بررسی مشکلات و اختلالات مربوط به خواب در کودکان و نوجوانان

[Nur3]

ناهنجاریهای خواب اختلالاتی در نظم، کمیت و یا کیفیت خواب هستند که منجر به نقایصی در کارکرد، روزانه شخص می شوند . برخی از این اختلالات عبارتند از: بی خوابی، پرخوابی، اختلال خواب ریتم شبانه روزی، اختلال کابوس ‏‎(nightmare)‎‏، اختلال وحشت شبانه ‏‎(night terror)‎‏ و خوابگردی ‏‎(Sleepwalking)‎‏ . همیشه به یاد داشته باشیم که خواب نقش زیادی در ابقاء سلامت جسمی و روانی انسان دارد .

اهمیت خواب به اندازه ای است که می تواند روی زندگی روزانه اثرگذار باشد، خواب کم یا اختلالات خواب روی فکر، قدرت تمرکز، توانایی فرد و حتی روی کار روزانه فرد تاثیر می گذارد.

خواب مورد نیاز برای هر کس متفاوت است، بطور متوسط هر فردی به ۷ تا ۹ ساعت خواب نیاز دارد. اما عده ای نیز هستند که ۱۰ ساعت خواب برایشان کافی است. احساس فرد در روز بعد، میزان کافی بودن یا عدم کفایت خواب را نشان می دهد. چنانچه روز بعد احساس خستگی بیش از حد، زودرنجی و کج خلقی داشته باشید، یعنی این که خواب شما کافی نبوده است.

مشکلات و اختلالات مربوط به خواب، مشکل خواب یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران به پزشک می باشد. بی خوابی و پرخوابی و بدخوابی.

بی خوابی: شکایت بیمار از ناتوانی در به خواب رفتن یا بیدار شدنهای مکرر در طول شب است.

پرخوابی: بیمار از زیاد شدن غیر عادی و ناخواسته خواب شاکی است.

بدخوابی : زمان خواب طبیعی است ولی بیمار در زمان خواب حالاتی از قبیل:

دندان قروچه کردن (سائیدن شدید دندانها به همدیگر با صدای بلند) ، حرف زدن در خواب( درحالی که بیمار خواب است کلمات مفهوم یا نامفهوم را به زبان می آورد. راه رفتن در خواب و کابوسهای شبانه بوجود می آیند.)

* در بسیاری از موارد اختلال خواب ناشی از عوامل دیگری هستند که آنها را می توان بصورت زیر خلاصه کرد:

الف) بیماریهای جنسی: بیماری های قلبی، بیماریهای ریوی، مرض قند، بیماریهای همراه با درد.

ب) بیماریهای روانی: افسردگی، اضطراب ، انواع شدید، اختلالات روانی

ج) مصرف یا سوأ مصرف بعضی از مواد: داروهای ضد احتقان، داروهای آسم، سوء مصرف محرک های مغز، سیگار، چای، قهوه یا قطع ناگهانی مصرف الکل و تریاک.


* پیشگیری و درمان بی خوابی ها:

۱٫ عوامل محرک بی خوابی را شناسایی و در کاهش آن بکوشیم
۲٫ مصرف چای و قهوه قطع شود

۳٫ از اطاق خواب فقط برای خوابیدن استفاده شود

۴٫ شل کردن عضلات، تمرکز حواس باعث تسهیل و شروع خواب می گردد.

۵٫ اجتناب از خوردن غذاهای سنگین

۶٫ فقط زمانی که خواب آلوده شدید به بستر بروید

۷٫ سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید

۸٫ در صورت بی خوابی شبانه از چرت زدن و خوابیدن در طول روز اجتناب گردد

۹٫ جدا کردن محل خواب کودکان از والدین از سنی که کودک قدرت تمیز پیدا کند.

۱۰٫ رعایت کردن پوشش توسط والیدن در منزل در حضور کودکان

۱۱٫ ارضاء صحیح و مناسب نیازهای عاطفی و روانی کودکان توسط خانواده

۱۲٫ جلوگیری از تحریک جنسی زود رس کودکان

۱۳٫ جلوگیری از معاشرت کودکان و نوجوانان با دوستان ناباب

[رزیتا]

اختلالات خواب

• دانش خواب و رویا
  • چرا مى خوابیم؟
  • درک خواب رم
  • هنگامى که رویا به کابوس تبدیل مى شود
  • انواع اختلالات خواب
    • نشانگان خوردن شبانه
    • نارکولپسى (حمله خواب)
    • توقف تنفس هنگام خواب

دانش خواب و رویا


پستانداران مى خوابند، پرندگان مى خوابند، حتى ماهى ها، خزندگان و حشرات نیز مى خوابند. خواب براى جانداران ضرورى تر از غذا است و انسان در حدود یک سوم از عمرش را در خواب مى گذراند. چرا نیاز داریم که مدتى چنین طولانى را در بى خبرى سپرى کنیم؟ و اگر نخوابیم چه اتفاقى خواهد افتاد؟ در این جا سرى مى زنیم به دنیاى عجیب خواب عمیق، خواب سطحى، رویا و تمام جنبه هاى دیگر یک خواب شبانه خوب (یا بد)
نکته این است که خواب فعالیتى نیست که به انتخاب و سلیقه ما باشد طبیعت خواب را بر ما تحمیل مى کند و حتى اگر پلک هم نداشتیم باز هم به خواب مى رفتیم. بیشتر ما اگر حتى یک شب هم بى خوابى بکشیم دچار تمام دشوارى هایى خواهیم شد که نزدیک بود لیندبرگ را از پاى درآورند. بدون خواب خلق ما تنگ و افسرده مى شود، روابط اجتماعى مان آسیب مى بیند، سلامتى مان دچار اختلال مى شود و خلاصه انجام هر عملى با دشوارى همراه خواهد بود. خواب براى زنده ماندن مان مهم تر از غذاست. با این حال خواب حداکثر یک سوم زندگى ما را به خود اختصاص مى دهد. بیشتر ما هنگام مردن بیشتر از ۲۵ سال از زندگى مان را در سرزمین خواب و رویا به سر برده ایم
چرا لازم است که این همه مدت را در حالت بى خبرى به سر بریم؟ روشن است که بدون نفس کشیدن، تولیدمثل کردن یا غذا خوردن، فواید خواب چندان آشکار نخواهد بود.

چرا مى خوابیم؟



خواب رفتارى است که سابقه آن را مى توان در نردبان تکامل به خیلى دورها رساند. در تمام حیوانات خواب شامل قطع فعالیت فیزیکى و نقصان هوشیارى حسى طى دوره هاى منظم در طول دوره هاى ۲۴ ساعته است. حیوانات دیگر _ حتى مگس میوه- را هم مى توان با محرک هایى چون کافئین بیدار نگه داشت و آنها نیز همچون انسان ها وقتى که نوزاد هستند بیشتر مى خوابند. لذا خواب یکى از پایه هاى بقاى حیوانات به شمار مى رود و میلیون ها سال تکامل و تحول نقش آن را حتى مهم تر و برجسته تر از سابق ساخته است ولى تا سال ۱۹۵۲ دانشمندان بر این گمان بودند که خواب حالتى منفعل است که فعالیت مغز در طول آن متوقف مى شود .
اما در آن سال کشف خارق العاده اى صورت گرفت. ناتائیل کلایتمن یکى از پیشگامان پژوهش در خواب و شاگردش یوجین آسرینسکى از دانشگاه شیکاگو متوجه این نکته شدند که خواب داراى دوره هایى با حرکت سریع چشم ما _ اصطلاحاً خواب همراه با حرکات سریع چشم (خواب رم REM) _ است که با فعالیتى دیوانه وار در مغز درست مانند بیدارى همراه است.تا زمانى که دلیل خواب رم کشف نشده بود، همه آن را حداکثر فعالیت مغز براى ضبط و ثبت وقایع تلقى مى کردند. نخستین دوره خواب رم تا یک ساعت پس از به خواب رفتن ما روى نمى دهد.
خواب در یک دوره ۹۰ دقیقه اى از چهار مرحله خواب غیررم (NREM) و یک دوره خواب رم عبور مى کند که در مجموع حلقه اى را تشکیل مى دهند که در طول شب بار ها تکرار مى شود. این کشف هم شده که بیشتر رویا ها در طول خواب رم اتفاق مى افتند و دو نوع خواب به همان اندازه با یکدیگر متفاوت اند که خواب و بیدارى با یکدیگر تفاوت دارند.
جالب این است که با وجود آن که تمام پستانداران، پرندگان و خزندگانى که از نظر تکاملى جدید ترند داراى هر دو نوع خواب هستند، خزندگان ابتدایى تنها خواب غیررم دارند. این بدان معنا است که خواب رم تحولى جدیدتر و احتمالاً همزمان با ظاهر شدن پستانداران یعنى ۲۵۰ میلیون سال قبل است.
.
جروم سیگل پروفسور روانپزشکى و عضو «انستیتو پژوهش در مغز» در دانشگاه کالیفرنیا اعتقاد دارد که خواب غیررم فرصتى را براى بازسازى سلول هاى آسیب دیده به دنبال یک روز فعالیت سوخت و ساز بدن فراهم مى آورد:

اما پروفسور جیم هورن از دانشگاه نوبلرو که ویراستار یکى از دو نشریه بین المللى است که به موضوع خواب اختصاص دارند، با این مسئله موافق نیست: «شواهد اندکى وجود دارد حاکى از این که سلول هاى بدن صرف نظر از مغز اقدام به ترمیم خویش در طول دوره خواب کنند. تمام شواهد نشان مى دهند که سلول ها در طول بیدارى به همان خوبى دوره خواب آسیب ها را ترمیم مى کنند.» هورن خاطرنشان مى کند که مغز هیچ گاه در طول بیدارى درهایش را نمى بندد حتى زمانى که در تاریکى در بستر دراز کشیده ایم مغز مثل کامپیوترى که در حالت انتظار (Standby) هست در آمادگى کامل به سر مى برد. تصاویر نقشه بردارى از مغز نشان داده اند که مغز به ویژه ناحیه پیشانى قشر مغز تنها در طول دوره خواب غیررم تا حدى در استراحت به سر مى برد. هورن چنین استدلال مى کند که بدین ترتیب مى توانیم نتیجه بگیریم که خواب غیررم فرصتى است براى بافت هاى مغز که خستگى و فرسودگى طول روز را جبران کند.

درک خواب رم


هدف از خواب غیررم (NREM) به احتمال زیاد استراحت و بازیابى مغز است خب پس از خواب رم و رویا چه؟ دکتر کلودیو استامپى رئیس «مرکز پژوهش هاى خواب و هوشیارى» در «انستیتو پژوهش زمان- زیستى» در بوستون مى گوید: «به نظر مى رسد اگر از خواب رم محروم شویم یادگیرى و تحکیم حافظه دستخوش آسیب مى شود. ما نیاز داریم آنچه را که در طول دوره قبلى بیدارى رخ داده مجدداً فرآورى کنیم تا آن اطلاعاتى را که مفیدند ذخیره نماییم.»

مسلماً مطالعات دیگرى هم وجود دارند که بیانگر وجود پیوند محکمى بین خواب رم، یادگیرى و حافظه هستند. انسان ها و حیوانات هر دو پس از یادگیرى یک مهارت جدید افزایشى در خواب رم نشان مى دهند. اگر مانع خواب رم در آنها شویم، یادگیرى و به خاطر آوردن مهارت مزبور برایشان دشوارتر خواهد بود. آزمایش ها بر روى انسان ها نشان داده اند که خواب رم باید ظرف ۲۴ ساعت پس از تجربه یادگیرى رخ دهد، تا بتوانند آن را به خاطر آورند.

هورن با این نقطه نظر مخالف است. وى مى گوید: «داروهاى ضدافسردگى سه حلقه اى که به بیمارانى که از افسردگى رنج مى برند داده مى شود کاملاً خواب رم را از بین مى برند و تا زمانى که مصرف دارو ادامه دارد وضع چنین است. با این حال بیماران با وجود محروم بودن از خواب رم به مدت چندین ماه هیچ نشانه اى از اختلال حافظه از خود بروز نمى دهند.» او همچنین خاطرنشان مى کند که دلفین ها خواب رم کمى دارند یا اصلاً ندارند با این حال آموزندگان درخشانى هستند. هورن در عوض نظریه تکاملى را که نخستین بار توسط پژوهشگر پیشتاز در امر خواب میشل ژووه مطرح شد، مى پذیرد. ژووه بر این باور است که فعالیت شدید در طول خواب رم براى رشد و تکامل سلول ها و شبکه هاى عصبى بدن در اوایل زندگى ضرورى است. مثلاً جنین انسان را در نظر بگیرید. در طول ماه هاى طولانى و تاریک زندگى در داخل رحم محرک هاى خارجى اندکى براى فعال کردن مغزى که در حال رشد و تکامل است وجود دارند؛ از این رو ژووه این فرضیه را مطرح مى کند که مغز خود محرک هاى خویش را به شکل خواب رم و رویا ها فراهم ساخته و به این ترتیب به رشد و تکامل خویش کمک مى کند.
این نظریه با این واقعیت نیز کاملاً سازگار است که مغز هایى که کمتر تکامل یافته اند بیشتر از مغز تکامل یافته افراد بزرگسال در خواب رم به سر مى برند.
خلاصه آن که کارکرد خواب رم هنوز در پرده ابهام قرار دارد. امید است که با پیشرفت تکنیک هاى اسکن مغز آن نواحى از مغز که در این دو نوع خواب نقش دارند، بیشتر شناخته و درک شوند. با این حال احتمالاً این پرسش پاسخ سرراستى نخواهد داشت. به گفته هورن: «تاکنون ۱۰۰ نوع ماده شیمیایى در ناحیه مغز، که به نحوى به موضوع خواب مربوط مى شوند کشف شده اند و بسیارى نیز در راهند لذا آنچه که مسلم است هیچ مرکز واحدى براى خواب وجود ندارد.»
خواب احتمالاً کارکرد پیچیده اى است که از آثار محرومیت از آن بر روح و تن نیز این موضوع کاملاً آشکار است. یک چیز مسلم است و آن اینکه هرگز بدون خواب نخواهیم بود. بسیار غیرمحتمل است که در آینده دارویى یا تکنیکى کشف شود که بتوانیم به کمک آنها بیدار بمانیم و در عین حال سالم باشیم.

هنگامى که رویا به کابوس تبدیل مى شود


آسیب زدن به خود و کسان مورد علاقه خود در حین خواب به نظر هولناک مى رسد ولى مى تواند در طول انواع رم و غیررم خواب هر دوم اتفاق بیفتد. پدیده اى که در طول خواب غیررم که امواج آهسته اى دارد اتفاق مى افتد. گاه گاهى در خواب راه رفتن در کودکى بسیار شایع است و در این سن و سال نمى توان آن را مشکلى تلقى کرد لیکن اگر این وضعیت تا دوران بزرگسالى ادامه یافت مى تواند نشانه اى دال بر وجود نوعى بیمارى روانى باشد همچنین به نظر مى رسد این عارضه در خانواده ها باقى مى ماند و از والدین به فرزندان به ارث مى رسد. لیکن باید گفت خشونت در طول راه رفتن در خواب بسیار نادر است. بیشتر موارد نیازى به درمان ندارند.
خشونت در اختلالى به نام «اختلال رفتارى خواب رم» بسیار شایع است. این بیمارى که تنها اخیراً (۱۹۸۷) کشف شد، حاصل شل و بى حرکت نشدن عضلات در خواب رم است. این بدان معنا است که قربانیان این اختلال از لحاظ فیزیکى مانعى در پیش روى خویش براى عملى کردن رویا هایشان- که بیشتر ماهیتى خشونت آمیز و آ زارد هنده دارند _ ندارند. این اختلال بیشتر مردان سالخورده را گرفتار مى کند، ولى مى توان با دارویى به نام کلونازپام آن را درمان کرد. راه رفتن در خواب مى تواند به قدر کافى خطرناک باشد ولى اختلالات خواب بسیار نگران کننده ترى هم وجود دارند

انواع اختلالات خواب


نشانگان خوردن شبانه


بیماران سه یا چهار بار در طول شب بیدار مى شوند و احساس مى کنند که مجبورند چیزى بخورند. الگوى ترشح هورمونى این افراد غیرعادى است. سطوح بالاى کورتیزول که هورمون استرس محسوب مى شود، افزایش کمتر از حد طبیعى ملاتونین به هنگام شب و سطوح پایین لپتین که هورمون مهار کننده اشتهاست. به عقیده یکى از کارشناسان الویس پریسلى از این بیمارى رنج مى برد.

نارکولپسى (حمله خواب)


در این بیمارى خواب همراه با حرکات سریع چشم و شل شدگى عضلانى حاصل از آن- تکه تکه شده و فرد بیدار مى شود. عامل شروع کننده حملات بیمارى اغلب هیجانات هستند. از هر ۲ هزار نفر یک تن مبتلا به این بیمارى است. به نظر مى رسد بیمارى ناشى از سطوح نازل یک مولکول مغزى موسوم به هیپوکرتین باشد.

توقف تنفس هنگام خواب


این بیمارى که در اثر مسدود شدن مجارى هوایى بالایى در حین خواب پیش مى آید درست مثل آن است که مرتب سرتان را به زیر آب فرو مى برید. نهایتاً بیمار تا حدى از خواب مى پرد و قدرى هوا مى بلعد ولى مجدداً مجراى هوایى بسته مى شوند. تصور مى شود چهار درصد مردم دچار این بیمارى اند (درست به اندازه آسم) و محتمل ترین علت آن چاقى است.
فکر مى کنید نیاز ما به خواب در روز چقدر است؟
متوسط ۵/۷ ساعت در روز؛ ولى بین افراد تفاوت هاى بسیارى وجود دارد از شش ساعت در روز گرفته تا نه ساعت. هر شخص داراى یک هسته مرکزى خواب و یک خواب انتخابى است. به طور طبیعى باید هر دو مورد را به طور کامل رعایت کنیم ولى در موقعیت هاى ویژه کافى است ۷۵ درصد زمان معمول را بخوابیم تا بتوانیم تقریباً به طور طبیعى کار کنیم.

منبع :

اما بیلى
ترجمه: ع. فخریاسرى

[GolBarg]

قوانین خواب کوچولوها

در مورد اينكه بچه‌ها را بايد دور از والدين خواباند يا در كنار والدين، بحث‌هاي زيادي شده است و به نظر مي‌رسد كم‌عارضه‌ترين مساله اين است كه كودك را بعد از تولد با جداشدن بندناف از مادر، سر جاي خودش خواباند...

نوزاد نبايد در كنار و در بغل مادر بخوابد. در واقع مادر بايد مراقب فرزندش باشد اما خواب او را بر هم نزند. برخي مادران به دليل اضطرابي كه دارند، مدام به فرزندشان سر مي‌زنند.

كافي است مراقب باشيم تا مشكلي براي نوزاد پيش نيايد مثلا راه تنفسي‌اش بسته نشود. توصيه مي‌شود از همان ابتداي تولد اتاق نوزاد جدا باشد اما مراقبت و نظارت وجود داشته باشد. يك قانون وجود دارد و آن اينكه كودك پنج، شش ماهه كه حدود 6-5 كيلوگرم است، مي‌تواند در شب 6-5 ساعت بدون نياز به تغذيه بخوابد و نيازي نيست كه با نق زدن شيرخوار سريع كنارش برويد.

اگر با نق زدن، مادر سريع واكنش نشان دهد، كودك بدعادت مي‌شود و ياد مي‌گيرد براي خوابيدن به مادر نياز داشته باشد. با توجه به اينكه ريتم خواب كودكان با بزرگسالان فرق دارد، با هر نق بچه مادر نبايد به او سر بزند و او را از خواب بيدار كند. اين رفتار كودكان طبيعي است و كودكاني كه مادرانشان با هر نق آنها را بغل مي‌كنند، دچار مشكلات خواب مي‌شوند. متاسفانه اضطراب والدين اجازه نمي‌دهد كودك استقلال پيدا كند و با نزديك كردن كودك به خود، او را وابسته مي‌كنند.

يك نوزاد در هر سه ساعت يكبار بايد تغذيه شود. يك كودك پنج، شش ماهه اگر در شب به طور مداوم هر 2، 3 ساعت يكبار با نق كوچكي كه مي‌زند به‌وسيله مادر تغذيه شود، دفع ادرار خواهد داشت كه خود دفع، خواب كودك را به هم مي‌ريزد. اگر كودك در شب نق زد او را از دور نگاه كنيد تا مطمئن شويد خطري تهديدش نمي‌كند. شايد حشره‌اي در تخت كودك است يا مشكلي پيش آمده اما اگر يك نق‌نق معمولي است، چند دقيقه به كودك زمان دهيد تا دوباره به خواب رود.

مداخله در خواب كودك باعث مي‌شود ياد بگيرد مدام براي خوابيدن به مادر احتياج داشته باشد. برخي والدين با اين بهانه كه جاي جداگانه‌اي براي فرزند در خانه ندارند، فرزندشان را در اتاق پيش خود مي‌خوابانند.

مطمئنا اين عمل مشكل‌ساز خواهد شد. حتي اگر اتاقي جداگانه وجود ندارد بهتر است يك قسمت از اتاق را جدا كنيد و به كودك اختصاص دهيد.


در ضمن بهتر است وقتي براي بچه‌دار شدن اقدام مي‌كنيد، به تمامي شرايط و امكاناتتان توجه كنيد و بچه‌دار شويد. اگر واقعا نمي‌توانيد هيچ فضايي را به فرزندتان اختصاص دهيد، بچه‌دار شدن كار صحيحي نيست.

منبع: beytoote.com