شهاب باران ارابه رانی
مطابق پيش‌بيني‌ها دهم شهريور ۱۳۸۶ بارش شهاب ارابه‌راني که در بيشتر سال‌ها کم‌شمار و کم جلوه است نمايشي توفاني به پا خواهد کرد که ساکنان غرب ايالات متحده در بهترين وضعيت براي ديدن آن قرار دارند.
نخستین شهاب باران ارابه‌رانی در تابستان سال ۱۹۳۵ میلادی گزارش شد. بعدها مشخص شد که منشا این بارش دنباله‌داری بلند دوره‌ای به نام کیس (C/1911 N1) با دوره تناوب ۲۰۰۰ سال است. این دنباله‌دار در سال ۱۹۱۱ به هنگام گذر از دورن منظومه شمسی و رسیدن به حضیض مدار بزرگ خود کشف شده است.
زمین هر سال در شب‌های نزدیک به ۹ و ۱۰ شهریور از نزدیکی جریان توده ذرات رها شده از دم دنباله‌دار می‌گذرد اما در بیشتر سال‌ها این توده چنان رقیق است که شهاب های چندانی از این بارش نامحسوس دیده نمی‌شود. با وجود این مطابق پیش‌بینی‌های گروهی از دانشمندان رشته‌ای از ذرات این دنباله‌دار که در عبور دوره قبل آن، یعنی سال ۸۲ پیش از میلاد، در فضا رها شده است امسال در مسیر برخورد با زمین است. اگر این اتفاق رخ دهد شهاب‌باران تماشایی که شاید بهترین بارش امسال باشد در آسمان رخ می‌دهد.
این رشته قدیمی و دست‌نخورده ذرات ارزش مطالعه علمی بسیار زیادی دارد و به همین اخترشناسان حرفه‌ای از منجمان آماتور در منطق مطلوب خواسته اند که به بررسی دقیق آن بپردازند. علاوه بر این طرح‌های تحقیقاتی مانند رصد و بررسی برخوردهای احتمالی این توده ذرات با سطح ماه نیز انجام می‌گیرد. که بخشی از آن نیز در خسوف کلی ۶ شهریور (که از ایران دیده نمی‌شد) انجام شد.
به علت پهنای کم رشته ذرات گفته شده زمین در مدت کوتاهی از میان آن می‌گذرد و فقط بخش‌هایی از سیاره که آن هنگام در شب و رو به توده باشند نمایش اصلی را می‌بینند. زمان پیش‌بینی شده اوج ساعت ۱۱:۳۶ به وقت جهانی روز ۱۰ شهریور (یکم سپتامبر) است، یعنی ۳:۰۶ بعد از ظهر به وقت ایران که آسمان روشن است و متاسفانه اوج پیش بینی شده در آسمان ایران دیده نمی‌شود. بهترین مناطق جایی است که در این هنگام زمان محلی آن نزدیک به سپ‍یده‌دم باشد و ارابه‌ران در بیشترین ارتفاع در آسمان آنجا قرار بگیرد (یعنی آن بخش از زمین درست رو به توده باشد). این منطقه غرب ایالات متحده است. اوج بارش حدود یک ساعت طول می‌کشد در نتیجه مناطق وسیعی از زمین شاهد آن نخواهند بود. با وجود این رصدگران آسمان در دیگر بخش‌های زمین نیز امیدوارند که گوشه‌ای از این بارش را با تک شهاب‌های پرنور که طول آسمان را طی می‌کنند (زمین خراش‌ها) ببینند و برخی نیز امیدوارند دانشمندان در پیش‌بینی زمان اشتباه کرده باشند و در زمانی مطلوب منطقه آنها بارش به اوج برسد (گرچه پیش‌بینی بارش‌ها در سالهای اخیر و پس از چند شهاب باران خیره‌کننده اسدی نسبتا دقیق انجام شده است).
پيش بيني شده است که ذرات اين رشته از توده شهابواره‌هاي دنباله‌دار کيس بيشتر شمال ذران درشت‌دانه باشد، برخلاف بسياري از رشته‌هاي رها شده از دم دنباله‌دارها که بيشتر شمال ذرات ريزندو در نتيجه بارش ارابه‌راني امسال سرشار از شهاب‌هاي درخشان و آذرگوي‌هاست (قدر ميانگين شهاب‌هاي بارش صفر تا يک پيش بيني شده است). به اين ترتيبرصدگران اميدوارندشهاب‌هاي پرنور ارابه‌راني در شبي که ماه درخشاني در آسمان است کماکان ديده شوند، حتي برخي از مناطقي با آلودگي نوري شهري.
در ايران احتمال کمي وجود دارد که نشاني از بارش ارابه‌راني ديده شود اما رصدگران مشتاق مي توانند در بامداد شنبه ۱۰ شهريور يا شب پس از آن به جستجوي اين شهاب‌ها بپردازند. در هر دو شب وقتي کانون بارش به ارتفاع مناسبي در آسمان ايران برسد (يعني پيش از سپيده‌دم) حدود ۱۲ ساعت با زمان پيش‌بيني شده اوج بارش فاصله است با اين تفاوت که در شب دوم کمي از روشنايي ماه کاسته شده است.
اگر در اين شب‌ها رصدي را براي ديدن احتمالي برخي از اين شهاب‌ها برنامه‌ريزي کرديد در ساعات نخست شب نگاهي نيز به سياره درخشان مشتري بيندازيد. از دورن تلسکوپ يا دوربين دوچشمي مناسب درست در کنار آن خرده‌سياره وستا، بزرگترين عضو کمربند سيارک‌ها، را مي‌بينيد که در مقارنه‌اي زبيا با مشتري است.
09-01-2007
شهاب باران ارابه رانی
حالت خطی
