آداب و رسوم و فرهنگ ِ اقوام ایران زمین

[افسون 13]

مولودی خوانی در کوچه های ماه رمضان ، از آئین کهن

رمضان ماه مهمانی خدا است و مردم مسلمان کشورمان نیز هر کدام به گونه ای در این مهمانی حضور دارند ، مردم كردستان نیز برای خود آئینهایی در این ماه دارند كه هر چند شماری از آنها بعد از گذشت سالها فراموش شده اند ولی همچنان بعضی مراسمهای ماه مهمانی خدا در این استان ، ویژه و خاص هستند .

با آغاز ماه ضیافت خدا در کردستان ندای مرحبا مرحبا با آهنگ و وزن خاصی در محله ها به گوش می رسد ، آوازی که فرا رسیدن ماه برکت و رحمت را به مردم شهر خبر می دهد و از بلندگوی مساجد این آواز خوش به گوش می رسد و مردم خبردار می شوند که فردا اولین روز از ماه مبارک رمضان است .

پیش از اذان مغرب مساجد و تکایای استان کردستان پُر از صدای دعاهای مذهبی و اشعاری می شوند که نمازگزاران در مدح رسول گرامی اسلام حضرت محمد (ص) می خوانند و این نواهای خوشی که در مدح پیامبر خدا خوانده می شود و روح هر بنده ای را از گناه و معصیت پاک کرده و به سمت تعالی و صداقت سوق می دهد و به همین دلیل است که برگزاری مولودی خوانی در ایام ماه مبارک رمضان در مساجد ، تکایا و حتی منازل شخصی از اهمیت ویژه ای برخوردار است . این اشعار مذهبی تا پانزدهم ماه رمضان به اوج خود می رسند اما با گذشتن از نیمه ماه رمضان ، آوازها کم کم تغییر لحن پیدا می کنند و لحن اندوه و حزن می گیرند و مردم خود را آماده خداحافظی از مهمانی خداوند متعال می کنند . از اینجا به بعد ، صحبت از فراق است و خداحافظی با ماه مبارک رمضان . در این شبها اگر در کوچه های کردستان راه بروید ، ندای الوداع الوداع با ماه مبارک رمضان گوشتان را پر خواهد کرد و به شما گوشزد می کند که فرصت برای حضور در مهمانی خدا بسیار اندک شده است .


شلیک توپ و نواختن دهل و سرنا برای خبردادن رسیدن ماه رمضان

خادم یكی از مساجد قدیمی سنندج كه از پیرمردهای محل است می گوید : در گذشته مردم سنندج روز آخر شعبان خود را بر پشت بام خانه ها می رساندند تا هلال ماه را ببینند بعد از آن ، نقاره چی ها که سه یا چهار نفر دهل زن مشهور بودند با سرنا زدن بر یکی از بلندیهای وسط شهر و میدان اصلی مردم را با خبر می کردند ، نوای مخصوص فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را می زدند و مردم را به آماده شدن در این مهمانی فرا می خواندند .


نان پختن دسته جمعی زنان در 27 ماه رمضان

حاجیه آمنه یکی از زنان خوش ذوق محله آغا زمان ، درباره آیین سحری و رنگ و بوی سفره افطار و سحری در کردستان می گوید : سر سفره افطار کردها همیشه پنیر ممتاز کوهستانهاى کردستان ، شیر، عسل ، گردوی تازه و انجیر به وفور یافت می شد . وی ادامه می دهد : بعد از افطاری و خواندن نماز همگی منتظر خوردن آش دوغ ، ترخینه یا آش کردی می شدیم ولی متأسفانه دیگر این روزها غذاهای صنعتی مجالی برای عرض اندام غذاهای محلی در مناطق مختلف کردنشین به ویژه کردستان فراهم نمی کند . حاجیه آمنه با اشاره به اینکه کردهای کردستان ، سفره های ساده و دوست داشتنی شان را با پختن نانهای محلی رنگین می کردند ، می گوید : نانهایی مثل نان برساق و نان تاوه ای حاصل کدبانوگری زنان کرد بود که عطر و بوی خاصی به سفره می داد . زنان کرد طبق آیین دیرینه شان نوعی نان ویژه و محلی برای شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان می پزند که به آن کولیره می گویند و بعد از پخت ، آن را بین همسایگان و اهالی محل تقسیم می کنند که البته هنوز این آئین در بخشی از مناطق استان وجود دارد . زنان کردستان ، برای پخت کولیره : آرد ، مغز گردو و مقداری روغن را با هم مخلوط کرده و در تنور می گذاشتند در حقیقت کولیره پزی از روز 26 ماه مبارک رمضان و بعد از نماز ظهر شروع می شود و خمیرهای آماده شده ، در روز 27 رمضان به تنور می رفتند .


منبع :khabaronline.ir