اعلام رسمی ساخت داروی ایدز در کشور

[SonBol]

در یک روز آفتابی، بیمارستان امام خمینی تهران میزبان جلسه معرفی دستاورد دانشمندان ایرانی در عرصه پزشکی بود.
در این جلسه که وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مسوولین این وزارتخانه از جمله معاون غذا و دارو و متخصصان و محققان پزشکی و ایدز در کنار خبرنگاران حضور داشتند، داروی IMOD که نوعی داروی تقویت سیستم ایمنی بدن است معرفی شد. این دارو با همکاری 6 ساله بیش از 600 محقق و به سرپرستی یک گروه 6 نفره با هدایت دکتر فرهادی، وزیر دو دوره پیشین بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به بازار راه یافته است.

دکتر باقر لنکرانی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در این جلسه، ضمن معرفی رسمی این دارو، برخی خصوصیات آن را بر شمرد. به گفته دکتر لنکرانی، این دارو به همراه داروهای ضد ویروس ایدز استفاده شده و با استفاده از مواد طبیعی به تقویت سیستم ایمنی بدن مبتلایان به ایدز منجر می­شود.

در این جلسه که با اجرای مرتضی حیدری، مجری برجسته تلویزیون برگزار شد، کلیپ جالبی درباره بیماری ایدز نیز پخش شد.

حیدری برخی مشخصات دارو IMOD را اینچنین اعلام کرد: دارویی با اثربخشی پایدارتر و موثرتر از داروهای موجود که هیچ عرضه جانبی قابل ملاحظه­ای نداشته و با هزینه­ای پایین تولید می­شود.

دکتر دیناروند معاون غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دیگر سخنران جلسه بود. وی با اشاره به استراتژی­های دارویی مقابله با ایدز یعنی مبارزه با ویروس، واکسن و تقویت سیستم ایمنی، مشکلات هر یک از روش­ها را برشمرد. به گفته وی، اکثر داروهای موجود گران و دارای عوارض غالباً شدید جانبی می­باشند.

دکتر دیناروند با اشاره به اینکه عارضه اصلی حاصل از بیماری ایدز ضعف سیستم ایمنی است و با تقویت آن می­توان بر بیماری غلبه کرد، افزود: با جلوگیری از کاهش مقدار گلبول­های سفید T حامل گیرنده سطحی CD4 (شاخص CD4)، می­توان بیمار را در مقابل عفونت­های ثانویه حاصل از بیماری ایدز تقویت کرد.

به گفته معاون غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، این دارو به تایید وزارتخانه متبوع وی رسیده و این وزارتخانه از آن حمایت کامل خواهد کرد. وی با اطمینان داروی مذکور را ایمن، موثر و بی­خطر دانست و تاکید کرد که این دارو قطعاً برای درمان بیماری ایدز موثر است.

دیناروند با اشاره به اصرار مقام رهبری در سرمایه­گذاری دولت در توسعه علمی کشور، این دستاورد علمی را یک جرقه ندانست و آن را ناشی از وجود بسترهای لازم برای توسعه داروهای مانند IMOD دانست.

خانم دکتر محرز، رییس انجمن بیماری­های عفونی که سرپرستی مرکز تحقیقات ایدز را نیز بر عهده دارد، دیگر سخنران این جلسه بود. وی که سرپرستی آزمایش­های بالینی این دارو را بر عهده داشته است، با اشاره به اینکه دوز مورد استفاده این دارو چهار هزارم دوز سمی آن است، افزود: این دارو برای تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از ورود به مرحله حاد ایدز کاربرد دارد و بنابراین می­توان آن را یک واکسن درمانی برای ناقلین ویروس که وارد مرحله نهایی بیماری نشده­اند، دانست. بنا بر آخرین نتایج تحقیقات گروه تحت سرپرستی خانم دکتر محرز، این دارو ممکن است باعث جلوگیری از ورود ویروس به سلول شود.

دکتر فرهادی، مجری طرح تولید این دارو با اعلام اینکه این دارو طی یک فرآیند نانوبیوتکنولوژی تولید شده است، تاکید کرد که ما در آغاز یک دوره ارائه نوآوری­ها برای درمان بیماری­های صعب­العلاج هستیم.

وی با اشاره به مراحل مختلف توسعه این داروی یعنی طرح ایده، مطالعات سم­شناسی، آنالیز ساختمانی و عملکرد دارو، انتقال ایده، تولید آزمایشگاهی، مطالعات حیوانی، سه مرحله مطالعات بالینی و تولید صنعتی، از همکاری یک گروه 600 نفره در طرح توسعه این دارو خبر داد.

به گفته دکتر فرهادی، این دارو به صورت یک دوره درمانی 90 روزه، روی بیش از 200 بیمار آزمایش شده و به علت اثر بلند مدت آن، می­تواند به عنوان واکسن درمانی برای ناقلین HIV استفاده شود.

مجری طرح از 16 مرکز مختلف از جمله دانشگاه­های علوم پزشکی شهرهای تهران، شیراز، کرمانشاه و مرکز تحقیقات ایدز به عنوان محل­های اجرای این طرح ملی و مراکز انجام آزمایش­های بالینی یاد کرد.

به گفته دکتر فرهادی، این دارو هم اکنون به صورت تزریقی تجویز می­شود و مراحل ساخت داروی خوراکی نیز در حال تکمیل است.

دکتر فرهادی در پاسخ به سوال خبرنگار سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران در مورد اینکه آیا می­توان از این دارو که تقویت کننده سامانه ایمنی بدن انسان است، برای سایر بیماری­های نقص این سامانه مانند M.S استفاده کرد، گفت: مطالعاتی بر روی اثر این دارو بر سایر بیماری­های نقص سامانه ایمنی بدن انسان در جریان است و امکان آن وجود دارد که این دارو بر روی این بیماری­ها نیز موثر باشد.

وی در پاسخ به سوال دیگر ما درباره نحوه تعیین سهم افراد درگیر در این پروژه از درآمد حاصله گفت: با توجه به اینکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین کننده این موضوع است، هم اکنون نمی­توان نظر مشخصی داد.

دکتر فرهادی همچنین در پاسخ به خبرنگار ما، از امکان بازدید خبرنگاران از سایت تولید این دارو در آینده نزدیک خبر داد.

گفتنی است داروی IMOD پس از دو هفته از دوره 90 روزه استفاده از آن، اثرات قابل ملاحظه­ای بر شاخص CD4 گذاشته و این اثرات تا حداقل یک سال پس از استفاده از آن باقی می­ماند، بنابراین نیازی به مصرف مداوم آن نمی­باشد. بر اساس نمودارهای ارائه شده توسط محققان طرح، حداکثر شاخص CD4 در دوره استفاده از این دارو پس از 60 روز مشاهده می­شود، گرچه مجریان طرح دوره 90 روزه را برای استفاده از این دارو پیشنهاد داده­اند.

همچنین مراحل ثبت این دارو در اروپا انجام شده است و تا پایان امسال وارد بازار کشور خواهد شد و این دارو به رایگان و تحت شرایط خاص در اختیار مراکز درمانی ایدز کشور قرار می­گیرد.

لازم به ذکر است که یک محقق روسی نیز در بین 6 فرد اصلی این طرح حضور دارد که امروز در جلسه حضور نداشت.

برای اولین بار، بیماری ایدز در سال 1981 گزارش شد و در حال حاضر حدود 40 میلیون نفر به ویروس HIV آلوده هستند. روزانه 8000 نفر از این بیماری در جهان می­میرند. در ایران 66 هزار نفر آلوده به ایدز هستند که در سال 1600 نفر از آنان فوت می­نمایند. داروهای فعلی ایدز در ایران اکثراً از هند وارد شده و با توجه به تقبل هزینه­های آن توسط دولت، هر بیمار ایدز در کشور ماهانه 400 دلار هزینه دارد. دلیل اصلی انتقال بیماری در کشور، روابط جنسی نا مطمئن اعلام شده است.