تیره گل میخک

[GolBarg]

تیره گل میخک

تیره میخک به راسته سانتروسپرمال و زیر راسته Caryophyllales تعلق دارد. گیاهان این راسته دارای دانه‌هایی با جنین خمیده و نعل اسبی شکل است که نام سنتروسپرمال را نیز از آن گرفته‌اند. این راسته دارای چندین زیر راسته است.

مشخصات تیره میخک Caryophyllaceae

گیاهانی علفی و بوته‌ای هستند و گاه با انشعابات و شاخه‌های فشرده بوته‌های بالشتکی یا کوسنی شکل را تشکیل می‌دهند. برگها ساده ، بدون دندانه ، باریک ، کشیده یا درفش مانند ، دارای گوشوارک و یا فاقد آن است. در گیاهان این تیره برگها معمولا فاقد دمبرگ هستند و در قاعده بهم متصل و ساقه در محل اتصال آنها متورم و برجسته می‌شود. گل اذین عموما گرزن دوسویه با گلهای نرماده ، گاهی نیز تک جنس و یا پلی‌گام هستند.

گلپوش ساده یا مضاعف ، کاسه دارای 5 قطعه آزاد یا کم و بیش بهم پیوسته ، جام گل همیشه آزاد ، گلبرگها ناخنک‌دار یا بدون آن و جام در سطح درونی و در ناحیه گلو دارای زایده‌ای ناخنکی است که از کاسه قابل تشخیص است. تعداد پرچمها متغیر و برابر با قطعات سایر حلقه‌ها یا کمتر از آنها است. مادگی دارای تخمدان زبرین یا نیمه زیرین مرکب از 1 تا 5 برچه بهم پیوسته است.

جنسهای تیره میخک در ایران

جنس دیافانوپترا


گیاهان نیمه چوبی ، کوتاه با شاخه‌های سفید عاجی ، بند بندی در ناحیه بندها بسیار ضخیم ، دارای برگهای متقابل ، خطی و در انتها مدور. کاسه گل در قاعده برآمده و لوله‌ای و در انتها فشرده ، گلبرگها صورتی ، پرچمها 10 عدد دارای میله‌های نازک و نخی. تنها گونه این جنس دیافانو پتراخراسانیکا است که محل رویش آن رباط سفید بین مشهد و تربت حیدریه در خراسان ذکر شده است.

جنس وله زیا

گیاهانی یکساله ، کم و بیش کرکدار ، دارای برجستگیهای غده‌ای شکل در سطح اندام با شاخه‌های محکم و برگهایی باریک و خطی و نوکدار هستند و گلهایی صورتی با دمگل کوتاه دارند.کاسه گل فاقد کاسبرگ ، گلبرگها ناخنک‌دار است. این جنس نیز فقط یک گونه به نام وله زیاریژیدا دارد که در تهران و اطراف آن می‌روید.

جنس میخک

گیاهانی یکساله یا چند ساله ، با برگهای کامل ، معمولا نازک و گندمی هستند. کاسه گل لوله‌ای با رگبرگهای متعدد در راس دارای دندانه و در قاعده بین 2 تا 16 برگه فلسی محصور شده است. گلبرگها کامل ، دندانه دار یا کنگره‌دار هستند. میوه به صورت کپسول است. این جنس 24 گونه دارد که در آذربایجان ، شمال و ارتفاعات البرز و نواحی جنوبی و شرقی ایران می‌روید.
جنس تونیکا

گیاهان علفی ، بدون کرک ، محکم ، دارای گلهای کوچک و برگهایی باریک مشابه برگهای جنس میخک است. این جنس با جنس میخک فقط در گلبرگها اختلاف دارد که بطور نامحسوس و بتدریج کشیده و باریک و به زبانک منتهی می‌شود. این جنس 3 گونه دارد که در زمینهای شنی و رسی ارومیه ، خوی ، صوفیان ، ارتفاعات و دامنه های دره چالوس می‌رویند.

جنس کلروسکیا

گیاهانی یکساله ، مشابه جنس تونیکا ولی در گلهای مجتمع در کاپیتول یا گل آذین سرمانند و همچنین در کاسه فلسی و متورم که دارای دو فلس با 15 رگبرگ است با آن تفاوت دارد. در این جنس فقط یک گونه کولروسکیا پرولیفرا را در آذربایجان و در قره داغ ذکر کرده‌اند.

جنس گل صابونی

گیاهان یکساله یا چند ساله ، پایا یا در پایه چوبی ، گلها صورتی ، بندرت سفید رنگ و دارای برگهای کامل هستند. کاسه گل استوانه‌ای یا پهن دراز استوانه‌ای و دارای تعدادی رگبرگ است. جام در ناحیه گلو برهنه یا فلس‌دار است. تعداد پرچمها 10 عدد است. دانه‌ها قلوه ای شکل یا تقریبا کروی است و دارای ناف حاشیه‌ای هستند. این جنس در ایران دارای 7 گونه است که در نواحی بین رشت و قزوین می‌رویند.
سایر جنسها

از دیگر جنسهای این تیره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: جنس آنکیروپه تالوم ، جنس ژیپسوفیلا ، جنس آلوکروزا ، جنس چوبک ، جنس سلین.

منبع:دانشنامه رشد

[GolBarg]

میخک

گل میخک -(Carnation)این گل در ابتدا توسط گیاه شناس یونانی تئوفرستوس (Theopharastus)، دیانتوس (Dianthus) نامیده شد که گل بومی منطقه خاور نزدیک است.

برخی از محققین بر این باورند که نام میخک از کلمه تاجگذاری یا تاج خورشید گرفته شده است زیرا این گل یکی از گلهایی بود که در مراسم تاجگذاری پادشاهان یونان استفاده می شد. این گل امروزه بیشتر نشانه عشق، افتخار، برتری و جذابیت می باشد.میخک قرمز کم رنگ، نشانگر تحسین و میخک قرمز پر رنگ نشانگر عشق و احساسات بسیار عمیق است.

[GolBarg]

خانواده ميخک يا کاريوفيلاسه يکي ازخانواده‌هاي گياهي است که تعداد گياهان وابسته زينتي آن زياد نيست. از گياهان زينتياين خانواده مي‌توان به دايانتوس کاريوفيلوس Dianthus caryophillus دايانتوسباراباتوس Dianthus barbatusيا قرنفل و ژيپسوفيد اشاره کرد.

ميخك معمولي Dianthus caryophillus

بر اساس مدارک و اسناد تاريخي ميخک دايانتوس يک گياهبسيار قديمي است و حداقل 300 سال قبل از ميلاد مسيح بعنوان گل مورد علاقه افراد درمراسم مختلف مورد استفاده بوده است (دايانتوس به يوناني به معني بوي خدايان است). احتمالاً بوي خوش و رايحه اين گل در طي اين سال‌ها و شايد در اثر عمليات به نژادياز بين رفته و بر اثر تغييرات ژنتيكي داراي خصوصيات ديگر شده است.

بطور کلي ميخک‌ها به دو دسته تقسيم مي‌شوند:

1-ميخک‌هاي تک شاخه يا ميخک‌هايي که اصطلاحاً تحت نام ميخک‌هاي استاندارد معروف هستند. اين گياهان گل‌هاي درشت، تک شاخهو دم گل بسيار بلندي دارند.

2-ميخک‌هاي خوشه‌اي يا پا کوتاه که اصطلاحاًميخک‌هاي مينياتوري مي‌نامند . در اين گروه گل‌هاي اِسپريل از گل‌هاي چند شاخه،منشعب و ريز تشکيل شده‌اند که دم گل‌هاي کوتاهي دارند.

کاربرد و مصرف ميخک‌ها بيشتر بستگي به فرهنگ عامه مردم و شناخت مردم دارد.

در ايران اصولاً مردم گل‌هايشاخه بلند با گل درشت‌تر مي‌پسندند. اما در نزد اروپاييان گل‌هايي با دم گل کوتاهترو در اندازه کوچکتر مطلوب است.

بطور متوسط هر سال حداقل 10 تا 15 رقم جديد از ميخک به دنيا معرفي مي‌شود، لذا براي رشد و نمو اين گياه بايد با دانش روز وتکنولوژي‌هاي پرورش آن آشنا شويم.
پرورش ميخک‌ در گلخانه‌ها و سيستم‌هاي حفاظت شده اثر بهتر و مناسب‌تري را در عملكرد دارد. در ايران فقط فصولي از سال يعني زمستان و پاييز اين گياه را در گلخانه پرورش مي‌دهند و در بقيه فصل‌ها آن را ازسيستم گلخانه‌اي خارج کرده و در هواي آزاد کشت مي‌کنند.

اگر ميخک بعنوان يک گياه يکساله کشت شود معمولاً بين 60 تا 80 بوته در يک متر مربع كاشته مي‌شود. از آنجا که تعداد 200 شاخه گل بريده در هر متر مربع عدد مناسبي بوده و با هزينه‌هاي اين محصول همخواني بسيار خوبي دارد، در مجموع پرورش ميخك‌ها به صورت 35 تا 45 بوته گل در مترمربع مناسب است. اما بايد در نظر داشت كه هدف از کشت آن حداقل يک محصول دو ساله باشد.

ميخک‌ها عمدتاً از گروه گياهان متمايل به روزهاي بلند هستند. غير از طول روز نکته حائز اهميت در مورد ميخک اندوخته غذايي خاک به مقدار کافي است. به همين منظور خاک‌هاي غني از مواد غذايي، عميق و حاصلخيز براي کشت و كار ميخک توصيه مي‌شود. خاک مناسب براي پرورش ميخک مخلوطي از خاک برگ، خاک لومي، پيت و مقدار کمي کود دامي پوسيده شده مي‌باشد.

در چنين ترکيبي بشرط اينکه عمق خاک حداقل 35 تا 50سانتيمتر باشد گياهان را مستقيم در بستر اصلي گلخانه کشت مي کنند در نتيجه محصول مورد انتضار يعني حداقل 200 شاخه در هر متر مربع در سال بدست مي آيد.

در تغذيه ميخك كلات‌هاي روي و آهن نقش مهمي دارند. هم‌چنين در کشت و کار ميخک عناصر غذايي،ماکروالمنت‌ها و ميکروالمنت‌ها به خاك افزوده مي‌شوند.
عامل بسيار مهمي که درتغذيه ميخک نقش تعيين کننده‌اي دارد کاربرد انيدريد کربنيک يا گاز CO2 است.

کاربرد CO2 يا دي اكسيد كربن به عنوان يك گاز و يكي از نهادهاي اصلي عمل فتوسنتز اهميت فراوان دارد و مقدار آن بين 300 تا 1000 قسمت در ميليون در سنين مختلف توصيه شده است.
در سنين جواني وقتي که گياه 6 تا 8 برگ دارد در حدود ppm 3000 انيدريد کربنيک در گلخانه استفاده مي‌شود و اين کار تا دوره قبل از گل دهي ادامه مي‌يابد.تکثير ميخک بوسيله قلمه‌هاي سبز و مياني ساقه انجام مي‌گيرد.

کاربردهورمون‌ها زماني توصيه مي‌شود که سرعت ريشه زايي گياه از نظر اقتصادي مهم باشد. ميخک گياه سخت ريشه زايي نيست اما در مراكز توليدي بزرگ ميخك جهت كوتاه کردن فاصله زماني ريشه دار شدن به کمتر از سه روز از هورمون‌ها استفاده مي‌كنند. براي ريشه زايي از ايندول بوتيريک اسيد IBA يا ايندول استيک اسيد IAA به مقدار 2000 تا 4000قسمت در ميليون (ppm) استفاده مي‌شود.
بعد از تکثير و ريشه دار شدن، گياه را به محل اصلي که از شرايط ويژه‌اي برخوردار باشد منتقل مي‌كنند.

با توجه به اينکه ميخک گياهي با ساقه خيلي قطور است و از استحکام چنداني برخوردار نيست، لذا براي پرورش آنتوجه به نکاتي ضروري است.

مرحله اول - سربرداري يا Pinching؛ در مرحله اوليه رشدگياه شروع مي‌شود وقتي 6 تا 8 برگ روي گياه ظاهر شد، آخرين جوانه برگي قطع مي‌شودتا از بخش‌هاي پايين شاخه زايي صورت بگيرد.

مرحله دوم – مرحله گل دهي؛ بعد ازپايان مراقبت‌هاي لازم از گياه مرحله گل دهي فرا مي‌رسد. وقتي كه غنچه اول ظاهر شدتعداد زيادي غنچه‌هاي ديگر در اطراف وجود دارند كه حذف آن‌ها ضرورت و اهميت خاصي دارد. بهترين زمان براي برداشت گل‌ها وقتي است که 25 تا 30 درصد گل‌هاي مزرعه شکفته شده باشند. براي ميخك زماني كه يك سوم طول گلبرگ‌ها از غنچه خارج شده باشد بهترين زمان چيدن (برداشت) گل است.

هم‌چنين دو گروه از عوامل در ماندگاري گل‌هاي شاخه بريده دخالت دارند.
الف) عوامل قبل از برداشت
ب) عوامل بعد از برداشت گل.


عوامل قبل از برداشت1- نور مناسب؛2-درجه حرارت مناسب؛3-تغذيه.

عوامل بعد از برداشت1- مرحله برداشت گل (كه در هر گلي متفاوتاست)؛2- كنترل مقدار اتيلن توليدي.


برخي از مواد بازدارنده نظير ترکيبات نقرهو كاربرد اتانول به مقدار 8% جايگزين بسياري از مواد نگهدارنده هستند. با استفادهاز اين تركيبات عمر گل‌هاي بريده ميخک گاهي تا سه برابر زمان عادي آن افزايش مي‌يابد.
ميخك فضاي آزاد Dianthus barbatus
ميخك فضاي آزاد يا ميخک چمني با داشتن گل‌هاي قرمز منظره زيبايي را ايجاد مي‌کند. تکثير آن بوسيله بذر و روش رويشي انجام مي‌شود.

قرنفل يکي ديگر از گياهان خانواده ميخک است که داراي رنگ‌هاي متنوع و نهنج برجسته است و بطور کامل خصوصيات کاريوفيلاسه راداراست.

گياه صدفي گياه صدفي يا ژيپسوفيد داراي گل‌هاي سفيد رنگي است که مقاومت خوب آن در برابر خاک‌هاي آهکي و گچي سبب شده تا نام ژيپسوفيد را به آن دهند. ژيپسوفيد بعنوان يک شاخه بريده و گياه فضاي سبزي مورد استفاده قرار مي‌گيرد

__________________

[GolBarg]

عکس هایی از گل میخک