زمان فروش سهام را تشخيص دهيد

[آناهیتا الهه آبها]

همان طور كه خريد به موقع سهام يكي از كليدهاي پيروزي در بازار سهام است، اينكه سرمايه گذار بداند و تشخيص دهد كه بايد چه زماني از سهام خريداري شده خارج شود، ملاك بسيار مهمي در تعيين سرنوشت و توفيق سرمايه گذاران در بازار سهام به شمار مي رود.

بروس كاونر يكي از سرمايه گذاران مشهور دنيا در اين خصوص مي گويد: «پيش از وارد شدنم مي دانم از كجا خارج شوم.»

از سويي ديگر تي. رويرايس ديگر سرمايه گذار شناخته شده هم مي گويد: «هنگامي كه سهام يك شركت ديگر با معيارهاي خريدتان سازگار نيست، آن را بفروشيد.»

در كتاب 23 اصل موفقيت وارن بافت نيز درباره خروج به موقع از سهام نوشته شده است كه اهميتي ندارد كه چقدر زمان، انرژي و پول در سرمايه گذاري صرف مي كنيد، اگر روش خروج خود را از پيش مشخص نكرده باشيد، همه آنها بي نتيجه خواهند بود.
به همين دليل سرمايه گذار خبره، پيش از هر سرمايه گذاري، ابتدا مي داند كه چه موقع قصد فروش دارد. روش هاي خروج سرمايه گذاران مختلف با توجه به سيستم سرمايه گذاري آنها متفاوت است. اما هر سرمايه گذار موفق روشي براي فروش دارد كه براي خود او كاملاواضح و روشن است.
روش هاي خروج وارن بافت و جورجي شوارتز از معيارهاي خريدشان ناشي شده است. بافت به طور مستمر ارزش شركت هايي را كه در آنها سرمايه گذاري كرده از طريق معيارهاي سرمايه گذاري خود، ارزيابي مي كند. اگرچه او تمايل دارد سرمايه گذاري هايش را براي هميشه نگه دارد، اما زماني كه هر كدام از معيارهايش از بين روند، او آن سرمايه گذاري در بازار سهام را خواهد فروخت، براي مثال در صورت تغيير شاخص هاي اقتصادي آن كسب و كار، از دست دادن تمركز از سوي مديريت، يا هنگامي كه شركت «حاشيه امنيت» خود را از دست مي دهد، او در فروش درنگ نمي كند.

يكي ديگر از مشهورترين سرمايه گذاران وال استريت هم يك نظريه كاملامتفاوت و جالب دارد: «درسي كه من فراگرفته ام اين است كه اگر در يك بازار در حال رشد هستيد، متوجه باشيد كه در واقع در حال نوسان گيري هستيد نه سرمايه گذاري. همواره سود خود را برداريد و زيان ها را كاهش دهيد، زيرا هنگامي كه رشد به پايان مي رسد ركود و تنزل قيمت سهام ميزان مي تواند غير قابل باور باشد.»

لازم است بدانيد، سرمايه گذار خبره، يك سرمايه گذاري موفق را تا زماني نگه مي دارد كه دليل از پيش تعيين شده اي براي خروج از سرمايه گذاري به وجود آيد. در حالي كه سرمايه گذار بازنده به ندرت قانون از پيش تعيين شده اي براي به دست آوردن سود دارد. او اغلب مي ترسد كه سود كم به زيان تبديل گردد. بنابراين سرمايه گذاري خود را به پول نقد تبديل مي كند و همواره سود هاي كلاني را از دست مي دهد. در سال 2000، اطلاعات بايگاني شده شركت وارن بافت در بورس آمريكا، آشكار ساخت كه بركشاير مقدار زيادي از سهام خود در ديزني را فروخته است. در مجمع سالانه بركشاير در سال 2002، سهامداري از بافت سوال كرد كه چرا اين سهام را فروخته است. سياست بافت اين است كه او هرگز درباره سرمايه گذاري هايش نظري نمي دهد، بنابراين غير مستقيم پاسخ داد: «ما نسبت به ويژگي هاي رقابتي شركت نظري داشتيم كه تغيير كرد.»
ترديدي نيست كه ديزني تمركز خود را از دست داده بود و ديگر آن شركتي نبود كه فيلم هاي كلاسيك خانوادگي ماندگاري مانند «سفيد برفي» و «هفت كوتوله» را مي ساخت. مدير عامل ديزني، ميكائيل ايزنر، با ذوق و شوق به شركت خود حق خريد و فروش سهام اعطا كرده بود و احتمالااين موضوع بافت را خشمگين كرده بود. آنها پول ها را در زمان رونق شركت هاي اينترنتي در بازار سهام به هدر داده بودند و سرمايه را در وب سايت هايي همچون موتور جستجوي Goto.com و خريد شركت هاي بازنده صرف كرده بودند. بسيار واضح است كه چرا در سال 2000 ديزني ديگر با معيار هاي بافت همخواني نداشت.

بافت همچنين هنگامي كه براي فرصت سرمايه گذاري بهتر به پول احتياج داشته باشد، سرمايه گذاري هاي قبلي خود را خواهد فروخت. اما اين كاري بود كه بافت در روزهاي آغازين سرمايه گذاري هايش انجام مي داد، هنگامي كه ايده هاي بيشتري نسبت به ثروتش داشت. اما حالابا حجم بالاي نقدينگي كه از انتشار بيمه نامه بركشاير به دست آمد، مشكل او برعكس شده است: ثروت او از ايده هايش بيشتر است.

سومين قانون او براي فروش، زماني است كه متوجه مي شود سرمايه گذاري اش از اول اشتباه بوده و هرگز نبايد اين كار را انجام مي داده است.
شوارتز نيز مانند بافت قوانين روشني براي زمان لغو يك سرمايه گذاري دارد و اين قوانين به طور مستقيم با معيارهاي سرمايه گذاري او مرتبط است. او زماني به سود دست خواهد يافت كه فرضيه اش مسير خود را طي كند، درست مثل شاهكار او درباره پوند استرلينگ در سال 1992. همچنين زماني متحمل زيان خواهد شد كه بازار صحت فرضيه اش را ديگر تاييد نكند.
شوارتز همواره هنگامي كه سرمايه اش به خطر بيفتد سريعا عقب نشيني مي كند. بهترين مثال براي چنين حركتي، فروش سريع سهام خريداري شده در معاملات آتي 500 S&P در زمان سقوط بازار در سال 1987 بود، مورد فوق العاده اي كه بازار نادرست بودن فرضيه شوارتز را اثبات كرد.

روش هاي خروج به موقع از سهام
هنگامي كه بافت، شوارتز و ساير سرمايه گذاران موفق چيزي را مي فروشند، يك يا چند روش خروج از شش روش ممكن زير را به كار مي برند:

1. وقتي معيارها نقض مي شوند؛ مانند هنگامي كه بافت ديزني را فروخت.

2. هنگامي كه اتفاق پيش بيني شده توسط سيستم آنها، به وقوع مي پيوندد. برخي از سرمايه گذاري ها در پيش بيني وقوع يك اتفاق خاص شكل مي گيرند. فرضيه شوارتز درباره كاهش ارزش پوند استرلينگ، مثال خوبي در اين مورد است. زمان خروج وقتي بود كه پوند از نظام نرخ ارز اروپا خارج شد.
هنگامي كه بافت در قبضه كردن مالكيت سهام شركت اقدام مي كند، زمان خروج براي او هنگامي است كه مالكيت شركت را قبضه نموده است يا معامله فسخ شود. در هر دو مورد، وقوع يك اتفاق خاص، زماني كه سرمايه گذار اقدام به برداشت سود يا زيان خود خواهد كرد را مشخص مي كند.

3. هنگامي كه هدف تعيين شده توسط سيستم تحقق يابد. برخي از سيستم هاي سرمايه گذاري قيمت نهايي را براي فروش تعيين مي كنند كه همان روش خروج است. اين مشخصه روش بنجامين گراهام است كه در آن سهام زير قيمت واقعي خريداري شده و زماني فروخته مي شود كه به ارزش واقعي رسيده باشد، يا دو تا سه سال بعد در صورت عدم افزايش ارزش سهام در زمان مورد انتظار، به فروش مي رسد.

4. هنگامي كه سيستم سرمايه گذار علامت فروش را به روشني مشخص و تضمين مي كند. اين روش براي اولين بار توسط معامله گران تكنيكال به كار گرفته شد كه نشانه هاي فروش آنها ممكن است توسط الگوي يك نمودار يا برخي شاخص هاي تكنيكال ديگر ايجاد شود.

5. هنگامي كه يك قانون به صورت خودكار، عملكردي را فعال مي سازد. به عنوان مثال، تنظيم توقف زيان (Stop loss) هنگامي كه ارزش سهام به 10 درصد پايين تر از قيمت خريداري شده برسد. قوانين خودكار مكانيكي اغلب مورد استفاده معامله گران و سرمايه گذاران موفقي قرار مي گيرند كه از رويكرد آماري استفاده مي كنند. يك نمونه خيره كننده از روش خروج خودكار، توسط يك فرد عادي مورد استفاده قرار گرفت. قانون او اين بود كه هرگاه قيمت سهامي كه در اختيار دارد 10 درصد بالايا پايين رفت، آن را بفروشد. با پيروي از چنين قانوني او در سقوط بازار سال 1929 جان سالم به در برد، بدون آنكه هيچ تغييري در سرمايه اش ايجاد شود.

6. هنگامي كه سرمايه گذار متوجه مي شود كه مرتكب اشتباه شده است. تشخيص و اصلاح اشتباهات براي موفقيت در سرمايه گذاري ضروري است.

سرمايه گذاري كه معيارهايش ناقص است يا معياري ندارد، نمي تواند از روش اول استفاده كند و متوجه نخواهد شد كه مرتكب اشتباه شده است. سرمايه گذاري كه هيچ گونه سيستمي ندارد هم نمي تواند نشانه هايي را براي خود تعيين كند. بنابراين بهترين گزينه براي او به كارگيري روش خروج خودكار است. اين روش حداقل مي تواند ضرر هاي او را محدود كند. اما هيچ تضميني ايجاد نمي كند كه سودي به دست آورد، زيرا او اقدامي را كه سرمايه گذار خبره انجام مي دهد، انجام نداده است: يعني تعيين يك سرمايه گذاري موفق با انتظار ميانگين سود معقول و ايجاد يك استراتژي مشخص در مورد خروج از آن.

زيان را كاهش دهيد تا سودتان افزايش يابد
تمام روش هاي خروج در يك مورد مشترك اند: سرمايه گذار خبره، احساسات شخصي را از مقوله فروش جدا مي كند. تمركز سرمايه گذار خبره بر روي سود و زياني كه ممكن است در سرمايه گذاري به دست آورد نيست، بلكه بر روي پيروي از سيستمش است كه روش خروج نيز جزئي از آن به شمار مي آيد. يك روش خروج موفق را نمي توان به صورت مجزا ايجاد كرد. اين روش زماني موفق خواهد بود كه نتيجه مستقيم معيارهاي سرمايه گذاري و سيستم سرمايه گذاري باشد.
به همين دليل است كه سرمايه گذار معمولي در كسب سود و متضرر شدن با مشكل روبه رو است. او از همه جا شنيده است كه موفقيت در سرمايه گذاري به «كاستن زيان و افزايش سود» بستگي دارد. سرمايه گذار خبره نيز با اين موضوع موافق است و به همين دليل سيستمي دارد كه به او اجازه مي دهد اين قانون را اجرا كند. بدون چنين سيستمي، سرمايه گذار معمولي هيچ ابزاري ندارد كه زمان فروش سرمايه گذاري زيان بخش را براي او مشخص كند يا مدت حفظ يك سرمايه گذاري سود آور را به او بگويد. او چگونه مي تواند تصميم بگيرد كه چه كاري انجام دهد؟ معمولاسود و زيان او را مضطرب مي سازد. هنگامي كه در يك سرمايه گذاري با سود مواجه مي شود، مي ترسد كه مبادا اين سود از بين برود. براي رهايي از اين اضطراب، او سرمايه گذاري خود را مي فروشد.

البته او هنگامي كه سودي به دست مي آورد حتي اگر تنها ده يا بيست درصد باشد، احساس خوبي دارد. هنگامي كه متضرر مي شود، از آنجايي كه آن زيان را درك نمي كند، ممكن است به خود بگويد كه اين فقط يك زيان جزئي است و اميدوار است كه اين فقط يك كاهش جزئي قيمت باشد و به زودي به حالت اول بازگردد. اگر ضررها ادامه پيدا كند، احتمالابه خودش مي گويد هنگامي كه قيمت ها به همان وضع اوليه باز گردند، سرمايه گذاري اش را خواهد فروخت.

و اگر قيمت ها همچنان كاهش يابد، ترس از كاهش بيشتر جايگزين اميد افزايش مجدد مي شود. به اين ترتيب در نهايت سرمايه گذاري اش را اغلب با پايين ترين قيمت مي فروشد. نتيجه نهايي اين است كه او معمولابه يك سري سودهاي كوچك دست مي يابد كه نمي تواند زنجيره اي از ضررهاي كلان او را جبران كند، كه دقيقا مخالف روش شوارتز در كسب موفقيت يعني «حفظ سرمايه و بازگشت سريع از موضع سرمايه گذاري اشتباه» است. بنابراين مي توان گفت بدون برخورداري از معيارهاي دقيق سرمايه گذاري، كسب سود و زيان، هر دو باعث اضطراب مي شوند.
اكثر مردم وقتي سردرگم هستند دچار اضطراب مي شوند اما بايد بدون در نظر گرفتن آن تصميم بگيرند. سرمايه گذار مي تواند در سرمايه گذاري بارها تعلل كند، اما نمي تواند از تصميم گيري درباره سود و زيان فرار كند. او تنها با تعيين معيار و فلسفه سرمايه گذاري و نيز مشخص كردن استراتژي دقيق خروج از يك سهم قادر خواهد بود تا از اين اضطراب رهايي يابد.