منتخب سخنان امام علی (ع) - (قسمت دوم)

[رزیتا]

منتخب سخنان امام علی (ع) - (قسمت دوم)

عنوان : منتخب سخنان امام علی (ع) - (قسمت دوم)

منتخب سخنان امام علی (ع) - بخش حکمت های نهج البلاغه - ( قسمت دوم )



ضد ارزش ها و هشدارها
(مردي از امام درخواست اندرز كرد) و درود خدا بر او، فرمود: از كساني مباش كه بدون عمل صالح به آخرت اميدوار است، و توبه را با آرزوهاي دراز به تأخير مي اندازد، در دنيا چونان زاهدان سخن مي گويد، اما در رفتار همانند دنيا پر ستان است، اگر نعمت ها به او برسد سير نمي شود، و در محروميت قناعت ندارد، از آنچه به او رسيد شكر گزار نيست، و از آنچه مانده زياده طلب است. ديگران را پرهيز مي دهد اما خود پروا ندارد؛ به فرمان برداري اطاعت امر مي كند اما خود فرمان نمي برد، نيكوكاران را دوست مي دارد اما رفتارشان را ندارد؛ گناهكاران را دشمن دارد اما خود يكي از گناهكاران است، و با گناهان فراوان مرگ را دوست نمي دارد، اما در آنچه كه مرگ را ناخوشايند ساخت پا فشاري دارد، اگر بيمار شود پشيمان مي شود، و اگر تندرست باشد سرگرم خوش گذراني هاست؛ در سلامت مغرور و در گرفتاري نااميد است؛ اگر مصيبتي به او رسد به زاري خدا را مي خواند. اگر به گشايش دست يافت مغرورانه از خدا روي بر مي گرداند. نفس او به نيروي گمان ناروا، بر او چيرگي دارد، و او با قدرت يقين بر نفس خود چيره نمي گردد. براي ديگران كه گناهي كه كمتر از او دارند نگران، و بيش از آنچه كه عمل كرده اميد وار است. اگر بي نياز گردد مست و مغرور شود، و اگر تهيدست گردد، مأيوس و سست شود. چون كار كند در آن كوتاهي ورزد، و چون چيزي خواهد زياده روي نمايد، چون در برابر شهوت قرار گيرد گناه را برگزيده، توبه را به تأخير اندازد، و چون رنجي به او رسد از راه ملت اسلام دوري گزيند؛ عبرت آموزي را طرح مي كند، اما خود عبرت نمي گيرد؛ در پند دادن مبالغه مي كند، اما خود پند پذير نمي باشد. سخن بسيار مي گويد، اما كردار خوب او اندك است ! براي دنياي زود گذر تلاش و رقابت دارد، اما براي آخرت جاويدان آسان مي گذرد؛ سود را زيان، و زيان را سود مي پندارد؛ از مرگ هراسناك است، اما فرصت را از دست مي دهد؛ گناه ديگري را بزرگ مي شمارد، اما گناهان بزرگ خود را كوچك مي پندارد؛ طاعت ديگران را كوچك و طاعت خود را بزرگ مي داند؛ مردم را سرزنش مي كند، اما خود را نكوهش نكرده با خود رياكارانه برخورد مي كند؛ خوشگذراني با سرمايه داران را بيش تر از ياد خدا با مستمندان دوست دارد، به نفع خود بر زيان ديگران حكم مي كند، اما هرگز به نفع ديگران بر زيان خود حكم نخواهد كرد، ديگران را هدايت اما خود را گمراه مي كند، ديگران از او اطاعت مي كنند، و او مخالفت مي ورزد، حق خود را به تمام مي گيرد، اما حق ديگران را به كمال نمي دهد، از غير خدا مي ترسد، اما از پروردگار خود نمي ترسد ! . (حكمت 150)

اهميت نيت ها

و درود خدا بر او، فرمود: آن كس كه از كار مردمي خشنود باشد، چونان كسي است كه همراه آنان بوده و هر كس كه به باطلي روي آورد، دو گناه بر عهدة او باشد: گناه كردار باطل و گناه خشنودي به كار باطل. (حكمت 154)

روش برخورد با دوستان بد

و درود خدا بر او، فرمود: برادرت را با احساني كه در حق او مي كني سرزنش كن، و شر او را با بخشش بازگردان. (حكمت 158)

فقر و نابودي

و درود خدا بر او، فرمود: فقر، مرگ بزرگ است ! . (حكمت 163)

پرهيز از زر اندوزي

و درود خدا بر او، فرمود: اي فرزند آدم ! آنچه را كه بيش از نياز خود فراهم كنيد، براي ديگران اندوخته ايد. (حكمت 192)

بي توجهي به سپاسگزاري مردم

و درود خدا بر او، فرمود: ناسپاسي مردم تو را از كار نيكو باز ندارد، زيرا هستند كساني، بي آنكه از تو سودي برند تو را مي ستايند، چه بسا ستايش اندك آنان براي تو، سود مندتر از ناسپاسي ناسپاسان باشد. (حكمت 204)

ارزش هاي اخلاقي

و درود خدا بر او، فرمود: بخشندگي، نگاهدارنده آبروست، و شكيبايي دهان بند بي خردان، و عفو زكات، پيروزي، و دوري كردن، كيفر خيانتكار، و مشورت چشم هدايت است. و آن كس كه با رأي خود احساس بي نيازي كند به كام خطرها افتد، شكيبايي با مصيبت هاي شب و روز پيكار كند، و بي تابي، زمان را در نابودي انسان ياري دهد، و برترين بي نيازي ترك آرزوهاست، و چه بسا عقل كه اسير فرمانروايي هوس است؛ حفظ و به كار گيري تجربه رمز پيروزي است، و دوستي، نوعي خويشاوندي بدست آمده است، و به آن كس كه به ستوه آمده و توان تحمل ندارد اعتماد نكن. (حكمت 211)

نرم خويي و كاميابي

و درود خدا بر او، فرمود، كسي كه درخت شخصيت او نرم و بي عيب باشد، شاخ و برگش فراوان است. (حكمت 214)

حسادت، آفت دوستي

و درود خدا بر او، فرمود: حسادت بر دوست، از آفات دوستي است. (حكمت 218)

عدالت در قضاوت

و درود خدا بر او، فرمود: داوري با گمان بر افراد مورد اطمينان، دور از عدالت است. (حكمت 220)

آينده دردناك ستمكاران

و درود خدا بر او، فرمود: بدترين توشه براي قيامت، ستم بر بندگان است. (حكمت 221)

بي توجهي به بدي بدكاران

و درود خدا بر او، فرمود: خود را به بي خبري نماياندن از بهترين كارهاي بزرگان است. (حكمت 222)

حيا و عيب پوشي

و درود خدا بر او، فرمود: آن كس كه لباس حيا بپوشد كسي عيب او را نبيند. (حكمت 223)

برخي از ارزش هاي اخلاقي

و درود خدا بر او فرمود: با سكوت بسيار، وقار انسان بيشتر شود، و با انصاف بودن، دوستان را فراوان كند، و با بخشش، قدر و منزلت انسان بالا رود، و با فروتني، نعمت كامل شود، و با پرداخت هزينه ها، بزرگي و سروري ثابت گردد، و روش عادلانه، مخالفان را در هم شكند، و با شكيبايي در برابر بي خرد ياران انسان زياد گردند. (حكمت 224)

اركان ايمان

و درود خدا بر او، فرمود: ايمان، بر شناخت با قلب، اقرار با زبان، و عمل با اعضا و جوارح استوار است. (حكمت 227)

ارزش ها و ضد ارزش ها

و درود خدا بر او، فرمود: كسي كه از دنيا اندوهناك مي باشد، از قضاي الهي خشمناك است؛ و آن كس كه از مصيبت وارد شده شكوه كند از خدا شكايت كرده؛ و كسي كه نزد توانگري رفته و به خاطر سرمايه اش برابر او فروتني كند، دو سوم دين خود را از دست داده است؛ و آن كس كه قرآن بخواند و وارد آتش جهنم شود حتماً از كساني است كه آيات الهي را بازيچه قرار داده است، و آن كس كه قلب او با دنيا پرستي پيوند خورد، همواره جانش گرفتار سه مشكل است: اندوهي رها نشدني، حرصي جدا نشدني، و آرزويي نا يافتني. (حكمت 228)

اقسام عبادت

و درود خدا بر او، فرمود: گروهي خدا را به اميد بخشش پرستش كردند، كه اين پرستش بازرگانان است و گروهي او را از روي ترس عبادت كردند كه اين عبادت بردگان است، و گروهي خدا را از روي سپاسگزاري پرستيدند و اين پرستش آزادگان است. (حكمت 237)

غصب و ويراني

و درود خدا بر او، فرمود: سنگ غصبي در بناي خانه، ماية ويران شدن آن است. (حكمت 240)

ارزش ترس از خداوند

و درود خدا بر او، فرمود: هر چند اندك؛ و ميان خود و خدا پرده اي قرار ده هر چند نازك ! . (حكمت 242)

مسئوليت نعمت هاي الهي

و درود خدا بر او، فرمود: خدا را در هر نعمتي حقي است، هر كس آن را بپردازد، فزوني يابد، و آن كس كه نپردازد و كوتاهي كند، در خطر نابودي قرار گيرد. (حكمت 244)

كاستي قدرت و كنترل شهوت

و درود خدا بر او، فرمود: هنگامي كه توانايي فزوني يابد، شهوت كاستي گيرد. (حكمت 245)

تلاش در انفاق هاي اقتصادي

و درود خدا بر او، فرمود: اي فرزند آدم ! خودت وصي مال خويش باش، امروز به گونه اي عمل كن كه دوست داري پس از مرگت عمل كنند. (حكمت 254)

تند خويي و جنون

و درود خدا بر او، فرمود: تندخويي بي مورد نوعي ديوانگي است، زيرا كه تندخو پشيمان مي شود، و اگر پشيمان نشد، پس ديوانگي او پايدار است. (حكمت 255)

پندهاي جاويدان(راه شاد كردن ديگران)

و درود خدا بر او، فرمود: اي كميل ! خانواده ات را فرمان ده كه روز ها در بدست آوردن بزرگواري، و شب ها در رفع نياز خفتگان بكوشند. سوگند به خدايي كه تمام صداها را مي شنود ! هر كس دلي را شاد كند، خداوند از آن شادي لطفي براي او قرار دهد. (حكمت 257)

صدقه و توانگري

و درود بر او، فرمود: هر گاه تهيدست شديد با صدقه دادن، با خدا تجارت كنيد.(حكمت 258)

شناخت جايگاه وفاداري

و درود خدا بر او، فرمود: وفاداري با خيانت كاران نزد خدا نوعي خيانت، و خيانت به خيانت كاران نزد خدا وفاداري است. (حكمت 259)

پرهيز از حرص ورزي در كسب روزي

و درود خدا بر او، فرمود: اي فرزند آدم ! اندوه روز نيامده را بر امروزت ميفزا، زيرا اگر روز نرسيده، از عمر تو باشد خدا روزي تو را خواهد رساند. (حكمت267)

اعتدال در دوستي ها و دشمني ها

و درود بر او، فرمود: در دوستي با دوست مدارا كن، شايد روزي دشمن تو گردد، و در دشمني با دشمن نيز مدارا كن، زيرا شايد روزي دوست تو گردد. (حكمت 268)

روش برخورد با دنيا

و درود خدا بر او، فرمود: مردم در دنيا دو دسته اند: يكي آن كس كه در دنيا براي دنيا كار كرد، و دنيا او را از آخرتش بازداشت، بر بازماندگان خويش از تهيدستي هراسان،‌ و از تهيدستي خويش در امان است، پس زندگاني خود را در راه سود ديگران از دست مي دهد. و ديگري آن كه در دنيا براي آخرت كار مي كند، و نعمت هاي دنيا نيز بدون تلاش به او روي مي آورد، پس بهرة هر دو جهان را چشيده، و مالك هر دو جهان مي گردد، و با آبرومندي در پيشگاه خدا صبح مي كند، و حاجتي را از خدا درخواست نمي كند جز آن كه روا مي گردد. (حكمت 269)

ضد ارزش هاي اخلاقي

و درود خدا بر او، فرمود: طمع به هلاكت مي كشاند و نجات نمي دهد، و به آنچه ضمانت كند،‌ وفادار نيست، و بسا نوشندة آبي كه پيش از سيراب شدن، گلوگيرش شد و ارزش آنچه كه بر سر آن رقابت مي كنند، هر چه بيشتر باشد، مصيبت از دست دادنش اندوه بارتر خواهد بود، و آرزوها چشم بصيرت را كور مي كند، و آنچه روزي هر كسي است بي جستجو خواهد رسيد. (حكمت 275)

ارزش تداوم عمل

و درود خدا بر او، فرمود: كار اندكي كه ادامه يابد، از كار بسياري كه از آن به ستوه آيي اميدوار كننده تر است. (حكمت 278)

شناخت جايگاه واجبات و مستحبات

و درود خدا بر او، فرمود: هر گاه مستحبات به واجبات زيان رساند آن را ترك كنيد. (حكمت 279)

علل سقوط جامعه

و درود خدا بر او، فرمود: جاهلان شما پر تلاش، و آگاهان شما تن پرور و كوتاهي ورزند ! . (حكمت 283)

جهل و خواري

و درود خدا بر او، فرمود: هر گاه خدا بخواهد بنده اي را خوار كند، دانش را از او دور سازد. (حكمت 288)

الگوي كامل انسانيت

و درود خدا بر او، فرمود: در گذشته برادري ديني داشتم كه در چشم من بزرگ مقدار بود چون دنياي حرام در چشم او بي ارزش مي نمود، و از شكم بارگي دور بود. پس آنچه را نمي يافت آرزو نمي كرد، و آنچه را مي يافت زياده روي نداشت. در بيشتر عمرش ساكت بود، اما گاهي كه لب به سخن مي گشود بر ديگر سخنوران برتري داشت، و تشنگي پرسش كنندگان را فرو مي نشاند. به ظاهر ناتوان و مستضعف مي نمود، اما در برخورد جدي چونان شير بيشه مي خروشيد، يا چون مار بياباني به حركت در مي آمد. تا پيش قاضي نمي رفت دليلي مطرح نمي كرد، و كسي را كه عذري داشت سرزنش نمي كرد، تا آن كه عذر او را مي شنيد، از درد، شكوه نمي كرد، مگر پس از تندرستي و بهبودي. آنچه عمل مي كرد مي گفت، و بدان چه عمل نمي كرد چيزي نمي گفت، اگر در سخن گفتن بر او پيشي مي گرفتند در سكوت مغلوب نمي گرديد. و بر شنيدن بيشتر از سخن گفتن حريص بود. اگر بر سر دو راهي دو كار قرار مي گرفت، مي انديشيد كه كدام يك با خواستة نفس نزديك تر است با آن مخالفت مي كرد، پس بر شما باد روي آوردن به اينگونه از ارزش هاي اخلاقي، با يكديگر در كسب آنها رقابت كنيد، و اگر نتوانستيد، بدانيد كه به دست آوردن برخي از آن ارزش هاي اخلاقي، بهتر از رها كردن همه است.(حكمت 289)

مسئوليت نعمت ها

و درود خدا بر او، فرمود: اگر خدا بر گناهان وعدة عذاب نمي داد، لازم بود به خاطر سپاسگزاري از نعمت هايش نافرماني نشود. (حكمت 290)

دوستي با احمق، هرگز ! !
و درود خدا بر او، فرمود: هم نشين بي خرد مباش، كه كار زشت خود را زيبا جلوه داده، دوست دارد تو همانند او باشي. (حكمت 293)

پرهيز از دشمني ها

(شخصي را ديد كه چنان بر ضد دشمنش مي كوشيد كه به خود زيان مي رسانيد، حضرت فرمود تو مانند كسي هستي كه نيزه در بدن خود فرو برد، تا ديگري را كه در كنار اوست بكشد ! . (حكمت 296)

شگفتي روزي بندگان

(از امام پرسيدند: چگونه خدا با فراواني انسان ها به حسابشان رسيدگي مي كند؟. حضرت پاسخ داد: ) آن چنان كه با فراواني آنان روزيشان مي دهد ! (و باز پرسيدند چگونه به حساب انسان ها رسيدگي مي كند كه او را نمي بينند فرمود همانگونه كه آنان را روزي مي دهد و او را نمي بينند ! .(حكمت 300)

ارزش دنيا دوستي

و درود خدا بر او، فرمود: مردم فرزندان دنيا هستند و هيچ كس را بر دوستي مادرش نمي توان سرزنش كرد. (حكمت 303)

خدا ترس در خلوت گاهها

و درود خدا بر او، فرمود: از نافرماني خدا در خلوت ها بپرهيزيد، زيرا همان كه گواه است، داوري كند. (حكمت 324)

[رزیتا]

منتخب سخنان امام علی (ع) - (قسمت سوم)

عنوان : منتخب سخنان امام علی (ع) - (قسمت سوم)

منتخب سخنان امام علی (ع) - بخش حکمت های نهج البلاغه - ( قسمت سوم)



وظيفة سرمايه داران
و درود خدا بر او، فرمود: همانا خداي سبحان روزي فقرا را در اموال سرمايه داران قرار داده است، پس فقيري گرسنه نمي ماند،‌ جز به كاميابي توانگران، و خداوند از آنان دربارة گرسنگي گرسنگان خواهد پرسيد. (حكمت 328)


مسئوليت نعمت ها

و درود خدا بر او، فرمود: بي نيازي از عذرخواهي، گرامي تر از عذر راستين است. (حكمت 329)


روانشناسي مؤمن

و درود خدا بر او، فرمود: (در توصيف مؤمن فرمود شادي مؤمن در چهرة او، و اندوه وي در دلش پنهان است، سينه اش از هر چيزي فراخ تر،‌ و نفس او از هر چيزي خوارتر است. برتري جويي را زشت، و رياكاري را دشمن مي شمارد، اندوه او طولاني، و همت او بلند است،‌ سكوتش فراوان، و وقت او با كار پر است، شكر گذار و شكيبا و ژرف انديش است. از كسي درخواست ندارد و نرم خو و فروتن است، نفس او از سنگ خارا سخت تر اما در دين داري از بنده خوارتر است. (حكمت 333)


آفات اموال

و درود خدا بر او، فرمود: براي هر كسي در مال او دو شريك است: وارث، و حوادث. (حكمت 335)


راه بي نيازي

و درود خدا بر او،‌ فرمود: برترين بي نيازي و دارايي، نااميدي است از آنچه در دست مردم است. (حكمت 342)


شناخت مردم و ضد ارزش ها

و درود خدا بر او، فرمود: گفتارها نگهداري مي شوند، و نهان ها آشكار، و هر كسي در گرو اعمال خويش است،‌ و مردم گرفتار كمبود ها و آفت هايند جز آن را كه خدا نگه دارد؛ درخواست كنندگانشان مردم آزار، و پاسخ گويان به زحمت و رنج دچار اند،‌ و آن كس كه در انديشه از همه برتر است و اندك خشنودي يا خشمي از رأي خود باز مي گردد. و آن كس كه از همه استوارتر است از نيم نگاهي ناراحت شود يا كلمه اي او را دگرگون سازد. (حكمت 343)


ضرورت توجه به فنا پذيري دنيا

و درود خدا بر او،‌ فرمود: اي مردم ! از خدا بترسيد، چه بسا آرزومندي كه به آرزوي خود نرسيد، و سازندة ساختماني كه در آن مسكن نكرد، و گردآورنده اي كه زود آن چه را كه گرد آورده رها خواهد كرد،‌ شايد كه از راه باطل گرد آورده، و يا حق ديگران را بازداشته، و يا با حرام به هم آميخته، كه گناهش بر گردن اوست، و با سنگيني بار گناه در مي گذرد،‌ و با پشيماني و حسرت به نزد خدا مي رود كه :«در دنيا و آخرت زيان كرده و اين است زيان كاري آشكار». (حكمت 344)


مشكلات درخواست كردن

و درود خدا بر او، فرمود: آبروي تو چون يخ جامد است كه درخواست آن را قطره قطره آب مي كند،‌ پس بنگر كه آن را نزد چه كسي فرو مي ريزي؟. (حكمت 346)


جايگاه ستايش

و درود خدا بر او، فرمود: ستودن بيش از آن چه كه سزاوار است نوعي چاپلوسي، و كمتر از آن،‌ درماندگي يا حسادت است. (حكمت 347)


سخت ترين گناه

و درود خدا بر او، فرمود: سخت ترين گناه آنكه گناهكاران را كوچك بشمارد. (حكمت 348)


الگوي انسان كامل

و درود خدا بر او،‌ فرمود: آن كس كه در عيب خود بنگرد، از عيب جويي ديگران بازماند، و كسي كه به روزي خدا خشنود باشد بر آن چه كه از دست رود اندوهگين نباشد، و كسي كه شمشير ستم بركشد با آن كشته شود، و آن كس كه در كارها خود را به رنج اندازد خود را هلاك سازد، و هر كس خود را در گرداب هاي بلا افكند غرق گردد، و هر كس به جاهاي بدنام قدم گذاشت متهم گرديد. و كسي كه زياد سخن مي گويد زياد هم اشتباه دارد، و هر كس كه زياد اشتباه كرد، شرم و حياي او اندك است،‌ و آن كه شرم او اندك،‌ پرهيزكاري او نيز اندك خواهد بود، و كسي كه پرهيزكاري او اندك است دلش مرده، و آن كه دلش مرده باشد در آتش جهنم سقوط خواهد كرد. و آن كس كه زشتي هاي مردم را بنگرد، و آن را زشت بشمارد، سپس همان زشتي ها را مرتكب شود، پس او احمق واقعي است. قناعت، مالي است كه پايان نيابد، و آن كس كه فراوان به ياد مرگ باشد در دنيا به اندك چيزي خشنود است،‌ و هر كس بداند كه گفتار او نيز از اعمال او به حساب مي آيد جز به ضرورت سخن نگويد. (حكمت 349)


روانشناسي مردان ستمكار

و درود خدا بر او، فرمود: مردم ستمكار را سه نشانه است: با سركشي به مافوق خود ستم روا دارد،‌ و به زيردستان خود با زور و چيرگي ستم مي كند،‌ و ستمكاران را ياري مي دهد. (حكمت 350)


اميدواري در سختي ها

و درود خدا بر او، فرمود: چون سختي ها به نهايت رسد، گشايش پديد آيد، و آن هنگام كه حلقه هاي بلا تنگ گردد آسايش فرا رسد. (حكمت 351)


اعتدال در پرداخت به امور خانواده

(حضرت به برخي از ياران خود فرمود بيشتر اوقات زندگي را به زن و فرزندت اختصاص مده، زيرا اگر زن و فرزندت از دوستان خدا باشند خدا آن ها را تباه نخواهد كرد، و اگر دشمنان خدايند، چرا غم دشمنان خدا را مي خوري؟ ! . (حكمت 352)


بزرگ ترين عيب

و درود خدا بر او،‌ فرمود: بزرگ ترين عيب آنكه چيزي را در خود داري، بر ديگران عيب بشماري ! (حكمت 353)


قدرت خداوند در روزي رساني

(از امام پرسيدند: اگر در خانه ي مردي را به رويش ببندند، روزي او از كجا خواهد آمد؟ فرمود ( از آنجايي كه مرگ او مي آيد. (حكمت 356)


روش تسليت گفتن

(مردمي را در مرگ يكي از خويشاوندشان را چنين تسليت گفت مردم از شما آغاز نشده، و به شما نيز پايان نخواهد يافت. اين دوست شما به سفر مي رفت، اكنون پنداريد كه به يكي از سفرها رفته؛ اگر او باز نگردد شما به سوي او خواهيد رفت. (حكمت 357)


راه خودسازي

و درود خدا بر او، فرمود: اي اسير آرزوها ! بس كنيد ! زيرا صاحبان مقامات دنيا را تنها دندان حوادث روزگار به هراس افكند، اي مردم ! كار تربيت خود را، خود بر عهده گيريد و نفس را از عادت هايي كه به آن حرص دارد، باز گردانيد. (حكمت 359)


ضرورت پرهيز از بدگماني

و درود خدا بر او، فرمود: شايسته نيست به سخني كه از دهان كسي كه خارج شد، گمان بد ببريد، چرا كه براي آن برداشت نيكويي مي توان داشت. (حكمت 360)


روش خواستن از خدا

و درود خدا بر او،‌ فرمود: هر گاه از خداي سبحان درخواستي داري، ابتدا بر پيامبر اسلام (ص) درود بفرست، سپس حاجت خود را بخواه، زيرا خدا بزرگوار تر آن است كه از دو حاجت درخواست شده،‌ يكي را برآورد و ديگري را باز دارد. (حكمت 361)


ضرورت پرهيز از جدال و درگيري

و درود خدا بر او،‌ فرمود: هر كس از آبروي خود بيمناك است، از جدال بپرهيزد. (حكمت 362)


نشانة بي خردي

و درود خدا بر او،‌ فرمود: شتاب بيش از توانايي بر كار، و سستي پس از به دست آوردن فرصت، از بي خردي است. (حكمت 363)


ارزش هاي اخلاقي

و درود خدا بر او، فرمود: انديشه، آينه اي شفاف و عبرت از حوادث، بيم دهنده اي خير انديش است، و تو را در ادب كردن نفس همان بس كه از آن چه انجام دادنش را براي ديگران نمي پسندي بپرهيزي. (حكمت 365)


خبر از مسخ ارزش ها

و درود خدا بر او، فرمود: روزگاري بر مردم خواهد آمد كه از قرآن جز نشاني و از اسلام جز نامي، باقي نخواهد ماند. مسجد هاي آنان در آن روزگار آبادان، اما از هدايت ويران است. مسجد نشينان و سازندگان بناهاي شكوهمند مساجد، بدترين مردم زمين مي باشد، كه كانون هر فتنه، و جايگاه هر گونه خطاكاري اند، هر كس از فتنه بركنار است او را به فتنه بازگرداند، و هر كس از فتنه عقب مانده او را به فتنه ها كشند، كه خداي بزرگ مي فرمايد: «به خودم سوگند ! بر آنان فتنه اي بگمارم كه انسان شكيبا در آن سرگردان ماند ! . و چنين كرده است، و ما از خدا مي خواهيم كه از لغزش غفلت ها در گذرد. (حكمت 369)


هدف داري انسان و ضرورت تقوا

(نقل كردند كه اميرالمؤمنين كمتر بر منبري مي نشست كه پيش از سخن اين عبارت را نگويد اي مردم از خدا بترسيد، هيچ كس بيهوده آفريده نشد تا به بازي پردازد، و او را به حال خود وا نگذاشته اند تا خود را سرگرم كارهاي بي ارزش نمايد، و دنيايي كه در ديده ها زيباست، جاي گزين آخرتي نشود كه آن را زشت مي انگارند، و مغروري كه در دنيا به بالاترين مقام رسيده، چون كسي نيست كه در آخرت به كمترين نصيبي رسيده است. (حكمت 370)


ارزش والاي اخلاقي

و درود خدا بر او، فرمود: هيچ شرافتي برتر از اسلام، و هيچ عزتي گرامي تر از تقوا،‌ و هيچ سنگري نيكوتر از پارسايي، و هيچ شفاعت كننده اي كارساز تر از توبه، و هيچ گنجي بي نياز كننده تر از قناعت، و هيچ مالي در فقرزدايي، از بين برنده تر از رضايت به روزي نيست. و كسي كه به اندازه كفايت زندگي از دنيا بردارد به آسايش دست يابد، و آسوده خاطر گردد، در حالي كه دنيا پرستي كليد دشواري، و مركب رنج و گرفتاري است، و حرص ورزي و خود بزرگ بيني و حسادت،‌ عامل بي پروايي در گناهان است،‌ و بدي، جامع تمام عيب ها است. (حكمت 371)


عوامل استحكام دين و دنيا

(حضرت جابر بن انصاري فرمود : ) اي جابر ! استواري دين و دنيا به چهار چيز است: عالمي كه به علم خود عمل كند و جاهلي كه از آموختن سر باز نزند، و بخشنده اي كه در بخشش بخل نورزد،‌ و فقيري كه آخرت خود را به دنيا نفروشد. (حكمت 372)


مراحل امر و به معروف و نهي از منكر

(و همانند حكمت گذشته سخن ديگري از امام نقل شد؛) گروهي، منكر را با دست و زبان و قلب انكار مي كنند، آنان تمامي خصلت هاي نيكو را در خود گرد آورده اند. گروهي ديگر، منكر را با زبان و قلب انكار كرده، اما دست به كاري نمي برند، پس چنين كسي دو خصلت از خصلت هاي نيكو را گرفته و ديگري را تباه كرده است. و بعضي منكر را تنها با قلب منكر كرده، و با دست و زبان خويش اقدامي ندارند، پس دو خصلت را كه شريف تر است تباه ساخته و يك خصلت را به دست آورده اند. و بعضي ديگر منكر را با زبان و قلب و دست رها ساخته اند كه چنين كسي از آنان، مرده اي ميان زندگان است و تمام كارهاي نيكو و جهاد در راه خدا، برابر امر به معروف و نهي از منكر، چونان قطره اي بر درياي مواج و پهناور است، و همانا امر به معروف و نهي از منكر، نه اجلي را نزديك مي كنند، و نه از مقدار روزي مي كاهند، و از همة اينها برتر، سخن حق در پيشروي حاكمي ستمكار است. (حكمت 374)


آثار شوم بخل ورزي

و درود خدا بر او، فرمود: بخل ورزيدن كانون تمام عيب ها، و مهاري است كه انسان را به سوي هر بدي مي كشاند. (حكمت 378)


اقسام روزي و پرهيز از حرص زدن

و درود خدا بر او، فرمود: اي فرزند آدم ! روزي دو گونه است، روزي كه تو آن را جويي، و روزي كه تو را مي جويد، كه اگر به سراغش نروي به سوي تو آيد. پس اندوه سال خود را بر اندوه امروزت منه، كه بر طرف كردن اندوه هر روز از عمر تو را كافي است. اگر سال آينده در شمار عمر تو باشد همانا خداي بزرگ در هر روز سهم تو را خواهد داد، و اگر از شمار عمرت نباشد تو را با اندوه آنچه كار است؟ كه هر گز جوينده اي درگرفتن سهم روز تو بر تو پيشي نگيرد، و چيره شونده اي بر تو چيره نگردد، و آنچه براي تو مقدر گشته بي كم و كاست به تو خواهد رسيد. (حكمت 379)


ضرورت ياد مرگ

و درود خدا بر او، فرمود: چه بسيار كساني كه در آغاز روز بودند و به شامگاه نرسيدند، و چه بسيار كساني كه در آغاز شب بر او حسد مي بردند و در پايان شب عزاداران به سوگشان نشستند. (حكمت 380)


ضرورت راز داري و كنترل زبان

و درود خدا بر او، فرمود: سخن در بند توست، تا آن را نگفته باشي، و چون گفتي، تو در بند آني، پس زبانت را نگهدار چنان كه طلا و نقره خود را نگه مي داري، زيرا چه بسا سخني كه نعمتي را طرد يا نعمتي را جلب كرد. (حكمت381)


ارزش سكوت

و درود خدا بر او، فرمود: آنچه نمي داني مگو، بلكه همة آنچه را كه مي داني نيز مگو، زيرا خداوند بزرگ بر اعضاء بدنت چيزهايي را واجب كرده كه از آنها در روز قيامت بر تو حجت آورد. (حكمت 382)


تلاش در اطاعت و بندگي

و درود خدا بر او، فرمود: بترس كه خداوند تو را به هنگام گناهان بنگرد، و در طاعت خويش نيايد، آنگاه از زيان كاراني، هر گاه نيرومند شدي توانت را در طاعت پروردگار به كار گير، و هر گاه ناتوان گشتي، ناتواني را در نافرماني خدا قرار ده. (حكمت 383)


فقر زدايي و سلامت

و درود خدا بر او، فرمود: آگاه باشيد كه فقر نوعي بلا است. و سخت تر از تنگدستي بيماري تن و سخت تر از بيماري تن، بيماري قلب است. آگاه باشيد كه همانا، عامل تندرستي، تقواي دل است. (حكمت 388)


ضرورت عمل گرايي

و درود خدا بر او، فرمود: آن كس كه كردارش او را به جايي نرساند، بزرگي خاندانش، او را به پيش نخواهد راند. (در نقل ديگري آمد كه) آن كس كه ارزش خويش از دست بدهد، بزرگي خاندانش، او را سودي نخواهد رساند. (حكمت 389)


برنامه ريزي صحيح در زندگي

و درود خدا بر او، فرمود: مؤمن بايد شبانه روز خود را به سه قسم تقسيم كند: زماني براي نيايش و عبادت پروردگار، و زماني براي تأمين هزينه زندگي، و زماني براي واداشتن نفس به لذت هايي كه حلال و ماية زيبايي است. خردمند را نشايد جز آن كه در پي سه چيز حركت كند: كسب حلال براي تأمين زندگي، يا گام نهادن در راه آخرت، يا به دست آوردن لذت هاي حلال. (حكمت 390)


ضرورت ترك حرام و غفلت زدگي

و درود خدا بر او، فرمود: از حرام دنيا چشم پوش، تا خدا زشتي هاي آن ر ا به تو نماياند، و غافل مباش كه لحظه اي از تو غفلت نشود. (حكمت 391)


راه شناخت انسان ها (سخن گفتن)

و درود خدا بر او،‌ فرمود: سخن بگوييد تا شناخته شويد، زيرا كه انسان در زير زبان خود پنهان است. (حكمت 392)


روش برخورد با دنيا

و درود خدا بر او، فرمود: از دنيا آن مقدار كه به تو مي رسد بردار و از آنچه پشت كند، روي گردان، و اگر نتواني، در جستجوي دنيا، نيكو تلاش كن. (حكمت 393)


ارزش سخن

و درود خدا بر او، فرمود: بسا سخن كه از حملة مسلحانه كارگر تر است. (حكمت 394)