طنین رنگین کمان سیمرغ با صدای همایون شجریان در تهران

[SHeRvin]

طنین رنگین کمان سیمرغ با صدای همایون شجریان در تهران

پروژه موسیقایی سیمرغ یک موسیقی پلی فونیک(چند آوایی)است که حمید متبسم آن بدون هیچ ترسی،برای بزرگترین و حرفه ای ترین ارکسترنوشته است.
محمد رضا درویشی به عنوان رهبر ارکستر سیمرغ عصر روز۳۱ تیرماه در نشست خبری پروژه موسیقی سیمرغ که با حضور محمدرضا درویشی، حمید متبسم (آهنگساز)و همایون شجریان(خواننده) در تالار رودکی برگزار شد با اعلام این مطلب گفت:یک زمانی شما موسیقی را برای ارکستر سمفونیک تهران می نویسید که سعی می کنید یک قطعه روان بنویسید اما شما یک زمان برای یک ارکستر خارج از کشور این کار را می کنید که دیگر آن زمان ترسی برای نوشتن ندارید اما به جرات می توانم بگویم که متبسم در این پروژه موسیقایی از دشوارترین،پیچیده ترین،تغییرات سرعتی استفاده کرده اند که این کار برای من به عنوان رهبر و ارکستر سخت و دشوار کرده است.
وی افزود : من از دو منظر می توان پروژه سیمرغ را تشریح کنم؛یکی از موضع یك آهنگساز و از موضع كسی كه از آبان ماه تا به امروز مسوول اداره اركستر بوده است که م یتوان بگویم این موسیقی اتفاقی ویژه، نو و مبارك در موسیقی ایران است.
وی افزود: اما از نگاه یک آهنگساز باید بگویم که سیمرغ یک موسیقی چندصدایی در عین روانی، بسیار ساده و بدون اغراق است. هیچ اغراقی بر سازبندی یا استفاده از صداهای نامأنوس سازها و یا تركیب شعر و موسیقی و ... نیست .
به گفته درویشی، سادگی، جسارت و نبود اغراق و در عین حال پیچیدگی كه در ذات خود این موسیقی وجود دارد را هم به حمید متبسم و هم به جامعه موسیقی ایران تبریك می گویم.
این پژوهشگر موسیقی محلی گفت : اگر كمی به گذشته برگردیم اركسترهای سازهای ملی،مضرابی یا تركیباتی كه فقط از سازهای ایرانی استفاده كرده اند، ساختار دیگری داشتند. معمولا یا تمام اركستر به شكل یك صدایی اجرا می شد یا اگر صددرصد یك صدایی نبود،همراه با اضافه شدن خط های بسیار كمرنگی نسبت به خط اصلی بود. در حالی كه پروژه سیمرغ موسیقی چندصدایی است. البته در سال های اخیر چند تجربه دیگر هم انجام شده كه خیلی جالب نبوده است.
درویشی ادامه داد: وقتی به عنوان یك آهنگساز به این موسیقی می نگرم از مطالعه آن چیزهای بسیاری آموختم.
وی درباره سازبندی پروژه سیمرغ هم گفت: در این اركستر به جز ساز مثلث از هیچ ساز غیرایرانی دیگری استفاده نشده، سازهای این اركستر شش تار، سه عود، سه بم تار، شش كمانچه، سه قیچك آلتو و دو قیچك تنور، و یك سنتور را شامل می شود كه سه نوازنده ساز كوبه ای ، هشت خواننده كر زن و مرد و یك تك خوان كه همایون شجریان است، ما را همراهی می كنند به طوری كه یك گروه ۴۰ نفره روی صحنه اجرای این موسیقی را برعهده دارند كه این كار هم برای اركستر و هم برای رهبر آن كاری بسیار دشوار است.
حمید متبسم : سیمرغ نزدیک به چهار سال زمان برد
حمید متبسم به عنوان آهنگساز این پروژه گفت خوشحالم پروژه ای كه زمانی برایم خواب و خیال بود، آرام آرام به اجرا نزدیك می شود.
وی كار بر اشعار فردوسی را آرزوی همیشگی خود دانست و افزود: از آنجا كه اشعار او پیچیدگی خاص خود را دارد، انجام این پروژه مدتی به تعویق افتاد،چرا كه اول باید جسارت كار بر این اشعار را پیدا می كردم و از سوی دیگر كار بر اشعار فردوسی برای آهنگسازی بسیار پیچیده است، زیرا اشعار او همه از یك وزن برخوردارند و چون موضوع كلام، متنوع است برای كار آهنگسازی هم باید تنوع در اصوات و در وزن های گوناگون رعایت شود. بنابراین یافتن وزن مناسب شعر فردوسی، كار آهنگسازی را بسیار پیچیده می كند.
متبسم درباره دیگر پیچیدگی های كار بر اشعار فردوسی ادامه داد: اشعار فردوسی، توصیف برون است، برخلاف شاعران معنوی پرداز ما كه همیشه از عشقی الهی سخن می گویند، شعر فردوسی از برون می گوید و داستان گونه است. بنابراین نمی توان شعر او را در كنار شعر شاعر دیگری گنجاند به همین دلیل اگر آهنگساز كارش را با شعر فردوسی شروع كند، باید با او هم تمام كند و همه اینها كار بر اشعار فردوسی را پیچیده می كند و اینچنین بود كه آهنگسازی این پروژه سه سال و هشت ماه طول كشید و من باید از مشاوری ادبی كمك می گرفتم كه دكتر محسن بنایی از روز اول در این پروژه همراه من شد.
این آهنگساز درباره انتخاب داستان زندگی «زال» را برای این پروژه گفت : من این داستان را به دلیل متنوع بودن این تراژدی كه پیوند عمیقی با زندگی انسان دارد،انتخاب كردم اما در انتخاب اشعار محسن بنایی كمكم كرد. ما بخش هایی از شاهنامه را انتخاب كردیم كه صرفا داستان های پهلوانی كه برای بسیاری از مردم آشنا است، نباشد. زیرا شاهنامه به بخش های مهمی از زندگی انسان در تمام حالت ها می پردازد كه در زندگی زال این تصاویر وجود دارد.
به گفته او، این پروژه در شش مجموعه دیباچه، زادن زال، سام و زال، سیمرغ و زال، بازگشت زال و رودابه و زال تهیه شده كه در مجموع از بین بیش از ۳۰۰ شعر حدود ۶۰ شعر انتخاب شده كه ارتباط داستانی هماهنگی با یكدیگر دارد.
همایون شجریان:تفاوت لحن پررنگ است
دردر ادامه این نشست همایون شجریان كه به عنوان تك خوان به این پروژه همكاری دارد،ضمن تشکر از اصحاب رسانه که روز تعطیل خود را به این نشست مطبوعاتی اختصاص داده اند ،گفت: این كار ویژگی ها و تناسبات خود را دارد. مانند آهنگسازی برای خواننده هم بخش های متفاوتی را به همراه دارد. ضمن اینكه اثر از نظر لحن خواننده به بخش های مختلفی تقسیم می شود. جایی لحن سرخوشانه است و گاهی غمگین و ...، همه این حالت ها باید دقیق اجرا شود تا نظرات آهنگساز را به شنونده منتقل كند.
این خواننده كه سال گذشته در پروژه اپرای عروسكی «مولوی» با بهروز غریب پور همكاری داشته است، در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر و كمك اپرای «مولوی» در پروژه «سیمرغ» گفت: آن كار استودیویی و شرایط ضبط ش هم بسیار متفاوت بود. از آنجا كه در مدت بسیاركوتاهی آماده شد، فرصت چندانی برای تجربه اندوزی در آ ن فرم از كار را به من نداد. بنابراین «سیمرغ» اولین تجربه من در این شكل است. شاید كمكی كه آن پروژه در اینجا به من می كند این است كه تفاوت ها را در لحن، پررنگ تر نشان دهد.
شجریان در پایان در پاسخ به پرسشی درباره اجرای حماسی اشعار توضیح داد: در بعضی بخش ها لحن حماسی وجود دارد، جایی كه در ارایه ملودی و كلام لازم باشد پرانرژی باشیم، به صورت حماسی اجرا می شود.
بهرنگ تنکابنی به عنوان مدیر ارکستر در این نشست گفت: ما برای اجرا در روزهای هفتم، هشتم و نهم مردادماه برنامه ریزی كرده ایم كه انشاء الله مجوز برنامه روز شنبه برسد تا بتوانیم درباره مكان برگزاری برنامه در سایت دل آواز اطلاع رسانی كنیم.
وی درباره دلیل اعلام نکردن مکان اجرا گفت:ما منظر مجوز هستیم؛البته جا مشخص است و شنبه اعلام می کنیم.همچنین آبان این پروژه را در شهرستان ها به صحنه می بریم.
در پایان این نشست ارکستر سازهای ملی ایران ، اجرای جنرال پروژه سیمرغ را در حضور نمایندگان رسانه ها به صحنه بردند
همچنین قطعه "ونوشه" که به گفته حمید متبسم در گویش مازندرانی به بنفشه کوهی معروف است اجرا شد.
متبسم که این اجرا خود به عنوان تکنواز سه تار حضور داشت گفت:این اثر اولین کاری بود که در سال ۱۳۶۸ آهنگسازی کرده اند و آن را در مجموعه "بامداد"منتشر کرده ام و هدفم از اجرای این اثر این است که تفاوت اولین اثر و پروژه سیمرغ معلوم شد.

گزارش : خبرگزارى ايلنا