موسیقی درمانی چیست؟ مباحث مربوط به موسیقی درمانی یا موزیک تراپی

[GolBarg]

موسیقی درمانی چیست؟

مباحث مربوط به موسیقی درمانی یا موزیک تراپی

درمان با هنر (موسیقی درمانی)

نويسنده: جوديت ترنر
ترجمه: منيره يدالله‌وند


موسيقي‌درماني، (موزيك‌تراپي) روشي در كنار علم پزشكي است كه در آن افراد دوره ديده، موسيقي را به شيوه تخصصي به كار مي‌برند. برنامه‌ها به گونه‌اي طراحي شده‌اند كه به بيماران كمك كند در نبردهاي جسمي، عاطفي، روحي، ذهني و اجتماعي پيروز شوند. حيطه كاربرد آن از بهبود بيماران سالمند در كلينيك‌ها، تا كاهش استرس و دردهاي زايمان را فرا مي‌گيرد. موسيقي‌درماني در جاهاي بسياري كاربرد دارد، مثل مدارس، مراكز بازپروري، بيمارستان‌ها، كلينيك‌هاي مخصوص بيماران صعب‌العلاج، درمانگاه‌ها، مكان‌هاي عمومي و حتي در خانه‌ها.

منشأ موسيقي‌درماني
در سراسر تاريخ، موسيقي دليلي بر وجود و تأثيرپذيري احساسات انساني بوده است. در انجيل آمده است كه شاه سائول به‌وسيله آواي چنگ داوود آرام شد و يونانيان باستان نيز، تأثير شفابخش موسيقي را به‌خوبي شناخته بودند. در بسياري از فرهنگ‌ها موسيقي با سنت‌هاي‌شان درآميخته است. موسيقي مي‌تواند سبب تغيير روحيه شود؛ تأثير محرك يا آرام‌بخشي داشته باشد و بر فرآيندهاي فيزيولوژي، مانند ضربان قلب يا تنفس تأثير بگذارد. در جنگ جهاني دوم از موسيقي براي درمان سربازان مجروح استفاده شد و اين امر سرآغازي بود براي مطالعات و دوره‌هاي عملي استفاده از موسيقي در درمان. اولين انجمن حرفه‌اي موسيقي‌درمانگرها در سال‌هاي ١٩٤٠ و ١٩٥٠. م ايالات متحده آمريكا تشكيل شد. انجمن ملي و انجمن موسيقي‌درمانگرهاي آمريكا، در سال ١٩٩٨. م با هم تلفيق شدند و انجمن موسيقي درمانگرهاي آمريكا را تشكيل دادند.

مزايا و منافع موسيقي
موسيقي، مي‌تواند براي همه سودمند باشد، افزون بر اينكه مي‌توان آن را در درمان كساني كه بيماري و مشكلات جسمي، عاطفي يا اجتماعي دارند به كار برد، حتي افراد سالم نيز مي‌توانند از آن براي آرامش، كاهش استرس و بهبود روحيه، همراه تمرين‌هاي ورزشي استفاده كنند.
موسيقي، هيچ‌گونه عوارض سمي و زيان‌آوري ندارد. موسيقي‌درمانگر‌ها به بيماران خود كمك مي‌كنند به شماري از هدف‌هايي كه مي‌توان با موسيقي به آن دست يافت، برسند. از جمله آنها بهبود ارتباطات، رشد درجات ادبي و تحريك توانايي‌ها. همچنين مي‌توان در رفتاردرماني و كنترل درد، از موسيقي كمك گرفت.

تأثيرات جسمي
واكنش مغز در برابر موسيقي، تغييراتي را در بدن ايجاد مي‌كند. آهنگ مي‌تواند بدن را به سوي الگوي تنفسي آرام‌تر و عميق‌تر هدايت كند كه همين امر سبب آرام شدن جسم مي‌شود و تأثير آرام‌بخشي دارد.
ضربان قلب و فشار خون در برابر نوع موسيقي‌اي كه شنيده مي‌شود، واكنش نشان مي‌دهند. بلند يا كوتاه بودن صدا، بر سرعت ضربان قلب و سرعت محركي كه عصب شنوايي را تحريك مي‌كند، تأثير مي‌گذارد. صداهاي بلند و تند، سرعت ضربان قلب و فشار خون را بالا مي‌برند و صداهاي آهسته، ملايم و منظم‌تر ضربان قلب و فشار خون را منظم مي‌كند. موسيقي همچنين مي‌تواند انبساط عضلاني را تسكين بدهد و توانايي‌ها را بالا ببرد. در كلينيك‌هاي بازپروري، اغلب از موسيقي براي كمك به بازسازي الگوي مهارت‌هاي جسمي استفاده مي‌كنند. ميزان اندروفين (تسكين دهنده طبيعي درد) با گوش دادن به موسيقي افزايش يافته، ميزان هورمون‌هايي كه باعث استرس مي‌شوند، كاهش مي‌يابد. اين تأثيرات شايد بتواند تا اندازه‌اي علت تأثير موسيقي در بهبود سيستم ايمني را توضيح دهد. مطالعاتي كه در سال ١٩٩٣. م در دانشگاه ميشيگان انجام شد، نشان داد گوش‌دادن موسيقي حتي براي پانزده دقيقه، مي‌تواند قسمت اول اينترلئوكين را افزايش دهد كه نتيجه آن، افزايش مصونيت و ايمني بدن است.

تأثيرات ذهني
توجه به نوع و سبك صوت و صدا، موسيقي مي‌تواند فرد را هوشيار كرده، يا به آرامش او كمك كند. به وسيله موسيقي مي‌توان، قدرت حافظه و يادگيري را افزايش داد و از اين خاصيت در آموزش بچه‌هاي عقب‌مانده ذهني، نتيجه خوبي گرفت.
نتيجه سودمندتر موسيقي، بهبود توانايي تمركز است، مطالعه در اين ‌زمينه نشان داد كه دانشجويان كالج، مسائل رياضي را بعد از گوش دادن به موسيقي كلاسيك، بهتر و راحت‌تر حل مي‌كنند، و از آن اصطلاح «تأثير موزارت» رايج شد.

تأثيرات عاطفي
توانايي موسيقي در تأثير بر عواطف انساني به‌خوبي آشكار است. فيلم‌سازان از موسيقي بسيار استفاده مي‌كنند. تنوع در نوع موسيقي ممكن است در آفرينش احساس آرامش، تنش، هيجان يا عشق استفاده شود. لالايي گفتن نيز قرن‌هاست كه براي آرام كردن كودكان و نوزادان و خواباندن آنها مرسوم است. همچنين موسيقي مي‌تواند براي بيان صريح احساسات و بدون استفاده از كلام به‌كار برده شود كه در بعضي موارد، وسيله درماني مناسب و قابل استفاده‌اي است.

هدف‌هاي استفاده از موسيقي
«موسيقي، به مثابه پل ارتباطي با بيمار است.» موسيقي‌درمانگر‌ها دليل به‌كارگيري موسيقي را در موارد خاص درمان، چنين استدلال مي‌كنند و براي كمك به روند بهبود بيماري از فعاليت‌ها و تمرين‌هاي ويژه‌اي استفاده مي‌كنند. از جمله براي پيشرفت در ارتباطات خويشاوندي تحريك احساسات و كسب توانايي‌هاي اجتماعي باشد. مي‌توان از شگردها، به‌گونه‌هاي مختلفي استفاده كرد، مانند خواندن، گوش‌دادن‌، آهنگ‌سازي، استفاده از آلات موسيقي، تحرك، تصويرسازي ذهني و روش‌هاي مقتضي ديگر. موارد ديگري مانند رقص، هنر و روان‌شناسي نيز مفيد است. بيماران ممكن است به‌عنوان نتيجه درمان، از توانايي‌هاي موسيقي خود استفاده كنند، اما اين امر دخالت چنداني ندارد. هدف اوليه، گسترش توانايي بيماران براي انجام وظايف است.

شگردهاي موسيقي‌درماني
آموزش نواختن يكي از آلات موسيقي از فعاليت‌هاي بسيار عالي است كه توانايي‌هاي معلولان جسمي، آسيب‌ديده‌هاي مغزي و... افزايش مي‌دهد. موسيقي، با وجود هر يك از نقايص بالا، توانمندي فرد را بالا مي‌برد.
موسيقي، ‌تمريني است براي كنترل حركت‌ها و همكاري گروهي. همچنين گوش دادن به موسيقي احساس نياز به اجتماعي بودن و ارتباط داشتن را بيشتر مي‌كند. آواز خواندن باعث بهتر سخن گفتن، هماهنگي و كنترل تنفس مي‌شود.
به‌ياد آوردن اشعار و آهنگ‌ها نيز تمريني مناسب است براي افراد معلول و كساني كه دچار آسيب‌هاي مغزي هستند. يكي از راه‌هايي كه به بيمار كمك مي‌كند بر احساسات منفي و ترس خود غلبه كند، آهنگ‌سازي و موسيقي است. گوش دادن به موسيقي، براي افزايش دقت و به‌ياد آوردن بهترين راه است. همچنين آن ممكن است به بيمار كمك كند خاطرات و احساساتي كه نياز به يادآوري آنهاست به يادآورد و درباره آنها صحبت كند.
آواز خواندن و مشاوره كردن، روش يكساني است كه براي بعضي از بيماران به صورت عمومي استفاده مي‌شود و آنها را براي صحبت كردن تشويق و دلگرم مي‌كند. گوش دادن به موسيقي راهي است براي بيان احساسات، سمبل‌ها و تصورات بيمار و پلي است براي ابراز احساسات.

موسيقي و كودكان
تحريك حواس از طريق موسيقي، البته به صورت تفريحي مي‌تواند به گسترش توانايي كودكان براي بيان احساسات، ارتباطات و گسترش حركات منظم كمك كند. مدارك نشان مي‌دهد كه توانايي‌هاي كلامي مي‌تواند با تحريك هر دو نيمكره مغز گسترش يابد. موسيقي مي‌تواند در كاهش استرس، اضطراب و درد در كودكان، همچون بزرگ‌سالان مؤثر باشد.
موسيقي‌درماني در بيمارستان‌ها براي كساني كه بيمار هستند يا براي جراحي آماده مي‌شوند يا در بخش مراقبت‌هاي پس از عمل هستند، بسيار سودمند است. كودكان مي‌توانند با تمرين موسيقي، اعتماد به‌ نفس خود را بيشتر كنند. نوزادان خيلي بيشتر از بزرگ‌سالان از موسيقي لذت مي‌برند. نوزادان نارسي كه براي‌شان موسيقي پخش مي‌شود، سريع‌تر از نوزاداني كه در معرض موسيقي قرار نگرفتند، اضافه‌وزن پيدا مي‌كنند و زودتر از بيمارستان مرخص مي‌شوند.

موسيقي و احيا
بيماراني كه آسيب‌هاي مغزي حاصل از ضربه، يا ديگر مشكلات عصبي و مغزي دارند، با موسيقي درماني بهبود يافته‌اند. تمرينات منطقي و مفيد، توانايي‌هاي بدن را به شكلي سودمندتر هدايت مي‌كند. فرآيندهاي ژنتيكي و مهارت‌هاي زباني با موسيقي، بهتر پرورش مي‌يابند.

موسيقي و سالمندان
سالمندان به‌طور كلي مستعد اضطراب، افسردگي و بيماري‌هاي مختلف، مانند پاركينسون هستند، به‌ويژه كساني كه در كلينيك‌ها به سر مي‌برند. زخم‌هاي مزمن، سبب دردهايي مي‌شوند كه غيرعادي نيستند. موسيقي براي لذت بردن، آرامش بيشتر و تسكين درد، بهترين راه براي آنهاست و فرصتي است براي اجتماعي باقي ماندن سالمندان. همچنان مي‌تواند در بهبود كساني كه به بيماري آلزايمر مبتلا هستند، اثرهاي چشمگيري داشته باشد، حتي به‌طور موقت. موسيقي در كاهش هيجان كه در نشانه‌هاي عمومي آلزايمر وجود دارد، مؤثر است. همچنين مطالعات نشان داده‌اند سالمنداني كه موسيقي مي‌نوازند، از نظر جسمي و عاطفي نسبت به بقيه سالمنداني كه هيچ ارتباطي با موسيقي ندارند، شاداب‌ترند.

موسيقي و بيماران عقب‌مانده ذهني
موسيقي، مي‌تواند براي بيماران ذهني يا روحي وسيله مناسب و مؤثري باشد. اوتيس، نوعي بي‌نظمي است كه بسيار مورد پژوهش و جست‌و‌جو قرار گرفته است. موسيقي‌درماني بعضي از كودكان اوتيستيك را قادر ساخته است كه با يكديگر ارتباط برقرار كنند و مهارت‌هاي آموختن آنها را نيز گسترش داده است. سوء استفاده‌هاي جسمي، شيزوفرنيا يا پارونيا و اختلالات شخصيتي، اضطراب، بهانه‌جويي، همگي مواردي هستند كه موسيقي‌درماني براي آنها سودمند است. در اين گروه، مشاركت و تأثيرات اجتماعي به‌وسيله موسيقي سرعت مي‌يابد، واقعيت‌گرايي بهبود پيدا مي‌كند و به بيماران كمك مي‌شود توانايي‌هاي‌شان را توسعه دهند، استرس را كمتر كنند و احساسات‌شان را انتقال دهند.

موسيقي و كلينيك مخصوص بيماران صعب‌العلاج
درد، اضطراب و افسردگي از بزرگ‌ترين مواردي هستند كه در نهايت سبب بيماري مي‌شوند، چه براي كساني كه در بيمارستان‌ها هستند و چه براي ديگران. موسيقي مي‌تواند دردها را با كاهش اندورفين و افزايش آرامش، تسكين دهد و فرصت‌هايي را براي بيماران به وجود آورد كه با صحبت كردن درباره ترس‌هايي كه از مرگ و اهتزار دارند، به كاهش ترس خود كمك كنند. هم‌چنان ممكن است به تعديل سرعت تنفس در بيماراني كه اضطراب دارند، كمك كرده، فكر آنها را آرام كند. در بيمارستان سنت پاتريك در مونتانا، بيماران در حال مرگ را با موزيك آرام مي‌كنند. پزشكان در اين برنامه، مي‌كوشند بيماراني را كه درد مي‌كشند با موسيقي آرام كنند.

موسيقي و زايمان
تحقيقات نشان داده است، زناني كه در هنگام دردهاي زايمان به موسيقي گوش داده، درد كمتري داشته‌اند. گوش دادن به موسيقي با زبان آشنا و با همراه تصويرسازي مثبت، مؤثرتر است و بيشتر كمك مي‌كند.
حركات مادر كمك مي‌كند كه بچه براي زايمان در موقعيت مناسبي قرار گيرد. لذت بردن از موسيقي، تحرك‌زاست و به مادر كمك مي‌كند كه بيش از پيش، در حين دردهاي زايمان فعال باشد و مقاومت كند. موسيقي شاد و ريتميك، بدن را براي آزاد كردن اندروفين‌ تحريك مي‌كند، كه اين ماده به‌طور طبيعي درد را كاهش مي‌دهد.
بسياري از زنان، براي هر يك از مراحل زايمان، سبك‌هاي مختلفي از موسيقي را انتخاب مي‌كنند. موسيقي‌هاي قوي‌تر يا آنهايي كه احساس امنيت بيشتري را انتقال مي‌دهند، براي مراحل سخت‌تر مناسب‌تر‌ند. همچنين بهتر است آهنگ، با يكي از آلات موسيقي نواخته شود.

موارد احتياط
بيماراني كه از موسيقي‌درماني استفاده مي‌كنند، نبايد داروها و درمان‌هاي ديگري را كه به آنها تجويز شده است، بدون مشورت قبلي با پزشك قطع كنند.

پژوهش و پذيرش عمومي
مخالفت‌هايي در بين پزشكان، درباره اين مسئله وجود دارد كه آن مي‌تواند فقط براي بعضي از بيماران سودمند باشد. هر چند تحقيقات نشان داده است كه گوش دادن به موسيقي مي‌تواند اضطراب، درد و زمان استراحت پس از عمل را كاهش دهد. اطلاعات خوبي وجود دارد كه اين موارد را در برمي‌گيرد.

گواهي‌نامه درمان با موسيقي
موسيقي‌درمانگرها، خود نوازندگان و موسيقي‌دان‌هاي بااستعدادي هستند. آنها آموزش مي‌بينند كه موسيقي چگونه براي گروه‌هاي خاص و موقعيت‌هاي گوناگون، عملاً به كار مي‌رود. دوره‌هاي عملي آن شامل كلاس‌هايي درباره تاريخچه موسيقي و نمايش، كنسرت، دانش‌رفتاري و عادتي است.

منبع: shamisapsy.ir

[GolBarg]

موسیقی درمانی چیست؟

اصوات موسیقی به علت برخورداری از بار هیجانی و عاطفی تاثیرات عمیقی بر روحیات شخصیت و پرورش عواطف انسانی می گذارند و در تعدادی از شاخه های طب جایگزین مانند طب سوزنی هومئوپاتی و آیورودا نقش عمده ای در درمان دارند.

امروزه به علت نگرش علمی و روش مند به موسیقی در درمان امراض موسیقی درمانی به عنوان رشته ای مستقل مورد توجه قرار گرفته و در حکم روشی مکمل برای درمانهای رایج پزشکی تعریف شده است که منظور از آن استفاده تجویز شده از تحریکات موسیقایی یا فعالیتهای آن برای کاهش ناتوانی و بیماری و تغییر حالات ناسازگار از طریق توانبخشی توقف و درمان علائم بیماری است که زیر نظر پرسنل آموزش دیده صورت می گیرد. در این رشته موسیقی به عنوان ابزار و موسیقی درمان گر به عنوان فرد متخصص در برخی از بیماری ها شرایطی را (با توجه به شدت آن بیماری) ایجاد می کنند که می تواند بیمار را در یک روند مثبت صعودی درجهت کاهش استرس ها و ارتقا سلامت قرار دهد و این شرایط ممکن است متناسب با جنس و سن بیمار و شدت بیماری در امراض مختلف متفاوت باشد.

- در مورد کارکرد موسیقی در پزشکی پژوهش های گوناگون و معتبری صورت گرفته است که تعدادی از آن ها بر روی علائمی چون ضربان قلب، فشارخون، دردهای گوناگون، تنفس، واکنش های پوستی، هورمونهای آدرنالین، پرولاکتین، کورتیزول، امواج مغزی، کتکولامین ها، استروئیدها، الکترومیوگراف، عوارض جانبی داروها، مدت استفاده از داروها و مدت بستری بودن و بسیاری موارد دیگر متمرکز بوده است.

به طور کلی اهداف درمانی این پژوهش های موسیقایی را می توان در هشت محور عمده خلاصه کرد :

۱٫ پیشگیری، آموزش و یادگیری
۲٫ کاهش دردهای گوناگون پزشکی و دندان پزشکی
۳٫ کاهش تنش ها و نگرانی های ناشی از جراحی آسیبها و بیماریها
۴٫ توان بخشی بعد از جراحی آسیب ها و تصادفات
۵٫ کاهش خستگی حاصل از تنوس های عضلانی (گرفتگی های عضلانی ) و کارکرد ماهیچه
۶٫ کاهش عوارض جانبی دارو ها
۷٫ کاهش مدت استفاده از دارو ها
۸٫ کاهش طول مدت درمان و بستری بودن

- علاوه بر تاثیرات درمانی یادشده موسیقی می تواند برای ارتقا برخی از فاکتورهای رفتاری در افراد سالم موثر واقع شود.

- مثلاٌ در صنعت از دوش موسیقی برای افزایش بازده تولید و آرامش روانی کارکنان استفاده می شود. تاثیرات انواع موسیقی بر فرایندهای حافظه یادگیری، دقت، ادراکات حسی، سیستم عصاب حرکتی نمونه هایی از این مقوله اند. پژوهش های انجام شده درباره حس آمیزی رابطه متقابل تاثیرات روانی برخی از نت ها و گامهای موسیقی را با رنگهای مختلف آشکار می سازد. مثلاٌ روان پزشکان رنگ قرمز را به گام دوماژور و رنگ سبز مایل به آبی را به گام لاماژور نسبت داده اند.

- موسیقی در زمینه شناخت و کمک به رفع مشکلات رفتاری نیز کاربرد فراوانی دارد و این تغییرات رفتاری خاصه در سنین رشد و کودکی حائز اهمیت است. علت این تاثیر گذاری این است که هنر به طور کلی و در این جا موسیقی با توجه به بار عاطفی آن به عنوان نوعی وسیله تخلیه روانی به کار برده می شود و کودکانی که دچار تنش و فشار روانی هستند با برون فکنی فشارها و هیجانات از طریق موسیقی، به حد مطلوب هیجان و آرامش دست می یابند. به استثنای مواردی که مشکل کودک ریشه جسمی یا ارگانیک (اندامی) دارد تاثیر موسیقی در رفتار کودک در مقایسه با سایر شیوه های دیگر از جمله دارو درمانی موفق تر بوده و بیش از هر روش دیگری در تعدیل رفتارهای کودک موثر است اگر چه در مورد نقصهای ارگانیک نیز نقش موسیقی را نباید از نظر دور داشت.

- مهم ترین ویژگی ازتباطی موسیقی جنبه غیر کلامی آن است که می تواند در درمان اهمیت اساسی داشته باشد. موسیقی واسطه با ارزشی برای ایجاد ارتباط مجدد با واقعیت در مورد افرادی است که از واقعیت و اجتماع بریده اند(بیماران اسکیزوفرنی). موسیقی، نوعی محرک احساسی قوی و تجربه ای چند حسی است : تحریک شنوایی از طریق اصواتی که شنیده می شوند تحریک لمسی از طریق ارتعاشاتی که قابل احساس هستند و نیز تحریک بینایی توسط اجرای زنده آن. مثلاٌ کسب موفقیت در فعالیتهای موسیقایی می تواند احساس ارزش فردی را تقویت کند. به علاوه موسیقی به عنوان انتقال دهنده اطلاعات انتقال دهنده تقویت کننده ها و زمینه ای برای یادگیری و انعکاس مهارتها نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.


- مهارت های لازم
بررسی علمی هر پدیده در جهان منوط به شناخت اجزا عناصر تشکیل دهنده و نسبتهای لازم و متعادل در میان آنها و نیز بررسی طرز قرار گرفتن هر یک از اجزا و نسبت روابط و وظایف آنها با یکدیگر است . در مبحث موسیقی درمانی که دو جنبه موسیقایی و پزشکی درآن مطرح است داشتن اطلاعاتی جامع برای درک و دریافت موسیقی روان شناسی موسیقی، تئوری موسیقی، تاریخ موسیقی و همچنین شناخت دقیق جوانب مختلف جسمی و روانی انسان از دیدگاه علوم فیزیولوژی (کارکرد صحیح اجزای بدن) و پاتولوژی (آسیب شناسی) برای «موسیقی- درمانگر » الزامی است.

- علاقه و اشتیاق یه کار و پذیرش مسئولیت حرفه ای از تعهد نسبت به این رشته احرتام ره حقوق درمان جویان و داشتن روحیه تحقیق از ویژگی های مهم یک «موسیقی درمانگر» است. بنابراین او باید مهارت های تکنیکی و تفسیری پیشرفته را حد افل در یک وسیله اجرای موسیقی بداند و در توسعه و گسترش روابط بین افراد از طریق فعالیتهای موسیقایی مهارت کامل داشته باشد.
از طرفی چون ریشه و پایه تمام بحثهای روان شناسی به نوعی به مغز و اعصاب مربوط می شود و با توجه به این که فرایند درک موسیقی در مغز انسان صورت می گیرد ضرورت بحث عصب شناختی پیرامون موسیقی آشکارتر می شود . موسیقی می تواند از طریق ایجاد تحریکاتی در قسمتهای مختلف سیستم عصبی به طور وسیعی بر بسیاری از اعضا و اندام های انسان از نظر ادراکات حسی و کارکردهای عملی موثر واقع شود و باعث پویش جسم و روان انسان در حالت سلامتی و بیماری گردد.


۱ – تکنیک ها و روشهای موسیقی درمانی
شنیدن موسیقی به طور غیر فعال / در این روش بیش تر بیماران موسیقی دلخواه و انتخابی خود را می شنوند و در مواردی می توانند از هدفون استفاده کنند و اجازه دارند صدای ضبط را کنترل و نوار را دستکاری کنند.
کاهش درد اضطراب و استرس ناشی از بیماری و استفاده کمتر از داروهای بی حسی و یا کاهش عواض جانبی داروها و در نهایت کوتاه کردن مدت استفاده از دارو و بستری شدن از هدفهای عمده درمانی در این روش است. انتخاب موسیقی مورد علاقه بیمار بر اساس تجربیات، روحیات، منش و خلق و خوی وی معمولاٌ با برانگیخته شدن خاطراتی همراه خواهد بود که قبلاٌ تجربه شده و تهییج این خاطرات خود موجب تحریکاتی هیجانی در سطح سیستمهای خود آگاه و ناخود آگاه عصبی و مغزی می شود و پی آمدهای مختلفی را بر جای خواهد گذاشت که باید توسط متخصص این رشته- یعنی «موسیقی درمانگر»- تا رسیدن به هدف نهایی پیگیری و کنترل شود و تداوم داشته باشد.


۲ - همکاری فعال در فعالیتهای موسیقایی :
در این روش بیماران برای هماهنگی های عضلانی و تنفسی به انجام تمرینات مناسب ریتمیک می پردازند و از موسیقی برای حرکات بدنی، خواندن و نواختن استفاده می کنند. مثلاٌ سازهای بادی برای افزایش گنجایش ششها مورد استفاده قرار می گیرند. در این روش از ریتم و سبک موسیقی مناسب با نیازهای بیماران استفاده می شود. به عنوان مثال موسیقی محرک مانند دیسکو برای حرکات قوی و موسیقی آرام مانند والس برای انجام حرکات روان و سیال به کار می روند و در موارد دیگر به تمرین تمرکز بر روی عناصر و اجزای موسیقی از طریق شنیدن توصیه شده است. هدفهای عمده درمانی که از این روش حاصل شده عبارتند از : کاهش درد همراه با حرکات ریتمیک، افزایش توانایی های حرکتی، افزایش قدرت و مدت حرکت در نارسایی های عضلانی، افزایش گنجایش تنفسی و نمونه های متعدد دیگر.


۳- موسیقی و مشاوره :
در این روش از موسیقی برای بحث و گفت و گو و یاد آوری خاطرات بیماران به منظور افزایش مکالمه مثبت و ارتباط نزدیک با یکدیگر استفاده شده است. ترغیب بیشتر بیماران به شروع گفت و گو و بحثهای موسیقایی و سخن گفتن پیرامون هر چیزی- جز بیماری- بر تحمل و سازگاری بیماران با شرایط بیمارستانی می افزاید. هدف عمده این روش کاهش استرسها، نگرانی ها، ترسهای ناشی از بیماری و جراحی و افزایش ارتباطات بین فردی و ایجاد آرامش و امیدواری در بیماران است.


۴- موسیقی و رشد :
در این روش عمدتاٌ از موسیقی به عنوان محرکی تقویت کننده استفاده می شود و با آن افراد مختلف مخصوصاٌ کودکان را به انجام تمرینات موزیکال ترغیب می کنند که تقویت رفتارهای خاص خودیاری و یادگیری می انجامد. هدف عمده این روش افزایش یادگیری و توان بخشی بیماران و جلوگیری از واپس روهای رشدی است.


۵- موسیقی و محرک :
در این روش موسیقی برای تقویت حواس بینایی، لامسه و شنوایی به کار می رود و غالباٌ با فعالیتهای خوشایندی همراه می شود و تحریکهای شنوایی و لامسه را فراهم می کند. در مواردی نیز در این روش از نمایش برای هدایت تصویر و تخیل بیماران استفاده شده است. این روش ضمن داشتن کارایی در درمان بیمارانی که دچار نقیصه های حسی و حرکتی هستند تاثیر بارزی در کاهش افسردگی و اضطراب معلولین دارد.


۶- موسیقی و بازخورد زیستی :
در این روش از موسیقی برای تقویت پاسخهای فیزیولوژیک استفاده می کنند و موسیقی را بازخوردهای زیستی بیماران همراه می نمایند و پاسخهای مطلوب را در آنان افزایش می دهند و به این ترتیب از ناراحتی های فیزیولوژیک می کاهند. برای مثال موسیقی را همراه با تنفس ریتمیک عمیق و یا حرکات سیبک سازه در کاهش فشار خون، تنش های عضلانی، تشنجهای صرعی و دردهای میگرنی به کار گرفته اند.


۷- موسیقی و فعالیتهای گروهی :
در این روش بیماران در فعالیتهای گروهی موسیقایی مانند شنیدن، خواندن و نواختن شرکت می کنند و ارتباط مثبت بین افراد و احساس بهبودی افزایش می یابد و متقابلاٌ احساس ناشی از دیدها و بیماری های مانند افسردگی و اضطراب کاهش پیدا می کند. شرکت در کنسرتهای موسیقی درخواست آهنگاهای مورد علاقه اجرای موسیقی فی البداهه به طور گروهی و همچنین بحث های گروهی درباره موسیقی و تاثیر مثبت این فعالیتها از جمله مواردی است که گزارش شده است .


منبع: e-pedian.com