نام شناسی و ریشه واژه ها

[behnam5555]

چند کلمه ترکی در فارسی

واژه ستانی و واژه دهی میان اقوام همسایه امری کاملاً طبیعی است و در تمام زبانهای جهان وجود دارد.
اتابک(پدربزرگ)/اتاق/بلدرچین/چارُق/چخماق/خاتون/سنجاق/قَراوُل/ گلن گدن ( یعنی آمدن و رفتن . بخشی از اسلحه )/یونجه / قشنگ / قرمز / قره قروت / قالپاق ( در اصل نوعی کلاه نمدی بوده) / قاراشمیش/ عزب اوغلی ( عزب : عربی است . یعنی مجرد و اوغلی همان اوغلان است .یعنی پسر./قاشق / قیچی/ قره قوش/ قره سو ( آب سیاه یا آب بزرگ)/قزل آلا / اوزون برون ( یعنی دماغ دراز )/قزلباش ( یعنی سرخ سر )/آبجی ( همان آغاباجی است . یعنی خواهر )/ داداش( یا قارداش به معنی برادر.)/ آیدین ، آیلار، آیسان،آیناز نلمهای ترکی اند . (آی) ماه است . آیلار برابر ماهان و آیسیان برابر مهسا و آیناز برابر مهناز است . /سولماز یعنی گلی که هرگز پژمرده نمی شود .

[behnam5555]

چند کلمه روسی در فارسی:

استکان / سماور/ قوری / کتری/ اسکناس / کالسکه/ پامادور( گوجه در گیلان و آذربایجان) / بلشویسم/چرتکه /درشکه /
این کلمات در زمان قاجار وارد فارسی شد . البته سماور وارد همه ی زبانهای جهان شده است . نه فقط زبان فارسی.

[behnam5555]

چند کلمه ی مغولی در فارسی:

چاخان/ آقا/آغا/ بیگ/ بیگم/ خان/ خانم/ خپل / قُرُمساق / اُلاغ /یوغور / قلدر/ آلتون( زر)/ اردو/ ایل / ایلخان/ایلچی/بَهادُر/تومان ( به معنی ده هزار)/سوغات/سیورسات/قورچی/نوکر / یاسا( به معنی قانون)/ یاغی

[behnam5555]

better best در اصل واژه های فارسی اند .

آیا تابه حال فکر کرده اید چرا صفت تفضیلی و عالی ( برتر و برترین ) این دو کلمه بی قاعده اند ؟
این دو واژه همان بهتر و بهشت در فارسی هستند . بهشت نیز در فارسی کهن بهترین است.

[behnam5555]

هشتاد به ترکی چی میشه ؟

عجیب است بسیاری از هم میهنان ترک زبان نمی دانند هشتاد به ترکی چه می شود و همان هشتاد فارسی را می گویند . هشتاد می شود سَکسان که از ریشه ی سَکّیز یا سَقّیز یا سَگّیز می آید . دقیقاً مانند دوقسان به معنی نود که از دوقّوز به معنی نه می آید.
شاید علت این باشد که سَگسان معنی ( تو سگ هستی ) می تواند داشته باشد و به همین خاطر به کار نمی رود .

[behnam5555]

معنی گریپ فروت

دلیل اینکه این میوه را گریپ فروت می نامند آن است که میوه آن مانند انگور بصورتجمعی تا دوازده تابر روی شاخه می روید . این میوه که یکیاز مرکبات می باشد بیشتر از 4000 سال پیش در هند و مالزی کاشته می شده است ولی تاقرن شانزدهم میلادی در دیگر کشورها ناشناخته مانده بود تا اینکه اسپانیائیها آنرابه کشورهای دیگر بردند . جالب است که بدانید آمریکا 97% مصرف گریپ فروت دنیا راتامین می کند و تنها ایالت فلوریدا و تگزاس با هم 90% گریپ فروت آمریکا را تولید میکنند .

درخت گریپ فروت به اندازه درخت پرتقال و ارتفاع آن تا 12 متر می رسدبرگهای آن سبز و گل آن سفید است . میوه گریپ فروت درشت تر از پرتقال و پوست آنهنگامیکه رسیده باشد نازک و برنگ زرد روشن است . اگر در چیدن گریپ فروت تاخیر شودپوست آن کلفت شده و قسمت سفیدی زیر پوست ضخیم می شود و مقدری از آب خود را از دستمی دهد . گریپ فروت رسیده ترش و شیرین و کمی تلخ می باشد . نوعی از گزیپ فروت که درشمال ایران می روید چون داخل آن قرمز رنگ است به آن توسرخ می گویند .

• گریپ فروت در حال حاضر در چین ، هند ، خاورمیانه و در ایران هم در شمال و همجنوب پرورش داده می شود.
• گریپ فروت در تمام طول سال در بازار وجود دارد ولی فصل آن از ژانویه تا می میباشد . گریپ فروت، میوه ای توپر، خوش طعم و مغذی است

[behnam5555]

معنی و ریشه واژه بانو

بانو یک واژه فارسی کهن است . (بان + و = بانو )

بان در نام شهر بانه هنوز به کار می رود . بان یعنی بالا و بانو به معنی کسی است که در بالا جا دارد و این به نشانه گرامی داشتن بانوان است .اما کلمه خانم مغولی است و ریشه فارسی ندارد . خان و خانم و بیگ و بیگم نام های مغولی است . خان و بیگ مذکرند و خانم و بیگم مؤنث هستند.
حدس دیگری می زنم که شاید خان بر گرفته از کیان باشد که به صورت خان در ترکی و مغولی و کاندیدا در زبانهای غربی و به صورت خاقان و به صورت کینگkingنیر در سایر زبانها رفته است

اضافات


1- خان در واژه ی دهقان به شکل قان بکار رفته و از آنجایی که این واژه(خان) از مسیر فرارود آمده احتمال قوی دارد که سغدی یا تخاری (زبان تورانیان)باشد که بعدا سرزمینشان ترکنشین شد. و از آنجایی که زبان تورانیان همخانواده فارسی بوده به احتمال زیاد این واژه مغولی و بیگانه نیست.
خانم هم مرتبط با خان است چنانچه مردم مرتبط با مرد است


پس از یکسو نیاز به دیدن یک واژه نامه ی مغولی و از یکسو بررسی زبان های توران (تخاری- سغدی) نیاز است 2- هرآنچه درباره ی واژه های مغولی گفته میشود نقل قول(گفتاورد) است و اگر یک نفر اشتباه کرده باشد تماما به بیراهه میروند

[behnam5555]

ریشه زبان زد ( ضرب المثل ) " حکایت ما هم شده ، حکایت روباه و مرغ های قاضی "

گرگی و روباهی با همدیگر دوست بودند . روباه از هوش و زیرکی اش و گرگ از زور بسیار و چنگال تیزش بهره می برد. روباه شکار را پیدا و گرگ آن را شکار می کرد . سپس می نشستند و شکاری را که به چنگ آورده بودند ، می خوردند . از بخت بد چند روز شکاری نیافتند .با خودشان گفتند هر یک به راهی برویم شاید چیزی بیابیم و دیگری را آگاه کنیم. گرگ لانه مرغی پیدا کرد و با شتاب خودش را به روباه رساند و گفت که شکار یافتم . روباه شادمان شد و گفت : " چه پیدا کرده ای که این گونه شاد شده ای ؟ جای آن کجاست ؟ " گرگ گفت : " دنبالم بیا تا نشانت بدهم . " گرگ جلو افتاد و روباه هم در پی او. به خانه ای رسیدند . خانه ، حیاط بزرگی داشت و یک مرغدانی هم در گوشه حیاط بود . گرگ ایستاد ، رو به روباه کرد و گفت : " این هم آن شکار . ببینم چه می کنی. " روباه که بسیار گرسنه بود ، شابان به درون حیاط رفت و خودش را به مرغدانی رساند . در گوشه ای نهان شد تا در فرصتی مناسب به مرغدانی حمله کند . درون مرغدانی چند مرغ و خروس چاق بودند. در مرغدانی باز بود و او می توانست به آسانی یکی از مرغها را شکار کرده بگریزد . ولی ناگهان در اندیشه شد و با خود گفت : " در باز است و مرغ چاق در مرغدانی .پس چرا گرگ خودش به مرغدانی حمله نکرده ؟ تاکنون من شکار پیدا می کردم و او شکار می کرد . اکنون چه شده که او شکار به این خوشمزگی را دیده ، ولی کاری نکرده و آمده دنبال من . بی گمان خطری در کمین است. بهتر است بی گدار به آب نزنم . " با این فکرها روباه نزد گرگ برگشت . گرگ تا روباه را دست خالی دید ، خشمگین شد و گفت : " مطمئن بودم که تو توانایی شکار یک مرغ را هم نداری . چرا دست خالی بازگشتی ؟ " روباه گفت : " چیزی نشده . تنها می خواهم بدانم این خانه و این مرغدانی از آنِ کیست و چرا صاحب خانه در مرغدانی اش را باز گذاشته ؟ " گرگ گفت : " این خانه ، خانه شیخ قاضی شهر است که بی گمان کارگرش فراموش نموده در ِ مرغدانی را ببندد . " روباه تا نام قاضی شهر را شنید ؛ گریخت . گرگ شگفت زده شد و دنبال روباه دوید تا به او رسید و از وی پرسید: " چرا می گریزی چه شده ؟ " روباه گفت : " گرسنه بمانم بهتر از این است که مرغ خانه قاضی را بخورم . وقتی كه آن شیخ قاضی پی ببرد من مرغ خانه اش را دزدیده ام ، به مردم می گوید که گوشت روباه حلال است . مردم هم با شنیدن این حکم ، به دنبال روباه ها می افتند و نسل روباه را از روی زمین بر می دارند . گرسنه باشم بهتر از این است که دودمانم را به باد بدهم . " از آن به بعد هر گاه کسی بخواهد از در افتادن با افراد با نفوذ دوری نماید ، این زبان زد را می گوید :

" حکایت ما هم شده ، حکایت روباه و مرغ های قاضی "

[behnam5555]

ریشه زبانزد ( ضرب المثل) سرش کلاه رفت :

هنگامی که کسی فریب دیگران را بخورد می گویند : « سرش کلاه رفت .» و اگر فریب بزرگی باشد ؛ می گویند : « کلاه گشادی سرش رفت. »
در گذشته شاید تا صد سال پیش برای کیفر دادن گناهکاران ، بر سرشان کلاه خنده داری که از آن زنگوله و چیزهای مسخره آویخته بودند و جامه ای خنده آور می پوشاندند و در کوچه های شهر در برابر دیدگان مردم رو به دُم خر می نشاندند تا بینندگان به آنان بخندند و این گنهکاران پشیمان و شرمنده شوند و آبرویشان همه جا برود و برای دیگران مایه ی اندرز گردند .
از آنجا که در نتیجه ی سادگی و غفلت بسیاری از افراد فریب فریبکاران را می خوردند و گرفتار این کلاه خنده دار می شدند ؛ این سخن در میان مردمان زبانزد شد . هر کس فریب می خورد می گفتند سرش کلاه رفت یا سرش کلاه گذاشتند.

[behnam5555]

ریشه یابی « دَمت گَرم ! » :

« دَمِت گـَـرم » یعنی « آفرین بر تو که کار بجایی انجام دادی . یا سخن زیبایی بر زبان راندی. »
« دَم » به معنای « نَفَس » و نیز « دهان » است . « گرم » نیز که آشکار است . پس « دمت گرم » یعنی : « نفست گرم بادا ! » نفس سرد کنایه از مرگ است و خوب نیست . نفس گرم نشانه تندرستی است .