نام شناسی و ریشه واژه ها

[behnam5555]

معنی کوچه

کوی + چه = کویچه یا کوچه / پس کوچه یعنی کوی کوچک

[behnam5555]

یلدا

یلدا واژه ای سُریانی است به معنی میلاد . سریانی زبان کهن سوریه است که با آمدن اسلام از بین رفت و امروزه در بخش کوچکی از سوریه در کوهستان القلمون بدان سخن می رانند .

شب یلدا با جشن شب میلاد مسیح "نوئل" برابر است. و ریشه نخست این جشن بزرگ دنیای مسیحی، میراث فرهنگی نیاکان ماست .میلاد مسیح)ع( که هم اکنون در بیست و پنجم دسامبر برگزار می شود، در اصل جشن ظهور میترا (مهر) است که مسیحیان در سده ی چهارم میلادی آن روز را تولد حضرت مسیح(ع) قرار داده اند. نزد نیاکان ما خورشید (مهر یا میترا) نجات بخش گیتی از چیرگی اهریمن بود. آنان که به ایزد میترا دل بسته بودند، روز اول زمستان را که هنگام انقلاب زمستانی خورشید بود و خورشید دوباره چیرگی خود را بر جهان می گستراند روز تولد "میترا" می دانستند و آن روز را در روز بیست و یکم دسامبر جشن می گرفتند. ولی هنگامی که میترا پرستی به صورت دینی بزرگ در آمد و در سال 66 میلادی در جهان متمدن آن روزگار منتشر شد. در روم و بسیاری از کشورهای اروپایی، به صورت دین رسمی تنهای امپراتوران درآمد و به همین خاطر روز بیست و یکم دسامبر که برابر با اول دی ماه بود روز مقدس میتراپرستان اروپایی شد و آنان این روز را به عنوان روز تولد مهر یا میترای شکست ناپذیر (Natalis-Invictus ) جشن می گرفتند.

[behnam5555]

معنی "قلب"

قلب واژه ای عربی و دارای چند معنی و معادل دل در فارسی است . معانی قلب در عربی عبارتند از:
دل / وسط هر چیزی /میانه /دگرگون کردن . پشت و رو کردن . واژه ی انقلاب از این ریشه است .

[behnam5555]

وجه تسمیه خرم آباد لرستان

خرم‌آباد از دو بخش( خرم‌)به معنی خرّم و آباد تشکیل شده است . آباد به صورت پسوند در آخر نام های مكان می آید. ب
چون این شهر در جلگه بسیار زیبایی‌ ساخته شده كه دارای باغ و چشمه‌سارهای چشمگیر است به آن خرم‌آباد گفته‌اند.تا سالها پیش این شهر را ( خرم‌آباد فیلی) می نامیدند .( مصاحب ، غلامحسین . دایره‌المعارف فارسی ، جلد اول ، ص 891 ). در زبان محلی بدان خُرماوا می گویند .

[behnam5555]

پیجامه فارسی است نه انگلیسی.

واژه "پیجامه" یا "بیژامه" پس از ورود به زبان انگلیسی به صورت "pyjama" در آمده است. ریشه این کلمه" پای جامه" یعنی " جامه پا" بوده. شاید چنین کلماتی ، پس از استعمار هند توسط انگلستان، به این زبان وارد شده.

[behnam5555]

ریشه ی واژه ی آتش

آتش را به شکل های آتَش، آتِش،آتیش، آذَر به کار رفته است. در کردی شمالی آوِر و آیِر و در کردی جنوبی آگِر می گویند. در پهلوی آتش را آتَخش می‌گفتند.

در زبان اوستایی آتَرش گفته می شده. در پهلوی آتور به کار رفته است.

[behnam5555]

معنی حَمورابی

حمورابی: خویشاوندِ مرد شفادهنده

اَمّو در زبان اَموری به معنای «خویشاوند مرد» بوده و راپی یا رابی (Rāpi) به معنی «شفادهنده» است . پس نام این پادشاه «خویشاوندِ مرد شفادهنده» است.
حَمورابی پادشاه بابل و فرمانروای اموری ها از ۱۷۹۵ تا ۱۷۵۰ پیش از میلاد مسیح بود.
حمورابی ششمین پادشاه اولین سلسله شاهان بابل است. ستونی که قوانین حمورابی بر روی آن حک شده در حدود ۲٫۵ متر ارتفاع دارد. متن قوانین گرداگرد این ستون در ۳۴ ردیف به خط میخی نوشته شده ‌است که شامل ۲۸۲ ماده در باره ی حقوق جزا ، حقوق مدنی و حقوق تجارت است. این قانون که مجموعه‌ای از دستورهای لازم‌الاجرا بود، به دستور حمورابی بر روی تخته سنگی حک شد و در گذرگاه حرکت مردم در شهر بابل نهاده شده بود.
در زمان حکومت این پادشاه (حدود 1800 سال قبل از میلاد) بابل به شهری بزرگ و مترقی تبدیل شد و جمعیت زیادی برای سکونت به بابل آمدند، بطوریکه پس از مدتی این شهر پرجمعیت به سختی اداره می شد. به همین دلیل و برای برقراری نظم، به دستور پادشاه (حمورابی) قوانینی را روی سنگ بزرگی نوشتند و آن را در میدان شهر قرار دادند تا همه مردم آن را ببینند و دستوراتش را رعایت کنند.
حدود 1100 سال قبل از میلاد، در یکی از جنگها که عیلامیان توانستند بابلی ها را شکست دهند، لوح حمورابی را بهمراه غنائم دیگر به شوش آوردند.
متاسفانه چند سال پیش فرانسویان، این لوح سنگی بسیار گرانبها را از ایران سرقت و به موزه لوور پاریس منتقل کردند

[behnam5555]

ریشه واژه ی "مزبور"

در لغت «ذبر» به معانی نوشتن آمده است (لغت نامه دهخدا، واژه "ذبر"). «زبر» نیز به همان معنای نوشتن در لغت‌نامه ها آمده است. (لغت نامه دهخدا، واژه "زبر"). پس این واژه ها به یک معنی می باشند. واژه «ذبر» معرب کلمه «دبیر یا دِپیر» است به همین سبب «ذبر» از زبان فارسی به عربی رفته است. بنابراین عرب واژه «دبیر»را که فارسی است معرّب نموده در نتیجه کلمه «ذبر»ساخته شده است اما واژه «زبر» نیز احتمال دارد دارای ریشه فارسی باشد و کلمه «زبور» که نام کتاب حضرت داوود (ع) از آن گرفته شده است از این ریشه است .
برخی بر این باورند که واژه « مزبور » بر گرفته از کلمه «زِ بَر» (به کسر ز و فتح ب) می باشد. در حالی که «ز بر» از «ز+بر» یعنی از یک حرف اضافه+اسم ساخته شده است و به معنی «بالا » می باشد.این گروه می گویند مزبور یعنی در بالا آمده و بر گرفته از ( ز+بر) است. انظریه اول بهتر به نظر می رسد .

[behnam5555]

زیگورات یعنی چه ؟


ذیققوررت واژه ای به زبان اکدی است در ایران تلفظ این کلمه از مقالات رومن گیرشمن گرفته شده و زیگورات گفته شده و به معنای بلند و بر افراشته ساختن است . در تمدن‌های باستانی آسیای غربی پرستشگاه هایی برای خدایان می‌ساختند و مهم ترین آن زیگورات نامیده می‌شد و معنای آن بالا رفتن به آسمان است .آنها زیگورات را بر بلندی‌‌ها می‌ساختند و در زیگورات‌ها از بهترین و مقاوم‌ترین مصالح ساختمانی آن زمان استفاده می کردند. برای نخستین بار در فلات مرکزی ایران نیز از بقایای زیگوراتی در سیلک کاشان خاک برداری شده‌است.

• زیگورات سیلک کاشان تاریخ ساخت این بنا به ۲۵۰۰سال قبل از میلاد می‌رسد.
• زیگورات اور «اور نمو» موسس سلسله سوم اور درسال ۲۱۰۰قبل از میلاد در شهر اور (عراق فعلی)این زیگورات را ساخت.
• زیگورات چغازنبیل در خوزستان نزدیک شوش واقع شده و سالم ترین زیگورات باقی مانده در جهان است و تاریخ ساخت ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد مسیح است این زیگورات به فرمان «اونتش گال» پادشاه دوره ایلام ساخته شد.
• زیگورات دورشاروکین «سارگون» دوم پادشاه آشور در حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح.

اور:

اور نام شهری باستانی در جنوب میانرودان بود، نزدیک دهانه دو رود دجله و فرات آنجا که به سوی خلیج فارس می‌ریزند و چسبیده به اریدو. این مکان به عنوان یکی از شهرهای تمدن سومر و اکد، یکی از مناطق باستانی پر ابهت در عراق به حساب می‌آید. این شهر که از آن چندین بار در کتاب مقدس به عنوان زادگاه حضرت ابراهیم نامبرده شده یکی از مهم‌ترین شهرهای تمدن سومر در ربع اول هزاره سوم پیش از میلاد، از زنده‌ترین و فعالترین مراکز شهری در جنوب بین النهرین در قرونِ ذکر شده بود. اور پایتخت تمدن باستانی سومر بود. چنین می‌نماید که اور نخستین تمدن بشری است. به دلیل پسرفت دریا سرزمینی که امروزه بخشی از عراق خوانده می‌شود پدید آمد، جنوب بستر راست فرات، که تل‌المقیر خوانده می‌شود و نزدیک شهر ناصریه در ۳۶۵ کیلومتری جنوب بغداد.این منطقه از راست به یک زیگورات ویران که هنوز دست‌نخورده به جا مانده محدود است. این نیایشگاه که در ارتفاع ۲۱ متری بناشده و از آن ننا خدای ماه در اسطوره‌های سومری است دارای دو اشکوب می‌باشد و از آجر ساخته شده است. بعدها بابلی‌ها از نیایشگاه ننا برای نیایش همتای بابلی‌اش (سین) استفاده کردند. در اشکوب پایینی آجرها با قیر به هم چسبانده شده‌اند و در طبقه بالا برای چسباندشان از ساروج بهره گرفته شده است. سومریان بدین شهر اوریم می‌گفتند.
رومن گیرشمن:

رومن گیرشمن (۱۸۹۵-۱۹۷۹) (به فرانسوی: Roman Ghirshman) باستان شناس مشهور فرانسوی بود.
وی در خارکف اکراین به دنیا آمد. به سال ۱۹۱۷ به پاریس نقل مکان کرد تا باستان‌شناسی و زبانهای باستانی را فراگیرد.تحصیلاتش را در دانشگاه سوربن، مدرسه تحصیلات عالیه و مدرسه عالیه لووربه پایان رسانید. اولین کار تجربی او زمانی بود که همراه با یک هیئت باستانشناسی فرانسوی به تلو واقع در کشور عراق رفت (۱۹۳۰).وی بیشتر به آثار باستانی ایران علاقمند بود، در سالهای بعد، در راس هیئی به ایران آمد و به حفاریهایی در تپه گیان، لرستان، اسد اباد، تپه سیلک، بگرام در افغانستان، بیشاپور در کازرون فارس (شهری که ساسانیان در قرن سوم میلادی بنیانگزاری کرده بودند)، و شوش پرداخت.
وی در ۱۹۴۹ سفری به کوههای سخت‌گذر بختیاری کرد و برای اولین بار در ایران موفق به کشف غاری که مسکن انسانهای عصر نو سنگی بود گردید.
مطالعات وی در چغازنبیل در ۴ جلد چاپ گردیده، و هم چنین وی گروه کاوش در جزیره خارک، ایوان کرخه، و آثار پارت‌ها در مسجد سلیمان در نزدیکی ایذه در خوزستان را سرپرستی کرد.

چغازنبیل :


مختصات: 32°0′30″N 48°31′15″E / 32.00833°N 48.52083°E / 32.00833; 48.52083 چُغازَنبیل نیایشگاهی باستانی‌است که در زمان عیلامی‌ها و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده‌است. چغازنبیل بخش به‌جامانده از شهر دوراونتش است.
این سازه در ۱۹۷۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو جای‌گرفت.


این نیایشگاه توسط اونتاش گال (پیرامون ۱۲۵۰ پ.م.)، پادشاه بزرگ ایلام باستان، و برای ستایش ایزد اینشوشیناک، نگهبان شهر شوش، ساخته شده‌است.
مکان جغرافیایی زیگورات چغازنبیل در ۴۵ کیلومتری جنوب شهر شوش در نزدیکی منطقه باستانی هفت‌تپه که از جاده شوش به اهواز قابل دسترسی است، می‌باشد.
بلندی آغازین آن ۵۲ متر و ۵ طبقه بوده‌است. امروزه ارتفاع آن ۲۵ متر و تنها ۲ طبقه و نیم از آن باقی مانده‌است.
«چغازنبیل» که نام باستانی این بنا است، واژه‌ای محلی و مرکب از دو واژه «چُغا» (در زبان لری به معنی «تپه») و زنبیل (به معنی «سبد») است که اشاره‌ای است به مکان معبد که تپه بوده و آن را به زنبیل واژگون تشبیه می‌کردند. این مکان نزد باستان‌شناسان به «دور-اونتَش» معروف است که به معنای «دژِ اونتش»» است.
اونتاش گال پادشاه ایلام باستان است که دستور ساخت این شهر مذهبی را داده‌است. بنای چغازنبیل در میانه این شهر واقع شده‌است و مرتفع‌ترین بخش آن است.
بروشور راهنمای مجموعه، سازمان میراث فرهنگی، ۱۳۸۶.

این نیایشگاه توسط اونتاش ناپیریش (حدود ۱۲۵۰ پ.م.)، پادشاه بزرگ ایلام باستان، و برای ستایش ایزد اینشوشیناک، الهه نگهبان شهر شوش، ساخته شده‌است. و در حمله سپاه خونریز آشور بانیپال به همراه تمدن ایلامی ویران گردید. سده‌های متمادی این بنا در زیر خاک به شکل زنبیلی واژگون مدفون بود تا اینکه به دست رومن گیرشمن فرانسوی در زمان پهلوی دوم از آن خاکبرداری گردید. گرچه خاکبرداری از این بنای محدب متقارن واقع شده در دل دشت صاف موجب تکمیل دانش دنیا نسبت به پیشینه باستانی ایرانیان گردید اما پس از گذشت حدود ۵۰ سال از این کشف، دست عوامل فرساینده طبیعی و بی دفاع گذاشتن این بنا در برابر آنها آسیبهای فراوانی را به این بنای خشتی - گلی وارد کرده و خصوصا باقیمانده طبقات بالایی را نیز دچار فرسایش شدید کرده‌است.
چغازنبیل جزو معدود بناهای ایرانی است که در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است. در بعضی از کتب تاریخی نام قدیمی شوش، چغازنبیل نامیده شده‌است.

[behnam5555]

کُمُد فرانسوی دولاب فارسی است.

اما در فارسی کمد و در عربی دولاب می گویند.(!)واژۀ دولاب فارسی است ولی ما ایرانی ها فراموش کرده ایم در عوض عرب ها هنوز از این کلمه فارسی استفاده می کنند . در ساختمان های قدیمی هنوز لفظ دولابچه کاربرد دارد . در عربی به چرخ فلک نیز ( دولابُ الهواء ) گفته می شود . در عربی حتی دولاب را جمع مکسر می بندند و دَوالیب به کار می رود . به چرخ ماشین نیز دولاب السیارة گفته می شود . یعنی این کلمه را وسعت معنا داده اند .