شعر كردي ...

[behnam5555]

تانووت


خەم هات و نیگای شاری لەباڕووتەوە پێچام
بۆوەی نەفڕم بەژنی لەتابووتەوە پێچام
کوێستان بەڵەک و، دیلی ڕنوو باڵی گەزیزەم
داوێ کەوی ڕۆحی لەسیاسووتەوە پێچام
من دەردی دڵی گەل گڕی بەردایە هەناوم
گەل هەستی لەدوودەی سڕی تانووتەوە پێچام
*
شۆخێ بەنیگایێکی ڕفاندم دڵ و، پێمگوت:
مەمنوون کە لە ئاونگی گوڵی ڕووتەوە پێچام
توورن گوڵم ئەو دوندی لەسەر سینەتە بۆیە
ئەشقێکی خودایی دڵی لەو جووتەوە پێچام
سووتا بەترووسکێکی ئەوینت دڵ و جەستەم
بۆت بوومە کل و وەسمە لەپێڵووتەوە پێچام
ئەشکەوتی دڵت کردە سیاچاڵی و لەوێدا
پێست و ڕەگی جەستەت لەسەرەبزووتەوە پێچام
باگێژی هەناسەم هەڵیکرد، لەچکەکەتی برد
شەو بردی دڵم، یا لەخەمی مووتەوە پێچام؟!

[behnam5555]

هەتاوی كەزیە نارنجی


هەتاوی كەزیە نارنجی!
كەی سەر لە ئاسۆ دەردێنی؟
كە جەستەی
ئەم بەفرە بۆر و چڵكنانە هەڵقرچێنی

كەی بە ڕەشەبای توڕەییت
ئەم قەڵاتە پڕ لە ترسە
بە ئەڕواحی نیشتەجێوە
لە بێخ و ڕیشە دەردێنی؟

زەریای گلێنە ژەنگاوی!
بە تۆماوی كامە جێژوان
لەڕمڵی گوێچكە ماسییدا
مرواری و دوڕ دەخوڵقێنی؟

ئەی هەوری ڕەشی پڕ باران!
لەسەر هەسێڵی كامە دەشت
بەوردە شەپۆلی نەرم
هەڵپەڕكێی بلۆق پێك دێنی؟

ئەی ڕەز!
ئەوە سەتڵ ئاوە،
سەد دەست و سەد پەتت پێیە
كەنگێ ئەو هێشووە ترشانە
لە نێو شیلەدا دەنوێنی؟

ئەی ئاسمان!
من دەمهەوێ لەگەڵ یارم دەستەملان بم
لە بێشكەی كۆلكەزێڕینا
پێخەفمان بۆ دەسازێنی؟

ئاخ ئەی دڵە هەژارەكەم!
ئەو كاتەی كە میوانت دێ
بەکام پارەی قەڵب وچرووک
سفرە و خوانت دەڕەنگێنی؟

شۆڕەسواری خەونەكانم!
بەڵێن بوو بێی، بۆ چی نایەی؟
بە تاسە و داخەوە دەمرم
كاتی وەیە خۆت بنوێنی

ئەگەر بێیتە دیدەنی من
لە قەتحەی چاوانی دەگری
ئەو وێنەی لە منی قەرەج
بە ئەوینی دەشوبهێنی!

[behnam5555]

بۆ من بەهاری هەرمانم

بۆمن بەهاری هەرمانم
لە دەشتی بەرهەم دا بڕوێم؟
یان بووكی خۆرم
تاكوو لە نوێنی بەیانەوە هەڵبێم؟

كەوتووم وەكوو سێبەرێكی ڕەش و تاریك
لەسەر ڕێگا
كوانێ پڕشنگی ڕۆژئاوا
تا لەسوێی بانەوە دەربێم

لەگەڵ مەستی ڕوو ئاگرین
قەت خۆڵەمێشم ڕانایە
بە فووی كێ بگەشێمەوە
لە ناخی ئاگر هەڵقوڵێم؟

شەیپووری بچووكی لاولاو
دەنگی لێ نەهات و ژاكا
من گیام كاتی پاڕانەوە
قەت نابێ بێ خەبەر بدوێم

من گەڵایەكی ناسكم،
تاقەتی گیات نەوێ لەمن
كە لە ڕیشەش دەرمبێنن
پاراوتر و گەشتر بڕوێم

خۆشەویستم!
هێزی ئەژنۆم نییە بە پێوە ڕاوەستم
ئەگەر دەست بدەیە دەستم
ڕەنگە دیسان هەستمە سەرپێم

لە كۆتایی ڕێگەدای
لە كۆتای ڕێگەدای،
كەچی هەروا وێستاوی
هەنگاوێك هەڵناگری،
هێند شەكەت و داماوی

ئەی كەتانی ساڵەكان!
زۆرت دیوە نەهاتی
دەستت پێدا دەگێڕم،
دڕوا و پڕتووكاوی

گەرچی لە ڕیی ژیاندا،
دایم ئارەق دەڕێژی
زیاتر لە بۆچوونی خۆت،
شكاو و تێكچەماوی

ئەی دڵ!
چەقەرە نادا قەت ئارەزوو لە تۆدا
لە قاقڕی لەشمدا،
تووی لە گڵدا پوواوی

هەر دەبێ بۆ هەڵفڕین
ئاهی حەسرت هەڵكێشی
چون دیلی ئاسمانێكی
خەمناك و سەربەسراوی

ئەی خەزەڵوەری زەردەڵ!
بە كام ڕەنگ و بۆنەوە
لە چاوەڕوانیی مەلی شادیدا هەڵكوڕماوی؟

گومبەزێكی لاڕووخاو،
بۆ سەربانت شیاوە
ئەگەر هێلانە چێ كا،
بایە قووشێ لە ناوی

بۆتە لاسقی كاوكۆت،
ئەوەی لە هەر دوو لاوە
دەڕژان بە شان و ملتا،
بسكی لوول و لاولاوی

ئەی بڕبڕەی پشتی من!
ڕابگرە باری جەستەم
تاكوو گیانم نەداوە و

تا لەدەستم نەداوی.

[behnam5555]

شەوان کاتێ مەل و ماسی


شەوان کاتێ مەل و ماسی
لە هێلانەی خۆی خزاوە
ژنێک لە وێرانەکەیدا
چرای مەینەت داگیرساوە

دوو دەستی شل و شەکەتی
لەسەر کۆمایەک خشت وخۆڵ
کە بۆتە گڵکۆی ڕۆڵەکەی
دوو لق گوڵاڵەی داناوە

دوو چاوە کانیاوی بەلاش
هەڵدەقوڵێن لە چاوانی
پەژارەی گۆلاوی لەسەر
چاڵاوی زەمزەم هەڵداوە

جەستەی«اذا زلزلت»ی
هێناوەتە بەر چاوی خۆی
ڕاڤەی ئەو وتە قایمەی
دەکرد بەدەم لەرز و تاوە

بە یادی ڕۆڵەکەی
دەستێ بە کێل و گۆڕیدا دێنێ
لە هەمبەر خۆیا خەیاڵی
سەوزی ئەوی لەبەر چاوە

بە یادی ئەو جەستەی
ڕازی گیان بەدەستەوەدانی خۆی
بە ڕوونی دەرخست لەو خاکە
سەد شەتڵی ماچی لێداوە

بەخۆی دەڵێ: کەسێ چاوی ماچ نەکرد
کاتێ لێکی نا
هەڤاڵی لە ڕووی دڵسۆزی
برینی بۆ نەپێچاوە

هاوڕێیە کاتی گیانکەنشت
ئاوی نەتکاندۆتە زاری
نۆشدارێ مەرهەمی لەسەر
گوڵی زامی دانەناوە

پاشان قۆڵی هەڵدەماڵێ
بۆ ساڕێژی زامەکانی
ئەوەی دەبوو بکرێ بەڵام
لەو کاتدا بۆی نەکراوە

بەیانی کەلەوێ دەڕوا،
بڕوانە ئەو شوێنە تاوێ
برینی خاکی بەستووە،
تەنزیلێ لە کێل ئاڵاوە

[behnam5555]

لەبن چارشێوێ لەهەورا


لەبن چارشێوێ لە هەورا
لەگەڵ خۆرەتاو ڕاکشام
پێکەنی و گوتی: دەسووتێی
گوتم: چش خۆزگا دەسووتام

دەستی گڕی لێ دەبۆوە
چاوی بڵێسەی لێ دەڕژا
ڕوویم دەدی و نەشم دەدی
هەر بۆیە بووم وڕ و سەرسام

باوەشی ئاگرینی خۆی
بۆمن کردەوە سەر تا پا
لەخۆم بەدەر، لەناخیدا
تێکی هەڵشێلا لەرز و تام

دەتگوت پێم دەڵێ:دەترسی؟
وتم: من و ترس؟ هەیهوو!
کە ئەوین هات بەرەو پیرم
تەنیا لە ترس دەترسام

ماچێکی گەرم و دڵگر بوو
وای دانێ لە نێو گڕدا بوو
من سەر تا پا بوومە ئاور
ڕووناک بوومەوە و داگیرسام

نوێنم ساز کرد لە بڵێسە
سەر تا پام بوو بە خۆڵەمێش
تۆفان هەستا لە ناخمدا
شێوام بە جارێ شڵەژام

ئێستا بوومە تەپوتۆز و
بەدەوری جیهاندا وێڵم
تاقانە بووکی خۆرم من
بەوە دڵخۆش و دڵنیام

[behnam5555]

دەربیجەیەك ئازادی


دەربیجەیەك لە ئازادی
واڵا كە بەرەو زیندانم
گۆزەیەك پڕ لە دڵخۆشی
دانێ ئەمشەو لات میوانم

ببە هەورێكی زێوپڕژێن،
تاكو وەك ڕەزی پڕ بەرهەم
لەلای دەست و دڵبازەكان
داتەكێ دەست و گیرفانم

پڕ چیمەنێك شادیت لایە،
درگاكەتم لێ بكەوە
خۆزگە لەسەر خەرمانی گوڵ،
لە پاڵ خۆت داتدەنیشانم

با كاتەكانی ئەمڕۆكەم،
پڕ لە شادی بێ و گەشاوە
وادە و بەڵێنی سبەینێ،
تازە بە توورێ نازانم

پیرۆزیی بەیانی كوانێ؟
نیوەڕۆی پڕ شادیم كوانێ؟
هەتاوێكی كەسیرەبووی،
زەردی لێواری سەربانم

مەرگ دێت و ڕێگا دەگرێ
لە كاتوساتی جاڵەبوو
كوانێ دەرفەتی ڕێ بڕین؟
گۆیەكی تەنگە مەیدانم
**
ئەوین هەستە وەك ڕەشەبا
ئەوی هەیە خاپووری كە!
لە سایەی تۆوەیە
پووشی هێلانەی چۆڵ و وێرانم

چی لەدەس دێ سەری سەوزم
بە زمانێكی سوورەوە؟
سوورە و بۆنی خوێنی لێدێ
ئەو شتانەی كەدەیزانم

ئەوین دەگاتێ لە ڕێوە،
ئەو ـــ قسەبڕناكا ـــ لای ئەو
لە نوێژی خوێنا

شێعرێكی پشكووتوو دێتە جێژوانم.

[behnam5555]

شێعری: شەفیعی كەدكەنی

*هەللاج*

دیسان دەركەوت لە ئاوێنەدا:
هەوری كەزیەكەی بەبا شێواوە
هەمیسان هەر ئەو سروودە سوورەی
ئەنەلهەق لەسەر لێوی روواە.
ئەرێ تۆ چیت خوێند لە نوێژی ئەشقا؟!
كەساڵەهایە
بە سەردارەوەی بەڵام ئەم پیرە كشكچییانە
ترسی تەرمەكەت لە دڵیان دایە
ئەمڕۆ ناوەكەت بۆتە رەمزێك و
جوامێرانی دڵ بەسۆی نیشابوور
لەبن لێوەوە
كاتی سەرەخۆشی
- سەرخۆشی وڕاستی-
گشت دەیڵێنەوە.
كاتێ تۆ بەسەر سێدارەكەوە
بێدەنگ و كڕ بووی،
ئێمە:
ئاپۆڕەی سیساركی ڕوانین،
لەگەڵ كێشكچی
كێشكچییانی بە سۆغرە گیراو
وەك یەك كڕ وكپ، ویشك هەڵاتین.
شنەی بەیانی
خۆڵەمێشی تۆی
بۆهەر شوێنی برد،
پیاوێكی جوامێر لەو خاكە ڕسكا.
سروودی سووری تۆ دەڵێنەوە
مەستی نیوە شەو
لەنێو باخانی نیشابوور هێشتا.

لەسەر لێوانە ناوەكەت هێشتا.

لە هەنتەشی بادا

وشەكانم دەشۆم لە جۆگەی بەیانا
كاتەكانم
لە ڕووناكایی بارانا
تاكوو شێعرێكی ڕوونت بۆ بهۆنمەوە
بۆئەوەی بێ دڵەخورپە و
پێچ وپەنا
لەبەر دەمی شنە بادا
-ئەو رێڤینگەی دەشت وسارا-
پێت بڵێم كە خۆشم دەوێی
هەتاكوو سنووری خولیا.

[behnam5555]

*پرسیار*

ئاسمانم گەلێ جاران
لە ئێستا كە لێڵ تر دیوە
بەڵام پێم بڵێ ئەی گەڵا!
ئەم هەورە تاڵەی دەم ئاسۆ
كەوا دڵ پرە وبارانی

پەڵەی خەمی كامە هاوڕێی دیلە ئاخۆ؟

[behnam5555]

* باخی میرا*

پایزێكی دڵ پڕ لەخەم لە خوێنی تۆدا دەخوێنێ
هەنگاوێكت لێ نزیكە و هەنگاوێ دوور
هێورهێور لەگەڵتا دێ
ڕۆژێك تەواوی باخەكە دەخاتە ژێر ڕكێفی خۆی
ئەی رووناكی دەری چرای مێلاقەی ڕێبازی شەماڵ!

تۆ پێم ناڵێی
ئەو ئاسكە شۆخ وشەنگانەت
ئاوا سڵۆك
بەرەو چ كانیاوێك دەڕۆن؟
ئاخ!
بارانە شەوەكانت چەند بەسامن
بارانە شەوەكانت چەند بێ كەنارن
بارانە شەوەكانت لێوڕیژن لە دڕدونگی و داخ وخەفەت.
تەنیا من و تەنیایی باخێك دەزانین
كە جێ ڕسكانی ئاوازی هۆزاران بوو،
بەڵام ئێستا
ئاوازخوێنەكەی بێدەنگە و
خەمڵێنەری،

خوێناوی خەزەڵی پایز.

[behnam5555]

* جێ پێ *
خۆر
بەسەر سینگی ساماڵا هەنگاوی نا و
دوور كەوتەوە،
ئەو ڕێچكەیەی پیاتێپەڕی
بوو بە گوڵجاڕی ئەستێرە و
كانیی زوڵاڵی كازیوە.
#
كە تۆ هاتی!
ڕۆحم تێكەڵ خیز و خۆڵی ڕێگاكەت كرد
كاتێ پێت نا بەسەر هەستی كەسیرەمدا و
دوور كەوتییەوە،
ڕێگە و كۆڵان گەشانەوە
بوون بە ڕووباری زریوە.