کردهای پارس و کرمان

[behnam5555]

کردهای پارس و کرمان

کردهای پارس

شبانکاره های فارس از سال 421ه.ق تا756ه.ق بر فارس حکومت کرده اند و در استامنهای فارس ،کرمان و بوشهر پراکنده اند،کردها پس از واقعه گئومات در سال522پ.م وارد فارس شده اند .
ساسان موبد معبد اناهیتا همسری از کردهای خاندان پیشوایان بازرنگی ها اختیار میکند به نا م "رامنا بهشت "که ثمره ان فرزندی است به نام "پاپک"که پدر اردشیر پاپکان است ،در سده اول هجری به حمایت از یزدگرد بر میخیزند ودر سالهای 18 و23 ه .ق به سختی از شهرهای فسا ،اهواز،و دارابگرد دفاع کرده اند ، در سال 22 ه .ق در میان راه جره و شیراز کردها "عمر ابن خطاب " را به قتل میرسانند ، در سال 25 ه.ق در زمان ابو موسی اشعری کردهای بصره ،اهواز وفارس دست به شورش بر داشتند ، در سال 83ه.ق بر لشکر "حجاج " شوریدند و شهر کوفه را تسخیر کردند .
در سال 257 ه .ق کردهای پارس باذعربهای پارس متحد شدند و بیگانگان را شکست دادند .
در سده چهارم سه زبان در میانشان رایج بوده است
1زبان پارسی بیشتر در معاملات کاربرد داشته است 2زبان پهلوی که بزرگان در نوشتن کتاب و نامه نگاری استفاده میکردند 3زبان عربی که در دستگاه دولتی کاربرد داشته است .
دینشان غیر از مسیحیت ،یهودیت و زرتشتی ،اهل مذهب اعتزال ،تشیع و تسنن بوده اند .
در سده چهارم بنا به روایت" اصطخری " ایلات کرد پارس پنج گروه بوده اند
1رم جیلویه 2 رم لواجان 3رم دیوان 4رو شهریار 5 رم کاریان
به گفته مسعودی در قرن هشتم مغولان حاکم فارس حدود سیصد طائفه که تقریباّ صد هزار نفر جمعیت داشته اند و از سی و دو قبیله تشکیل شده بودند را نابود کرد .
تیمور گورکانی در سالهای 789ه.ق و 795 ه.ق به کردهای پارس حمله کرد ، در حمله دوم ناجوانمردانه کردها را غارت و قتل و عام کرد .
کردها در طول تاریخ با ترکها دشمن و با اریایی ها رابطه حسنه ای داشته اند ،احتمال دارد ایل کلهر در جنوب باختری کرمانشاهو باصری های فارس زبان کوچرو پارس از بازماندگان کردان پارس باشند ،همچنین طائفه " کرد شول"از بازماندگان کردان پارس هستند ، در زبان فارسی کرد به معنی چوپان و گله چران است.
شیخ ابو الحسنعلی ابن عبدالله معروف به "کردویه "از عارفان بزرگ سده ششم هجری در شیراز بوده است که در محرم 606 ه.ق دار فانی را وداع گفت ،پور فریدون عارف اواخر سده هفتم و اوایل سده هشتم از کردهای پارس است وی صاحب طبع روان شعری به وزن اشعار بابا طاهر و با همان لهجه پهلوی بوده است .
زندها طایفه ای از کردها بودند که در بین همدان و ملایر زندگی میکرده اند در زمان نادرشاه به خراسان کوچانده شدند پس از مرگ او به وطن بازگشتند .
در دوره قاجاریه عشایر زند برخی با عشایر باجلان در نزدیکی خانقین و عده ای در جنوب شرقی کرمانشاه اسکان یافتند .
در جریان شورش سمکو در زمان رضاخان عده ای از کردها را به اباده ،لار ،برازجان،وبوشهر تبعید کردند همچنین بعد از شکست قاضی محمد عده ای از کردها ی مهاباد را به شهرهای فارس تبعید کردند ،سال1363حدود 40نفر از کردهای سنندج و سقز را به شهر جهرم از استان فارس تبعید کردند.
خاندان روژبه یانی "روز بهانی "از عشیره زنکنه در سراسر ایران و بالاخص در فارس پراکنده اند .
در حال حاضر حدود 200خانوار کرد قاضیوند از ایل گوران در محله تلخداش شیراز زنوگی میکنند که ائین اهل حق دارند که همرام کریمخان به انجا کوچ کرده اند .
گروهی از کردها که خود را کرونی معرفی می نامند ودر حدود 547 خانوار هستند در روستاهای اطراف شیراز پراکنده اند ،زبان و گویششان کردی است و مذهبشان شیعه دوازده امامی است ،حدود 300خانوار از کردهای کرونی در روستای خیر اباد شهر کازرون زندگی میکنند ، همچنین حدود 50خانوار از کرونی ها ساکن روستای بهرام اباد هستند ،70خانوار کرد کرونی ساکن روستای قوام اباد چیچکو و 11خانوار در روستای بابا کوهک هستتد .
از کردهای سنندج حدود 130خانوار "650نفر"واز کردهای سقز 40خانوار "20نفر"ذدر شیراز زندگی میکنند .
گروهی از کردهای فارس که به زبان فارسی تکلم میکنند عبارتند از :
1ایل لک های ممسنی که خود شامل تیره های لک،لک باباخان ،لک زندی ،لک نیازی است .2تیره دز کردی 3ایل کردشولی 4طایفه های چهار راهی و لشنی که خود عبارتند از تیره های میرزایی ،مرتضایی ،طلایی ،هاشمی ،حسین خانی ،میرشکاری ،محمد خانی ،سالاری و قلتاشی .
گروهی از کردهای فارس که به زبان ترکی تکلم میکنند عبارتند از :
1تیره ای به نام لک از ایل قشقایی در طائفه کشکولی 2تیره ای به نام علی کردی از ایل قشقایی در طائفه فارسمیدان
3دو تیره شبانکاره از ایل قشقایی در طائفه فارسمیدان و طائفه عمله .

گرفته از کتاب کردان پارس و کرمان

م : ژیله مۆ