زندگی نامه دقیقی طوسی

[shahincesar]

دقیقی طوسی

شاعر زرتشتی اواسط قرن چهارم ( متوفی 368 هجری برابر با 978 میلادی ) ، دومین ناظم شاهنامه و استاد بزرگ در قصیده و غزل است ، وی در جوانی به دست غلامی کشته شد و به همین سبب کار پر ارجی که در نظم شاهنامه شروع کرده بود ، ناتمام ماند ، زندگانی کوتاه وی در دربارهای امرای سمانی (منصور بن نوح ، متوفی 365 هجری برابر با 975 میلادی ، و نوح بن منصور ، متوفی 387 هجری برابر با 997 میلادی ) و آل محتاج در چغانیان (امیر فخر الدوله احمد بن محمد ) گذشت ، پیش از او مسعودی مرورزی شاعر اواخر قرن سوم هجری منظومه کوتاهی از تاریخ داستانی ایران ترتیب داده بود و دقیقی دومین بار بدین کار دست زد ، متنی که او از آن استفاده می کرد شاهنامه منثور ابو منصوری بود که به فرمان ابو منصور محمد بن عبد الرزاق طوسی (متوفی 350 هجری برابر با 961 میلادی) به دست چند تن از دانشمندان و دهقانان خراسان در شرح ادبیات داستانی ایران تا پایان عهد سامانی فراهم آمده بود ، لیکن بیش از هزار بیت آنرا که در شرح سلطنت گشتاسپ و ظهور زرتشت است ، به پایان نرسانیده بود که به دست غلامی به قتل رسید ، این شاعر بی تردید یکی از بزرگترین گویندگان قرن چهارم است ، ورود او در انواع مختلف شعر و قدرتی که درهمه آنها نشان داده دلیل بارزیست بر فصاحت کلام و روانی طبع و قوت بیان و معانی باریک و مضامین تازه و دل انگیزی که در همه آنها به کار برده به شعر او دلاویزی و رونق و جلای خاص می بخشد ، وی خصوصا قصائد مدحی را کمال بخشیده و در شعر حماسی نیز راهبر فردوسی شده است .

کتاب هایی که وی به یادگار گذاشته است شامل یک کتاب با نام گشتاسپ نامه است

بهار


پری چهره بتی عیار و دلبر
نگاری سرو قد و ماه منظر
سیه چشمی که تا رویش بدیدم
سرشکم خون شدست و بر مشجر
اگر نه دل همی خواهی سپردن
بدان مژگان زهر آلود منگر
و گرنه بر بلا خواهی گذشتن
بر آتش بگذر و بر درش مگذر
بسان آتش تیزست عشقش
چنان چون دو رخش همرنگ آذر
بسان سرو سیمینست قدش
ولیکن بر سرش ماه منور
فریش آن روی دیبا رنگ چینی
که رشک آرد بر او گلبرگ تربر
فریش آن لب که تا ایدر نیامد
ز خلد آیین بوسه نامد ایدر
از آن شکر لبانست این که دانم
گدازانم چو اندر آب شکر
از آن لاغر میانست این که عشقم
چنین فربی شدست و صبر لاغر
اگر بتگر چنو پیکر نگارد
مریزاد آن خجسته دست بتگر
و گر آزر چنو دانست کردن
درود از جان من بر جان آزر
صنوبر دیدم و هرگز ندیدم
درخت سیم کش بر سر صنوبر
مرا گوید ز چندین شعر شاهان
و چندین عاشقانه شعر دلبر
کم از شعری که سوی ما فرستی
نه ام اندر خور گفتار وزدر
مگر خود شعر بر من برنزیبد
مگر خود نیستم ای دوست در خور
چرا ننویسم باری مدیحی
ز میر نامداران شاه مهتر
بمن ده تا بدارم یادگاری
بپرده چشم بنویسم بعنبر
بزیر دیبه سبز اندر اینک
هزاران در شده پیکر به پیکر
یکی چون حقه یی از زر خفچه است
یکی چون بیضه یی بینی ز عنبر