بررسي هيپنوتيزم به عنوان علم كاربردي - زايمان با هيپنوتيزم

[دانه کولانه]

بررسی هيپنوتيزم به عنوان علم كاربردی - زايمان با هيپنوتيزم

بررسي هيپنوتيزم به عنوان علم كاربردي
علمي كه ثابت شد
جام جم آنلاين: هيپنوتيزم و در كل علوم متافيزيك به دليل اين كه ذهني‌اند و نماد بيروني مستقيم ندارند، كمتر مورد اعتماد مردم قرار مي‌گيرند و معمولا داراي مخالفان و موافقان سرسختي هستند كه خود همين مساله باعث مي‌شود اين علوم معمولا با تعصب ديده شوند و كسي به عمق و واقعيت محض آنها پي نبرد؛ اما وقتي به اين علوم جنبه عيني داده شود و بتوان تاثيرات آن را ديد بهتر مي‌توان درباره آن قضاوت كرد و آن را شناخت.

در اخبار آمده بود تيمي توانسته بدون بيهوشي و با استفاده از هيپنوتيزم عمل سزارين را براي اولين بار در دنيا انجام دهد. ما براي اين كه با هيپنوتيزم به عنوان يك علم بيشتر آشنا شويم و اطلاعاتي راجع به آن دريافت كنيم به سراغ اين تيم رفتيم تا اطلاعاتي به دست بياوريم.

در اين ارتباط با حسين الماسيان، عضو انجمن هيپنوتراپيست‌هاي آمريكا به گفتگو نشستيم. اگر بخواهيد يك تعريف علمي از هيپنوتيزم ارائه كنيد، آن چيست؟ آيا هيپنوتيزم يك خواب است؟

هيپنوتيزم يك عمل است و ما بايد هيپنوز را تعريف كنيم كه همان خلسه هيپنوتيزمي است. هيپنوز عبارت است از حالت رواني خاصي كه طي آن هيپنوتيزم‌شونده دستورات هيپنوتيزم‌كننده را مي‌پذيرد مشروط بر اين كه در چارچوب وجدان اخلاقي‌اش باشد. اين تعريف چند نكته را به ما مي‌گويد. اين كه هيپنوتيزم خواب نيست و هيپنوتيزم‌شونده هشيار است و دستورات هيپنوتيزم‌كننده را در چارچوب اخلاقي‌اش بدون اين كه مجبور باشد مي‌پذيرد. مثلا اگر در حال تلاش براي بهبود سلامت بيماري هستيم تمام دستورات در جريان بهبود و كمك به بيمار است پس آنها را مي‌پذيرد و اگر در اين جريان دستوري با وجدان اخلاقي بيمار منافات داشته باشد، آن را نمي‌پذيرد.

پس تفاوتش با مديتيشن و خواب چيست؟

مغز داراي 4 فركانس الكتريكي است: بتا، ريتم بيداري است. آلفا، ريتم استراحت مغز است. ريتم تتا كه خواب سبك است و ريتم دلتا كه خواب عميق و طبيعي است. در مديتيشن، ريلكسيشن، تي‌ام و... تا موج آلفا پيش مي‌رويم، اما در هيپنوز از موج آلفا به سمت تتا مي‌رويم، اما به تتا نمي‌رسيم و بين آلفا و بتا در نوسانيم.

پاولف روان‌شناس معتقد بود ما نسبت به خواب شرطي شده‌ايم و به محض شنيدن كلمه خواب يا تلقين خواب به صورت شرطي به خواب مي‌رويم. پس هيپنوتيزم فرقي با خواب طبيعي ندارد. من در كتابي كه 30 سال پيش نوشتم اين نظريه را رد كردم. دكتر جيمز بريدكلمه هيپنوز را از الهه خواب يوناني گرفت و به فرهنگستان علوم انگلستان ارائه كرد. بعدها كه دانشمندان متوجه شدند هيپنوز كلمه مناسبي براي اين فن نيست به احترام دكتر جيمز بريد آن را تغيير ندادند. پس مكانيسم طبيعي خواب با هيپنوتيزم فرق مي‌كند به دليل اين كه 1- خواب طبيعي زماني اتفاق مي‌افتد كه ما از لحاظ بدني و فكري خسته باشيم، در حالي كه كسي را كه 12 ساعت خوابيده مي‌توان هيپنوتيزم كرد، بنابراين خواب بر اثر خستگي صورت مي‌گيرد، اما هيپنوز نه. 2- براساس گفته پاولف كه ما در هيپنوتيزم تلقين خواب مي‌كنيم اصلا اين طور نيست. ما با تكنيك‌هاي خاصي كه خودمان به كار مي‌بريم فرد را به خلسه هيپنوتيزمي مي‌بريم. 3- وقتي شما خواب هستيد نمي‌توانيد با كسي حرف بزنيد و جواب حرف كسي را بدهيد، اما در هيپنوتيزم، شما با فرد هيپنوتيزم‌كننده گفتگو مي‌كنيد.

هيپنوتيزم شامل چه مراحلي است؟

اولين مرحله يك ريلكسيشن قوي است، چراكه فرد در هيپنوتيزم بايد از نظر ذهني و بدني ريلكس باشد كه با توجه به استرس‌ها و اضطراب‌هاي جامعه اطرافمان همه دچار استرس و اضطرابيم. پس اين مرحله براي همه ضروري است. مرحله بعد آزمايشي است كه روي افراد صورت مي‌گيرد براي فهميدن زمينه آنها در هيپنوتيزم، چون افراد داراي قابليت‌هاي متفاوتي در زمينه هيپنوتيزم هستند كه براساس آن كسي زودتر يا ديرتر به خلسه هيپنوتيزمي وارد مي‌شود. اگر فرد بسيار مستعد باشد و وارد خلسه‌هاي عميق شود كار بسيار سريع‌تر و راحت‌تر انجام مي‌شود؛ مثلا فردي براي ترك سيگار به ما مراجعه كرده بود كه حداقل روزي يك پاكت به مدت 12 سال مي‌كشيد و تاكنون موفق به ترك سيگار نشده بود، اما به دليل مستعد بودن او در هيپنوتيزم توانست در عرض 2 جلسه سيگار را ترك كند، چون براحتي وارد خلسه عميق هيپنوتيزمي شده بود. اگر كسي نتواند به اين سرعت وارد خلسه شود تعداد جلسات برايش بيشتر خواهد شد. ميانگين تعداد جلسات براي افراد معمولا بين 2 تا 15 جلسه است؛ البته افراد در فاصله بين جلسات كه معمولا يك هفته است تكاليف و تمرين‌هايي هم در خانه دارند كه بايد آنها را انجام دهند تا بتوانند در اين كار پيشرفت كنند و نتيجه مطلوب بگيرند.

افراد پيش از هيپنوتيزم كمي مضطرب هستند، اما پس از خارج شدن از خلسه تا ساعت‌ها احساس آرامش و سرزندگي مي‌كنند و تمام اتفاقاتي را كه حين هيپنوتيزم افتاده است، به ياد مي‌آورند.

قدرت هيپنوتيزم‌شونده در سفر به گذشته و آينده در هيپنوتيزم چگونه است؟

رفتن به گذشته در هيپنوتيزم چيزي بديهي است و يادآوري خاطرات فراموش‌شده گذشته از فوايد و اصول هيپنوتيزم است. افرادي كه نيازمند روانكاوي هستند، براي تخليه استرس‌ها و فشارهاي رواني گذشته نيازمند هيپنوتيزمند و به 2 گروه تقسيم مي‌شوند. گروهي كه بازگشت به گذشته آنها تذكاري است و فقط گذشته فراموش‌شده را بتدريج به ياد مي‌آورند و آنهايي كه بازگشتشان به گذشته عاطفي است و در فاز دوران كودكي قرار مي‌گيرند و عميقا دچار خلسه هيپنوتيزمي مي‌شوند و تغيير حالت مي‌دهند؛ مثلا اگر به 3 سالگي برگردند، گاهي اوقات حتي صدايشان هم كودكانه مي‌شود.

اما سفر به آينده بسيار نادر است و افرادي هستند كه به صورت خيلي جزيي توانستند آينده نزديك را پيش‌بيني كنند، اما كلا آينده چيز متغيري است و قابل پيش‌بيني نيست، بنابراين پيشگويي‌ها ممكن است در مسير زمان با تغييراتي كه به وجود مي‌آيد، تغيير كند، اما انسان‌هايي هم بودند مثل خانم جين ديكسون كه مرگ كندي، رئيس‌جمهور آمريكا را پيش‌بيني كرد و حتي مرگ 2 برادر او را نيز از قبل اطلاع داد.

آيا ممكن است فرد زماني كه بيدار مي‌شود در همان گذشته بماند؟

خير، اما اگر هيپنوتيزم‌كننده نتواند بخوبي او را بيدار كند، صدايش و حركاتش به سن فعلي بازنمي‌گردد، اما خاطره‌اي كه برايش تداعي شده است را با خود به حال مي‌آورد.

قدرت انسان در هيپنوتيزم چقدر است؟

انسان‌هاي استثنايي‌اي هستند كه مي‌توانند افراد را با هيپنوتيزم به كارهاي متفاوتي وادار كنند؛ مثل افرادي كه در گوشه و كنار دنيا مي‌شنويد كه با هيپنوتيزم دست به كارهاي متفاوت زده‌اند كه بعضي از آنها هم خوب نبوده است مثل دزدي از فروشگاه‌ها، اما در كل اين قدرت انسان‌ها جدا از علم هيپنوتيزم است، چراكه اين علم هم مثل بقيه علوم قصد كمك به بشر را دارد و مثل بقيه رشته‌ها افرادي هستند كه از اين علم هم سوءاستفاده مي‌كنند. درست مثل قدرت بدني ممكن است كسي با اين قدرت به مردم كمك كند و كسي نيز با اين قدرت بدني به زورگيري و آزار مردم دست بزند. قدرت روحي و رواني هم به همين شكل است و افراد مي‌توانند از آن استفاده‌هاي مثبت يا منفي كنند.

هر انسان يك منبع انرژي است يكي خيلي قوي، يكي متوسط و ديگري ضعيف است و مي‌توان از اين منبع ذاتي استفاده‌هاي متعددي كرد، دقيقا مثل هوش و استعدادهاي ذاتي. حتي دوربين‌هايي وجود دارد كه از منابع انرژي و چاكرا‌‌ها عكسبرداري مي‌كند كه در ايران نيز در 2 بيمارستان اين دوربين موجود است و از آن در تشخيص بيماري‌ها و شناخت خصوصيات و منابع انرژي استفاده مي‌شود.

دامنه كارايي‌هاي هيپنوتيزم چه مقدار است؟

هيپنوتيزم فوايد بسيار زيادي دارد كه مهم‌ترين آنها كاربرد در مسائل رواني و روان‌درماني است. استرس‌ها و اضطراب‌ها، ‌انواع فوبيا، عدم اعتماد به نفس، وسواس‌ها و اعتيادها و تيك‌هاي عصبي را مي‌توان با هيپنوتيزم درمان كرد. از نظر پزشكي هم طيف گسترده‌اي براي زايمان‌هاي بي‌درد دارد كه 70 درصد از زنان باردار مي‌توانند از اين تكنيك استفاده كنند و زايمان طبيعي بدون درد داشته باشند. در جراحي‌ها هم مي‌توان كارهاي بسياري كرد و كلا در مواردي كه نتوان از داروي بيهوشي و بي‌حسي استفاده كرد، هيپنوتيزم مي‌تواند جاي بيهوشي را بگيرد.
در سال 1950 دكتر جيمز استيل كه يك جراح انگليسي بود و در هندوستان كار مي‌كرد، مجروحان جنگي را در شرايطي كه به داروي بيهوشي دسترسي نداشت، با هيپنوتيزم جراحي كرد. گزارش‌هايي كه او به دولت انگليس داد، باعث شد هيپنوتيزم در انگلستان به عنوان يك علم پذيرفته شود؛ اما در سال‌هاي اخير هيپنوتيزم به عنوان يك علم جا افتاده است و در دانشگاه‌هاي دنيا واحدهايي به عنوان هيپنوتيزم وجود دارد كه از نظر تكنيكي و علمي هيپنوتيزم را تدريس مي‌كنند. پس هيپنوتيزم در 3 گروه درمان‌هاي رواني و روانكاوي‌ها در پزشكي و دندانپزشكي مسائل خودشناسي و خودسازي (ما با هيپنوتيزم مي‌توانيم به خودارتقايي برسيم و كارايي خود را بالا ببريم) كارايي دارد.

پس مي‌توان به جاي بيهوشي از هيپنوتيزم استفاده كرد؟

بيهوشي مي‌تواند 95 درصد افراد جامعه را در بر بگيرد؛ اما افراد كمتري را مي‌توان از طريق هيپنوتيزم جراحي كرد؛ چرا كه افراد بايد پذيرش خوبي نسبت به هيپنوتيزم داشته باشند. گاهي ممكن است براي آماده‌سازي افراد براي جراحي با هيپنوتيزم به چند ماه تمرين نياز باشد. همه افرادي كه مي‌خواهند تحت جراحي قرار بگيرند، اين زمان كافي را براي آماده شدن ندارند و چه بسا جراحي‌هايي كه بايد بسرعت انجام گيرد. اما بيهوشي اين محدوديت را ندارد و ظرف چند لحظه نتيجه مي‌دهد، ولي براي آن 5 درصدي كه نمي‌توانند بيهوش شوند و داروي بيهوشي برايشان مضر است مثل بيماران قلبي يا كساني كه بيماري قند دارند اين روش بسيار خوب است. در كل اگر افراد آگاهي كامل را راجع به هيپنوتيزم پيدا كنند، مي‌توانند اين روش را نيز انتخاب كنند و از اين طريق جراحي‌هاي مختلفي انجام دهند.

از كارهايي كه خودتان با هيپنوتيزم كرده‌ايد، بگوييد.

از سال 1363 از طريق دندانپزشكي با دكتر جراح دندانپزشك محمد پزشكي شروع به كار كردم، به صورتي كه با هيپنوتيزم و بدون بي‌حسي دندان مي‌كشيديم، پر مي‌كرديم و جراحي انجام مي‌داديم. در سال 1369 اولين زايمان طبيعي بدون درد را در بيمارستان آبان و بعد اولين سزارين بدون بيهوشي را در بيمارستان پارس تهران انجام دادم. اينها براي اولين بار در ايران و طبق تحقيقات ما سزارين براي اولين بار در دنيا انجام شد.

زايمان با هيپنوتيزم چه مدت زماني طول مي‌كشد؟

اگر فردي بخواهد با هيپنوتيزم زايمان كند، در ابتدا بايد آزمايش شود تا ببينيم پذيرش خلسه هيپنوتيزمي فرد در چه مرحله‌اي است. اگر تشخيص داديم مي‌تواند اين روند را طي كند، جلساتي كه معمولا هفته‌اي يك بار و براي زايمان طبيعي يك و نيم تا 2 ماه و براي سزارين حداقل 3 ماه پيش از زايمان است را مي‌گذراند تا اين كه حتي بدون حضور هيپنوتيزم‌كننده نيز بتواند درد را كنترل كند و از طريق خود هيپنوتيزم بتواند زايمان طبيعي بدون درد را انجام دهد.

يادگيري فنون هيپنوتيزم براي درد خاصي مثل زايمان يا دندانپزشكي را مي‌توان به درد‌هاي ديگر نيز بسط داد و از آن فنون استفاده كرد؟

بله. اين كار يك تكنيك است و فرد با يادگيري آن مي‌تواند در ابتدا بر خود كنترل پيدا كند و بعد به درد‌ها و چيز‌هاي ديگر.

چرا به سراغ جراحي سزارين رفتيد؟

سال 1369 سال پر مشقتي براي ما بود. افرادي كه ادعا مي‌كردند در هيپنوتيزم توانا هستند، در صورتي كه تنها چند كتاب در اين‌باره خوانده يا ترجمه كرده بودند، در شرايط و با عواملي دست به آزار ما زدند تا جايي كه ما ديگر نتوانستيم در دفاتر خود به كار ادامه دهيم. من در آن زمان به فكر ثابت كردن خودمان افتادم و ياد اين شعر كه مي‌گويد:

اندر بلاي سخت پديد آيد
فضل و بزرگمردي و سالاري

نبايد در شرايط نامطلوب دست از همه چيز كشيد، بلكه بايد قوي‌تر عمل كرد. اين شد كه تصميم گرفتم كار بزرگي انجام دهم و كسي را پيدا نكردم جز همسرم. همسرم به من اطمينان كامل داشت و بدون ترس اجازه اين جراحي را داد.

اول قرار بود زايمان طبيعي بدون درد باشد، اما آقاي دكتر معزي گودرزي كه پزشك معالج بودند گفتند بايد سزارين صورت بگيرد. ما سه چهار ماه در حال گفتگو با تيم پزشكي بوديم تا بتوانيم آنها را راضي كنيم تا سزارين با هيپنوتيزم را انجام دهند.

خوشبختانه شبكه 2 سيما در اتاق عمل حاضر بودند و فيلمبرداري كردند. اين فيلم بعدها به وسيله شبكه 4 در برنامه‌اي با عنوان طب حاشيه به مدت 64 دقيقه پخش شد.

هيچ ترس و نگراني در ابتداي كار نداشتيد؟

وقتي انسان تصميمي قاطع براي كاري مي‌گيرد، نبايد به شكست و مشكلات فكر كند.

اينجا چند مساله وجود دارد، اولا اين كه هيپنوتيزم موضوعي ماورايي و ذهني است دوما شما با همسر خود مواجه بوديد و سوما پاي موجود سومي كه فرزند شما بود در ميان بود، يك مشكل ممكن بود جان 2 نفر را به خطر اندازد.

امكانات اتاق عمل همان‌طوري كه در سزارين‌هاي بعدي كه انجام داديم بسيار كامل بود و 2 متخصص بيهوشي وجود داشت كه سرم را هم وصل كرده بودند تا به محض اين كه مشكلي پيش آمد، بلافاصله دست به بيهوشي بزنند و البته به اين كار هيچ نيازي پيدا نشد و با اين امكانات و شرايط هيچ جاي نگراني براي ما نبود.

حديث ميرزايي
روزنامه جام جم