کشکول نکته ها

[behnam5555]

ترانه‌هاى عاميانه

ترانه يکى از جذاب‌ترين و محبوب‌ترين جلوه‌هاى فرهنگ ملّى ما است، که از اعماق زندگى تاريخى توده‌هاى مردم برخاسته است.
ترانه‌هاى عاميانه، بخشى از ادبيات عامّه‌ است و شامل کليه آثار موزونى است که به شکل تصنيف، مَتَل، افسانه، چيستان (نغز)، آوازهاى کار، سرودهاى مذهبي، برشمردنى‌ها، لالائى‌ها، ترانه‌هاى بازى و عروسى و ترانه‌هائى که براى کودکان خوانده مى‌شود، در ميان مردم معمول و متداول است. زبان اين ترانه‌ها، زبان محاوره است. (واژه‌نامه هنر شاعري، ص ۵۹)
ترانه‌هاى عاميانه از محتوا و صورت بسيار غنى و پرتحرک و ساختار شعرى فوق‌العاده متنوع و جذاب بهره‌مند هستند و به‌رغم پرهيز علماى ادب رسمى از آن، همواره سود برده‌اند. بدون آشنائى با اشارات و مبناهاى داستان‌ها، افسانه‌ها و اطلاعات فولکلوريک، درک مفاهيم بسيارى از نشانه‌ها و مثال‌ها و کنايه‌هاى ادبى دشوار خواهد بود. حماسه‌هاى ملي، قصص پيامبران و بسيارى منظومه‌هاى ادبى‌ ما، در حقيقت بازسازى و بازآفرينى افسانه‌هاى عامّه در قالب ادب رسمى هستند. اين رابطه، بدون ترديد رابطه‌اى متقابل است.
مضمون، سبک مشترک بعضى از ترانه‌هاى عاميانه ملت‌هاى مختلف، با زبان‌هاى متفاوت، نشان‌دهندهٔ اين واقعيت است که قدمت اين نوع ترانه‌ها گاه به دورانى مى‌رسد که قبايلى از بشر اوليه، به‌صورت دسته‌جمعى با يکديگر زندگى مى‌کرده‌اند و هنوز به گروه‌هاى مختلف تقسيم نشده و از يکديگر جدا نشده بودند. (واژه‌نامه هنر شاعري، ص ۵۹)
ترانه‌هاى عاميانه از نظر شکل بسيار ساده، و معمولاً کوتاه هستند. ترانه‌هاى عاميانه فارسى عموماً داراى لهجه‌هاى محلى بوده و مجموع چند مصراع با طول متفاوت هستند.
در گذشته، علماى ادب، اساساً گويش‌هاى محلى را به زبان فاسد، مى‌ناميدند و زبان عامّه را قابل آن نمى‌شمردند که از آن سخن بگويند.
بدين‌ترتيب، ترانه‌هاى ملي، در اعماق وجود و ذوق مردم عادى کوچه و بازار توليديافته و زندگى کرده و حفظ شده است.
در ايران، فکر استفاده از شکل و وزن ترانه‌هاى عاميانه، در دوران مشروطيت (۱۳۲۴ ـ ۱۳۲۷) در بين شاعران به‌وجود آمد. على‌اکبر دهخدا و سيداشرف گيلانى معروف به نسيم شمال، از جمله نخستين کسانى هستند که شکل و وزن ترانه‌هاى عاميانه را با مايه‌هائى از طنز و هجو براى مضمون‌هاى سياسى و اجتماعى و اقتصادى به‌کار بردند. در درون متأخر، احمد شاملو زبان و وزن ترانه‌هاى عاميانه را در چند شعر خود تجربه کرده است با 'پريا' و 'دختراى ننه‌دريا' ، نمونه‌هاى برجسته‌اى از تجربه‌هاى او در اين زمينه است. (واژه‌نامه هنر شاعري، ص ۵۹)
ترانه‌هاى عاميانه فارسى، تا دوران اخير ثبت و ضبط نشده بود. از اولين کسانى که به‌ اين‌کار همت گماشت، 'صادق هدايت' (۱۲۸۱ ـ ۱۳۳۰) نويسندهٔ معاصر است. (واژه‌نامه هنر شاعرى ص ۶۰)
در مردم‌شناسى، ترانه‌ها از دو نگاه بررسى مى‌شود، فرهنگ مادى و فرهنگ معنوي، پوشاک، خوراک، مسکن، کار، نامزدى و مسائل زناشوئي، چيزهائى است که از اثردهى عناصر مادى اجتماعى در ترانه‌ها حکايت مى‌کند.
در فرهنگ معنوى، مذهب، بى‌وفائى دنيا، پاکيزگى دل، اشتياق به وحدت، يکى شدن با يار، هجران، غربت، قدرنشناسي، قدر هم‌ داني، اتکاء به نفس و عزت‌نفس، مناعت‌طبع، حسرت، تقدير و شکوه‌هاى احساسى جابه‌جا تکرار شده است. (کلّه فرياد)
لفظ در ترانه پيچيده و غامض نيست. آنچه هست از محيط‌زيست و معيشت اثر پذيرفته است. اوزان ساده در ترانه‌ها، سادگى و اصالت فکر ترانه‌‌سرا را گاه زيباتر مى‌سازد.

[behnam5555]

قرآن و آداب و رسوم ايرانيان

با ظهوراسلام و ورود قرآن کريم در جامعه ي ايراني و حضور آن در زندگي مردم، بسياري از رسم ها و آداب ايراني، رنگ و بوي قرآني به خود گرفتند. قرآن کريم، تأثيرات شگرفي را در اين وادي از خود بر جاي گذاشته است. اين کتاب آسماني، بسياري از آداب و رسوم آن جامعه را به صورت بنيادي، تغيير داده و برخي از سنت ها را تعديل کرده است.
تأثير قرآن بر فرهنگ عامه ي ايران را مي توان در زمينه هاي متفاوتي چون آيين ها، سنت ها، معاشرت ها، داد و ستدها، مثل ها و متل ها، دعاها و نفرين ها و سوگندها و... جستجو و بررسي کرد.
هر چند که بر شمردن آداب و رسوم ايراني ـ قرآني، در اين نوشته ي کوتاه، ممکن نيست، و ليکن:
آب دريا را اگر نتوان کشيد
هم به قدر تشنگي بايد چشيد.
پس اينک چند نمونه از آداب و رسوم ايراني را که قرآن کريم در آن جلوه گري مي کند، به تماشا مي نشينيم:

يک. ضرب المثل هاي قرآني

مثل هاي قرآني، مثل هايي است که مانند بسياري از گونه هاي کلامي ديگر در ادبيات فارسي و فرهنگ شفاهي مردم، تحت تأثير فرهنگ و آموزه هاي قرآن کريم، قرار گرفته است. به مثل هايي مثل قرآني گفته مي شود که رايحه اي از قرآن کريم در آن استشمام شود و به گونه اي، اشاره به يکي از نام ها، سوره ها و آيه هاي قرآن داشته يا بخشي از متن يا ترجمه يا محتواي آيات، در آن ظهور داشته باشد.
در اين جا، بخش کوچکي از امثال فارسي اي را که تأثير پذيرفته از قرآن کريم اند، تقديم مي داريم:
1 ـ اول بسم الله و غلط: مثلي است بر گرفته از اين که کسي در ابتداي قرائت قرآن و در جمله ي بسم الله الرحمن الرحيم، دچار اشتباه شود و آن را غلط تلفظ کند. اين مثل، براي کسي به کار مي رود که در ابتداي کاري، دچار اشتباه و خطا شود.
2 ـ جا به جاک نعبد جا به جاک نستعين: مثلي است به مفهوم اين که هر سخن جايي و هر نکته مقامي دارد و گاه به معناي اين که گاهي اين و گاهي آن و هر کاري جاي خود را دارد، استعمال مي شود. اصل اين مثل، از آن جاست که از دانشمندي ظريف ـ به مزاح ـ پرسيدند: سبب چيست که لفظ « اياک » در آيه « اياک نعبد و اياک نستعين » تکرار شده است، در صورتي که به رعايت ايجاز و اختصار، ممکن بود گفته شود: « اياک نعبد و نستعين ». دانشمند، جواب داد: « براي اين که اگر اياک تکرار نشده بود، معني اش اين بود که عبادت و استعانت، هميشه باهم باشد، در صورتي که بعضي جاها خدا را عبادت مي کنيم و بعضي اوقات از خدا استعانت مي جوييم که به عبادت اشتغال نداريم » و آن گاه بر سبيل ظرافت گفت: « اياک نعبد و اياک نستعين، يعني جا به جاک نعبد و جا به جاک نستعين ».
3 ـ يک قلش هم بگيرد، بس است: مثلي است که با استفاده از سوره هاي چهار قل (کافرون، اخلاص، فلق، ناس) ساخته شده است. منشأ مثل، حکايتي است که شخص، بنا بر معمول، براي رفع چشم زخم و شر حسودان و... چهار قل مي خواند. گفتند: تا کي چهار قل مي خواني؟ به نظر نمي آيد که چهار قلت اثر کند. گفت: يک قلش هم بگيرد، کافي است !
معناي مثل، اين است که اگر يک تدبير از تدابير هم پيش برود و مؤثر افتد، کافي است.
4 ـ قرآن خدا غلط بشود، کار او غلط نمي شود: مثلي است، برداشته از اين که امکان وجود غلط و نادرستي در قرآن کريم وجود ندارد. گوينده ي مثل، با اين فرض مي گويد بر فرض اگر در قرآن خدا هم غلط وجود داشته باشد، در کار فلاني، غلط وجود ندارد و اين جمله را دليل بر صحت اقوال او قرار مي دهند. معناي مثل، اين است که شخص، بر اين کار مواظبت دارد و احتمال اين که در اين کار خطا کند، بسيار کم است.
5 ـ لا تقربوا الصلوه را مي شنود و انتم سکاري را نمي شنوند:
مثلي است برگرفته از آيه ي43 سوره ي نساء، به اين معنا که هنگام مستي، نماز نگزاريد. اين مثل، با تغيير ضماير در حالات مختلف به کار مي رود و مراد مثل، اين است که از مطلبي، تنها به بخش مفيد به حال يا منظور خود بچسبند و به نکات و توضيحات ديگر آن توجه نکنند و نيز به معناي ناشنيده گرفتن جمله ي دوم و سند گرفتن از جمله ي اول است.

دو. کنايه هاي قرآني

کنايه هاي قرآني، ترکيب هايي هستند که در ساختار اصلي تشکيل دهنده ي آنها، اشاره ي کلمه، ترکيب متن يا ترجمه اي از سوره ها و آيه هاي قرآن کريم پديدار باشد. اين کاربرد، ممکن است در متون نظم و نثر يا در محاورات روزمره، صورت پذيرد. چند نمونه از اين کنايه ها چنين است:
1ـ آيه از آسمان نازل شدن: کنايه از لزوم قطعي انجام يافتن امري است، به حدي که پنداري در تأکيد انجام دادن آن، آيه اي نازل شده است و در مواردي، به معناي سخت مصرانه پاي فشردن و نسبت به امري نه چندان لازم، به شدت اصرار ورزيدن و براي انجام دادن آن، پايمردي نمودن است، مانند « مگر آيه از آسمان نازل شده که حتماً مي خواهي بروي » و « انگار آيه نازل شده که حتماً همين خانه را بخريم ». چنان که از شواهد مثال بر مي آيد، اصطلاح، معمولاً به صورت منفي مي آيد يا به صورت مثبت و در معناي منفي.
2 ـ پيراهن يوسف آوردن: کنايه اي برگرفته از داستان آوردن پيراهن يوسف براي پدرش يعقوب است که موجب بازيافتن روشنايي چشم نابيناي او شد و کنايه از انجام دادن کاري فوق العاده و ارجمند و سزاوار آفرين و مرحباي بسيار است. البته گاهي عبارت را در مفهوم مخالف مي آورند و در مورد کسي مي گويند که کار مختصري انجام داده و ناز و منت بسيار دارد.
3 ـ فاتحه ي کسي (يا چيزي) را خواندن: به معناي از کسي يا چيزي، صرف نظر کردن است. در محاورات عاميانه، در صورتي به کار مي رود که بخواهند مفهوم چيزي را نابود شده، از دست رفته و به اتمام رسيده بدانند که تعبيرات « فاتحه اش را خواندند » و « بايد فاتحه اش را خواند » را به کار مي برند.
4 ـ بضاعت مزجات آوردن: بضاعت، به معناي سرمايه و مال است و بضاعت مزجات، به معناي مالي اندک و سرمايه ي کم است. بضاعت مزجات آوردن، کنايه از آوردن يا داشتن سرمايه و توشه اي اندک در برابر مالي فراوان يا عظمتي بسيار است. اين کنايه، برداشته شده از آيه ي88 سوره يوسف است که به عزيز مصر مي گويند که ما به نزد تو بضاعت مزجات آورديم.
5 ـ کوس لمن الملک زدن: کوس در اين کنايه، همان نگاره و طبل بزرگ است که در هنگام هزيمت سپاه يا اعلان خبر مهم، نواخته مي شود و کوس لمن الملک زدن، به معناي خود را داراي قدرت و نيروي عظيم ديدن و کنايه از ادعاي مالکيت و تسلط مطلق کردن است. اين کنايه، بر گرفته از آيه ي شانزده سوره ي غافر است که خداوند در آن، نداي لمن الملک، سر داده است. هر گاه شخصي، بي دليل، خود را داراي قدرت و سلطنت فراوان معرفي کند، مي گويند فلاني کوس لمن الملک مي زند.

سه. قرآن و عيد نوروز

با تأييد پيشوايان ديني، نوروز ايراني، به رسمي ايراني ـ اسلامي تبديل شد. سنت هاي نيک گذشته با آموزه هاي ديني، قرين گشت و آموزه هاي نو، به زيبايي و غناي بيشتر آن ياري رساند.
يکي از سنت هاي نيکو که در گذشته و امروز، در اقوام مختلف ايراني مرسوم بوده و هست، حضور قرآن کريم در آيين هاي نوروزي است و اينک چند نمونه از اين دست:
1 ـ قرآن سفره ي هفت سين: يکي از جلوه هاي زيباي حضور قرآن در آيين هاي نوروزي، گذاشتن قرآن، روي سفره ي هفت سين است. در اين رسم که مي توان گفت: کم ترين گونه ي ارتباط با قرآن در اين ايام است. قرآن را روي سفره ي هفت سين ويژه ي تحويل سال نو قرار مي دهند. البته لازم به گفتن است که روي سفره ي هفت سين، فقط چيزهايي مانند سيب، سمنو، سنجد و... را که حرف سين در ابتداي آن است، نمي گذارند ؛ بلکه از چيزهاي ديگري که از آن، اميد رحمت و برکت دارند نيز استفاده مي کنند. در « فرهنگ عاميانه ي » هدايت آمده است: « چيزهايي که در سفره ي هفت سين مي گذارند، از اين قرار است: قرآن، نان، آب و... ».
2 ـ قرائت قرآن در هنگام تحويل سال: عده اي از متدينان، در دقايق پاياني سال و پيش از آغاز سال جديد، قرآن کريم را در دست مي گيرند و در کنار سفره ي هفت سين، آياتي از قرآن را تلاوت مي کنند. از اين طريق، پايان سال و هنگام تحويل سال و دقايق نخستين سال جديد را با قرآن و در کنار قرآن هستند و سال نو را با قرائت قرآن آغاز مي کنند و از اين راه، براي زندگي خود، برکت و معنويت را فراهم مي آورند.
3 ـ ورود به منزل با قرآن: رسمي است که در آغازين لحظه هاي ورود به سال جديد خورشيدي، انجام مي شود. در اين رسم و اعتقاد ديرين ـ که در برخي از مناطق ايران رايج است ـ ورود نخستين فرد به فضاي خانه، در اولين روز سال و پس از تحويل سال را بسيار با اهميت مي دانند و آن را مدار برکت و خوش آمد در طول سال مي دانند. در اين رسم، ازفردي از اعضاي خانواده يا شخص ديگري که خوش قدم، پاک و درستکار است، خواسته مي شود تا نخستين وارد شونده به فضاي خانه باشد. پس از انتخاب و قرار قبلي، اين فرد، با يک جلد قرآن، براي رحمت و برکت، سبزه، به نشانه ي بهار و سرسبزي و طراوت، آب، به نيت روشنايي و پاکي و آينه، براي راست نمايي و زلالي، در حالي که با پاي راست وارد خانه مي شود، جمله بسم الله الرحمن الرحيم را بر زبان مي آورد و مقداري آب بر جاي پاي خود يا چهار گوشه ي اتاق يا حيات مي ريزد.
4 ـ پول عيدي لاي قرآن: در روز عيد، جنب و جوش و شادي بچه ها، از بقيه بيشتر است و يکي از دلايل آن هم عيدي گرفتن از بزرگ ترهاست. در ايام عيد نوروز، بزرگ ترهاي فاميل، به کوچک ترها عيدي مي دهند. اين عيدي که معمولا اسکناس هاي نو است، شور و شادي بيشتري را براي آنها ايجاد مي کند.
بعضي از بزرگ ترهاي متدين، اين پول ها را لاي قرآن خود مي گذارند و هنگام عيدي دادن، قرآن را گشوده و پول را از لاي قرآن بيرون مي آورند و به بچه ها مي دهند.اين کار براي آموزش ايجاد ارتباط بهتر و بيشتر با قرآن کريم است و از اين راه براي پول هاي عيدي، تبرکجويي مي کنند.

چهار. قرآن در مراسم ازدواج

يکي از جلوه هاي حضور قرآن در جامعه ي ايراني، استفاده از قرآن در آيين هاي ازدواج است. ايرانيان، در مراسم ازدواج نيز سعي دارند تا ضمن اعلام بناي بنيان خانواده، بر آموزش هاي قرآني، قرآن شريف را در مراسم ها ي مختلف عقد و عروسي خود حضور دهند. در اين جلوه ي ارزشمند قرآن، پايبندي خود را به قرآن و آموزه هاي آن در شادترين لحظات زندگي نشان مي دهند و تصميم خود را براي پيروي از قرآن کريم در طول زندگي خود، استوار مي سازند. ارتباط با قرآن کريم در مراسم ازدواج، به چند گونه است که تعدادي از آنها را بر مي شمريم:
1 ـ قرآن سر سفره ي عقد: هنگامي که سفره ي عقد ازدواجي چيده مي شود، همه ي بستگان با آرزوي خوش بختي عروس و داماد، سعي مي کنند به هر چه با شکوه تر شدن اين مراسم کمک کنند و در اين راه، از جمع کردن اسباب شادي، مهم، بکرت و... بر سر سفره ي عقد، از هيچ تلاشي فروگذار نمي کنند. آب، آيينه، نان و سبزي، شيريني، عسل و... از لوازم سفره ي عقد است ؛ اما آنچه اين سفره را رنگين و نوراني مي کند، حضور قرآن کريم است که در سفره ي عقد، به عنوان يکي از عوامل برکتجويي از زندگي عروس و داماد، گذاشته مي شود. خانواده هاي ايراني، قرآن سفره ي عقد را از زيباترين و بهترين قرآن ها انتخاب مي کنند و آن را در سفره ي عقد قرار مي دهند.
2 ـ قرائت قرآن، هنگام اجراي خطبه ي عقد: هنگامي که عروس و داماد، براي اجراي خطبه ي عقد بر سر سفره ي عقد مي نشينند، با دلي پر از زيباترين آرزوها و در پي رسيدن به سعادت، از هر عاملي که آنها را در رسيدن به هدفشان ياري مي رساند، مدد مي جويند.
زوج هاي با ايمان و ديندار نيز از همان آغازين لحظه هاي پيمان ازدواج، با خويش و با يکديگر عهد مي بندند تا پيرو قرآن باشند و آموزش هاي قرآن را در زندگي خود به کار گيرند. اين تصميم را با نگريستن به متن قرآن کريم و قرائت آن در لحظات اجراي خطبه ي عقد و آغازين لحظه هاي زندگي مشترک، نشان مي دهند.
3 ـ قرآن همراه جهيزيه ي عروس: در بسياري از مناطق ايران و در بين اقوام مختلف، مرسوم است که خانواده ي عروس، لوازم ابتدايي و مورد نياز آغاز زندگي مشترک را ـ کم باشد يا زياد ـ به عروس و داماد اهدا مي کنند. اين لوازم ـ که جهيزيه يا جهاز نام دارد ـ معمولاً لوازمي است که مورد احتياج آنهاست. هنگامي که خانواده ي عروس، در ضمن مراسم هاي خاص هر منطقه، جهيزيه را روانه ي خانه ي داماد مي کنند، پيشاپيش همه ي وسايل، يک جلد قرآن را به عنوان نخستين و اساسي ترين مورد نياز زوج جوان، به خانه ي آنها مي فرستند. ايشان با اين کار، نشان مي دهند که پيشاپيش همه ي کارهاي ما و اصلي ترين عنصر خوش بختي، قرآن است و بايد در زندگي، به آن عمل کرد تا خوش بختي به دست آيد.
4 ـ قرآن همراه عروس: زماني که خانواده ي داماد براي بردن عروس، به خانه ي آنها مي آيند و عروس، آماده ي رفتن به خانه ي شوهر مي شود، با فاميل و خانواده، به ويژه پدر و مادر خود خداحافظي مي کند. در برخي مناطق ايران، مرسوم بوده و هست که هنگام خداحافظي، پدر عروس، بخشي از قرآن يا مجلدي کوچک از قرآن را در پارچه اي سفيد مي پيچد و به کمر يا بازوي عروس مي بندد و بدين وسيله، عروس را در پناه قرآن قرار مي دهد.
5 ـ رد شدن عروس و داماد از زير قرآن: هنگامي که عروس، از خانه ي پدر به خانه ي شوهر راهي مي شود ـ مانند هر سفري ـ عروس و داماد را از زير قرآن رد مي کنند. اين کار را معمولاً پدر عروس انجام مي دهد. عروس و داماد نيز با بوسيدن قرآن، از زير آن رد مي شوند تا در پناه و امان قرآن، زندگي امن و آسوده اي را براي يکديگر بسازند. در اين رسم ـ که گاهي، از زير آينه و قرآن رد شدن، نام دارد ـ عروس و داماد، از زير قرآن رد مي شوند و بر مي گردند و قرآن را مي بوسند و دوباره، از زير آن رد مي شوند.
6 ـ قرآن مهريه ي عروس: يکي از چيزهايي که در مهريه ي دختران ايراني، به عنوان يک مورد جدايي ناپذير حضور دارد، قرار دادن يک جلد کلام الله مجيد، به عنوان مهريه است. در حقيقت، زوج ايراني، با قرار دادن يک جلد قرآن به عنوان مهريه، آن را مهر خوش بختي خود قرار مي دهند.

پنج. نامگذاري قرآني

نامگذاري قرآني فرزندان، به دو شيوه ي کلي از قرآن کريم انجام مي شود. در روش نخست، با مطالعه در آيات قرآني، نام يا کلمه اي از آيات الهي، به عنوان نام انتخاب مي شود و در روش دوم، با تفأل و انتخاب جايي از قرآن به صورت اتفاقي و قرعه اي و باز کردن صفحه ي باز شده، نامي از آن صفحه برگزيده مي شود. نام هاي قرآني، به چند گروه تقسيم مي گردند:
1 ـ نامها و لقب هاي شخصيت ها: نام بيش از بيست پيامبر الهي، در قرآن آمده که جزو بهترين نام هاست ؛ زيرا نامگذار آنها خداوند بوده است. در سخنان پيشوايان معصوم (عليه السلام)، به نامگذاري به نام هاي انبيا، سفارش شده است.
از نام ها و لقب هاي پيامبران که در قرآن آمده، مي توان اين نام ها را برشمرد: آدم، ابراهيم، نوح، موسي، عيسي، محمد، هود، يوسف، يونس، داود، الياس، سليمان، خليل، روح الله، رسول، مسيح، ياسين و...
نام شخصيت هاي ديگري که در قرآن به گونه اي نقش آفرين بوده و در جرياني از جريانات قرآني، شرکت جسته اند، بخش ديگري از نام هاي قرآني است که خانواده ها براي فرزندان خود بر مي گزينند. مانند: مريم، هارون، لقمان، جبرئيل و...
2 ـ نام ها و صفات خداوند: در قرآن کريم، نام ها و صفات زيادي از خداوند آمده که بسياري از آنها قابل استفاده براي نامگذاري است. اين نام ها که بهترين نام هاست، گاه به همان صورت که در قرآن آمده، براي فرزندان به کار برده مي شود، مانند: حميد، مجيد، مبين، معين، علي، عزيز، قدير، غفار.
بخشي از نام هاي الهي در قرآن نيز با ترکيبي از کلمه ي « عبد » به اضافه ي آن نام به عنوان نام افراد انتخاب مي گردد. اين گونه نام ها ـ که نشانه ي عبوديت و بندگي است ـ در حقيقت، نشاندار کردن زندگي به نشان بندگي است. از ترکيب عبد با بسياري از نام هاي زيباي خداوند در قرآن، نام هاي عبوديت به دست مي آيد که از جمله ي آنهاست: عبدالله، عبدالرحيم، عبدالرحمان، عبدالحميد، عبدالأعلي، عبدالحکيم و...
3 ـ کلمات مقدس قرآني: نام هاي ديگري از کلمات نوراني و زيباي متن آيات قرآني يا نام سوره ها برگزيده مي شوند که مي توان آنها را به چند دسته تقسيم کرد:
الف: نام هايي که به همان شکل ساختاري و درستي که در قرآن آمده، به کار مي روند، مانند: هدي، بشري، رضوان، مصباح، آيت، برهان و...
ب) نام هايي که به شکل موجود در قرآن، بدون توجه به شکل صرفي يا اعرابي آن به کار مي رود، مانند: مبينا، مسيحا، طهورا.
ج) نام هايي که شکلي از آنها در قرآن آمده و با تغييري به عنوان نام استفاده مي شود، مثل: عاکف، اشراق.
شش. سوگندهاي قرآني

يکي از مسايلي که در زندگي رخ مي دهد، قبولاندن انديشه، اثبات ادعا، گرفتن حق، دفاع از ستم ديده و رساندن حق به حقدار و... است. برا ي دستيابي به اين مهم، راه حل هايي چند وجود دارد. مدعيان حق، گاه با دليل و برهان وگاه با آوردن شاهد و... ديدگاه خود را به اثبات مي رسانند. يکي از اين راه حل ها، قسم خوردن يا سوگند ياد کردن است. موارد سوگند و اموري که به آن سوگند ياد مي شود، بسيارند. يکي از مواردي که به آن سوگند ياد مي شود، قرآن کريم است. خداوند، خود در قرآن کريم، پنج بار به قرآن، سوگند ياد کرده و از اين راه، عظمت قرآن را به پيروانش نمايانده است. در فرهنگ عاميانه ي مردم ايران، قسم به قرآن، گاهي با الفاظ قسم به اضافه ي نام کتاب شريف الهي و يا صفاتي از آن بيان مي شود و گاه با کارهايي که نشانگر قسم خوردن است و به اصطلاح، سوگند عملي است، انجام مي شود. چند نمونه از سوگندهاي

قرآني مرسوم چنين است:
1 ـ به قرآن: از رايج ترين قسم هايي است که در همه ي مناطق ايران استفاده مي شود و به معناي « به قرآن قسم مي خورم » است. گاهي صفتي از صفات قرآن، مانند: مجيد، کريم، عزيز و... نيز به آن اضافه مي شود.
2 ـ به سي جزءکلام الله: سوگندي است که در آن، به تعداد جزءهاي قرآن، اشاره شده است و براي تأکيد بيشتر در قسم است. گاهي با شدت بيشتر و هماره با قسم هاي جلاله و به صورت « و الله بالله به سي جزء کلام الله » به کار مي رود.
3 ـ به قرآني که در سينه ي محمد است: نوعي قسم، همراه با اشاره به جايگاه تحمل وحي ـ که سينه ي مبارک پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله) ـ است. گويا با همراه کردن نام پيامبر (صلي الله عليه و آله) و اشاره به جايگاه حمل قرآن، تأکيد بيشتري براي قسم، اراده مي شود.
4 ـ به آيه هاي قرآن: قسم خورنده، با اشاره به آيه هاي قرآن و فراواني آن، مي خواهد شدت بيشتري به قسم خود بدهد. در عبارتي ديگر که نزديک به اين قسم است، شخص، با سوگند به آيه آيه ي قرآن، نوعي تکثير در تعداد قسم ها ايجاد مي کند و تأکيد بيشتري براي آن فراهم مي سازد.
5 ـ به روح قرآن: در اين جا به روح و جان مايه ي حقيقي يا به عبارتي، به محتواي قرآن، قسم ياد مي شود. گويا در اين گونه قسم، شخص مي خواهد بگويد که من با ظاهر قرآن ـ که کتابي مشتمل بر کاغذ و جوهر است ـ قسم نمي خورم ؛ بلکه به روح و محتواي قرآن قسم مي خورم.
با مطالعه در عباراتي که در فرهنگ عامه متدوال است، مي توان سوگند واره هايي را يافت که هر چند نامي از قسم در آن يافت نمي شود، ولي در حقيقت، نوعي توسل به قرآن، جهت اثبات ادعا و گرفتن حق است. چند نمونه از اين دست را پيش رو قرار مي دهيم:
1 ـ دست روي قرآن گذاشتن: در برخي اختلاف ها و دعواها، وقتي کسي بخواهد به صحت سخن، ادعا يا قرار شخصي اطمينان حاصل کند، از او مي خواهد که دست روي قرآن بگذارد و سخن خود را بيان کند و گاه اگر مورد ادعا چيزي، سندي، يا مبلغي پول باشد، گفته مي شود که آن را روي قرآن بگذارند تا طرف مدعي، آن را از روي قرآن بردارد.
2 ـ قرآن را شستن: شستن قرآن، عملي است که هرگز توسط مدعي انجام نمي شود ؛ ولي گوينده ي اين عبارت، انجام دادن اين عمل را ضمان سخن يا عمل خود قرار مي دهد. بدين صورت که « قرآن را شسته ام، اگر اين کار را انجام ندهم ».
3 ـ دوپايي روي قرآن رفتن: کنايه از قسم خوردن و سخن مؤکد است. دوپايي روي قرآن رفتن، عملي است که البته هيچ مؤمني به آن تن نمي دهد ؛ اما ادعاي آن را ضمان سخن و عمل مورد ادعا قرار مي دهند. بدين گونه که مي گويند: دوپايي روي قرآن رفته باشم اگر دروغ بگويم.
1 ـ « قرآن در اينترنت »ـ نسخه ي 3
توليد کننده: مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي
برخي از عناوين و امکانات:

1 ـ دانش نامه: متن کامل قرآن کريم با خط عثمان طه ؛ دوره هاي کامل ترجمه تفسير « الميزان » و « نمونه » ؛ سي ترجمه ي کامل قرآن به 22 زبان مختلف.
2 ـ تلاوت: دو دوره ترتيل کامل با صداي استاد غامدي و استاد شاطري ؛ تحقيق آموزشي جزء سي ام با صداي استاد عبدالباسط ؛ پنجاه تلاوت مجلسي از شانزده قاري ممتاز بين المللي.
3 ـ کتابخانه: متن کامل نود جلد کتاب در زمينه ي علوم و معارف قرآني، به زبان هاي فارسي (44 جلد) عربي (27 جلد) و انگليسي (19 جلد).
4 ـ کتاب شناسي: معرفي بيش از 750 کتاب در زمينه ي قرآن و معارف قرآني.
5 ـ پايان نامه: معرفي هزار پايان نامه ي قرآني.
6 ـ مجله: متن کامل شصت شماره مجله ي قرآني از پنج عنوان مجله ي مختلف.
7 ـ مقالات: متن کامل 770 عنوان مقاله در زمينه ي علوم و معارف قرآني، در سه زبان فارسي (660 عنوان)، عربي (55 عنوان) و انگليسي (55 عنوان)
8 ـ احاديث قرآني: احاديث مختلف مربوط به قرآن و فضيلت آن به صورت موضوعي، در سه زبان فارسي، عربي و انگليسي.
9 ـ پرسش و پاسخ: سيصد پرسش و پاسخ و احکام و استفتائات قرآني در زبان فارسي (291 مورد) و عربي (نه مورد)
10 ـ تابلوهاي هنري: 83 تابلوي زيباي هنري مربوط به قرآن و آيات و مفاهيم قرآني.
11 ـ نسخه هاي خطي: 107 نسخه ي خطي قرآن.
12 ـ مراکز و مؤسسات: معرفي پانزده مورد از مؤسسات و مراکز علمي، آموزشي، تحقيقاتي و خدماتي در زمينه ي قرآن.
13 ـ پايگاه هاي قرآني: معرفي 104 پايگاه قرآني در سه زبان فارسي، عربي و انگليسي.
14 ـ قصه هاي قرآن: 45 حکايت و داستان هاي آموزنده ي قرآني، به صورت صوتي ـ تصويري براي نوجوانان.
گفتني است مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي، پيش از عرضه ي نسخه ي سوم نرم افزار « قرآن در اينترنت »، نسخه هاي اول و دوم آن را نيز با امکانات کمتر، منتشر کرده بود.
2 ـ نور الأنوار 2 (دائره المعارف چند رسانه اي قرآن کريم)
توليد کننده: مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي
برخي از عناوين و امکانات

1 ـ دائره المعارف قرآن کريم: متن قرآن،با خط عثمان طه (مصحف مدنيه) و نيريزي، جستجو در قرآن از طريق مشتق و ريشه و کلمات هم خانواده، چهار ترجمه ي فارسي، سه ترجمه ي انگليسي، تفسير آيه ي انتخابي از تفاسير « الميزان » (عربي / فارسي)، « نمونه »، « مجمع البيان » و « شبر » ؛ ارائه ي روايات تفسيري، روايات مرتبط با آيات، فضيلت و شأن نزول سوره ها و آيات از نه تفسير معروف ؛ تصاوير و فيلم هاي مرتبط با آيات (397 قطعه).
منبع: مجله حديث زندگي

[behnam5555]

مطالعه صحيح

نويسنده: اردشير کياني
مطالعه ي ثمربخش متاثر از دو عامل اول علاقه نسبت به مطالب خواندني و عامل دوم کاربرد ماهرانه فنون و مهارت هاي مطالعه، علاقه نسبت به مطالب خواندني سبب مي شود که شخص بيش تر مطالعه کند و مطالعه بيش تر توام با کاربرد فنون و مهارت ها، مطالعه را آسان تر سريع تر و لذت بخش تر مي سازد.


اصول مطالعه و فراگيري بهتر

براي بهبود و افزايش توان يادگيري بايد اصول زير را با دقت اجرا کنيد، زيرا تنها با رعايت اين اصول است که مي توانيد بهتر بياموزيد و از وقت حداکثر استفاده را ببريد.

1- اصول قبل از شروع مطالعه

تعيين هدف: شما بايد قبل از مطالعه براي خودتان هدفي مشخص کنيد، به اين معني که اين درس را به چه منظوري مي خواهيد مطالعه کنيد؟ آيا فقط نکته هاي اصلي درس را مي خواهيد يا قصد داريد همه ي مطالب کتاب را حفظ کنيد يا بفهميد. اين سوالات در روند مطالعه شما از جهت کميت و کيفيت موثر خواهد بود.
تعيين مدت زمان مطالعه: بعد از تعيين هدف بايد معلوم کنيد که چه مقدار زمان مي خواهيد صرف مطالعه کنيد و اين که چه حجمي از کتاب را مي خواهيد بخوانيد.
انتخاب محيط مناسب: يکي از مهم ترين عوامل يادگيري تمرکز حواس است. بنابراين شما بايد در محيطي مطالعه کنيد که عوامل حواس پرتي و عدم تمرکز به حداقل برسد.

2- اصول هنگام مطالعه

*مطالعه ي فعالانه داشته باشيد. شما مي توانيد با خلاصه برداري، حل تمرين، علامت گذاري و گزينش نکته هاي مهم مطالعه خودتان را فعال کنيد. عادت پرسيدن را در حين مطالعه درخود تقويت کنيد.
*جديت داشته باشيد. وقتي تصميم مي گيريد. فوراً شروع کنيد و اجازه ندهيد افکار مزاحم مانع شما شود. سعي کنيد با روش هاي گفته شده در مهارت تمرکز حواس، تمرکز خود را افزايش داده و از دقت خود نهايت استفاده را ببريد.
*به خودتان استراحت بدهيد. براي داشتن يک مطالعه مفيد و به منظور درک بهتر مطالب بايد پس از حدود چهل و پنج دقيقه مطالعه به خود استراحت کوتاهي (ده الي پانزده دقيقه) بدهيد.
*از روش صحيح مطالعه استفاده کنيد، براي اينکه مطالعه موثر داشته باشيد بايد با روش هاي استاندارد مطالعه آشنا شويد. روش «PQ 4R» يا پس ختام مي تواند براي شما بسيار موثر باشد که در ادامه مطالب به بيان اين روش پرداخته مي شود.

زمان هاي مرور

1- يک روز بعد که فراموشي را تا يک هفته به تأخير مي اندازد.
2- يک هفته بعد که فراموشي را تا يک ماه به تأخير مي اندازد.
3- يک ماه بعد که فراموشي را تا يک چهار ماه به تأخير مي اندازد.
4- چهار ماه بعد که فراموشي را تا يک سال به تأخير مي اندازد.

3- اصول بعد از مطالعه

پس از اينکه مطالعه شما به پايان رسيد نبايد تصور کنيد که کارتان تمام شده و مطالبي را که مطالعه کرده ايد ديگر از يادتان نمي رود. بلکه مهمترين بخش تکرار و مرور مطالب مطالعه شده است. در واقع شما با مطالعه موثر مطالب را خلاصه نويسي و دسته بندي کرده ايد تا در مواقع مختلف از جمله امتحان و آزمون بتوانيد با مرور مطالب به حافظه خود در به ياد سپردن مطالب کمک کنيد، بنابراين بايد با مرور و تکرار مطالب، ضريب ماندگاري مطالب آموخته شده را در ذهن خويش افزايش دهيد. البته مباحثه با دوستان و همچنين درس دادن به جمعي از دانش آموزان نيز يک راه مفيد براي درک بهتر مطالب و تثبيت يادگيري و رفع اشکالات درسي است.

روش صحيح مطالعه

مطالعه يک فن و مهارت است و يک دانش آموز ماهر بايد روش درست مطالعه را بداند تا بتواند بهتر ياد بگيرد، بهتر امتحان بدهد و از عملکرد خويش احساس خوبي داشته باشد. متخصصان روش هاي مختلفي را براي مطالعه موثر عنوان کرده اند که يکي از بهترين و موثرترين روش هاي مطالعه، روش PQ 4R»است که در زبان فارسي «پس ختام» نام گرفته و شامل شش مرحله است.

1- پيش خواني
در مرحله ي پيش خواني فقط به دنبال به دست آوردن مفاهيم کلي و موضوع هاي اصلي فصل باشيد، پس بهتراست تيترهاي اصلي و فرعي را مطالعه کنيد. زيرا هدف هاي اصلي هر فصل را مي توان در اين تيترها پيدا کرد.
بسياري از نکات کليدي و اصلي هر پاراگراف را مي توان در لغات Bold يا کلمات italic پيدا کرد. مرحله پيش خواني به شما کمک مي کند که علاوه بر يک آشنايي مقدماني با موضوع فصل، براي ورود به مرحله بعدي يعني سوال کردن آماده شويد.

2- سوال کردن
بعد از پشت سرگذاشتن مرحله ي پيش خواني و آشنايي کلي با مطالب فصل سعي کنيد در رابطه با موضوع مطالعه سوال هايي طرح کنيد. بهترين راه براي انجام اين کار اين است که عناوين سرفصل ها و تيترهاي اصلي را به سوال تبديل کنيد. بهتراست سوالات شما تا حد امکان ساده و متناسب با برداشت سطحي شما در حين پيش خواني باشند. سوالات را حتماً يادداشت کنيد تا در مراحل بعدي بتوانيم پاسخ آنها را بدست آوريد.

3- خواندن
هدف از مرحله ي خواندن فقط فهميدن و انتقال اطلاعات از کتاب به يادداشت ها است. يعني خلاصه نويسي، يادگيري و به خاطر سپردن مطالب بايد از روي خلاصه نويسي ها و در زمان هاي مرور صورت گيرد.
در اين مرحله مطالب فصل را با دقت و به طور کامل مطالعه و سعي کنيد به سوالاتي که قبلاً طرح کرده ايد جواب بدهيد. در اين مرحله بايد بعد از مطالعه و تفکر در مورد موضوع هر بخش خلاصه برداري را فراموش نکنيد.

4- تفکر
سعي کنيد در هنگام خواندن در مورد مطالب و مثال ها فکرکنيد، از مطالب تصوير سازي ذهني داشته باشيد و بين آنچه که از قبل در مورد اين مطالب مي دانستيد و آنچه مي خوانيد ارتباط برقرار کنيد.

5- از حفظ گفتن
پس از پشت سر گذاشتن دو مرحله قبل يعني خواندن و تفکر سعي کنيد مطالب مهم آن را براي خودتان بازگو کنيد و به سوالاتي که قبلاً طرح کرديد به زبان خودتان پاسخ بدهيد. بهتر است دراين مرحله به جاي استفاده از جملات کتاب از جملات ساخته ي خودتان استفاده کنيد. از حفظ گفتن به شما کمک مي کند که بخش هايي را که خوب ياد نگرفته ايد تشخيص بدهيد و آنها را دوباره بخوانيد.

6- مرور کردن
بهترين راه مرور کردن است که از خلاصه هاي خودتان استفاده کنيد و سعي کنيد سوالات هر فصل را ( چه آنهايي که خودتان طرح کرده ايد چه آنهايي را که کتاب طرح کرده است) بدون مراجعه به مطالب متن درس پاسخ دهيد. بخش هايي را که نمي توانيد به سوالات آنها جواب بدهيد. از نو بخوانيد با اين که با مراجعه به خلاصه هايتان دوباره آنها را مرورکنيد. مهم ترين قسمت مطالعه که سبب ثبت اطلاعات در لايه هاي زيرين ذهن مي شود و جلو فراموشي را مي گيرد مرور کردن است.

منبع: نشريه 7 روز زندگي، شماره 117

[behnam5555]

كدو خوراكي آسماني

رسول اكرم(ص):
عليكم بالقرع فانه يزيد في العقل و يكبر الدماغ
بر شما باد كدو چرا كه عقل را افزون سازد و مغز را بزرگ نمايد(كنزالعمال جلد10 صفحه44)
كدو گياهي است قرآني كه در سوره صافات آيات 147 و 148 از آن ياد شده است اين خوراك آسماني گياهي است يك ساله با برگهاي پهن و سبز كه روي سطح آن كركهاي نازكي فرا گرفته است.
گياه كدو در انواع و اقسام، نظير كدو سبز خورشتي، كدو زرد يا كدو تنبل و كدو قلياني تنوع دارد.
در يكصد گرم كدو 94 درصد آب، 28 ميلي گرم كلسيم و يك درصد گرم چربي موجود است. آب موجود در كدو منبع خوب تغذيه و آبرساني به پوست صورت مي باشد و از آنجا كه گياه كدو چربي بسيار كمي را در خود ذخيره دارد پس مي تواند در رژيم هاي غذايي افراد چاق از آن هديه آسماني استفاده كرد و جزء گياهاني است كه خوردن آن باعث چاقي نمي شود. علاوه بر موارد ياد شده در گياه كدو ويتامين هايي مانند B2-B1 و ويتامين C كه از ساير منبع بيشتر است يافت مي شود. ويتامين C موجود كدو باعث شكسته شدن راديكالهاي آزاد موجود در پوست شده و باعث شادابي آن مي شود. از لحاظ طب قديم كدو سرد و تر و خنك و مرطوب است و از لحاظ شيميايي بدن را قليايي مي كند. به همين خاطر در پايين آوردن قند خون بسيار مفيد است و به بيماران ديابتي توصيه مي شود حتي در بعضي از بيماران تركيب كدوي رنده شده به صورت خام در ماست و به عنوان پيش غذا تأثير چشم گيري در كاهش قند خون دارد.
در قديم از كدوي تنبل و كدوي قلياني به عنوان ظروف استفاده مي شد به طوري كه محتويات داخل كدو را در مي آوردند و پس از خوردن محتويات، پوسته خارجي كه به همان شكل اوليه كدو باقي مي ماند را در معرض آفتاب قرار مي دادند و پس از خشك شدن كامل از آن به عنوان ظروف ادويه و حبوبات استفاده مي كردند. همچنين در بعضي مناطق از آن به عنوان تزيين در خانه استفاده مي نمودند.
تخم موجود در كدو براي كرمهاي بدن و دفع آن مناسب است و عصاره پودر تخم كدو و عسل براي دفع كرم از بدن كودكان بسيار نافع است و نحوه استفاده آن را به اين صورت است كه مقدار 50 گرم تخم كدو را با عسل تركيب نموده و آن را بخوريد بعد از 4 يا 5 ساعت يك مسهل روده نظير روغن كرچك را خورده، خواهيد ديد كه كرمهاي سرسخت بدن كودكان دفع مي شود همچنين تخم كدو در درمان سرفه، زخمهاي روده، مثانه، سوزش ادرار و مجاري ادراري مفيد است.
بدليل طبع سرد كدو اين گياه براي گرم مزاجان غذاي خوبيست و در پائين آوردن طبع و حرارت بدن مناسب است. اگر كدوي سبز همراه با آب غوره يا سركه خورده شده و در روغن زيتون تفت داده شود در خون سازي بدن موثر است. قرقره كردن آب كدو در دهان در تسكين درد دندان مفيد است و خوردن خورشت كدو براي افراد سيگاري و كساني كه به ناراحتي هاي ريه مبتلا هستند توصيه مي شود.
كدو به دليل داشتن ويتامين C مانند اسكوربوت موثر است همچنين ويتامين C موجود در كدو براي تقويت چشم نيز مفيد است.
مضرات كدو:

هر گياهي علاوه بر مفيد بودن مي تواند مضراتي نيز داشته باشد و اسلام دين ميانه روي است حتي در خوردن و آشاميدن، كه در اين مبحث به مضرات آن مي پردازيم.
چون كدو خاصيت سرد و مرطوب دارد مصرف آن در مناطق گرم و حاره بسيار مفيد است اما همين گياه در مناطق شمالي و سردسير و مخصوصاً براي افرادي كه در اين مناطق زندگي مي كنند و طبع سردي دارند توصيه نمي شود مگر اينكه با ادويه جات گرم نظير خردل، فلفل، سير و نعنا تناول شود.
كدو در احاديث:

در روايات زيادي ذكر شده كه پيامبر بوته كدو را بسيار دوست مي داشت وقتي علت را از ايشان جويا شدند گفتند بوته كدو بوته برادرم يونس است اين مفهوم در آيات 147 و 148 سوره صافات آمده است كه خداوند در پي نجات يونس از شكم نهنگ و ضعف شديد ايشان بوته كدو را برايشان روياند تا از آن تناول نموده و جاني تازه يابند خود اين مطلب حائز اهميت است كه كدو با وجود كالري كم در ضعف شديد بدن موثر بوده و گياهي است آسماني چرا كه در جايي از پيامبر و امام صادق(ع)نقل شده است كه گياه كدو براي تقويت حافظه انسان مفيد است.
و در احاديث آمده است كه پيامبر به حضرت علي(ع) مي فرمايند:
علي(ع):كل اليقطين، فانه من اكلها حسن خلقه و نضر وجهه و هي طعامي و طعام الانبيا قلبي
پيامبر خطاب به امام علي(ع) مي فرمايند:كدو بخور زيرا هر كس آنرا بخورد خوي ايشان نيكو و رويش شاداب مي شود. آن خوراك من و پيامبران پيش از من است.
با دقت در اين مباحث در ميابيم آنچه از جانب خدا براي ما فرستاده شده بدون حساب و كتاب نبوده و در خلقت تمام غذاهاي قرآني فلسفه اي نهفته شده است. خوبست ضمن آشنايي با اين مطالب اين گياه پر خاصيت را بيشتر در سفره هايمان جاي دهيم .

منبع:نشريه روشنان، شماره12

[behnam5555]

رهي معيري: «از ديگران حديث جواني شنيده ام»

هميشه هنرمندان فراواني در زمينه هاي مختلف هنري، اعم از «شعر» يا «داستان» به افتخارآفريني پرداخته و موجبات مباهات ايران عزيز بوده و هستند.
محمد حسين معيري، متخلص به «رهي» در دهم ارديبهشت ماه سال 1388 خورشيدي در تهران به دنيا آمد و پس از عمري نسبتاً کوتاه، در 24 آبان ماه سال 1347 چشم از جهان فاني فرو بست، و در گورستان ظهيرالدوله تهران به خاک سپرده شد.
پدر وي «محمد حسن خان مؤيد خلوت» نوه نظام الدوله معير الممالک، از اعقاب عارف نامدار قرن چهارم با يزيد بسطامي » بود.
رهي تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در تهران به پايان برد و آنگاه به استخدام دولت درآمده و از سال 1322 به رياست اداره کل انتشارات و تبليغات وزارت پيشه و هنر، منصوب گرديد.
وي به شعر و موسيقي علاقه خاصي داشت به طوري که در سن هفده سالگي اولين رباعي خود را سرود:

«کاش امشبم آن شمع طرب مي آمد
وين روز مفارقت به شب مي آمد
آن لب که چون جان ماست دور از لب ماست
اي کاش که جان ما به لب مي آمد»

رهي از غزلسرايان نامي معاصر است که از شيوه کهن پيروي مي کرده و از جهات مختلف تحت تأثير بزرگاني همچون سعدي، حافظ، مولوي و صائب، قرار داشته؛ ولي بيش از همه از اشعار سعدي مايه گرفته است.
عشق و شيفتگي او به سعدي، سخنش را از رنگ و بوي شيوه ي استاد برخوردار نموده و همان سادگي و رواني و طراوت غزل هاي سعدي را در بر گرفته است. اشعار ذيل اين شباهت بي اندازه را بخوبي نشان مي دهد.

«....من جلوه شباب نديدم به عمر خويش
از ديگران حديث جواني شنيده ام
از جام عافيت مي نابي نخورده ام
از شاخ آرزو گل عيشي نچيده ام
موي سپيد فلکم رايگان نداد
اين رشته را به نقد جواني خريده ام
گر مي گريزم از نظر مردمان "رهي"
عيبم مکن که آهوي مردم نديده ام.....»

در پاره اي از غزل هاي رهي، شور و حال مولانا به چشم مي خورد، اما با اين تفاوت که در آنها آرامش لفظي و دقت در جمله بندي مراعات شده و مشخص مي سازد که اين اشعار از مولوي نيست بلکه از شاعر هنرمند ديگري است که تحت تاثير دَم گرم و گِراي وي قرار گرفته است:

«ساقي بده پيمانه اي، زان مي که بي خويشم کند
بر حسن شورانگيز تو، عاشق تر از پيشم کند
زان مي که در شب هاي غم، بارد فروغ صبحدم
غافل کند از بيش و کم، فارغ ز تشويشم کند
سوزد مرا، سازد مرا، در آتش انداز مرا
وز من رها سازد مرا، بيگانه از خويشم کند...»

رهي در سرودن اشعاري که داراي موضوع هاي سياسي و اجتماعي است نيز استادي تواناست و بسيار از اين گونه شعرهاي او که از جهات مختلف اهميت فراوان دارد با امضاي «زاغچه، شاه پريون» در روزنامه ها و مجلات سياسي و فکاهي انتشار يافته است.
معيري در سال 1336 هـ. ش. با هيأتي از فضلاء و ادباي مطبوعاتي کشور به ترکيه سفر کرد و مدت يک ماه ميهمان آن دولت بود و در شهر قونيه توفيق زيارت تربت حضرت مولانا نصيب وي شد.
رهي اثر محسوس و انکارناپذيري در ترانه ها و تضمين ها بر جاي گذاشته است. زيرا که او نه تنها از هنر شاعري، بلکه از موسيقي نيز برخوردار بوده و در ساختن تصنيف هايش از هر دو هنر بهره گرفته و آثار پر ارزشي در اين زمينه، پديد آورده است. آثاري همچون: «شد خزان گلشن آشنايي»، «نواي ني»، «من از روز ازل ديوانه بودم»، «آتشين لاله»، «شب جدايي»، «کارون» و... که خوانندگان هنرمندي چون استاد بنان، استاد بديع زادگان و... با خواندن آن تصنيف ها، هنر رهي و هنر خويش را جاودانه ساخته اند. مثنوي زير زينت بخش سنگ مزار آن شاعر فرزانه است:

« الا، اي رهگذر کز راهِ ياري
قدم بر تربت ما مي گذاري
در اينجا شاعري غمناک خفته است
رهي، در سينه اين خاک خفته است
فرو خفته چو گل، با سينه چاک
فروزان آتشي، در سينه خاک
بده مرهم ز اشکي داغ ما را
بزن آبي بر اين آتش، خدا را
به شب ها، شمع بزم افروز بوديم
کنون شمع مزاري نيست ما را
چراغ تاري نيست ما را
سُراغي کن ز جان دردناکي
برافکن پرتوي، بر تيره خاکي
ز سوز سينه، با ما همرهي کند
چو بيني عاشقي ياد «رهي» کن»

اين شاعر شوريده حال علاوه بر غزل، قطعات و مثنوي هايي دارد که ابتکار و بدعت گذاري وي را در آفرينش مضمون آشکار مي سازد. روانش شاد و يادش گرامي باد.

[behnam5555]

تفریحات و سرگرمی های مردم تهران قدیم

شهر فرنگ، یکی از سرگرمی های مردم تهران قدیم در تهران قدیم، همانند هر دوره تاریخی دیگری از تاریخ، مردم به موازات فعالیت های اجتماعی و شغلی شان دارای تفریحات و سرگرمی هایی بودند که با آنها اوقات فراغت خود را پر میکردند.

زیارت بقاع و اماکن متبرکه

یکی از بارزترین دلمشغولی های مردم تهران نشین در گذشته، زیارت بقاع و اماکن متبرکه در روزهای تعطیل بود. مرقد حضرت عبدالعظیم در حوالی تهران هر هفته روز جمعه عده کثیری از تهران نشین ها را به خود جذب می کرد و خانواده ها از حدود طلوع آفتاب بار و بنه سفری یک روزه را بسته و خود را به شهر ری می رساندند و ضمن زیارت بساط استراحت را در مزارع و باغات اطراف ری و حتی در صحن مطهر می گستراندند. غیر از حضرت عبدالعظیم، امامزاده داوود نیز مورد توجه عده زیادی بود ومردم از بعد از ظهر پنجشنبه پا در سفر می گذاشتند و در آخرین ساعات جمعه بر می گشتند و بقعه سید ناصرالدین، بقعه سید اسماعیل و مرقد امامزاده زید، امامزاده یحیی، امامزاده سید ولی، امامزاده اسحق و بقاع هفت تن، چهل تن، پیر عطار، هفت دختران، بیبی شهربانو و ... نیز جزو این اماکن بودند.

معرکه گیری و مسئله گویی

به موازات استقبال مردم از این زیارتگاه هاف عده ای از کسانی که دارای تخصص های ویژه ای در زمینه های نقالی و هنر های نمایشی بودند نیز در کنار این اماکن بساط می گستردند و موجبات سرگرمی مردم را فراهم می کردند. مرشد بعد از جمع شدن مردم یک مساله فقهی را مطرح می کرد و از بچه مرشد می خواست که به آن جواب بگوید. و در صورت کسالت مردم به سوال جواب های مضحک می پرداختند.
علاوه بر مرشد ها، معرکه گیران و شعبده بازان نیز در روزهای تعطیل بازار پ رونقی داشتند و با کارهایی از قبیل پاره کردن سینی مسی، خوابیدن روی تخت میخدار و .. مردم را سرگرم می کردند . شمایل گردانی و نقالی نیز جایگاه ویژه ای در بین تفریحات مردم تهران قدیم داشت.

گردش در باغات و لوطی عنتری ها

گروه های دیگری از مردم نیز عازم باغات و سایر گردشگاه های تهران نظیر چشمه علی، دوشان تپه، پس قلعه، عشرت آباد، میدان باغشاه و ... می شدند و وقت خود را بیشتر با بازی های دسته جمعی مثل: الک دولک، یک پی دو پی، دوک بازی و ... می گذراندند و ضمنا فرصت داشتند تا از عملیات لوطی عنتری ها که به انجام نمایش هایی با میمون و سایر حیوانات تربیت شده نظیر خرس می پرداختند دیدن کنند.

ترنا، بازی همه گیر

در بین تفریحات ترنا بازی گستردگی و جاذبه بیشتری داشت وامکان شرکت آن برای همه و در هر مکانی وجود داشت و بخشی از وقت مردان و پسران را در روزهای تعطیل پر می کرد.

خیمه شب بازی

خیمه شب بازی یا تئاتر عروسکی یکی دیگراز تفریحات مدرنی بود که در دوره قاجاریه در تهران رواج یافت و استفاده از آن به صورت یکی از تفریحات مورد علاقه مردم درآمد.

بند بازی و عملیات آکروباسی

بند بازی و عملیات آکروباسی، تقریبا سرگرم کننده ترین و در عین حال جدیدترین تفریح و سرگرمیتهران نشین ها بود و علاوه بر عده ای که در مکان هایی خاص انجام می دادن و هنرنمایی آنان احتیاج به پرداخت پول و بلیط داشت، دستجات کوچکی از آنها نیز در معابر عمومی به ارائه هنر خود می پرداختند و مردم را سرگرم می کردند.

کریم شیره ای و دارو دسته اش(معروف ترین دلقک دربار قاجاریه) سیاه بازی

یکی از پرطرفدار ترین تفریحات مردن تهران را نمایشنامه های تخته حوضی تشکیل می داد که محل اصلی اجرای آن تعدادی از قهوه خانه های تهران بود اما به راحتی می توانست در داخل حیاط خانه ها نیز اجرا شود. کریم شیره ای یکی از معروفترین دلقکان دربار قاجاریه بود.

تفریحات زنانه

در نظام اجتماعی تهران قدیم، زنان دارای نقش چندان فعالی در هیچیک از امور نبودند و به همین جهت جای چندانی در تفریحات نداشتند جز آن دسته از زنان که با خانواده خود به زیارت اماکن متبرکه می رفتند. زنان هیچگونه وسیله تفریحی نداشتند، بلکه آنها هم دارای یک سری وسایل و امکاناتی برای پر کردن فراغت خود بودند که ار آن جمله می توان به برگزاری مجالس روضه خوانی زنانه در منزل، شرکت در مجالس روضه خوانی و مجالس قرائت قرآن و حدیث اشاره نمود.
جز این رفت و آمدهای زنانه و دور هم نشستن در ساعات مختلف روز یکی از وسایلی بود که وقت زنان را پر می کرد و طی این نشست و برخاستهای زنانه، فرصت مناسبی بود تا زنان بتوانند طرز پخت انواع غذاها و شیرینی ها، شیوه تهیه ترشیجات و مرباجات و نحوه دوخت و دوز را از هم یاد بگیرند. در این جلسات غیبت کردن از دیگران و بزرگ کردن معایب انان، یا افشای اسرارشان حلاوت خاصی داشت.
بازار فالگیری و توسل به جادو و جنبل هم در بین زنان گرم بود . زنان فالگیر با مبطلات و محملات خود زنان ساده لوح را سر کیسه می کردند مقداری آت و آشغال به عنوان طلسم و بخت گشا و ... به آنها می فروختند. اما هر چه بود، زنان خانه دار از فالگیر ها استقبال خوبی می کردند. عده ای از فالگیران، فروشنده لوازم آرایش و جواهرات بدلی نیز بودند و به هر خانه ای که پا می گذاشتند علاوه بر فالگیری مقداری کالا نیز می فروختند که این زنان نزد عوام به کولی و غربتی شهرت داشتند و حداقل زیرو رو کردن بساط آنها جزو تفریحات زنان بود.

مجله الکترونیکی فریا
گرد آوری: گروه گردشگری سایت تبیان زنجان

[behnam5555]

به نام خداوند رنگین کمان

خداوند بخشنده مهربان

خداوند زیبایی وعطر ورنگ

خداوند پروانه های قشنگ

خداوند باران ونقل وتگرگ

نفسهای باد وتپش های برگ

خدایی که سرشار از آرامش است

طرفدار سرسبزی ودانش است

خدایی که از بوی گل بهتر است

و از نور باران صمیمی تر است

خداوند صمیمی خدای سلام

خدای غزل قصه ناتمام

خدایا به ما مهربانی بده

دلی ساده وآسمانی بده

[behnam5555]

برخی از زنان و مردان دانشمند معاصر ایرانی در جهان امروز

پرفسور بیژن داوری : معاون ارشد شرکت مشهور IBM

حسین اسلامبلچی : رئیس شرکت مخابرات امریکا – IT & t

فرزاد ناظم : مدیر فنی سایت جهانی یاهو

امید کردستانی : معاون ارشد گوگل و از بنیانگذاران موتور جستجوگر گوگل

پییر امیدیار : موئسس و رئیس شرکت EB از بنیانگذران تجارت الکترونیک جهان

پرفسور لطفی زاده : استاد دانشگاه آمریکا – پدر منطق فازی – کامپیوتر هوشمند – بنیانگذار نسل سوم کامپیوتر در جهان

محمد شعبانی : رئیس شرکت اطلاعات سیسکو در سن هفده سالگی

فرهنگ فلاح : فوق لیسانس فیزیک در سن سیزده سالگی

ایمان ضیابری : مسلط به چهار زبان مهم دنیا – جوانترین خبرنگار فارسی در جهان

رضا کهلولی : برترین مخترع جهان در سال 2005 در سن هقده سالگی

علیرضا خسروی : هفده ساله کاشف پمپ قلب مصنوعی

دکتر نادر نجفی : مخترع سنجشگر فشار خون به اندازه دانه برنج

دکتر نصرت الله نزاکت گو : پیوند کبد از زنده به زنده از مادر به فرزند برای نخستین بار در خاورمیانه

پرفسور مجید سمیعی : رئیس جراحان مغز جهان در آلمان

محمد رضا شجریان : دارنده مدال پیکاسو از سازمان یونسکو

پرفسور محمد جمشیدی : مدیر برنامه های داخلی ایستگاه فضایی ناسا

دکتر فیروز نادری : مدیر برنامه اجرایی سیاره مریخ در ایستگاه فضایی ناسا

فریار شیرزاد : معاون وزرات بازرگانی امریکا- دستیار ریاست جمهوری امریکا

پرفسور علی جوان : بنیانگذار لیزر گاز- دارنده مدال استوارت- جان هرتز – فردریک آیوز

حمید عظیمی : عضو ارشد شرکت اینتل در امریکا

بهرام مهذبی : مدیر شرکت مایکروسافت در سال 2000 دبی

قاسم اسرار : عضو هیات مدیره ایستگاه فضایی ناسا

بیژن پاک زاد : یکی از بزرگترین سازندگان عطر و طراحی لباس در جهان

نادر مدانلو : رئیس نخستین شرکت خصوصی پرتاب ماهواره در امریکا

خانم صبا ولد خانی : برنده جایزه جوانترین کاشف جهان

فرح کریمی : عضو پارلمان هلند

خانم کریستین امانپور : ریاست یکی از بخشهای بزرگ خبرگزاری س ان ان

خانم مریم کامکار : مدیر موئسسه نرم افزاری سوئد

خانم انوشه انصاری : رئیس موئسسه تکنولوژی شرکت مشهور تل کام و نخستین زن مسلمان و ایرانی جهان که به فضا سفر کرده است

خانم کتیا فلک شاهی : مدیر شرکت مشهورNEA

خانم آزاده تبارزاده : دانشمند ایستگاه فضایی ناسا

خانم آزیتا ولی نیا : استاد فیزیک دانشگاه امریکا – عضو پژوهشگران ناسا

خانم ماریا خرسند : رئیس شرکت اریکسون

توکا نیستانی : انیمشین ساز کارتونهای بین المللی

[behnam5555]

شعرهای نوروز و بهار

ضمن تبریک مجدد نوروز و سال نو ، به این مناسبت مجموعهاشعارزیبای بزرگان ایران زمین در وصفنوروزو سال نو را جمع آوری کرده ایم و امیدواریم مورد استفاده شما قرار بگیرد.

مولانای بلخی:

اندر دل من مها دل‌افروز تویی
یاران هستند و لیک دلسوز تویی
شادند جهانیان به نوروز و به عید
عید من و نوروز من امروز تویی

***

حافظ شیرازی:

ز کوی یار میآید نسیم باد نوروزی
از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی
به صحرا رو که از دامن غبار غم بیفشانی
به گلزار آی کز بلبل غزل گفتن بیاموزی

***

سنایی غزنوی:

با تابش زلف و رخت ای ماه دلفروز
از شام تو قدر آید وز صبح تو نوروز
از جنبش موی تو برآید دو گل از مشک
وز تابش روی تو برآید دو شب از روز

***

خواجوی کرمانی:

خیمة نوروز بر صحرا زدند
چارطاق لعل بر خضرا زدند
لاله را بنگر که گویی عرشیان
کرسی از یاقوت برمینا زدند

***

ملک الشعرا بهار:

رسید موکب نوروز و چشم فتنه غنود
درود باد بر این موکب خجسته، درود
به هرکه درنگری، شادیی پزد در دل
به هرچه برگذری، اندُهی کند بدرود

***

فروغی بسطامی:

عید آمد و مرغان رة گلزار گرفتند
وز شاخة گل داد دل زار گرفتند
نوروز همایون شد و روز می گلگون
پیمانه‌کشان ساغر سرشار گرفتند

***

منوچهری دامغانی:

نوروز، روزگار نشاطست و ایمنی
پوشیده ابر، دشت به دیبای ارمنی
از بامداد تا به شبانگاه می خوری
وز شامگاه تا به سحرگاه گل چینی

***

سعدی شیرازی:

برآمد باد صبح و بوی نوروز
به کام دوستان و بخت پیروز
مبارک بادت این سال و همه سال
همایون بادت این روز و همه روز

***

عبید زاکانی:

چو صبح رایت خورشید آشکار کند
ز مهر قبلة افلاک زرنگار کند
رسید موسم نوروز و گاه آن آمد
که دل هوای گلستان و لاله‌زار کند

***

نظامی گنجوی:

بهاری داری ازوی بر خور امروز
که هر فصلی نخواهد بود نوروز
گلی کو را نبوید آدمی زاد
چو هنگام خزان آید برد باد

***

نعمت آزرم :

یکبار دگر نسیم نوروز وزید
دل‌ها به هوای روز نو باز تپید
نوروز و بهار و بزم یاران خوش باد
در خاک وطن ، نه در دیار تبعید

***

نوروز! خوش آمدی صفا آوردی!
غمزخم فراق را دوا آوردی
همراه تو باز اشک ما نیز دمید
بویی مگر از میهن ما آوردی!

***

بر سفره‌ی هفت سین نشستن نیکوست
هم سنبل و سیب و دود ِ کُندر خوشبوست
افسوس که هر سفره کنارش خالی ست
از پاره دلی گمشده یا همدم و دوست

***

هر چند زمان بزم و نوش آمده است ،
بلبل به خروش و گل به جوش آمده است ،
با چند بهار ، لاله‌ی خفته به خاک ،
نوروز کبود و لاله پوش آمده است!

***

نوروز رسید و ما همان در دیروز
در رزم نه بر دشمن شادی پیروز
این غُصّه مرا کشت که دور از میهن
هر سال سر آمد و نیامد نوروز !

***

نوروز نُماد جاودان نوشدن است
تجدید جوانی جهان کهن است
زینها همه خوبتر که هر نو شدنش
باز آور ِ نام پاک ایران من است

***

دلتنگ ز غربتیم و شادان باشیم
از آنکه درست عهد و پیمان باشیم
بادا که چو نوروز رسد دیگر بار
با سفره‌ی هفت سین در ایران باشیم

***

خیام:

بر چهره ی گل نسیم نوروز خوش است
بر طرف چمن روی دلفروز خوش است
از دی که گذشت هر چه گویی خوش نیست
خوش باش ومگوزدی که امروزخوش است

***

[behnam5555]

آیا میدانید در مورد اینترنت

آیا می دانستید که هم اکنون جمعیت اینترنتی ایران ۲۲ میلویون نفر است؟
آیا می دانستید که ۴۸% از جمعیت ایران اینترنتی هستند؟
آیا می دانستید که جمعیت اینترنتی ایران از سال ۲۰۰۰ میلادی تا کنون ۱۲,۷۸۰٫۰ % رشد داشته است؟
به نظر می رسد بعد از رادیو و تلویزیون این رسانه برای تبلیغات تجاری قدرتمندترین است.
آیا می دانستید وب سایت شما فقط ۴ ثانیه فرصت دارد تا نظر مشتری شما را به خود جلب کند؟
آیا می دانستید که ۸۵% از مردم از موتورهای جستوگر استفاده می کنند؟ و وب سایت شما را از این طریق می یابند؟
آیا می دانستید که ۴۷% از جستجوگران در موتور جستجو جذب اولین سایت در این رتبه بندی می شوند؟
آیا می دانستید که ۶۲% جستجوگران در موتورهای جستجو جذب ۱۰ وب سایت اول می شوند؟
آیا می دانستید که ۲۸% جستجوگران در موتورهای جستجو جذب وب سایت های لیست شده در صفحات دو و سوم موتورهای جستجوگر می شوند؟
وب سایت شما هر چقدر زیبا و حرفه ای طراحی شود بدون بازدیدکننده هیچ ارزشی ندارد.
آیا تاکنون به این مسئله توجه کرده اید که طراحی وب سایت یک فرآیند مهندسی در صنعت نرم افزار است؟