ابوريحان بيروني (دانشمند)

[deltang]

ابوريحان بيروني (دانشمند)

محمد بن احمد بيروني،از دانشمندان بزرگ ايران،در علوم حکمت و تاريخ و جغرافيا و نجوم و

رياضيات مقام شامخ داشته ،در سال 362 ه.در حوالي خوارزم متولد شده و از اين جهت به بيروني

يعني خارج خوارزم معروف شده،در دربار مأمون خوارزمشاه قرب و منزلت عظيم داشته،چند سال

هم در دربار شمس المعالي قابوس بن وشمگير به سر برده،در حدود سال 404 ه. به خوارزم

مراجعت کرده،موقعي که سلطان محمود غزنوي خوارزم را گرفت در صدد قتل او برآمد و به شفاعت

درباريان از کشتن وي درگذشت و او را در سال 408 ه. با خود به غزنه برد.در سفر محمود به

هندوستان ابوريحان همراه او بود و در آنجا با حکماء و علماء هند معاشرت کردو زبان سانسکريت را

آموخت و مواد لازمه براي تأليف کتاب خود موسوم به تحقيق ماللهند جمع آوري کرد.تأليفات

بسيار در نجوم و هيئت و منطق و حکمت دارد.از جمبه تأليفات او قانون مسعودي است در نجوم و

جغرافيا که به نام سلطان مسعود غزنوي نوشته،ديگر کتاب آثارالباقيه عن القرون الخاليه در تاريخ و

آداب و عادات ملل و پاره اي مسايل رياضي و نجومي که در حدود سال 390 ه. به نام شمس

المعالي قابوس بن وشمگير تأليف کرده،اين کتاب را مستشرق معروف آلماني زاخائو در سال

1878 م. در ليپزيک ترجمه و چاپ کرده و مقدمه اي بر آن نوشته است.ديگر کتاب «تحقيق ماللهند

من مقولة مقبولة في العقل اومر ذولة» درباره علوم و عقايد و آداب هندي ها که آن را هم پروفسور

زاخائو ترجمه کرده و در لندن چاپ شده است.ديگر «التفهيم في اوائل صناعة التنجيم» در علم

هيئت و نجوم و هندسه،رساله اي هم در باب کتب رسالات محمد بن زکرياي رازي نوشته، با

ابوعلي سينا درباره مسايل علمي مناظره داشته و او نيز مانند ابن سينا در نزد دانشمندان مغرب

شهرت دارد.درباره حرکت وضعي زمين و قوه جاذبه آن دلايل علمي آورده.مي گويند وقتي کتاب

قانون مسعودي را تصنيف کرد سلطان پيلواري سيم براي او جايزه فرستاد،ابوريحان آن مال را پس

فرستاد و گفت من از آن بي نيازم زيرا عمري به قناعت گذرانيده ام و ترک آن سزاوار نيست.در

سال 440 ه. در سن 78 سالگي در غزنه بدرود حيات گفت.