ارتودنسی

[رزیتا]

ارتودنسی

مقدمه

معمولاً در جامعه ما ارتودنسی به معنای ردیف کردن دندانها به منظور ایجاد زیبائی است ولی در واقع این رشته دامنه فعالیت گسترده‌تر و وسیعتری دارد. ارتودنسی شاخه‌ای از علم دندانپزشکی است که هدف آن ایجاد رابطه درست بین تمامی ساختمانهای صورت یا تصحیح روابط نادرست میان آنهاست. مسئولیت اصلی ارتودنسی، پیشگیری از ایجاد تغییرات دائمی نادرست در ساختمانهای صورت است که با تشخیص، پیشگیری و یا درمان انواع ارتباطهای ناصحیح دندانها و ساختمانهای اطراف آنها انجام می‌شود. بدیهی است که روابط نادرست ساختمانهای صورت با یکدیگر علاوه بر زیبایی، در تنفس، تکلم و تغذیه نیز ممکن است اختلال ایجاد کنند.



بهترین زمان ارتودنسی

زمانی که ساختمانهای صورت در حال رشد و نمو هستند اصلاح روابط آنها معمولاً با هدایت صحیح روند رشد آنها انجام می‌شود. بنابراین اعمال ارتودنسی در این زمان راحت‌تر و ساده‌تر است و به زمان کمتری نیاز دارد. از طرفی میزان موفقیتهای درمانهای ارتودنسی در این دوره زیادتر است. بعد از کامل شدن رشد و شکل گرفتن روابط ساختمانهای صورت با یکدیگر، در صورتی که این روابط نادرست باشد تصحیح این روابط ، زمان ، کار و انرژی بیشتری نیاز دارد و میزان موفقیت درمان کمتر است. بهترین سن مراجعه جهت معاینه ارتودنسی هنگام رویش دندانهای دائمی جلو است.

اکثر درمانهای ارتودنسی که در آنها نیاز به تصحیح روابط اسکلتی فک باشد بهتر است در دختر بچه‌ها قبل از ۱۳ سالگی و در پسر بچه‌ها قبل از ۱۵ سالگی انجام شود. بهر حال والدین باید توجه داشته باشند که هرگاه ناهنجاریهای قابل توجهی در فک و دندانهای کودک مشاهده کردند یا کودک آنها دچار عادات غلط نظیر مکیدن انگشت است باید هر چه زودتر به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند.



چگونه از ابتلا به ناهنجاریهای فک و صورت پیشگیری کنیم؟

اگر چه ارث نقش مهمی در ایجاد ناهنجاریهای فک و صورت دارد ولی با رعایت موارد زیر می‌توان تا حد زیادی از این ناهنجاریها جلوگیری کرد:



اهمیت دادن به دندانهای شیری و مراقبت از آنها

بی توجهی به دندانهای شیری باعث از دست رفتن زودهنگام این دندانها و رویش نادرست دندانهای دائمی می‌شود. بعد از رویش دندانهای شیری باید کودک را جهت مسواک کردن دندانهایش کمک کنیم. بهتر است والدین برای مدتی دندانهای کودک را مقابل آینه مسواک کنند تا کودک طریقه مسواک کردن صحیح را یادبگیرد. اگر کودک اصرار دارد که خودش دندانهایش را مسواک کند والدین باید همزمان با کودک دندانهایشان را مسواک کنند تا کودک روش مسواک کردن را یاد بگیرد.



مراجعه به موقع و منظم به دندانپزشک

مشاوره با دندانپزشک، بخصوص بعد از رویش اولین دندانهای دائمی می‌تواند از ابتلا به بسیاری از ناهنجاریهای فک و صورت جلوگیری کند.



جلوگیری از ایجاد عادتهای غلط در کودک

بعضی از عادتهای غلط کودکان عبارتست از : مکیدن انگشت، فشردن زبان به طرف جلوی دهان، مکیدن یا جویدن لب و جویدن ناخن. در مورد چگونگی ایجاد ناهنجاریهای در اثر این عادتها مختصیری توضیح می‌دهیم. مکیدن انگشت شست یا انگشتان دیگر یکی از عادتهایی است که در زمان نوزادی ممکن است در کودک وجود داشته باشد. گر چه این عمل در نوزاد ممکن است نشانگر گرسنگی و اخطاری به والدین جهت توجه به تغذیه او باشد، ولی باقی ماندن این عادت بعد از دو یا سه سالگی می‌تواند عامل پیدایش تغییرات دائمی در استخوان و دندانهای فک بالای کودک باشد.

بعضی از کودکان در زمان رویش دندانهایشان دوست دارند انگشتان یا دست خود را داخل دهان ببرند، چون فشار روی لثه در زمان رویش دندانها باعث آرامش کودک می‌شود. می‌توان از وسایل بهداشتی که به عنوان دندانگیر وجود دارد، استفاده کرد تا مکیدن انگشت برای کودک عادت نشود. در اثر فشار مداوم انگشت روی دندانها و استخوان جلو سقف دهان، این ناحیه به طرف بالا متمایل و به تدریج فاصله آن از فک پائین بیشتر می‌شود. همچنین دندانهای پیشین فک بالا به طرف خارج و دندانهای پیشین فک پائین به سمت داخل منحرف می‌شوند و بین دندانهای فک بالا و پائین فاصله ایجاد می‌شود. بطوری که فک بالا و پایین دندانها در ناحیه جلوی دهان به هم نمی‌رسند.



مراقبتهای اولیه ارتودنسی «ارتودنسی پیشگیری»

علت شلوغی دندانها و دیگر مشکلات ارتودنسی چه می‌باشد؟

مال اکلوژن ممکن است ارثی بوده و یا در اثر عوامل محیطی ایجاد شده باشد. مشکلات ارتودنسی می‌تواند در اثر پوسیدگی و آسیب به دندانها ایجاد شده باشد و یا در اثر زود از دست دادن دندانهای شیری، و یا اینکه از عاداتی چون دم و بازدم دهانی، مکیدن انگشت و یا جویدن ناخن و لب، بوجود آمده باشد. دندانپزشک می‌تواند در ترک این عادات به شما کمک کند.



چرا انجام مراقبتهای ارتودنسی اولیه و بموقع با اهمیت می‌باشد؟

ارتودنسی بموقع به فرزند شما اعتماد به نفس می‌دهد و لبخند را بر لبان او می‌کارد، ولی سود حاصل از انجام ارتودنسی پیشگیری و اولیه به مراتب از اینها بیشتر است. دندانپزشک کودکان می‌تواند دندانهای کج شده را راست کند و آنها را به جایگاه صحیح شان هدایت نماید. مشکلات مربوط به جفت گیری و در هم رفتن دندانهای دو فک را اصلاح نموده و حتی از کشیدن دندان در معالجات ارتودنسی آینده جلوگیری نماید. بدیهی است که دندانهای ردیف شده و منظم را بهتر می‌توان تمیز کرد و این امر باعث کاهش استعداد به پوسیدگی و ناراحتی لثه می‌شود.



نحوه درمان ارتودنسی پیشگیری چگونه است؟

بدین منظور از وسایل و دستگاههای ارتودنسی استفاده می‌شود. بعضی از این دستگاهها ثابت بوده و به دندان چسبانیده می‌شود و برخی متحرک بوده و قابل درآوردن می‌باشند. دندانپزشک اطفال تشخیص می‌دهد که از چه وسیله‌ای با توجه به نیاز کودک استفاده کنید، و به شما توضیح می‌دهد که چه معالجه‌ای می‌توان انجام داد و زمان تقریبی آن چقدر است.



چه مراقبتهایی در طول درمان ارتودنسی توصیه می‌گردند؟

• اول: مانند بسیاری از معالجات دندانپزشکی، همکاری بیمار بسیار مورد توجه بوده و او بیشترین نقش را بر عهده دارد تمیز کردن دندانها با استفاده از نخ و مسواک و نگهداری دستگاه ارتودنسی در دهان و مراقبت از آن در رأس قرار دارند.
• دوم: معاینات منظم دندانپزشکی در کنار ویزیتهای ارتودنسی کودک شما را از پوسیدگی و بیماریهای لثه محافظت می‌کند.
• سوم: تماس فوری با دندانپزشک در زمانی که قسمتی از دستگاه ارتودنسی شکسته شود باعث می شود که درمان ارتودنسی به روال صحیح از نظر زمانی و کارایی ادامه یابد.

آیا بچه‌ها، با داشتن دستگاه ارتودنسی، بطور طبیعی می‌توانند صحبت کنند، بخورند و یا بازی کنند؟

فرزند شما می‌تواند رژیم غذایی عادی را داشته باشد ولی از خوردن مواد غذایی چسبنده مثل آدامس و شکلات و غذاهای سخت و زیاد سفت مثل پسته - فندق - بادام - یخ و ... با هدف جلوگیری از شکسته شدن و کج شدن قطعات دستگاههای ارتودنسی باید خودداری کند. ممکن است بعضی از دستگاهها نحوه صحبت کردن کودکان را موقتاً تغییر دهند، ولی اغلب خود را با آن وفق داده و بعد از طی یک الی چند روز بطور عادی صحبت می‌کنند. عموماً بچه‌ها می‌توانند با داشتن دستگاههای ارتودنسی در دهان براحتی بدوند، جست بزنند، شنا کرده و یا بازی نمایند، ولی بایستی توجه داشت که در مواردی این فعالیتها عدم تجویز دارند. بهتر است با توجه به نوع دستگاه از دندانپزشک معالج دستورات ویژه را دریافت نمائید.