نام شناسی و ریشه واژه ها

[behnam5555]

سر و کیسه کردن

داستان:
این ضرب المثل که در اصطلاح عوام «سر کیسه کردن» هم گفته می شود، در معنی و مفهوم استعاره ای کنایه از این است که تمام موجودی و مایملک کسی را از او گرفته باشند.

امروزه این اصطلاح در محیط قمارخانه و قماربازی بیشتر مصطلح است و به افرادی که تمام موجودی را باخته باشند اصطلاحا می گویند : «فلانی را سر کیسه کردند»
البته در مورد افراد ساده لوح هم که بر اثر زبان بازی اشخاص دغلباز و فریبکار همه چیز را از دست بدهند این ضرب المثل از باب استشهاد و تمثیل به کار برده می شود.
در ادوار گذشته که وسایل نظافت و آرایش و پیرایش تا این اندازه موجود نبود، اکثرا کیسه کشی و سر تراشی در ضمن حمام می شد، یعنی دلاک حمام بدوا سر حمام گیرنده را کلا یا بعضا می تراشید. آن گاه وی را کیسه می کشید و صابون میزد تا موی اضافی و چرک های بدن به کلی زدوده شود و شستشوی کامل به عمل آید زیرا در عرف عقاید گذشتگان اصطلاح سر وکیسه کردن شستشوی کامل تلقی می شد و هر کس این دو کار را توام انجام می داد آن چنان پاک و پاکیزه می شد که به زعم خودش تا یک هفته احتیاج به تجدید نظافت و پاکیزگی نداشت.
اگر چه امروز عمل سر و کیسه کردن در تمام شهرها و غالب روستاهای ایران مورد استعمال ندارد ولی معنی استعاره ای آن باقی مانده است و مخصوصا در اصطلاحات عامیانه رواج کامل دارد.