تلفن همراه بهتر است يا سيگار؟!

[زکریا فتاحی]

تلفن همراه بهتر است يا سيگار؟!

پژوهشگران معتقدند هنوز براي اعلام بي خطر بودن امواج راديويي خيلي زود است.

از دهه‌ هاي قبل، زماني كه اولين نسل‌ هاي دستگاه ‌هاي سل ‌فون يا همان گوشي هاي تلفن همراه توليد شدند، در كنار توجه به آينده ي پُر فروغ اين دستگاه‌ ها و نقش گسترده آن در ايجاد ارتباطات، يك نگراني نيز وجود داشت: امواجي كه آن ها را نمي بينيم چه ضرري مي توانند براي ما ايجاد كنند؟ اين موضوع سال ‌ها به شيوه‌ هاي مختلف مطرح شده و نظريات مختلفي در اين زمينه به چالش كشيده شده است. اكنون ديگر موبايل‌ ها جزء لاينفك زندگي ما شده‌اند. در سال 2005 بيش از 2 ميليارد گوشي تلفن همراه در جهان در حال استفاده بوده است و بديهي است كه اكنون، بحث در مورد ضرر هاي احتمالي اين دستگاه‌ ها بيش از پيش به گوش برسد.
موبايل‌ها خطرناك‌ تر از سيگار؟

در سال 2008 ، مقاله‌اي از دكتر ويني كورانا، جراح مغز و اعصاب استراليايي چاپ شد كه در آن دكتر كورانا با بررسي داده‌هاي علمي به اين نتيجه رسيده بود كه اثر گوشي هاي تلفن همراه بر سلامت انسان ‌ها مي تواند از تاثيرات سيگار و آزبست (1) نيز بيشتر باشد! در آن زمان اكثر سازمان ‌هاي بين‌المللي و به ويژه سازمان بهداشت جهاني به موضع‌ گيري در برابر اين مقاله پرداختند. آن ها معتقد بودند تحليل اين مقاله عادلانه نبوده و اطلاعات به نحوي گزينش شده‌اند كه به نتيجه مورد نظر نويسنده مقاله منجر شود.
شايد صحبت ‌هاي منتقدان اين مقاله صحيح بوده باشد اما اين روز ها سازمان‌ هاي بهداشتي زيادي در جستجوي ارتباط بين امواج تلفن همراه و بيماري هاي مختلف به ويژه تومور هاي مغزي هستند. در جديدترين اقدام، دانشمندان فرانسوي از مردم اين كشور خواسته‌اند تا حتي الامكان تماس با تلفن‌ هاي همراه را كم كنند و اين درخواست واكنش هاي مختلفي را در سطح جهان در پي داشته است.
از زمان نسل صفر


امروزه بدن ما به طور معمول در تماس با انواع امواج قرار دارد. از موج‌ هاي برنامه ‌هاي رادويي گرفته تا ماهواره و البته بلوتوس هم كه اين روزها بازار داغي دارد. اين گونه تكنولوژي روز به روز گسترده ‌تر مي شود و تكنولوژي هاي جديدتري مانند وايمكس نيز به تدريج همه‌گير مي شود.
طبيعتا با توجه به شيوه استفاده از موبايل ‌ها، نگراني در اين باره بيشتر است زيرا در اكثر موارد، گوشي هاي تلفن‌ همراه در هنگام تماس در كنار سر نگه داشته مي شوند و امواج گوشي همراه به طور مستقيم در تماس با مغز قرار مي گيرند.
درباره تاثير امواج راديويي بر بدن، چندين اثر مورد بحث قرار گرفته است:
اثر جذب امواج:
به‌ طور طبيعي مقداري از امواج راديويي توسط بافت ‌هاي زنده جذب مي شود. براي هر دستگاه تلفن همراه با توجه به منطقه‌اي كه اين تلفن همراه در آن ساخته مي شود، مقدار انرژي جذب شده توسط بافت ‌هاي بدن متفاوت است. براي مثال، در اروپا اين عدد 2 وات و در آمريكا 3/6 وات است. شركت ‌هاي معتبر سازنده گوشي همراه ملزم به رعايت استاندارد هاي لازم در اين زمينه هستند.
اثر گرمايي:
به طور طبيعي امواج راديويي مي توانند باعث افزايش دما در بافت‌ هاي مجاور شوند. البته با توجه به اين كه اين افزايش دما در حد چند دهم درجه است و به طور طبيعي بافت‌ هاي سطحي تحت تاثير نور آفتاب بيش از اين مقدار گرم مي شود، اين اثر چندان اهميتي ندارد.

اثر روي ژن ‌ها:
در سال 2004 تحقيقي روي دسته‌اي از حشرات نشان داد كه ميزان توليد مثل اين حشرات پس از تماس با امواج گوشي همراه به صورت طولاني مدت، به واسطه ي تخريب مولكول‌ هاي ژنتيكي كاهش مي يابد. با اين وجود، بررسي هاي سازمان‌ هاي معتبر، داده‌ هاي اين اطلاعات را ناكافي و غير مطمئن دانست.
اثر سرطان ‌زايي:
در اين زمينه اختلاف نظر بسيار زياد است. براي مثال، در سال 2004 يك تحقيق 10 ساله در دانمارك منتشر شد كه هيچ گونه اثر سرطان ‌زايي در استفاده كنندگان از گوشي همراه را نشان نمي داد. در مقابل تحقيق ‌هايي نيز منتشر شده‌اند كه بيان كرده‌اند كه استفاده‌ كنندگان گوشي همراه ممكن است در همان سمتي از سر كه گوشي همراه به آن نزديك ‌تر است دچار تومور هاي مغزي شوند. با اين وجود اين داده‌ ها هيچ گاه مورد قبول قرار نگرفتند.
اثر حساسيتي:
موارد متعددي از علايم غير اختصاصي در اثر استفاده از گوشي همراه گزارش شده است. عده ي زيادي معتقدند كه در اثر استفاده از گوشي هاي همراه، دچار سرگيجه، سردرد و علايم مشابه شده‌ اند. بررسي هاي متعدد، نشان داده است كه بروز چنين علايمي ارتباطي به استفاده از تلفن ‌هاي همراه ندارد.
فرانسوي ها واكنش نشان مي دهند

به نظر مي رسد فرانسوي ها بيش از ساير ملل دنيا نگران تاثير تلفن‌ هاي همراه هستند. در ماه فوريه 2009 ، يك دادگاه محلي يك شركت مخابراتي فرانسه را به خاطر شكايت يكي از مشتريانش محكوم كرد. اين مشتري معتقد بود كه به خاطر استفاده از موبايل‌ هاي اين شركت دچار سرطان مغز شده است. به نظر مي رسد اين مساله ذهن فرانسوي ها را درگير كرده است. در تازه ‌ترين حركت، ديدبان سلامت فرانسه از مردم اين كشور خواست تا ميزان استفاده از موبايل‌ ها را به حداقل برسانند.
مارتين ژوسپرو، مدير مركز سلامت و امنيت فرانسه، با اعلام اين خبر مي گويد: " ديگر زمان دست روي دست گذاشتن گذشته است. بهتر است قبل از اين كه احتمالات، چهره خود را به صورت بيماري به ما نشان دهند، دست به كار شويم. " مركزي كه مارتين ژوسپرو آن را مديريت مي كند بيش از هزار تحقيق مختلف را بررسي كرده است. اين تحقيق‌ ها مربوط به انواع دستگاه‌ ها چون گوشي هاي موبايل، دستگاه ‌هاي مايكروويو، فرستنده ‌هاي بي سيم و حتي گوشي هاي بدون سيم خانگي است. اين دستگاه‌ ها در محدوده 9 كيلو هرتز تا 300 گيگاهرتز فعاليت مي كنند.
اكثر اين تحقيق‌ ها هيچ نكته خاصي را نشان نداده ‌اند. با اين وجود بعضي از اين تحقيق ‌ها، نشانه‌ هايي از اختلالات جسمي مانند كاهش جريان خون به مغز و يا كاهش فعاليت اسپرم ‌ها در مردان را نشان داده است.
مارتين شوسپرو با اشاره به اينكه احتياط شرط عقل است، تاكيد مي كند كه در بسياري از نقاط جهان، هنوز حتي 10 سال هم از همه‌گير شدن استفاده از گوشي همراه نگذشته است و به همين دليل، براي بي خطر دانستن موبايل‌ ها هنوز خيلي زود است.
مركز سلامت فرانسه موسوم به آفست، در اين زمينه معتقد است كه اثبات نشدن ضرر هاي اين‌ گونه وسايل به اين معني نيست كه هيچ اقدامي نبايد صورت گيرد. با اين وجود اين مركز در اطلاعيه ي خود اعلام كرده است كه هنوز براي اثبات اين مضرات نياز به تحقيقات بيشتري هست.
در حال حاضر سياست اين مركز به صورت " حداقل ميزان تماس منطقي " تعريف شده است. اين بدان معني است كه در مواردي كه الزامي به استفاده از دستگاه‌ هاي گوشي همراه وجود ندارد، از اين دستگاه ‌ها استفاده نشود. ساير توصيه‌ هاي اين موسسه استفاده از هدست يا هدفون‌ هاي بلوتوس براي كاهش تاثيرات امواج گوشي هاي همراه بر مغز است. همچنين دستگاه ‌هاي گوشي همراه را بايد از دسترس اطفال دور كرد.

استفاده ‌كنندگان از تلفن همراه نيز مي توانند از شركت‌ هاي توليد كننده ي تلفن همراه درخواست كنند، ميزان جذب امواج گوشي هاي خود را به آن ها اعلام كنند. به اين ترتيب مشتري ها مي توانند گوشي هايي را خريداري كنند كه ميزان جذب امواج آن ها توسط بافت ‌هاي بدن كمتر باشد.
در مورد شركت ‌هاي مخابراتي نيز آژانس پيشنهاد داده است تا سه شركت معروف مخابراتي فرانسه از آنتن ‌هاي مشترك براي سرويس‌ دهي به مشتريان استفاده كنند اين مساله باعث خواهد شد تا ميزان پرتو‌هاي دستگاه ‌هاي مخابراتي در محيط‌ كمتر شود.
بر اساس آخرين تحقيقات انجام شده در اروپا، شواهدي مبني بر سرطان زايي گوشي هاي تلفن همراه يافت نشد، با اين وجود كميته اعلام كننده نتايج، نياز به تحقيقات بيشتر در اين زمينه را ضروري دانسته است.
پي نوشت:
(1) آزبست به انگليسي: Asbestos نام گروهي از تركيبات معدني منيزيم و سيليسيوم است كه اغلب در طبيعت به صورت الياف معدني و سنگ يافت مي ‌شود. اين مواد به خاطر مقاومت زيادي كه در برابر گرما و آتش دارند به عنوان مواد نسوز به كار مي ‌روند. الياف آزبست مي ‌تواند به ذرات بسيار ريز و غيرقابل رويتي تبديل شود. اين ذرات نامرئي كه قطر آن‎ها كمتر از 0/5 ميكرون است، در هنگام تنفس به اعماق ريه نفوذ مي ‌كنند و براي هميشه در آن جا مي مانند.