شعر كردي ...

[behnam5555]

خنجه ره شیعر

له‌ نه‌و وه‌رزێکی بێ باران

له‌ وڵاتی قه‌هتی و قڕی

منداڵی رۆحم له‌ برسا

به‌ خنجه‌ره‌ شێعرێ سپی

زکی ده‌فته‌رێکی دڕی !

فه‌ردین میرزایی

[behnam5555]

قولاپه زیوینی خه یال

من ماسی نیو گومه قوولی شه وه زه نگی ته نیاییم و

تو ماسیه وانی زه رده روحی نیو مه رگ و ژی خاموشی من

هیدی هیدی

له ئاوی مه ندی ته نیایی ده خولیمه وه و

چاوه روانی بریقه ی قولاپه زیوینی خه یالی توم .

فه ردین میرزایی

[behnam5555]

ئاڕەشی كەمانگەر

هۆنراەی : سیاوەش كەسرایی

وەرگێڕ: مریەم قازی

بەفر ئەبارێ
بەفر ئەبارێ، بەسەر دڕك و تاتەبەرد
كێو‌كان بێدەنگ
دۆڵ و كەژ دڵتەنگ
رێگا چاوەڕوان،
چاوەروانی كاروانێكە بە زایەڵەی خۆش دەنگی زەنگ،
گەر لە سوانەی بانی ماڵان هەڵندەستا گەرمەتینی دووكەڵێكی نەرم
یان نەبا شۆقێكی لەرزۆك له فانۆسێكی كز
بە دەستی رێبوارانی شەوه زەنگ،
چۆن دەبوو ئاخۆ
لە جەرگەی هەور و تۆفانێكی چەق بەستوو
چارەنووسمان سارد و بێرەنگ؟
نەرمه نەرمه
هێدی هێدی
هۆبەیەك رووناك دائەگیرسێ
له بەرزایی تەپۆڵكێكی
له پای ئاوری پریشك هاوێژی ئاگردان
حەكایەتێك دەلێتەوه مامه نەورۆز بۆ مناڵان:
«رۆڵەكانم
پێم گوتن من بەر له ئێستا
جوانه ژیان!
وردەخاڵی زۆری تێدا ئەم وتەی من بێگومان!
تیشكی هەتاوی زێڕین
ئاسمانی هەست بزوێن
كەرۆشكەی خەرمانی گوڵ
كەژ و داوێنی بژوێن
دەشتی بەرینی راكشاوه
قەڵبەزەی كانیاو له جەرگەی تاته بەردێكی قەڵشتاوه
سەر هەڵبڕینی بەنازی گوڵ له بن بەفرێ
كه وا گەپجاری تینی تاوه،
بۆنی عەتری خاك و باران
له كوێستان و له بناران
یان خەوی ئارامی مەزرای گەنمەكان
له ئامێزی پڕ زریوەی مانگ و ئەستێران
هات و چۆ كردن، هەڵاتن
یان حەشاردانی ئەوینێكی بلاوێن
له بێستانی وەبەرهاتووی ئەوینداران
هاوخەمی دەردی هەژاران
خۆشی كردن پێ بە پێی خۆشی هەواڵان
ئیش كردن، دانەنیشتن
حەسانەوەه و پشوودان و ڕۆنیشتن
دەنگدانی مەڕ و مێگەل بۆ كەژ و دۆڵ سەر له بەیانان
یەكپشوو گۆرانی گوتن
هاورێی چریكەی بولبولان
شیر بە زاری بێچوه ئاسك داكردن
كە بۆته یەخسیری داوی راوچییان
مات بوون له پەنا بەردێكی بێدەنگ
پشوودان له پەنا ئاورێكی سەد رەنگ
یان له شەوێكی ئیشكەبەندی زستاندا
له ژێر بەفرێكی زۆر قورس و گراندا
دڵ ئەسپاردن به حەكایەتی گرفەگرفی ئاگر و تینی
له چۆكدادانی سەرمادا.
وایه وایه
ژیان جوان و بێ هاوتایه
ژیان ئاورگەیەكی له مێژینەیه و هەرمان
گەركه داتگیرساند
پێكوتان و نەرمه ئاهەنگی پریشكان
دێته بەرچاوی گشتمان،
گەر دانەگیرسا دادەمركێ و
دامركانی ئاگر تاوانێكی گەورەیه بۆ هەموومان!
دارستانی تۆ ئەی ئینسان،
دارستان ئەی رواوەی ئازاده!
هەتاو و با و باران بەسەر تۆدا ئاماده
گیانی تۆ خزمەتكاری ئاگر
سەربەرز و سەوز بە ئەی ئینسان، دارستانی خۆراگر!
ژیان بڵێسەی ئاگری پێویسته ئاگر!»
دەنگی بەرز كردەوه مامه نەورۆز:
«مناڵەكانم
حكایەتی مه حەكایەتی ئارەش بوو
ئەو سەر و گیانی لەپێناو باغی ئاگر بوو،
رۆژگارێك بوو
رۆژگارێكی دژوار و تاڵ
بەختی ئێمه هەر وەكوو رووی نەیاران رەش
دوژمنان بەسەر ئێمەدا زاڵ،
وڕێنەی شاری تێكقرماو
بەسەرهایێكی ئاڵۆز بوو
ژیانێكی سارد و بێدەنگ
رۆژگاری بەدنێوی و نەنگ بوو
غیرەت ئەسیری كۆت و بەند
ئەوین مات و مەلوول ، بێرەنگ
مەترسی بوو و رەشباڵی مەرگ
نەمابوو هیچ جم و جۆڵێك
رانەدەژا گەڵای دارێك
چاوەكان بەخۆفەوه
بۆ هەرلایەكی ئەسوورا
ئەم هەواڵه مەرگاوییه
زار بەزار ئەهات، ئەگەڕا:
«دوامین فەرمان
دوامین رووخان
سەر سنوور بەرادەی تیرێ دەگرێ سامان!
گەر كه رۆنیشێ له نزێك
بەرتەنگ و تەسك ئەبێ ماڵەكانمان
كوێر ئەبێتەوه كانی ئاواتەكانمان
گەر كه رۆنیشێ له دوور
تاكوو كوێ؟ تاكوو چەند؟
ئاخ...
له كوێیه هێزی پۆڵایین و سەرپەنجەی ئیمان؟
ئەم هەواڵه ئەگەڕا زار بەزار
چاوەكان چاوەڕوانی پاڵەوانێكی بەكار»
بەیان ئەنگوت
مامه پیره هێدی و ئارام دەستی پێكرد
«بەرەوڕووی لەشكری دوژمن سپای دۆست
دەشت نا دەریایەك له پێشمەرگەی كەفەن پۆش
یەك یەك و دوو دوو
دوو بە دوو و سێ سێ
بەچرته چرت له دەوری یەك وەكۆ بوون
مناڵان لەسەر بان
كیژەكان دەستەوئەژنۆ له هەیوان
دایكەكان دڵ بەخەم له دەرك و كۆڵان
شەپۆلی دا ورتەورت و دەنگه دەنگ
گەل وەكوو بەحرێكی شێواو پوورەی هەنگ
بوو به شەپۆلێكی هرووژم ئاهەنگ
له پڕ چرژێكی هەڵگرت و له نێو خۆی
دەری دا پاڵەوانێكی پێاو رەنگ:
«منم ئاڕەش!»
بەم چەشنه بوو دەسپێكی لێدوانی ئەو:
«منم ئاڕەش ، بڵێند ئامانج و ئازاده
بە تەنیا تیرێك له ئەزموونێكی تاڵ بۆ ئێوه بێ واده
سەرم هەڵداوه نائارام و ئاماده
مەپرسن كێم كه رۆڵەی دەرد و كارم
له شەو هەروەك شەهاب بەردێكی بێزارم
هەر وەكوو رۆژ ئامادەیی دیدارم!
دڵ دەگرمه نێو دەستم
رێكی دەكوشم لە نێو پەنجه
دڵ ئەو شێواوه سەرشێتەی
كه ئێستا بەتەمای جەنگه!
لەم هەڵمەته گورجانەدا
لەم هێرشه پیرۆزەدا
دڵی یەك میللەتم گرتۆته ناودەستم
ئومێدی ئەم گەله بێدەنگه پاڵپشتم
كەوانی كاكەشانه لەبەری دەستم
كەوانداری كەواندارم
شەهاب بەردێكی تیژتێپەڕ
ترووپكی بەرزی كێوه جێ پشوودانم
وسیلەی چاوی تاوه شوێنی ژیانم
دەگەڵ تیرم دەپرژێ تیشكی ئاگر
به فەرمانی منن تۆفان و بای دڕ
بەڵام ئەمڕۆ
بەڵام ئەمرۆكه رۆژی زۆرەوانی نییه
و رزگاری به ئەندامێكی پۆڵایین و توانای لاوەتی نییه،
له مەیدانی شەڕانخێوی ئەم ئێستادا
بەسەر باڵی كەوانی چارەسازی تیژتێپەڕدا
لەشێكی بەرزەفڕ پێویسته جۆرێك
كه ماندوویی نەناسێ و نەسرەوێ له هەڵفڕیندا!»
سەری بەرزی هەڵێنا رووی له ئاسمان كرد
وتارێكی تری بەمجوره دەسپێكرد:
« سڵاوت لێبێ ئەی دوامین بەیانی
بەجێت دێڵم گزینگی بەربەیانی
بۆ دوامین جاره دەم بینی دەزانی،
بە كازێوەی شەڕانیت سوێند!
بە تاوی پڕ ئەوین و تینی تۆ سوێند!
كه ئاڕەش گیانی خۆی بەختی گەلی كا
فیدای خاك و فیدای سەربەستی ئەو كا
زەوی لێی ئاشكرایه و ئاسمانیش
كه لەش بێ عەیبه، روح پاكه و رەوانیش
نە ترسێكم له دڵدایه نه خۆفێك
نه لارێم و نه پیلانێك و فێڵێك!»
دەمێك وێستا و بێدەنگێكی راگرت
پشووی سوار بوو دەروونی ئاگری گرت:
« له مردن ئەودڵەم بێزاره بۆچی؟
كه ئەهریمەنی ئینسانخۆره سۆزی
بەڵام كاتێك له دەرد و رەنج و مەینەت
ژیان تاریكه، زاڵه ئەشك و حەسرەت
له كاتێكدا له نێوان رۆژ و شەودا
هەلائیساوه جەنگی پاك و پیسا
چ سەربەرزانەیه مردن له رێدا
كه رەسمی پیاوەتی ئاوایه ئاوا!»
به چۆكداهات و هەردوك دەستەكانی
هەلێناوه بەرەو بەرزایی كوێستان
دەپاراوه به گریان وەكوو هەوران:
«هەتاو سەر هەڵبڕه
گزینگ شەودادڕه
ئەتۆ كانیاو و من توونی
وەره با لەش ببێ پاراو له بوونی
دەبا كوندیش له ئەم وێرانه بفڕێ
دەبا ئەم ژینه تاڵه ودمی بشكێ
تەمای مەرگێكی پیرۆزم له سەردا
هەواڵی مەرگی ئەهریمەن له رێدا
دەبێ غوسڵم به تیشكی خۆت لێدەركەی
به عەتری بەرگی زێڕینت
دەبێ لێورێژ له بۆنی خۆشی خۆتم كەی!»
زەوی كش
ئاسمان مات
ئەتۆ دەتگووت جیهان گۆێی رایەڵه بۆ دەنگی ئاڕەش
بە ئەسپایی لەسەر پەنجه
به شانی كێوەكاندا هاته خوار خۆر
بەرەو سینگ و دڵی ئاسمان هەزاران تیری هاوێشت
بە ئارامی له شاری روانی ئارەش:
«مناڵان لەسەر بان
كیژەكان دەستەو ئەژنۆ له هەیوان
دایكەكان دڵ بەخەم لەدەرك و كۆڵان
پیاوەكان لە سەر چەقی رێ
بە ئاوازی بەسۆزی چاوەكانیان و
دڵێكی تەنگ
دەگەڵ شنەی بەربەیان هاودەنگ،
بەڵام كام دەنگ و ئاهەنگ
و یان كام سۆز و ئاواز بوو
كه توانای هۆندنەوەی ئەم سووكه هەنگاوانەیەی بێ
بەرەو مەرگ و نەمان پیاوانه ئەم رێگایەی ئەبڕی و
دەشی زانی؟
دوژمنان بە بێدەنگێكی تەوساوی نیگایان كرد
مناڵانی حەكایەتمان لەسەر بانان هەرایان كرد
و دایكانیش دوعایان كرد
به ساڵداچوو سەرییان داخست
سینگەكانییان رێك كوشی بۆی كیژەكان
هاوكات هەموو عەشق و ئەوینییان بۆ بەرێ كرد،
بەڵام ئاڕەش كش و بێدەنگ
له داوێن و كەژی ئەلبورز
بەرەو بەرزایی تێ هەڵچوو
به شوێن ئەودا شەپۆلی دا
بەكوڵ ئەسرینی سەد دەریا»
پشووی سوار بوو مامه نەورۆز
دەمێ بێدەنگی رادا
به بزەیەك له سەر لێوان
نوقم بوو له خەیاڵی دا
مناڵان پر لە پرسیار و خەواڵوو
پەشۆكابوون
له بەزمی پاڵەوانیدا
پریشك هاوێژ گری ئاگر
ئەسووڕاوه زریانی دڕ
- درەنگ ئاسۆ
ئەوانەی كەوتنه شوێنی وا له بەرزایی و تروپكی كێوەكاندا
گەرانەوە بێ هیچ نیشانێك
لە گیانی پاكی ئاڕەش
بە تەركشێكی بێ تیر و
كەوانێك
وابوو وابوو
گیانی خۆی له رۆحی تیێ كردبوو ئاڕەش
كاری سەد هەزار هەزار شمشیری كردبوو ئاڕەش
له دوای دوو رۆژ و نیوێكدا
ئەوانەی وا دەهاتن بەسەر چۆماوی جەیحوندا
دۆزیانەوە تیری ئاڕەش
بە قەدی پیرەدارێكدا
بەم جۆره بوو كه ئەم شوێنه لەو كاتەڕا
بەسەر سنووری ئێرانشار و تووران
نێودێر كرا
هەروا ئەگەرێن مانگ و هەتاو
تێپەر ئەبن ساڵەكان بەدووی یەكدا
ساڵكان و دیسانیش هەر ساڵەكان
دێن و دەچن بەدەم كاتا
له پەڕانپەڕی پانایی ئەلبورز
له تروپكی سەر بەتەمی ئەم شوێنه كه ئەیبینن
له تەواوی ئەم دۆڵه پڕبەفرانەی كه ئەی ناسن
هەموو ئەو رێبوارانەی كه ئەمێننەوه له رێگا و بان
ناوی ئاڕەش ئەچڕنەوه له كوێستانان
هاوار ئەكەن داخوازەكانییان
وەدەنگ دێن له زبان ئاڕەش كێو و بەرد
ئاگادارییان ئەكاتەوه له هەڵدێر و هەڵەمووتی رەژد
پێیان ئەبەخشێ هیوا و ئومێد
نیشانییان ئەدا ژیانی بێدەرد»
بەفر ئەبارێ
بەفر ئەبارێ
به سەر دڕك و تاته بەرد
كێوەكان بێدەنگ
دۆڵ و كەژ دڵتەنگ
رێگا چاوەڕوان
چاوەڕوانی كاروانێكه بە زایەڵەی خۆش دەنگی زەنگ
دەمێكه نوستوون مناڵەكان
خەو دایگرتووه مامه نەورۆزی حەكایەتوان
هێندێ چرپی ڕۆدەنێمه سەر ئاگر
گڕ ئەگری و ئەپڕژێ پریشكی ئاگر...

[behnam5555]

هه رگیز ناڵێم: خۆشم ده وێی

ئه مجاره یان هه رگیز ناڵێم:
خۆشم ده وێی
ئازیزه دڵ خه مینه كه م
دڵنیا به هه رگیز ناڵێم:
بۆ تۆ ئه ژیم
گه ر بست به بستی رێگاشم لێ مین رێژ كه ن
گه ر ئاسمان و هه موو تابۆكانیشی
بێنه تكام
نامێنمه وه
ئه ڕۆم له لات
نایێمه وه به ره م كێڵگه ی تاسه و ئه وین
به ره و مه زرای پڕ له درۆ
نانا ئازیز
له شاری تۆ و له خێڵی من
ژن و حه یا، پیاو و شه ره ف
دووریان خستووین له هێڵی یه ك
دڵنیاشم فێریان كردووی
ناگه ن به یه ك دوو هێڵی هاوته ریب و رێك
هۆ باڵنده ی خه یاڵی پێكه وه نه بوون!
خۆشه ویستی
مانای به رزی ئازادیه و
دونیای ئێمه ش، دونیای كۆیله و سه ربڕاوان
چاوه ڕوانی مه رگی هه تاو
هه توانه كه م...
فریو ناده م دڵی ته نگم
خۆشه ویستی
ئه وین
ئاوات
ئازادی و
رێبواری شه كه ت
هه تیو كه وتوون
ئه بێ بڕۆم
مه ڵێ: مه ڕۆ و چاوه ڕوان به
هیواكانم هه تیو كه وتوون
ئه بێ بڕۆم

عه تا یه زدانی

[behnam5555]

دارێكی بێ گه ڵا

كه سه یرت ده كه م بێ گه ڵای
زۆرجوانی
وه ك ژنێكی رووت دێیه به رچاوم
شۆخ وشه نگی
خۆشم ده وێی
چونكه سه ربه ستی
به ڵام
كاتێك به گه ڵاوه ده تبینم
هه ر ئه وژنه جوانه ی
كه پیاوێك
به سێبه ری خۆی دای پۆشیوی
له وكاته دا
هه ست به دیل بوونت ده كه م
زووكه ...زووكه ...
گه ڵاكانت بوه رێنه و
سه ربه ستیه كه ت هه ڵگره وه
ژن سه ربه ست نه بێ
خۆشم نا وێ...

ئه سرین خه یات

[behnam5555]

ئازیزه که م

زور له میژه که ده مهه وی به یان بکه م ده ردی ده رونم
عه شقت بو به بروسکه ییک زام داری کرد دلی پر خوینم

هه ر ئه و زامه یش بوته خولیا بو ئارامی شه وانی ته نیام
گریام بو خوم گریام بو توبوئه ودلانه ی بوونه ره نجه رو
هو ئازیزم هو دله که م سوجده بو داروو به رد ده به م

بو ئه وه ی به تو بگه م دلم مه شکینه
با ئه مرو روژی یه که م بی بده ین به لینی
سور بین نه که ین ئازیزه که م په یمان شکینی
ده با بی به ش نه بین له دونیای ئه وینی
ئه ی یاره ژیکه لانه که م بینایی هه ر دوو چاوه که م
دلنیا به هه ر پیت ده گه م دلم مه شکینه

هو ئازیزم هو دله که م سوجده بو داروو به رد ده به م
دلنیا به هه ر پیت ده گه م دلم مه شکینه

[behnam5555]

خوشه ويستم

خوشه ويستم دلم ته نگه
ليت ره نجاووم دلم پره

هه ناسه كه م ، ئازيزي من
دلداره كه ي خوشه ويستم

بو چي ئه بي ئه تو ، وا بي
قسه ي دلت به زار نه كه ي

دروو له گه ل ئه من بكه يي
بيروهوشم له سه ر ببه ي

قه ت بيريكيش له من نه كه ي
گه ر بته وي ئه تو وا بي

له بير ده كه م چاوي جووانت
له بير ده كه م قسه ي زارت

دلم ته نگه، ليت ره نجاووم

هه ناسه كه م ، خوشه ويستم

[behnam5555]

"عیشق"

چون ده توانم له یادت بکه م
کی ده یزانی روژی دادی

خوشم ده وی ی به م ئه ندازه
کی ده یزانی جه ستم هه موو روژ

له گری عیشقی تو دا، داده مالری و......
دروست ده کا پیتی ئه وینکی تازه

من نه مزانی یه که م نیگای ساکاری ری
روژی دادی ئا به م جوره جه رگم ده بری

[behnam5555]

"خوشه ویستی"

ئه ی ئه و کـــــــــه سه ی که ئازیزتری له گیــــــانم
له به ر ووجودی تو یه ئه م هونراوه یه هاتوته سه ر زمانم

به راستی خوشم ده ویی زیاتر له چاوه کـــــــــانم
دروشم نه کردوه ئه گه ر بژلیــــــــم له هاوری کــــــــــــــانم

خوشه ویستی تو بو من زورتر له حه د و حه سره
دلی تویی ئــــــــازیز بو من هه ر وه ک تالار و قـــــــــه سره

ئه من ئه گه ر زندوموو هام له حالــــــــــــــی ژیانه
له به ر گه یشتن به تویه سویند ئــــــــــه خوم به م ووتـانه

[behnam5555]

له گه ل من به

ئازیزه که م له گه ل من به تا کو باسی خو شه ویستی تا به یانی بوت بکه م

ئازیزه که م له گه ل من به تا کو هه مو دنیا به ئه شقی ئیمه به غیلی بکات

ئازیزه که م له گه ل من به چون که ساته چون که کاتی بی تو ژینم ناچیته سه ر

ئازیزه که م له گه ل من به چون که جه رگم بی تو وه کو لاشه یکی بی گیانه

ئازیزه که م له گه ل من به تا هه مو کاتی ژیانم بونی تو بوم بده ن

ئازیزه که م له گه ل من به تا وه کو قومری تا به یانی بوت بخوینم

ئازیزه که م له گه ل من به چون که چاوانت روناکی ژیانی لاوه تیمه

ئازیزه که م له گه ل من به تا کو ژیان بونی پی که وه بون بدات

سیروان رحیمی