڵی نەبووە گوتوومە چی. بۆیە تۆزێ دڵم خۆش بوو بەوەی كە ڕەنگە لەم تووڕە بوونەم نەگەیشتبێ. گوتـم كاكە چكۆل گیان! ئەو قوڵنگەم بۆ بـخە خوارێ، ناتوانـم بێمە دەرێ. پێگیرەی پێ دروست دەكەم. ئەو مەیتەی لەوێیە بۆگەن دەبێ. دەستی كرد بە پێكەنین و هەڵبەزدابەز لە قەراغ گۆڕەكە؛ هەرچیم دەكرد لێم حاڵی نەدەبوو. گڵی دەكرد بە سەرم‌دا، بەردی پێدا دەدام. خوداخودام بوو قوڵنگەكە یان پێمەڕەكەشم پێدا دا بەڵكوو یەكیانـم وە دەست كەوێتەوە و بە لەونێك بتوانـم لەو قووڵكە بێمە دەرێ. خودا و ڕاستان قوڵنگەكەی هەڵگرتبوو نابوویە سەر سەری و دەیگوت پێتدا دەم، بیدەم بەسەرتدا؟ بتكوژم؟ لە دڵی خۆمدا دەمگوت ڕۆڵە گیان كێ دەكووژی؟ من لە مێژە مردووم. ئەوە نییە گۆڕ بۆ خۆم هەڵدەكەنـم. بە سەر و دەست داوام لـێ دەكرد قوڵنگەكە بهاوێ، بەڵام نەیدەهاویشت. لەپڕ لەسەر گڵەكە لاقی خزی و تلاسكەی بەست. قوڵنگەكەی لە دەست بەربۆوە و كەوت بە سەر قامكەكەڵەی لاقی چەپەمدا. سەرم لە گێژەوە هات و دڵم سست بوو. كە سەرم هەڵێنا كوڕە لەسەر لێواری گۆڕەكە گیر ببوو خەریك بوو بە سەرەوە بەردەبۆوە. لە تاوان هەستامە سەر پێ و باوەشم بۆ گرتەوە. دوای هێندێ گریان و قیژەقیژ جووڵەیەكی كرد و كەوتە خوارێ. قورسایییەكەی بەسەر هەردوو دەستمدا درا و شتێك وەك دووكەڵ و تەپوتۆز بەرز بۆوە. كە تۆز و دووكەڵەكە ڕەوی، تەماشام كرد بە غەیری خۆم و قوڵنگەكە و هێندێ خاك و خۆڵی داوەریو هیچی دیكە لە نێو گۆڕەكەدا نەبوو.
هاتـمە دەرێ. تەرمەكەم چەن هەنگاو لەولا گۆڕەكەوە درێژ كرابوو. بەرماڵەكەی هەروا بە سەرەوە بوو، با لۆیەكی هەڵدابۆوە. لاقی چەپی وە دەر كەوتبوو، قامكەكەڵەی ڕەش و شین هەڵگەڕابوو. بەرماڵەكەم داداوە و وە دووی كفن كەوتـم. دووكانی بەزازی نەما سەری پێدا نەكەم، كفن لە هیچ كوێ وەگیر نەدەكەوت. نازانـم زۆرم پێچوو یان كەم، لەپڕ وە بیرم هاتەوە تەرمەكەم بەجێ هێشتووە. بە هەڵاتن گەڕامەوە. سەگێك لە ژوور سەرم باوێشكی دەدا و پشیلەیەك دەمی نابووە نێو جەرگ و دڵم و خوێنە خەستەكەی دەخوارد و سـمێڵی دەلستەوە. بەردێكم ڕێهاڵاندن، هەڵاتن. مەیتەكەم بە كۆڵمدا دا و بە بەرماڵەكە توند لە خۆمم شەتەك دا و كەوتـمە گەڕان. دووكان نەما نەچم و داوای كفنی لـێ نەكەم. بە سەر و دەست و زمان ئاماژەم دەكرد، كەسم لـێ حاڵی نەدەبوو. پاش گەڕانێكی زۆر لە دووكانی قەسابێك باوەشێكیان ڕۆژنامە دامێ و گوتیان تێوەی پێچە لە كفن نامێنێتەوە.
بەرە و حەوزەگەورە گەڕامەوە. دیوارەكانی هەموو هەڵتەكابوون و حەوزێكی سەرئاوەڵا و ڕووناك بوو. هەرچوار دەوری چیمەن و سەوزەڵانی بوو. مەیتەكەم لەسەر تاتەبەردێك دانا و بە مست ئاوم پێدا كرد و دەستم كرد بە شۆردنی. دەستم بە هەر جێیەكیدا دێنا پێستەكەی دادەماڵكا و گۆشتێكی شین و خۆڵەمێشی وە دەر دەكەوت. ڕۆژنامەكانـم هێنا و تێوەم پێچا. لە هەر لایەكم دەپێچا یەسقانەكانی دەشكان و ڕۆژنامەكەی كون دەكرد. لاقم دەپێچاوە دەستم لـێ دەبۆوە، دەستم دەپێچاوە سەرم لـێ دەبۆوە. وای لـێهات زیاتر لە بیست تۆپەڵە گۆشت و یەسقانـم لە ڕۆژنامە پێچابوو و لەسەر بەرماڵەكەم دانابوو. دەتگوت بەشەگۆشتی قوربانییە ڕیزم كردوون. پاشان بەرماڵەكەم گرێ دا و دام بەشانـمدا و چووم بۆ لای گۆڕەكەم. تەماشام كرد تاتە بەردێكە دەڵێی سەدان ساڵە كەسی بەلادا نەچووە. گۆڕەكە پڕ كرابۆوە و تاتە بەردەكەیان لەسەر دانابوو. كە تەماشای لێواری بەردەكەم كرد بە خەتی بزماری نووسرابوو مێرمنداڵێكی دوازدە ساڵان لەم شوێنەدا نێژراوە و كەس تا ئێستا نەیزانیوە كێیە و ناوی چیە؟! بەرماڵەكەم لە شانـم توند كرد و وەڕێ‌كەوتـم. ئێستا شاخ و دەشت و دۆڵانـم هەموو پشكنیوە، جێیەك نییە ئەم تەرمە لەت‌لەت و هەڵپڕووكاوەمی لـێ بنێژم.

ئەمین گەردیگلانی

بەهاری 1381