حكایت ‌عروسك‌های تئاتری كه خانه ندارند؟!

[k@vir]

سالهاست هنرمندان تئاتر عروسكی از نبود مكانی برای نگهداری عروسك‌های نمایشی گلایه‌مند هستند. هرچند كه هنرمندان این رشته درگیر مشكلات دیگری هم‌چون نبود سالن ویژه اجرای عروسكی، عدم استمرار اجرای آثار، پایین بودن تعرفه‌ی دستمزدها در مقایسه با تئاتر صحنه هستند اما نبود مكانی برای نگهداری عروسك‌ها موجب شده بسیاری از عروسك‌های نمایشی با وجود تمام زحماتی كه برای ساخت آنها كشیده می‌شود، بعد از مدتی از بین بروند، حال آنكه این عروسك‌ها جزء میراث ملی و معنوی و بخشی از تاریخ تئاتر هر كشور محسوب می‌شوند.
ایرج راد، مدیرعامل خانه‌ی تئاتر می‌گوید: مساله‌ی ما تنها عروسك‌های نمایشی نیستند، بلكه كلیت تئاتر ما دچار این مشكل است. اما با آنچه به‌عنوان موزه‌ی تئاتر عنوان كرده‌ایم كه هنوز هم راه‌اندازی نشده است، می‌تواند این مشكلات را حل كرد. چرا كه عروسك‌های نمایشی هم بخشی از این موزه را به خود اختصاص می‌دهند و جدای از این موزه و تاریخ تئاتر نیستند.
به اعتقاد او برای نگهداری عروسك‌های نمایشی نیازمند مكانی مستقل نیستیم، البته اگر هدفمان از نگهداری عروسك‌ها، برپایی یك نمایشگاه باشد كه مساله متفاوت خواهد بود، اما هم‌چنان معتقدم بهترین مكان برای نگهداری همیشگی عروسك‌های نمایشی همان موزه تئاتر است.
درهمین زمینه بهروز غریب‌پور تاریخچه‌ی راه‌اندازی موزه‌ی عروسك‌ها را این‌گونه ‌توضیح می‌دهد: پیش از انقلاب، پرفسور پن‌پنو، یكی از پژوهشگران تئاتر عروسكی مسوول خریداری عروسك‌های سنتی كشورهای صاحب‌نام در زمینه‌ی تئاتر عروسكی را برعهده گرفت و بسیاری از عروسك‌های برجسته از سراسر جهان را خریداری و به ایران منتقل كرد.
به گفته‌ی او این عروسك‌ها در ساختمان باغ فردوس نگهداری می‌شدند و قرار بود بعد از ساخت موزه تئاتر عروسكی به این مكان منتقل شوند كه این تصمیم، محقق نشد.
غریب‌پور متذكر شد: در آن سال‌ها مذاكراتی با میرحسین موسوی، نخست‌وزیر وقت آن زمان انجام شد و این عروسك‌ها از دو مصیبت نجات پیدا كردند، چرا كه قرار بود حراج شوند یا در انبار باغ فردوس باقی بمانند. اما با تخصیص یكی از بخش‌های كاخ سعدآباد، این عروسك‌ها به آنجا منتقل و بخشی از آنها ترمیم شد.
كارگردان اپراهای عروسكی «مكبث» و «رستم و سهراب» با اشاره به دوره‌ی مدیریتش دربخش تئاتر فرهنگسرای بهمن، ادامه داد: با همكاری علی منتظری، مدیر وقت مركز هنرهای نمایشی و با همكاری این مركز، عروسك‌ها را به فرهنگسرای بهمن انتقال دادیم و این موزه به مدت دوسال دایر بود، اما به خاطر دخالت‌های غیركارشناسی تعطیل شد.
او با اظهار تاسف از نبود مكانی برای نگهداری عروسك‌ها یادآور شد: در حال حاضر این اشیای گرانبها و نادر در یك اتاق سه‌ درچهار در بدترین شرایط جنب تالار رودكی نگهداری می‌شوند. او البته این نوید خوش را می‌دهد كه طی رایزنی‌هایی كه با مدیر تالار وحدت داشته است، قرار است شرایطی فراهم شود تا این عروسك‌های ارزشمند، نگهداری و بازسازی شوند.
غریب‌پور اظهار امیدواری كرد: با راه‌اندازی این موزه، یكی از دریغ‌آمیزترین اتفاقات نمایش عروسكی پایان یابد. به‌ویژه این‌كه مدیر تالار وحدت واكنشی كاملا فرهنگی نسبت به این مقوله داشته است.
جواد ذوالفقاری، دیگر هنرمند تئاترعروسكی هم معتقد است: سازمان فرهنگی هنری شهرداری بهترین مكانی است كه می‌تواند این مشكل را حل كند و یكی از ساختمان‌هایی را كه دراختیار دارد، به نگهداری عروسك‌های نمایشی اختصاص دهد.
با این حال علی پاكدست، مدیر دفتر تئاترعروسكی اداره‌ی كل هنرهای نمایشی هم نظرات خود را این‌گونه با ایسنا مطرح می‌كند: تئاتر عروسكی ما به‌لحاظ مدیریتی هنوز به آن مرحله از حرفه‌ای شدن نرسیده است كه نسبت به عروسك‌های نمایشی احساس مالكیتی به‌وجود بیاید، با این همه باعث تاسف است كه این عروسك‌ها درشرایط سختی تولید می‌شوند و مكانی برای عرضه و نگهداری آنها نیست و به راحتی از بین می‌روند.
او ادامه داد: وقتی كه هنوز سالنی برای اجراهای عروسكی نداریم، نمی‌توان انتظار راه‌اندازی آرشیو عروسك را داشت. درحالی‌كه راه‌اندازی این آرشیو كار دشواری نیست و حتی دركنار تمام مزایای فرهنگی وهنری خود بازدهی اقتصادی هم دارد.
او هم مانند ایرج راد معتقد است: دربسیاری از كشورهای جهان بخشی از موزه‌های تئاتر به نگهداری عروسك‌ها اختصاص داده شده است ودر كشور ما نیز مهم‌ترین مساله خریداری مكان و تعیین بودجه‌ای برای نگهداری عروسك‌هاست

'گزارش : خبرگزاری ایسنا