زرتشت

[deltang]

زر تشت

زرتشت (زردشت) در اوستا زرتشتهره zaratoshtahara آمده است که برخی آن را پیوند زرد zarada (رنگ زرد) یا زر zara؛ با واژه ی شثره = شتره (شتر) می دانند که می شود "دارنده ی شتر زرد" یا "دارنده ی شتر طلایی" که هر دو نشان از این دارند که شتر نام برده شده با ارزش هست. برخی زرتشت را از دو واژه ی زرتا zarata به معنی زرین با پیوند با واژه ی اوشترا از ریشه ی اوش ush به معنی روشن و روی هم به معنای روشنایی زرین برگردان کرده اند. واژه ی زرتشت واژه ای پهلوی است و با هر دو واک (د) و (ت) بیان می شود و درست هم هست.
روز خرداد از ماه فروردین زردشتی (روز 6 فروردین خورشیدی) برابر است با چشم گشایی و همچنین برگزیده شدن اشو زردشت به پیامبری. نام پدر اشو زرتشت در اوستا "پئوریو شسپه" pairiyo shaspa و در پهلوی پوروشسپه از دو واژه پئوروش paorosha و اسپه به معنای "دارنده ی اسپ با ارزش" است. نام مادر وی دغووا doghdova و دغدو (دوغدویه) پهلوی به معنای "دوشیزه و باکره" است از ریشه دوغ که دو معنا دارد:
الف) دوختن که از این واژه کهن "دختر به معنای کسی که می دوزد" (کار اصلی دختر در جامعه کهن یکی این کار بوده) دوک ( چیزی که نخ به آن پیچیده می شود)
ب) دوشیدن (یکی دیگر ار کار اصلی دوختران در جامعه کهن) از این ریشه واژه های دوشیزه و دوغ (نوشیدنی) و... را داریم. دوغدویه دختر فری هیم اروان ferihimaorovan بوده است زنی پاک دامن و یکتا پرست. نام خاندان زرتشت را سپیتمه sepitmah در اوستا و سپنتمان با اسپیتمان در پهلوی از ریشه ی سپیت (سفید ،درخشان) و من mana (خاندان، دودمان) به معنای خاندان سپید گفته اند.
نسب اشو زردشت در نوشته های دینی و پهلوی بین 9 تا 15 پشت به منوچهر -پادشاه پیشدادی- می رسانند. برخی چشم گشایی وی را در آذر آبادگان می دانند. با توجه به کتاب های پهلوی و روایات دینی که می گویند اشو در کنار دریاچه چیچست در بالای پشته ی تپه ای منتهی به رودخانه نیک به دنیا آمده است.
اشو زردشت در روز خرداد از ماه فروردین 3774 سال پیش، دیده به جهان گشود. یکی از معجزات و شگفتی های زندگی وی را این می دانند که هنگام چشم گشایی خندان به دنیا آمد و می خندید (توجه داشته باشید خندیدن یک رفتار آموختنی است). بنابر روایات زرتشتی بعد از به دنیا آمدن اشو زردشت، اهریمن خواست که سینه ی اشو زردشت را بشکافد و درون آن سرب پر کند که فروهر روان اشو، به دست اهورامزدا نگهبانی می شود. اشو از کودکی به آموختن دانش گیهانی و مینوی پرداخت. نخستین آموزگارش پدر دانشمدش بود. اشو زرتشت برای دانش اندوزی سفر های بسیاری انجام داد. در جوانی دانشمندی سرشناس گردید. یک پزشگ و یک فیلسوف بزرگ. درست در روز خرداد از ماه فروردین (3744سال پیش) در حالی که سی سالگی چشم گشایی خود را نیایش می گرفت اهورا مزدا وی را به عنوان نخستین پیامبر جهانی برگزید.
در گاهان اهونود ahonavad gasa چگونگی رای زنی اهورا مزدا با فروزه های خود و هومن و اشه وهیشته را به در خواست گئوش اوروان (روان گیتی) برای برگزیدن اشو زردشت بیان می کند که این نشان دهنده ی دمکراسی در دین زردشتی است) بعد از برگزیدن اشو زردشت به پیامبری مدیوماه madiyomah پسر عموی اشو زردشت نخستین کسی بود که دین بهی را پذیرفت. بعد از 12 سال از پیامبری، اشو زردشت به دربار یکی از کوی kavi ها به نام ویشتاسپ (هیشتاسپ یا گشتاسپ) در شرق ایران در استان خراسان بزرگ در شهر بلخ رفت و دین خود را که بر پایه یگانگی خداوند بزرگ گیتی آفرین و همچنین اشا asha به معنا راستی است را به گشتاسپ بیان کرد. به این سبب است که برخی از دین شناسان به دلیل زبان شرقی گاتها اوستا و دین پذیری در شرق اشو را زاده در شرق می دانند.
در گاهان از 7 پیرو اشو زردشت به عنوان نخشتین آموزگاران دین (پوروتکیشو) نام می برد که میدیوماه (پسر عموی اشو زردشت)، پوروچیستا (دختر کوچک اشو زردشت)، فرشوشتره (از خاندان ایرانی هوگو، پدر همسر اشو زردشت، فریانا (از خاندان های تورانی) جاماسپ (از خاندان هوگو و همسر پوروچیشتا)، کی گشتاسپ و همسرش بانو هوتوسا (هر دو از خاندان های برجسته ایرانی).
اشو زردشت با هوووی hovavi از نخستین پیروان خود پیمان زناشویی بست و حاصل این پیوکانی اهورایی سه فرزند پسر به نام های ایست واسستره (isat vassatrah)، اوروتت نره (urvatat narah)، هور چیثره (hvar chisrah) و سه دختر به نام های فرینی (fraini)، ثریتی (seriti) و پوروچیستا (purochista) است.
اشو زردشت با شکیبایی، مهربانی، دانش فراوان، گشاده رویی، توان بالای مینوی، دین اهورایی را بر مردم هدیه آورد و تحولات بنیادینی را در روش زندگی آریایی ها و حتی دیگر نژادها ایجاد کرد. مرحله چادرنشینی با آموزش های اشوزردشت با شتاب بیشتری به سوی یکجا نشینی حرکت کردند. کشاورزی و دامداری رونق فراوانی گرفت و آباد کردن جهان در متن جریانات قرار گرفت.