موسیقی کرمانشاه

[just mechanic]

موسیقی کرمانشاه
نواها
هوره از نواهاي قديمي مردم كرد است . مشهور است نكيساي باربد براي خسرو و شيرين هوره مي خوانده است. برخلاف چند دهه اخي،ر هوره را با همراه تنبور اجرا مي كردند. اين نوا داراي چهارده مقام مي باشد كه عبارتند از : 1- گله خاك 2- گله وه دره 3- بالا دستاني 4- شاه حسيني 5- سارو خاني 6- جلو شايي 7- طرز 8- مجنوني 9- كري 10- پاريه 11- دو بالا 12- غريوي 13- بانه بنه يي 14- پاوه موري كه هركدام داراي فرعياتي مي باشند. هوره را در جنگ نيز جنگجويان كرد مي خوانده اند. گونه ديگر هوره مويه يا مور است كه در شيون و مرگ افراد ، بوسيله زنان و در بعضي از نقاط توسط مردان خوانده مي شود. با ظهور تصوف در نقاط كردنشين اهل سنت و جماعت دروايش قادريه هوره را با جذبه و حالت گريه و استغاثه به گونه اي خاص خواندند و رنگي عرفاني به آن دادند كه به سوز معروف شد . از ديگر رديف ها و نغمه هاي كردي بايد از بيات كرد ، حاجي حسني ، بسته نگار ، قطار و قرايي كه در دستگاه شور اجرا مي شود نام برد . دو گونه ديگر از نواهاي كردي ، گوراني و سياه چمانه مي باشد كه در منطقه جوانرود و اورامان رواج بيشتري دارد . گوراني از الحان بهاري است كه ابيات آن از دو بيتي هاي محلي است و به هنگام دميدن سبزه و گل در دشت و كوهستان و در مراسم عروسي و شادماني با همراهي شمشال و يا بدون ساز خوانده مي شود .سياه چمانه از الحان پائيزي است و زمان خواندن آن برگ ريزان مي باشد كه با هلهله و شادماني همراه نبوده و بسيار غم انگيز است .



سازه ها
1 ـ دوزله ( زل )) در کردی به معني ني است و دوزله يعني دوني، كه به هم چسبانده شده اند. این ساز که از دو نی و گاه دو لوله مسی يا از جنس پَر«دال» يا استخوان قلم مرغان ديگر كه به توازي به هم بسته شدهساخته می شود به اين ترتيب كه براي درست كردن آن دو جفت استخوان را بوسيله موم به هم وصل مي كنند سپس شش سوراخ در روي آن تعبيه كرده و بوسيله فيقه در آن مي دمند و با حركات انگشتان انواع ملودي ها را اجرا مي كنند . با دميدن ممتد توسط دهان در فيقه ، صداي دلنشين و گيرايي ايجاد مي شود . از نظر موسيقائي اين ساز داراي يك اكتاو كامل است و مي تواند هفت نت اصلي را بنوازد. اين ساز مخصوص مراسم شادماني و عروسي هاست. این ساز محلي در حال فراموشی قدرت صدا و توانائي هاي شگفت و صدايی دلنشين دارد.
نمونه ای ازنواختن دوزله و تنبک در کرمانشاه:1
2 ـ دايره : دايره به شكل حلقه دايره مانندي است كه از چوب نرم ساخته شده ، سپس پوست نازك گوسفند يا بز به آن مي كشند و به دور تا دور آن زنگول هايي منظم مي‌آويزند . زدن دايره در مراسم شادي رايج است .

3 ـ سرنا : سازي است كه جنبه بزمي دارد و در مراسم عروسي و عزا به كار مي رود .

4 ـ شمشال : نوعي ساز بادي است از فلز كه شبيه ني است و مانند ني نواخته مي شود . اين ساز در واقع همان ني چوپان است كه سه جنبه حماسي ، عرفاني و طبي دارد .

5 ـ تنبور : تنبور سازي است كه بيشتر در منطقه گوران و صحنه رواج دارد اين ساز از نوع سازهاي زهي است با دسته بلند شبيه سه تار با اين تفاوت كه دسته تنبور طبيعي تر از دسته سه تار است .

از ديگر سازهاي محلي مي توان تنبك ، ني لبك ، دهل نام برد