برق و مباحث مربوط به آن

[Rashidbah21@yahoo.com]

آره من رشتم برقه کارم هم در مورده برق و ابزار دقیقه

[دانه کولانه]

مرسی تاری جان خیلی خوب بود
تاپیک مهم شد
اگه تونستی یه ویرایش بزن یه قسمتش هست "ویرایش" زیاد توشه اونارو حذف کن

[تاري]

مطالبي در مورد ترانسهاي جريان (CT ها)

ترانسهای جریان برای نمونه گیری جریان به نسبت عبور جریان از اولیه خود و القای آن در ثانویه استفاده میشوند. این ترانسها به منظور حفاظت و اندازه گیری در ابتدای خطوط ورودی به پستها و همچنین در ورودی ترانس قدرت و ورودی ثانویه ترانس و همچنین در خروجی های پست و نقاط کلیدی دیگر که احتیاج است جریان در آن نقطه تحت نظر باشد استفاده میشود که هر کدام از این نقاط با ترانس مخصوص به خود چه از نظر عایقی و ساختمان و چه از نظر قدرت و دقت ، نصب و استفاده می گردند .
ترانسفورماتور جریان از دو سیم پیچ اولیه و ثانویه تشکیل شده که جریان واقعی در پست از اولیه عبور نموده و در اثر عبور این جریان و متناسب با آن، جریان کمی (در حدود آمپر) در ثانویه به وجود می‌آید. ثانویه این ترانسها با مقیاس کمتری از اولیه خود که تا حد بسیار بالایی تمام ویژگیهای جریان در اولیه خود را دارد به تجهیزات فشار ضعیف پست و رله ها و نشاندهنده ها متصل میشود. ثانویه این ترانسها دارای سیم پیچ با دورهای زیادتری نسبت به اولیه که بیشتر مواقع تنها یک شمش و یا چند دور از شمش است ساخته میشود .




نکته ای که قابل توجه است ، مقدار سیم پیچ در تعداد دور است که باید به نسبت مورد نظر رسید . در ثانویه سیم های بدور هسته سیم های لاکی هستند . هسته های حفاظتی بدون در نظر گرفتن تصحیح دور طراحی میشنود ولی در هسته های اندازه گیری جهت رسیدن به بارها و دقت های مورد نیاز تصحیح دور انجام میشود .میزان بار در ثانویه ، از نکات دیگر است که در طراحی سطح مقطع سیم پیچ موثر است .این ترانسها هم باید در حالت و شرایط عادی و هم در شرایط اضطراری مثل جریان زیاد و یا هر خطایی که ممکن است بوجود آید قابلیت اندازه گیری ونمونه گیری جریان را داشته باشد .
یکی ازمهمترین موارد در ساختمان یک ترانسفورماتور جریان، اختلاف ولتاژ خیلی زیاد بین اولیه و ثانویه می‌باشد زیرا ولتاژ اولیه همان ولتاژ نامی پست است، در حالیکه ولتاژ ثانویه خیلی پایین می‌باشد که با توجه به این مورد بایستی بین اولیه و ثانویه ایزولاسیون کافی وجود داشته باشد. ترانسفورماتورهای جریانی که در پست‌های فشارقوی مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارای ایزولاسیون کاغذ و روغن (توأما") می‌باشند.


طرح این ترانسفورماتورها نیز بستگی به سازنده آن داشته، ولی بطور کلی ترانسفورماتورهای جریان از نظر ساختمانی در انواع مختلف ساخته می‌شوند:
1- CT هاي هسته پايين
2- CT هاي هسته بالا
3- نوع بوشينگي
4- نوع شمشي
5- نوع حلقوي
6- نوع قالبي يا رزيني (Castin Resine)



الف) ترانسهای جریان هسته پائین:
ترانسفورماتورهای جریان هسته پایین و یا "Tank Type": در این نوع، هادی اولیه در داخل یک بوشینگ به شکل "U" قرار دارد، بطوریکه قسمت پایین "U" در داخل یک تانک قرار دارد و در این حالت اطراف اولیه بوسیله کاغذ عایق شده و در روغن غوطه‌ور می‌باشند در این حالت مخزن فلزی از نظر الکتریکی محافظت میشود . سیم پیچی‌های ثانویه بصورت حلقه، هادی اولیه را در بر می‌گیرند. در این طرح طول اولیه نسبتا" زیاد بوده و عبور جریان باعث گرم شدن ترانس جریان می‌گردد . استفاده از این نوع ترانس های جریان بیشتر در مواقعی است که چندین هسته و نیز اتصالات متعدد در اولیه برای دسترسی به نسبتهای مختلف جریان لازم باشد.

در این ترانسها ترکیب روغن به همراه دانه های ریز کوارتز خالص است که منجر به حد اقل شدن ابعاد ترانس میشود .
محفظه روغن کاملاً آب بندی است و نیاز به باز بینی و نگهداری ندارد.


ب ) ترانسهای جریان هسته بالا :
در این نوع ترانسها مسیر طی شده در اولیه بسیار کوتاه میشود . هادی اولیه از داخل یک حلقه عبور کرده و سیم پیچ ثانویه دور هسته حلقوی پیچیده شده است . که ثانویه آن در قسمت بالا بوده و به نام "Top Core " و یا "Inverted" مشهور می‌باشند. کلیه سیم پیچ ها در داخل عایقی از روغن قرار دارد و سرهای ثانویه بوسیله سیم های عایق شده از داخل یک لوله به جعبه ترمینال هدایت میشود. جهت ایجاد عایق کافی بین ثانویه و اولیه در اطراف سیم پیچ ثانویه تعداد زیادی دور کاغذ که با توجه به ولتاژ ترانسفورماتورها تعیین می‌گردد، پیچیده می‌شود و فضای خالی بین کاغذ و اولیه نیز توسط روغن احاطه می‌شود. در ولتاژهای بالا ممکن است که سیم پیچ ثانویه در یک قالب آلومینیومی جاسازی شود.
در هر دو حالت فوق بایستی سعی شود که به هیچ عنوان هوا و یا ذرات دیگر به داخل محفظه ترانسفورماتورهای جریان نفوذ ننموده و از طرف دیگر امکان انبساط و انقباض روغن در اثر تغییر درجه حرارت نیز وجود داشته باشد، لذا در بالای ترانسفورماتورها بایستی فضای خالی به وجود آورد که به منظور ایزوله نمودن از هوا، از فولاد یا تفلون و یا دیافراگم‌های لاستیکی (ارتجاعی) استفاده می‌شود که در اثر انبساط و انقباض روغن بالا و پایین می‌روند. در بعضی از طرح‌ها نیز محفظه بالای روغن را از گاز نیتروژن پر می‌کنند.

ج ) ترانس های جریان بوشینگی :
در بعضی از دستگاه‌ها نظیر کلیدهایی از نوع "Dead Tank Type" و یا ترانسفورماتورهای قدرت و راکتورها جهت صرفه‌جویی می‌توان ثانویه یک ترانس جریان را در داخل بوشینگ دستگاه‌ها قرار داده، بطوریکه اولیه آن با اولیه دستگاه مشترک باشد. این نوع ترانس را ترانسفورماتورهای جریان از نوع بوشینگی می‌نامند. در ولتاژهای پایین نیز ممکن است از رزین به عنوان ماده جامد عایقی استفاده نمود که این نوع ترانسفورماتورهای جریان تا ولتاژ 63 کیلو‌ولت کاربرد بیشتری دارند و در حال حاضر سازندگان مختلفی سعی می‌نمایند که این طرح را برای ولتاژهای بالاتر نیز مورد استفاده قرار دهند.
د ) ترانس جريان نوع قالبي يا رزيني:
از اين نوعCT ها بيشتر در مناطق گرمسيري و به منظور جلو گيري از نفوذ رطوبت و گرد و خاك به داخل CT ‌ استفاده مي شودو تا سطح ولتاژ 63 كيلو ولت و جريان 1200 آمپر بيشتر طراحي نشده اند.
این ترانسها بمنظور جداسازی مدارهای حفاظتی واندازه گیری از مدار فشار قوی و تبدیل مقادیر جریان یا ولتاژ به میزان مورد نظر بکار میروند . این نوع ترانسها قابل نصب در تابلوهای فشار متوسط است . عایق این نوع ترانسها از نوع اپوکسی رزین است که تحت خلا ریخته گری میشود و با خواص عایقی و مکانیکی مناسب ساخته میشود .



ترانس هاي جريان از نظر هسته به دو نوع تقسيم مي شوند :

1- ترانس هاي جريان با هسته اندازه گيري
2- ترانس هاي جريان با هسته حفاظتي


1- ترانس هاي جريان با هسته اندازه گيري وظيفه دارند كه در حدود جريان نامي و عادي شبكه از دقت لازم برخوردار باشند. و اين نوع هسته ها بايد در جريان هاي اتصالي كوتاه به اشباع رفته و مانع از ازدياد جريان در ثانويه و در نتيجه مانع سوختن و صدمه ديدن دستگاه هاي اندازه گيري در طرف ثانويه شوند.
2- ترانس هاي جريان با هسته حفاظتي :
بايد در جريانهاي اتصال كوتاه هم بتوانند دقت لازم را داشته و ديرتر به اشباع رفته تا بتوانند متناسب با افزايش جريان در اوليه ، آن را در ثانويه ظاهر كرده و با تشخيص اين اضافه جريان در ثانويه توسط رله هاي حفاظتي فرمان قطع يا تريپ به كليدهاي مربوطه داده تا قسمتهاي اتصالي شده و معيوب از شبكه جدا شوند.

قدرت نامي ترانس جريان:
قدرت اسمي ترانس جريان مساوي حاصل ضرب جريان ثانويه اسمي و افت ولتاژ مدار خارجي ثانويه حاصل از اين جريان مي باشد. مقادير استاندارد قدرت هاي اسمي عبارتند از :
2.5 – 5 – 10 – 15 – 30 VA
که البته مقادیر بالاتر در ترانسها قابل طراحی و استفاده نیز میباشد .

كلاس دقت ترانس هاي جريان:
ميزان خطاي CT ها با توجه كلاس دقت آنها مشخص مي گردد. كلاس دقت CT براي هسته اندازه گيري و حفاظتي به دو صورت مختلف بيان مي گردد. براي هسته اندازه گيري درصد خطاي جريان را در جريان نامي ارائه مي كنند.
مثلاً كلاس دقت CL=0.5 يعني 5/0 % خطا در جريان نامي CT هاي اندازه گيري را معمولا در كلاس دقت هاي 1/0 – 2/0 – 5/0 – 1 -3 – 5 – مشخص مي كنند و در كاتولوگ ها و نيم پليت تجهيزات به صورت 2/0:cl 5/1200 c.t: مشخص مي گردد . در ضمن بايد توجه داشت اگر بر روي نيم پليت ها 800c نوشته شود يعني ولتاژ اتصال كوتاه اگر از 800 ولت بالاتر رود ct به حالت اشباع خواهد رفت .
براي هسته هاي حفاظتي درصد خطاي جريان را براي چند برابر جريان نامي بصورت XPY بيان مي كنند . %X خطا در Y برابر جريان نامي مثلا 10 P 5 يعني 5% خطا در 10 برابر جريان نا مي كه CT هاي حفاظتي بر اساس استاندارد IEC بصورتP 5 وP 10 مي باشند ( 30 P 5 و 20 P 5 و10 P 5 ) و (20 P 10و 10 P 10).
CT ها داراي چند نوع خطا مي باشند :
1- خطاي نسبت تبديل RAT IO =KIS-IP/IP
2-خطاي زاويه : PHASE DISPLUCEMENT: اختلاف زاويه و ثانويه CT با رعايت نسبت تبديل خطاي زاويه است .
3- CT هاي حفاظتي داراي خطاي تركيبي مي باشند . مثلا خطاي تركيبي CT نوع 20P 5 برابر5% است.
4- CT هاي حفاظتي داراي خطاي ALF مي باشند. ( ACURRACY LIMIT FUCTER) يعني تاچند برابر جريان نامي CT نبايد خطاي CT از حد گارانتي تجاوز كند مثلا خطاي ALF در CT 20 p 5 برابر 20 مي باشند .

[تاري]

نحوه ***** کردن روغن ترانسفورماتور
روغن ترانسفورماتورهای قدرت نقش بسیار مهمی در عملكرد ترانسفورماتورها دارند. نقش عایق كنندگی، خنك كنندگی و تشخیص عیب از جمله مهمترین وظایف روغن می باشند. با پیرشدن ترانسفورماتور ، روغن این دستگاه بعضی از خصوصیات شیمیایی و الكتریكی خود را از دست می دهد. از جمله مهمترین این خصوصیات می توان به خصوصیات الكتریكی كه حائز اهمیت می باشند، اشاره نمود.
دلایل اصلی كه روغن ترانسفورماتورهای قدرت را دچار مشكل می نمایند عبارتند از:
۱) افزایش ذرات معلق در روغن
۲) وجود آب به مقدار زیاد در روغن
۳) وجود آلودگی های شیمیایی مانند اسیدیته و...


مسائل فوق باعث تغییر پارامترهای متعدد می شوند. به عنوان مثال افزایش ذرات معلق و وجود آن باعث كاستن قدرت دی الكتریك روغن و افزایش اسیدیته، باعث خوردگی كاغذ و اجزای داخلی ترانسفورماتور می شود. برای بهبود روغن ترانسفورماتوری كه دچار ضعف های متعدد شده است می توان از *****اسیون استفاده نمود. با ***** نمودن روغن می توان ذرات معلق آن را جدا نمود و در نتیجه ولتاژ شكست را بالا برد. می توان با خلاء نمودن روغن ، آب را بصورت بخار از روغن جدا نمود. حذف آلودگی های شیمیایی فقط با كمك *****های شیمیایی ممكن است.
از جمله مهمترین آلودگی كه روغن ترانسفورماتور را تحت تأثیر قرار می دهد وجود آب به مقدار كم در داخل روغن است. جدا نمودن آن در داخل ترانسفورماتور به راحتی امكان پذیر نمی باشد. علت این مسأله وجود مقادیر بسیار زیاد آب داخل كاغذ ترانسفورماتور می باشد كه با جدا نمودن آب روغن دوباره جایگزین آن می شود.
● روشهای ***** نمودن
الف) روشهای Off-line
از زمانهای دور برای بهبود کیفیت عایقی روغن ترانسفورماتورهای قدرت از روشهای *****اسیون هنگامی که ترانسفورماتور خاموش بوده است استفاده می کردند. در این روش هنگامی که ترانسفورماتور خاموش می باشد به مدت چند شبانه روز به صورت پیوسته روغن را داخل ترانسفورماتور چرخانده و آنرا در بیرون تحت *****اسیون و خلاء به منظور جدا نمودن ذرات معلق و آب محلول قرار می دادند.
این روش دارای معایب فراوانی است از جمله لزوم داغ نمودن روغن ترانسفورماتور و همچنین لزوم خاموش نمودن ترانسفورماتور را می توان نام برد.
ب) روشهای نوین – روشهای در حین کار
برای جدا نمودن آب به صورت بهینه، لازم است كه از *****های در حین كار استفاده نمود. مهمترین مزایای *****های (خشك كن) های در حین كار خشك نمودن بهینه ترانسفورماتور در طول زمان و همچنین عدم لزوم خاموشی ترانسفورماتور را می توان عنوان نمود. اصول عملکرد این *****ها مانند شکل زیر است که در آن روغن از مخزن تحت فشار خارج شده و در مسیر آن یک ***** فیزیکی قرار می گیرد. در اینجا ذرات معلق ***** شده و تحت تاثیر خلاء آب محلول در آن گرفته می شود. روغن ***** شده به وسیله پمپ به ترانسفورماتور برگردانده می شود. این چرخه با دبی پایین در حدود ۲۵۰ لیتر در ساعت به صورت پیوسته از چند ماه تا چند سال با توجه به وضعیت ترانسفورماتور صورت می گیرد.
● مزایای خشك كردن On-Line روغن و كاغذ عایقی ترانسفورماتورهای قدرت با استفاده ازدستگاه V۳۰
▪ رطوبت زدائی از روغن ترانسفورماتور بصورت On-Line
▪ افزایش ولتاژ شکست روغن عایقی
▪ رطوبت زدائی از کاغذ عایقی ترانسفورماتور
▪ کاهش میزان ذرات معلق داخل روغن ترانس
▪ کاهش میزان ضریب تلفات عایقی روغن
▪ کاهش میزان اسیدیته روغن
▪ افزایش قابلیت بارگیری ترانسفورماتور
▪ افزایش عمر باقیمانده ترانسفورماتور
▪ عملکرد مطمئن و عدم تأثیر سو بر بهره برداری عادی از ترانسفورماتور
▪ گاززدائی از روغن ترانسفورماتور با استفاده از روش De-Gassing
▪ اعلام آلارم و خروج ترانسفورماتور از مدار در صورت تشکیل مقدار زیاد گاز
(قابل توجه دوستان در قسمتهائي كه بصورت***** مشخص شده منظور كلمه ف ي ل ت ر ميباشد)

[تاري]

مقدمه ای بر کلیدهای اتوماتیک فشار ضعیف :

بمنظور حفاظت تأسیسات روشنائی، برق صنعتی، سیم و کابل و ماشین آلات در برابر اضافه بار و جریان اتصال کوتاه از فیوز، کلید- فیوز و کلیدهای اتوماتیک استفاده میگردد. لیکن به لحاظ اینکه اولا فیوزها همیشه نمی توانند عمل حفاظت موضعی و سلکتیو را در انواع مختلف شبکه ها بطور کامل و بدون خطا انجام دهند و در ثانی بعلت اینکه در شبکه سه فاز در موقع ازدیاد جریان اغلب قطع سه فاز بطور همزمان لازم و ضروری است لذا نمی توان همیشه از فیوز و کلید- فیوز استفاده کرد. در ضمن در بعضی از شبکه های توزیع می بایست به محض برگشت جریان (ولتاژ) یا افت بیش از حد مجاز ولتاژ، مدار بطور خودکار قطع و آلارمهای لازم ایجاد گردد. همچنین در بعضی موارد ورود اتوماتیک یا دستی ژنراتور اضطراری یا ترانسفورماتور در شبکه توزیع جهت تداوم کار شبکه یا انجام تعمیرات دوره ای شبکه اجتناب ناپذیر می باشد. در چنین حالاتی فقط از کلید اتوماتیک می توان استفاده کرد.
کلیدهای اتوماتیک علاوه بر موارد فوق نسبت به فیوزها و کلید- فیوزها دارای مزایای زیر می باشند :

کلید خودکار پس از قطع مدار در اثر جریان زیاد و یا هر عامل دیگری بلافاصله مجددا آماده بهره برداری می باشد.

با کمک کنتاکتهای فرعی که در آن تعبیه شده می توان وضعیت کلید را در هر حالت (قطع، وصل یا وقوع خطا) توسط سیگنال تعیین و در اطاق فرمان منعکس کرد.

ساختمان این کلیدها بگونه ای است که اگر کلید را بر روی یک مدار اتصال کوتاه شده ببندیم، در ضمن عمل بسته شدن، رله اضافه جریان کلید بسرعت وارد عمل شده و مدار را قطع می کند.



- کليدهای فشار ضعيف :

از انواع کليدهای فشار ضعيف می توان به کلیدهای زیراشاره کرد:

- کلیدهای اتوماتیک کمپکت(Moulded case circuit breaker:M.C.C.B)

- کلیدهای اتوماتیک هوایی(Air circuit breaker:A.C.B)

- کلیدهای مینیاتوری(Miniature circuit breaker:MCB)

- کلیدهای حافظ موتور(Motor protection circuit breaker:M.P.C.B)

- کلیدهای محافظ جان(Residual current circuit breaker:R.C.C.B )



-کلید اتوماتیک و کلید غیر اتوماتیک:ابتدا لازم است بدانیم کلیدهای اتوماتیک با کلیدهای غیر اتوماتیک چه فرقی دارند،کلیدهای اتوماتیک به کلیدهایی گفته میشود که دارای رله هستند و هر کدام برای کاربردهای مخصوصی مورد استفاده قرار میگیرد بطور مثال کلیدهای اتوماتیک هوایی دارای رله های بسیار هوشمندی هستند واین رله ها از نوع رله های الکترونیکی هستند،اما کلیدهای غیر اتوماتیک کلیدهایی هستند که صرفا"برای قطع و وصل مورد استفاده قرار میگیرد و فاقدرله میباشند بطور مثال کنتاکتور یک تجهیز غیر اتوماتیک است که برای قطع و وصل های گوناگون با کاربردهای مختلف یک مشخصه ای دارد مثلا"کنتاکتور AC3 برای بارهای القایی است.

*بیشترین توسعه ای که روی کلیدهای فشار ضعیف انجام میدهند رویcurrent limiting است که هر چه این خاصیت بیشتر شود کلید گرانتر میشود.این خاصیت مستقیما"به زمان قطع کلید بستگی دارد.

*معمولأ در کاتالوگ کليدهای فشار ضعيف دو مشخصه فنی به نامهای Icu و Ics مشخص شده اند که دانستن مفهوم آنها در انتخاب کليد مهم است.

: Icu جريان اتصال کوتاهی که کليد تنها يکبار بدون انکه آسيبی ببيند قادر به قطع آن می باشد و برای دفعات بعدی نياز به تعمير و سرويس و يا تعويض دارد.

: Icsجريان اتصال کوتاهی که کليد به دفعات قادر به قطع آن می باشد بدون اينکه آسيبی ببيند و يا نياز به تعمير و يا تعويض پيدا کند.

بحث اتصال کوتاه در استاندارد IEC60974-2 دارای دو Category میباشد:

Category 1 :در این نوع، کلیدها بدون رنج اتصال کوتاه هستند و به ازای اتصال کوتاه لازم است مورد بازبینی قرار گیرند.

Category2:در این نوع، کلیدها یک مدت زمان کوتاه برای تحمل جریان اتصال کوتاه دارند و این قضیه به Current Limiting وسیله بستگی دارد.

در نوع دوم حفاظت و سلامت تجهیزات بهتر از نوع اول است.



- کليدهای اتوماتيک کمپکت(( Molded Case CircuitBreaker (MCCB) :

Iu جریان دایم ، نرم این کلیدها از160A تا 1600A است اما اين کليدها حداکثر تا 3200A ساخته می شوند. فريم اين کليدها با افزايش جريان نامی آنها بزرگ می شود. بطور مثال کليدهای کمپکت ساخت شرکتABB،تیپ Isomax ان از 125A تا 3200A ساخته میشود.



- کليدهاي هوايي : ((Air CircuitBreaker(ACB):

اين کليدها از انواع ديگری از کليدهای اتوماتيک فشار ضعيف هستند که در آن آمپراژ بالا مورد استفاده قرارمی گيرند. حد بالای جريانی اين کليدها تا 6300A می باشد.Iu جریان دایم ، نرم این کلیدها از630A تا 16300A است مورد مصرف اين کليدها عمدتأ در ورودی تابلوها

می باشد که هم جريان بالايي دارد و هم برقراری Selectivity کامل بين کليدهای ورودی و کليدهای خروجی که معمولأ از نوع کمپکت می باشند ضروری است.

کليدهای هوايي دارای رله هايي که در داخل خود کليد جاسازی شده اند(Built-in) می باشد. ويژگی اين رله ها خاصيت تاخيری يا Time Delay آنهاست که عنصر اصلی در تامين Selectivity از طريق صدور فرمان قطع با تاخير می باشند. (Selectivity همان پديده تقدم قطع در خروجيها نسبت به ورودی هاست. به اين معنی که اگر خطايي در يک فيدر خروجی رخ داد، ابتدا کليد خروجی قطع شود و تنها در صورت تداوم خطا روی مدار و عمل نکردن کليد خروجی، کليد ورودی با تاخير کل تابلو را بی برق می کند. اهميت اين موضوع در اين است که در صورت وقوع خطا در يکی از خروجيها کل تابلو بی برق نشود.)

يادآوری : استفاده از کليدهای کمپکت در هر دو مدار خروجی و ورودی در تابلو حتی اگر کليد ورودی دو سايژ بالاتر از بالاترين سايز کليد در خروجيها انتخاب شود، تنها در محدوده کوچکی از جريان اتصال کوتاه، Selectivity را تامين می کند و به هر حال Selectivity کامل بدست نمی دهد.

- کليدهای مينياتوری((Miniature Circuit Breaker (MCB) :

از انواع کليدهای فشار ضعيف که معمولأ در جريانهای پايين و در تابلوهای روشنايي وتاابلوهای توزيع با توان کم و يا جهت حفاظت مدارات کنترل و فرمان تجهيزات و تاسيسات برقی مورد استفاده قرار می گيرد. جريان قطع اتصال کوتاه اين کليدها معمولأ چندان بالا نيست.حداکثر جریان مورد استفاده با کلید مینیاتوری 100A است و همینطور جریان قطع اتصال کوتاه این کلیدها بصورت نرم 10KA و حداکثر 25KA است.این کلیدها دارای دو نوع کاربرد صنعتیIEC60947 وکاربرد مسکونیIEC60898 هستند.



- کليدهای حافظ موتور((Motor Protection CircuitBreaker (MPCB) :

همانگونه که از اسم این کلیدها معلوم است این کلیدها برای حفاظت موتورها بسیار کاربرد دارند،این کلیدها معمولا" تا100A و 100KA ساخته میشوند و برای موتورهای تا 55KW مناسب هستند.این کلیدها حفاظت به دو نوع تقسیم میشوند.

کليدهای حافظ جان((Residual current CircuitBreaker(RCCB):

یکی از عوامل اصلی در بروز خسارات مالی ، صدمات و تلفات جانی به ویژه در منازل مسکونی ، مراکز اداری ، تجاری و مجتمع های صنعتی عدم رعایت مسائل ایمنی در استفاده از انرژی برق میباشد . بمنظور حفاظت از جان افراد در مقابل خطر برق گرفتگی و جلوگیری از خطرات جریان نشتی از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ( محافظ جان ) استفاده می شود . این کلیدها که براساس حساسیت خود به دو نوع خانگی و صنعتی تقسیم می شوند ، علاوه بر حفاظت افراد در مقابل تماس مستقیم و یا غیر مستقیم برق ، با جلوگیری از نشتی جریان در حفاظت دستگاه ها و تجهیزات صنعتی نیز موثر می باشند . براین اساس در صورتی که حساسیت کلیدها تا 30 میلی آمپر باشد این کلید به عنوان حفاظت از جان و در صورتی که حساسیت آن بیشتر از 30 میلی آمپر باشد به عنوان حفاظت از تجهیزات صنعتی بکار می رود .

اساس کار کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ، مقایسه جریان ورودی با جریان خروجی کلید می باشد به طوری که اگر جریان نشتی در مداری که کلید در آن واقع شده است بیشتر از حساسیت کلید باشد کلید عمل کرده و جریان ورودی و در نتیجه مدار را قطع می نماید .

از مزایای دیگر استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی جلوگیری از بروز آتش سوزی در اثر وجود جریان نشتی می باشد . باتوجه به اینکه یم جریان 5/0 آمپری می توان باعث بروز آتش سوزی شود ، کلید حفاظت از خط برق گرفتگی با تشخیص جریان نشتی و قطع جریان ورودی ، مانع از بروز آتش سوزی می شود . همچنین از آنجا که در صورت وجود جریان نشتی در بدنه وسائل برقی و یا سیستم سیم کشی ساختمان ، این جریان به مرور زمان یاد می شود و احتمال سوختن وسایل برقی و سیستم سیم کشی ساختمان را به وجود می آورد لذا استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ، با توجه به کاهش میزان هدر رفتن انرژی الکتریکی و برق مصرفی . صرفه جوئی اقتصادی و حفظ ثروتهای ملی را نیز در بر خواهد داشت .

- مشخصات کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ( جریان نشتی ) :

- دمای کاری کلیدها جهت قطع جریان نشتی متناوب از 25- تا 40- درجه سیلسیوس و با قدرت اتصال کوتاه 6 تا 25 کیلو آمپر می باشد .

- جهت حفاظت کـلـیـدهـا و مـدار مصرفی در مـقـابـل اتصال کوتاه و اضافه بار بایستی فیوز پشتیبان (Back-Up Fuse) با توجه به جریان نامی کلید و مشخصات ارائه شده در کاتالوگ نصب گردد .

-کلیدها با جریان نامی 125-16 آمپر تولید می شوند .

-کلیدها جهت استفاده مشترکین تکفاز ( خـانـگی ) بـه صورت دو پـل ( فـاز + نـول ) و مشترکین سه فـاز ( صنعتی ) به صورت چهار پل ، که می تواند همراه با نول و یا بدون نول ( در سیستم های سه سیمه ) بکار رود .

-میزان جریان قطع خودکار کلیدها ( حساسیت ) از 10 میلی آمپر تا 5/1 آمپر ، و مدت زمان قطع حداکثر 200 میلی ثانیه است .

-باتوجه به موقعیت نصب ، سیم های ورودی و خروجی می توانند از بالا و یا پائین به کلید متصل شوند که این امر در کارکرد کلید اثری نخواهد داشت .

- درجه حفاظت کلیدها برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی برابر با IP 40 می باشد.

- کلید عملیات نصب و رفع نقص بایستی توسط فرد متخصص انجام شود .

-ترمینال های ورودی و خروجی کلیدها باتوجه به آمپر کلید برای بالاترین قطر کابل یا سیم در نظر گرفته شده و از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت .

- همراه با کلید امکان استفاده از کنتاکت کمکی نیز وجود دارد .

[GolBarg]

مرسی تاری جان بابت تاپیک خوبت و از همه مهمتر اینکه پست هاتو ویرایش کردی و لینک هاشونو بر داشتی.
یه دنیا تشکر.
حالا درسته رشته من هم کامپیوتر بوده ولی درسهایی مثل مدار الکتریکی و الکترونیکی داشتیم یه چیزایی مثل باطری و سیم حالیمون میشه

[تاري]

خواهش ميكنم بابا ما كه چيزي نگفتيم
البته خوب برق خيلي سر تره ولي خوب بايد گفت رشته شما هم بدك نيست (ا اا تاري چي داري ميگي مگه ميخواي اتيشت بزنن) البته شوخي كردم مرسي بابت راهنمائيها و تذكراتتون ما كلا سر تا پا جنبه انتقاد پذيري داريم
مرسي

[تاري]

مهندسی برق

مهندسی برق دانش تحلیل و بررسی ریاضی پدیده‌هایی فیزیکی است که به نحوی به بارهای الکتریکی و حرکت و آثار آن‌ها (از قبیل جریان الکتریکی، پتانسیل الکتریکی، میدان الکتریکی، میدان مغناطیسی، موج الکترومغناطیسی، نیروی الکتریکی، نیروی مغناطیسی) مربوط می‌شوند.
این رشته در دانشگاه‌های ایران به پنج گرایش تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:

• مهندسی مخابرات
• مهندسی کنترل
• مهندسی الکترونیک
• مهندسی قدرت
• مهندسی پزشکی، بیوالکتریک

به تازگی دانشگاه صنعتی شریف گرایش سیستم‌های دیجیتال را به ۵ گرایش فوق اضافه کرده‌است و در این دانشگاه مهندسی برق در مقطع کارشناسی در ۶ گرایش تدریس می‌شود.
همچنین در دانشگاه صنعت آب و برق گرایش شبکه‌های انتقال و توزیع تدریس می‌شود که این گرایش تخصصی مخلوطی از گرایش قدرت و مباحث مربوط به شبکه سراسری برق و مدیریت توزیع و مصرف می‌باشد.
در ایران مهندسی قدرت نسبت به بقیه بازار کار بهتری دارد و بیشتر شرکت‌ها این مهندسی را بیشتر اعلام نیاز می‌نمایند. در برخی از دانشگاه‌های کشورهای اروپایی و آمریکا، دانشکدهٔ کامپیوتر هم جزیی از دانشکدهٔ برق می‌باشد.
فهرست مندرجات

[نهفتن]

• ۱ گرایش‌های مقطع کارشناسی در ایران
• ۲ دروس پایه و مشترک
  • ۲.۱ گرایش الکترونیک
  • ۲.۲ گرایش مخابرات
  • ۲.۳ گرایش کنترل
  • ۲.۴ گرایش قدرت
• ۳ آینده شغلی، بازار کار، درآمد
• ۴ وضعیت تحصیل در مقاطع بالاتر از کارشناسی
• ۵ پیوند به بیرون
• ۶ منابع

گرایش‌های مقطع کارشناسی در ایران

رشته مهندسی برق در مقطع کارشناسی دارای ۴ گرایش الکترونیک، مخابرات، کنترل و قدرت است. البته گرایش‌های فوق در مقطع لیسانس تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و هر گرایش با گرایش دیگر تنها در ۴۰ واحد یا کمتر متفاوت است. و حتی تعدادی از فارغ التحصیلان مهندسی برق در بازار کار جذب گرایش‌های دیگر این رشته می‌شوند.
دروس پایه و مشترک

از جملهٔ دروس مشترک میان تمامی گرایش‌های مهندسی برق موارد زیر را می‌توان ذکر کرد:

• فیزیک الکتریسیته
• مدارهای الکتریکی ۱ و ۲
• الکترونیک ۱و ۲
• الکترومغناطیس
• ماشین‌های الکتریکی ۱
• بررسی سیستم‌های قدرت ۱
• اندازه‌گیری الکتریکی
• مدارهای منطقی

گرایش الکترونیک

مدارهای پیچیده الکترونیکی


الکترونیک علمی است که به بررسی حرکت الکترون در خلاء در مواد رسانا و یا نیمه رسانا و اثرات و کاربردهای آن می‌پردازد. با توجه به این تعریف، مهندس الکترونیک در زمینه ساخت قطعات الکترونیک و کاربرد آن در مدارها، فعالیت می‌کند.
به عبارت دیگر، زمینه فعالیت مهندسی الکترونیک را می‌توان به دو شاخه اصلی «ساخت قطعات و کاربرد مداری قطعه» و «طراحی مدارهای الکتریکی» تقسیم کرد.
تکنیک پالس، الکترونیک ۳، میکروپروسسور، معماری کامپیوتر، مدارهای مخابراتی، فیزیک مدرن و فیزیک الکترونیک از جمله دروس اصلی گرایش الکترونیک محسوب می‌شوند.
گرایش مخابرات

يك رادار مخابراتی


هدف از مخابرات ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه‌ای به نقطه دیگر است که این اطلاعات می‌تواند صوت، تصویر یا داده‌های کامپیوتری باشد.
مخابرات، گرایشی از مهندسی برق است که در حوزه ارسال و دریافت اطلاعات از روش‌های موجی و مخابراتی فعالیت می‌کند. گرایش مخابرات با ارائه نظریه‌ها و مبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند کاربر، انجام عملی فرایندها را به طور بهینه ممکن می‌سازد.
مخابرات از دو مبحث عمده یعنی میدان و سیستم تشکیل می‌شود.
در مبحث میدان، مهندسان با مفاهیم میدان‌های مغناطیسی، امواج، ماکروویو، آنتن و غیره آشنا می‌شوند تا بتوانند مناسبترین وسیله را برای انتقال موجی از نقطه‌ای به نقطه دیگر پیدا کنند.
در مبحث سیستم، نیز مهندسان با طراحی فلیترهای مختلف که می‌توانند امواج مزاحم شامل صوت یا پارازیت را از امواج اصلی تشخیص و آنها را حذف کرده و تنها امواج اصلی را از آنتن دریافت کنند به فعالیت می‌پردازند.
مخابرات ۲، میدان و امواج، الکترونیک ۳، مدارهای مخابراتی، آنتن‌ها و انتشار امواج، مایکروویو، اصول میکروکامپیوتر از جمله دروس اصلی گرایش مخابرات محسوب می‌شوند.


گرایش کنترل

مهندسی كنترل و هدایت موشك‌ها


اگر بخواهیم یک تعریف کلی از کنترل ارائه دهیم، می‌توانیم بگوییم که هدف این علم، کنترل متغیرهای اساسی سیستم (که متغیرهای خروجی می‌تواند تنها بخشی از این متغیرها باشد) بر مبنای برخی ملاکهای مطلوب می‌باشد. این ملاکها می‌تواند شامل سرعت، زمان، مصرف سوخت و... باشد. به عنوان یک مثال ساده می‌توان کنترل زمان اوج گیری یک هواپیمای جنگنده را در نظر گرفت. زاویه پره‌ها، میزان سوخت تزریقی و سایر متغیرهای تاثیرگذار بایستی با روشهای ریاضی محاسبه شده تا بتوان به خوبی این زمان را کاهش داد.
کنترل، در پیشرفت علوم دیگر نقش ارزنده‌ای را ایفا می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت مهندسی کنترل حلقه اتصال میان مهندسی برق و رشته‌های دیگر می‌باشد. علاوه بر نقش کلیدی در فضاپیماها و هدایت موشک‌ها و هواپیماها، به صورت بخش اصلی و مهمی از فرآیندهای صنعتی و تولیدی نیز درآمده‌است.
به کمک این علم می‌توان به عملکرد بهینه سیستم‌های پویا، بهبود کیفیت و ارزان‌تر شدن فرآورده‌های تولیدی، گسترش میزان تولید، ماشینی کردن بسیاری از عملیات تکراری و خسته‌کننده دستی و نظایر آن دست یافت. هدف سیستم کنترل عبارت است از کنترل خروجی‌ها به روش معین به کمک ورودی‌ها از طریق اجزای سیستم کنترل که می‌تواند شامل اجزای الکتریکی، مکانیکی و شیمیایی به تناسب نوع سیستم کنترل باشد.
یکی از مفاهیم پرکاربرد در این رشته مفهوم پسخورد (فیدبک) می‌باشد. پسخورد در واقع اندازه گیری متغیرهای خروجی و استفاده از این متغیرهای اندازه گیری شده در اعمال ورودی به سیستم می‌باشد. با استفاده از سیستمهای دارای پسخورد می‌توان بسیاری از فرآیندهای صنعتی را به صورت خودکار کنترل کرد. اتوماسیون صنعتی بخشی از رشته کنترل می‌باشد که بر پایه سیستمهای فیدبکدار توانسته‌است صنعت مدرنی را پایه گذاری کند.
گفتنی است که گرایش کنترل دارای زیر بخش‌های متنوعی مانند کنترل خطی، کنترل غیرخطی، مقاوم، تطبیقی، دیجیتالی، فازی و غیره‌است.
کنترل دیجیتال و کنترل غیرخطی، کنترل مدرن، کنترل صنعتی، ابزار دقیق، اصول میکروکامپیوتر، ترمودینامیک، مبانی تحقیق در عملیات و سیستمهای کنترل خطی از دروس اصلی این گرایش مهندسی برق می‌باشند.
گرایش قدرت

خطوط انتقال نیرو (فشار قوی)


هدف اصلی مهندسی قدرت تولید برق در نیروگاه‌ها، انتقال نیرو از طریق خطوط انتقال و توزیع آن در شبکه‌های شهری و روستایی و در نهایت توزیع آن برای مصارف خانگی و کارخانجات است. بنابراین یک مهندس قدرت باید به روش‌های مختلف تولید برق، خطوط انتقال نیرو و سیستم‌های توزیع آشنا باشد.
این گرایش خود به چندین زیرگرایش تقسیم می‌شود.
در مبحث انتقال و توزیع، روش‌های مختلف انتقال برق اعم از کابل‌های هوایی و زیرزمینی، اصول مهندسی فشار قوی و حفظت از سیستم‌های برقی و همچنین مدیریت شبکه و توزیع بهینه را مطالعه می‌کنند.
در مبحث حفاظت نیز انواع وسایل و تجهیزات حفاظتی که در مراحل مختلف تولید، توزیع، انتقال و مصرف انرژی، انسان‌ها و تاسیسات الکتریکی را در برابر حوادث مختلف محافظت می‌کنند.
یکی دیگر از شاخه‌های قدرت نیز ماشین‌های الکتریکی است که شامل ژنراتورها، ترانسفورماتورها و موتورهای الکتریکی می‌شود که این شاخه از زمینه‌های مهم صنعتی و پژوهشی گرایش قدرت است.
و در آخر سیستم‌های قدرت که به بررسی تجزیه و تحلیل سیستم‌ها می‌پردازد. دانشجویان در این گرایش با انواع نیروگاه‌های آبی، گازی، سیکل ترکیبی و... آشنا می‌شوند.
ماشین‌های الکتریکی ۲، بررسی سیستم‌های قدرت ۲، حفاظت سیستم، رله و حفاظت، مهندسی فشار قوی، مهندسی ترانسفورماتور، طراحی و توسعه شبکه و مدیریت توزیع از اصلی‌ترین دروس این گرایش می‌باشند.
آینده شغلی، بازار کار، درآمد

امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ در کشور، فرصت‌های شغلی زیادی برای مهندسین برق فراهم شده‌است و اگر می‌بینیم که با این وجود بعضی از فارغ التحصیلان این رشته بیکار هستند، به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می‌گردند و یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی‌های لازم، تنها واحدهای درسی خود را گذرانده‌اند.
همچنین یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه‌ای نباشد بلکه به یاری آگاهی‌های خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم‌ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده‌اند."
دکتر کمره‌ای نیز در این زمینه می‌گوید:
«اگر یک فارغ التحصیل برق دارای توانایی‌های لازم باشد، با مشکل بیکاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند و ما اکنون با کمبود نیروهای کارآمد در این رشته روبرو هستیم.»
یکی از اساتید مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در مورد فرصت‌های شغلی فارغ التحصیلان این رشته می‌گوید:
"طبق نظر کارشناسان و متخصصان انرژی در کشور، با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان کنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشور، سالانه باید حدود ۱۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید کشور افزوده شود که این نیاز به احداث نیروگاه‌های جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص برق و قدرت دارد.
فرصت‌های شغلی یک مهندس کنترل نیز بسیار گسترده‌است چون در هر جا که یک مجموعه عظیمی‌از صنعت مهندسی مثل کارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و... وجود داشته باشد، حضور یک مهندسی کنترل ضروری است. در ایران فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در صنایع نظامی وابسته به وزارت دفاع و یا در صنایع هسته‌ای شروع به کار کنند. شرکتهای خصوصی اتوماسیون صنعتی و ابزار دقیق می‌تواند گزینه دیگری برای شروع به کار باشد.
و بالاخره یک مهندس مخابرات یا الکترونیک می‌تواند جذب وزارتخانه‌های پست و تلگراف و تلفن، صنایع، دفاع و سازمانهای مختلف خصوصی و دولتی شود
وضعیت تحصیل در مقاطع بالاتر از کارشناسی

فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی برق که مدرک خود را در یکی از چهار گرایش الکترونیک، مخابرات، قدرت و کنترل می‌گیرد، می‌تواند در یکی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته‌ای که برق زیر مجموعه‌ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. این رشته به صورت: مهندسی برق- الکترونیک، برق- قدرت، برق- مخابرات (شامل گرایش‌های: میدان، سیستم، موج، رمز، مایکرونوری) برق- کنترل، مهندسی پزشکی (گرایش بیوالکتریک)، مهندسی هسته‌ای (دو گرایش مهندسی راکتور و مهندسی پرتو پزشکی، مهندسی کامپیوتر (معماری کامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیک) است. برای تحصیل در مقطع دکترای تخصصی، می‌توان، در هر یک از زیرشاخه‌های تخصصی‌تر گرایشهای یاد شده میزان مورد نیاز واحدها را اخذ کرد و رساله دکتری را در همان موضوع خاص ارائه داد. مسلم است این زیر شاخه‌ها، گرایشهای تخصصی تر این چهار گرایش است. رشته برق به دلیل کاربردی بودن آن در بسیاری از علوم مهندسی دیگر، برای فارغ التحصیلان امکان تحصیل در بسیاری گرایشها و دانشها را فراهم می‌کند.
پیوند به بیرون

• سایت سازمان علمی دانشجویی مهنسی برق ایران
• منابع و کتابهای اصلی دروس مهندسی برق

منابع

• جزوه آشنایی با دانشگاه صنعت آب و برق منشر شده توسط روابط عمومی دانشگاه
• انجمن فیزیکدانان ایران
• سایت سازمان علمی دانشجویی مهندسی برق ایران

[تاري]

تاثير دكل هاي فشار قوي برق بر بدن انسان



وقتي اسم دكل فشار قوي برق به ميان مي‌آيد نخستين چيزي كه به ذهنم مي‌رسد صداي ويز ويز قدرتمند كابل‌هاي دكل‌هاي برق فشار قوي در حد فاصل تربت‌حيدريه تا قائن است كه براي چند دقيقه به هنگام توقف در كنار جاده متوجه آن شديم.
صدايي كه بي‌شباهت به صداي غرش رعد و برق آسماني نبود. بار ديگري كه اين دكل‌ها توجه مرا به‌خود جلب كرد دكل‌هايي بودند كه از منطقه‌اي مسكوني در منطقه آب و برق مشهد و بر فراز ساختمان‌هايي قديمي و يا در حال ساخت در ارتفاعات اين منطقه مي‌گذشتند.
همچنين هر گاه از روي تپه‌هاي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات به تهران نگاه مي‌كنم شبكه‌اي از دكل‌هاي مذكور قابل رويت است كه از درون شهر و مخصوصا مناطق شمالي مانند شهرك مخابرات، سعادت آباد و شهرك‌پاسارگاد گذشته‌اند و انرژي مورد نياز مردم و صنايع را تامين مي‌كنند. اما آخرين بار كه اين دكل‌ها توجه مرا به‌خود جلب كرد در كرج بود. در بخشي از منطقه محمد آباد كرج سلسله‌اي از اين دكل‌ها از روي ساختمان‌هاي مسكوني عبور كرده و حتي يكي از اين دكل‌ها در محوطه حياط يك ساختمان قرار گرفته است و دور تا دور آن ساختمان‌هايي 2 يا 3 طبقه ساخته شده است.
هميشه اين سؤال در ذهن من بوده كه آيا اين دكل‌ها براي سلامت انسان‌ها ضرر ندارد؟ به عبارت بهتر دكل‌هاي فشار قوي برق در كنار محل زندگي انسان‌ها چه خطراتي را مي‌تواند به‌دنبال داشته باشد؟ تلاش‌هاي مراكز بهداشتي براي بررسي خطرات احتمالي براي كساني كه در حوالي اين دكل‌هاي برق زندگي مي‌كنند و شناسايي اين خطرات وعوارض آن همچنان ادامه دارد.
ميدان‌هاي الكترومغناطيسي برق و خطر سرطان
ميزان تولد سالانه در انگلستان700 هزار نوزاد در سال است. كه از اين تعداد 500 مورد مبتلا به لوسمي هستند. و حدود 1000 مورد سرطان‌هاي ديگر در كودكان(زير 15 سال) گزارش شده است. گزارش AGNIR حاكي از آن است كه هرگونه خطري مرتبط با سرطان خون در كودكان و جوانان و به‌ويژه كساني كه اشعه بالايي نسبت به مقدار متوسط خانگي دريافت كرده‌اند، وجود دارد. اين مقدار متوسط خانگي حدود 0.4 میکروتسلا است.
در انگلستان حدود 0.5 درصد از جمعيت در معرض ميدان الكترو مغناطيسي بيشتر از 0.4 میکروتسلا قرار دارند.هم‌اكنون در UKCCS (مركزمطالعات سرطان كودكان انگليس) مشخص شده است كه اثبات اين امر مشكل است و هيچ‌گونه مدركي دال بر اينكه تشعشعات خانگي EMF در به‌وجود آمدن سرطان در بزرگسالان نقش دارند، وجود ندارد. بررسي مطالعات آزمايشگاهي‌اي كه توسط AGNIR انجام گرفته ارتباط واضح و آشكاري را بين ميدان‌هاي الكترومغناطيسي خانگي و سرطان پيدا نكرده است.
گزارش AGNIR نشان مي‌دهد در بزرگسالاني كه به‌طور شغلي در معرض ميدان مغناطيسي هستند دليل قطعي‌اي در ارتباط بين EMF (ميدان الكترومغناطيسي) و سرطان پيدا نشده است. متوسط ميدان مغناطيسي‌اي كه در هنگام مشاغل خطرناك و تحت ميدان مغناطيسي (مثل پرسنل پست‌هاي فشار قوي و افراد تعميركار خطوط انتقال) مورد تابش قرار مي‌گيرد معمولا در حد 20 يا 30 ميكروتسلا است و به دليل اينكه زمان تحت ميدان بودن طولاني نبوده زياد خطرناك نيست.
رابطه بين ميدان‌هاي مغناطيسي و لوسمي
براي چند سالي خطر ابتلا به سرطان كساني كه در نزديكي خطوط فشار قوي برق زندگي مي‌كردند داراي اهميت بود. مطالعات فراگير در انگليس و جاهاي ديگر جهان روي خطر ابتلاي كودكان به سرطان مثل سرطان خون، انجام شد. اين مطالعات نشان داد كه قرار گرفتن محل زندگي كودكان در نزديكي خطوط فشار قوي خطر ابتلا به سرطان خون را در آنان دو برابر مي‌كند.
اين تحقيقات به هم پيوسته در 9 كشور انجام گرفت (كشورهاي اروپايي، آمريكاي شمالي و نيوزلند). در كل، روي 3247 كودك مبتلا به لوسمي و 400 10 كودك تحت نظر تحقيق انجام گرفت. براي هر كودك، 24 يا 48 ساعت اندازه‌گيري شدت ميدان مغناطيسي در منزل آنان با توجه به سوابق در معرض ميدان مغناطيسي بودنشان به عمل آمد. مركز مطالعات سرطان كودكان انگليس بيشترين تعداد كودكان مبتلا به سرطان خون را در اين آزمايش دخالت داد؛يعني 1073 نفر.
در 3203 كودك مبتلا به لوسمي و 338 10 كودك تحت نظر كه شدت ميدان مغناطيسي در محل سكونت‌شان كمتر از 4/0 ميكرو تسلا بود، افزايش خطري نسبت به مبتلا شدن به لوسمي مشاهده نشد. در 44 كودك مبتلا به لوسمي و 62 كودك تحت نظر كه محل سكونتشان در معرض تشعشع بيشتر از 0.4 ميكرو تسلا بود، خطر ابتلا دو برابر شده بود كه خطر نسبي برابر با 2 مي‌شود. لازم به ذكر است كه شدت ميدان مغناطيسي در عكسبرداري MRI بين 1.5 تا 3 تسلا است.
ميدان‌هاي الكتريكي و مغناطيسي در منزل به عوامل متعددي همچون فاصله از خطوط برق قدرت، تعداد و انواع دستگاه‌هاي الكتريكي داخل منزل، مكان سيم كشي منزل، بستگي دارد. ميدان الكتريكي داخل اكثر منازل از 500V/m وميدان مغناطيسي از 150 µT تجاوز نمي‌كند. كساني كه با كامپيوتر يا وسايل الكتريكي و سيم‌ها سر و كار دارند، ممكن است مقدار زيادي ميدان الكتريكي و مغناطيسي به آنها تابيده شود. مثلا در پست‌هاي فشار قوي ميدان الكتريكي به بيشتر از25kV/m و ميدان مغناطيسي به 2 mTنيز مي‌رسد. جوشكاران در معرض ميدان مغناطيسي حدود130mT هستند. كساني كه با دستگاه‌هاي فتوكپي و دستگاه‌هاي ويدئويي كار مي‌كنند نيز در معرض تابش قرار دارند.
مسلم است كه در معرض ميدان مغناطيسي ELF بودن مي‌تواند بر فيزيولوژي و وضعيت انسان تاثير بگذارد. در آزمايش‌ها مشاهده شده كه ميدانELF بيشتر از 5mT اثرات اندكي بر برخي علائم باليني و فيزيولوژيكي گذاشته است. مثل: تغييرات خوني، ECG (نوار قلبي)، ضربان قلب، فشار خون و دماي بدن. برخي محققان گفته‌اند كه ميدان ELF مي‌تواند ترشح هورمون ملاتونين (هورموني كه به خواب، بلوغ و... مرتبط است) متوقف كند.
دوري از ميدان‌هاي الكتريكي 50/60Hz مي‌تواندبه وسيله حفاظ قرار دادن دور سيم‌هاي برق ساختمان در هنگام سيم كشي انجام شود؛ در محل‌هاي كاري‌اي كه ميدان الكتريكي در آنها زياد است مي‌تواند مفيد باشد. اما راه مقرون به صرفه‌اي براي محافظت در برابر ميدان‌هاي ELF مغناطيسي وجود ندارد.
ميدان‌هاي ELF قوي باعث تداخل الكترومغناطيسي (EMI) در دستگاه‌هاي تنظيم‌كننده ضربان قلب يا باتري‌هاي قلب مي‌شوند. كارمنداني كه با كامپيوتر كار مي‌كنند ممكن است لرزش يا نامطلوب بودن تصوير را در مونيتورشان مشاهده كنند. ميدان مغناطيسي ELF اطراف ترمينال‌هاي ورودي برق و گاهي پاور كامپيوتر بيشتر از 1µT است كه مي‌تواند با تصوير روي صفحه مونيتور تداخل كند. يك راه حل ساده براي اين مشكل تغيير مكان كامپيوتر به جايي ديگر در اتاق است.
كابل‌ها و سرطان
برخي دانشمندان وجود رابطه ميان انواعي از ميدان‌هاي الكترومغناطيسي و سرطان خون در كودكان را تاييد مي‌كنند و اعلام كرده‌اند كابل‌ها و دكل‌هاي برق فشار قوي مي‌توانند عامل سرطان‌هاي خون در كودكان باشند. در مطالعه اخيري كه در اروپا انجام شده است، حدود 29 هزارنفر را كه پيش از 15سالگي به سرطان مبتلا شده‌اند (ازجمله 9700 مورد سرطان خون) با گروه كنترلي كه از لحاظ جنسيت، تاريخ تولد و منطقه تولد با افراد مبتلا به سرطان مشابهت داشته‌اند، مقايسه كرده‌اند.
در اين پژوهش، افراد جامعه نمونه در محدوده يك كيلومتري خطوط برق 275 و 400 كيلوواتي زندگي مي‌كرده‌اند. اين تحقيقات نشان داده است كودكاني كه در محدوده 200 متري خطوط برق زندگي مي‌كنند، امكان ابتلا به سرطان خون در آنها 69 درصد بيش از كودكاني است كه در فاصله بيش از 600 متري خطوط برق زندگي مي‌كنند.
اين گزارش همچنين حاكي است، كودكاني كه در محدوده 200 تا 600 متري خطوط برق زندگي مي‌كنند، نسبت به كودكاني كه در فاصله بيش از 600 متري خطوط برق زندگي مي‌كنند، 23درصد بيشتر در معرض ابتلا به سرطان خون هستند. با وجود اين محققان عقيده دارند هرچند نزديكي به خطوط فشار برق قوي مي‌تواند در ايجاد سرطان خون در كودكان مؤثر باشد، اما اين تاثير، ناچيز و احتمالا تصادفي است.
از سوي ديگر به گزارش بخش فرانسوي سايت msn، دكتر لورن بونتوس، رئيس كميته پزشكي بررسي خطرات احتمالي گفته است كه تا‌كنون هيچ ارتباط علمي براي اثبات بروز بيماري سرطان خون در كساني كه در اين مناطق زندگي مي‌كنند، مشاهده نشده است.
پزشكان هم‌اكنون در حال بررسي روي اين موضوع هستند و اين بررسي براساس نشانه‌هاي موجود صورت مي‌گيرد. به‌طور كلي آنها 2 گروه را مورد آزمايش قرار داده‌اند: گروه اول اشخاصي هستند كه گزارش‌هايي از بروز آسيب و بيماري در آنها نشان داده شده است و گروه دوم اشخاصي كه هنوز گزارشي از آسيب يا بيماري در آنها داده نشده است.
برخي از ساكنان يكي از شهرهاي فرانسه كه در مجاورت اين دكل‌ها زندگي مي‌كنند، شكايت كرده‌اند كه درطول شب خواب‌هاي مغشوش مي‌بينند يا از استرس و حالت‌هاي عصبي كه به آن دچارند، رنج مي‌برند. كسي دليل آن را نمي‌داند ولي اين مشكلات وجود دارند. شهردار اين شهر اعلام كرده است كه تمامي افرادي كه خانه‌شان در كنار يك دكل 400هزار ولتي واقع شده بوده، خانه‌هاي خود را ترك كرده‌اند.براساس يك بررسي پزشكي زندگي در حداقل300 متري يك دكل برق مي‌تواند سالم باشد و عوارض خاصي براي افراد نخواهد داشت.
بررسي كه روي 2868 نفر از ساكنيني كه در 300 متري اين دكل‌ها زندگي مي‌كردند و 976 نفري كه در اين منطقه ساكن نشده‌اند نشان مي‌دهد كه 15.8 درصد از ساكنيني كه در فاصله كمتر از 300 متر زندگي مي‌كردند در وضعيت بسيار عصبي هستند و 7.9 درصد از افراد نيز كه در همين منطقه قرار دارند، مشكل خاصي را نداشته اند.
نتايج اين بررسي به مجلس فرانسه اعلام شده است و سؤالي كه هم‌اكنون مطرح است اين است كه بايد اين وضع را تحمل كرد و بيمار باقي ماند يا بايد براي دور كردن محل زندگي افراد از اين دكل‌ها چاره‌اي انديشيد؟
نكات ايمني
اگر از بحث‌هاي مرغ و تخم مرغي مرتبط با اين موضوع كه اول ساختمان‌سازي‌ شده و بعد نصب دكل‌ها صورت گرفته يا برعكس؟ بگذريم، جهت حفظ ايمني كساني كه منازلشان به هر دليلي در مجاورت خطوط انتقال نيرو است رعايت نكات ايمني زير ضروري است:
1) دكل فشار قوي نگه دارنده تعدادي سيم حامل جريان با ولتاژ بسيار بالاست كه حتي نزديك شدن به آن مي‌تواند براي انسان مضر باشد، لذا تحت هيچ شرايطي به دكل‌ها نزديك نشويد.
2) به هيچ عنوان اتومبيل‌تان را زير خطوط فشار قوي پارك نكنيد. احتمال پاره شدن سيم دكل هرچند بسيار پايين است اما محال نيست.
3) درصورتي كه در اتومبيل بوديد و سيم فشارقوي روي اتومبيل شما افتاد به هيچ عنوان از اتومبيل پياده نشويد چون به محض پياده شدن پودر مي‌شويد. محفظه اتومبيل مانند يك قفس فاراده عمل خواهد كرد و شما در امان خواهيد بود وسريعا با 121 تماس بگيريد تا نيروهاي امدادي به كمك شما بيايند.
4) مراقب باشيد تا فرزندانتان به هيچ عنوان به دكل‌ها نزديك نشوند و از آن بالا نروند به غيراز خطر برق گرفتگي خطر سقوط نيز آنها را تهديد خواهد كرد.
5) در هنگامي كه هوا باراني است يا رطوبت هوا بالاست پديده كرونا در اطراف سيم‌هاي حامل جريان بيشتر مي‌شود. اين پديده ( شما آن را بيشتر با صداي وز وز مي شناسيد ) به هيچ عنوان خطرناك نيست لذا نگران نباشيد. از كاشتن درخت، گياه و گل زير خطوط فشارقوي جداً بپرهيزيد. گياهان زير چنين خطوطي رشد مناسبي نخواهند داشت ( به جز درختان ) و درختان نيز بعدها در اثر رشد مي‌توانند براي خط ايجاد مزاحمت كنند.

[تاري]

لاين تراپ يا تله موج : امروزه يكي از اجزاي اصلي در هر پست فشار قوي سيستم ارتباطي PLC است .از اين وسيله براي ارتباط صوتي ( بيشتر ) استفاده میشود و در كاري حساس تر جهت انتقال داده هاي هر پست و سيستم هاي حفاظتي نيز استفاده مينمايند . خطوط فشار قوي بعنوان سيم هاي ارتباطي بين دو نقطه در ارتباط ها نقش دارند ، براي در خدمت گرفتن از اين كابلهاي ولتاژ بالا و فركانس 50 هرتز برق ( در ايران) احتياج به لوازمي است كه بتواند اطلاعات و صوت و تصوير را با فركانسي مشخص ( عموما بين 300 تا 2000 هرتز ) بروي سيستم انتقال انرژي منتقل نمايد . اين وسيله بطور عموم به تله موج شناخته ميشود كه شامل اجزايي است و تنظيمات خاص خود در ولتاژ هاي مختلف را دارد كه در اين مقوله با اين تجهيز بيشتر آشنا ميشويم.
تله كوج از اجزايي تشكيل شده است كه به مهمترين آنها مي پردازيم :
الف ) كويل اصلي :
عموماً به شكل استوانه اي است و شامل اندوكتانس اصلي مدار ( حد اكثر تا 2 ميلي هانري ) لاين تراپ ( تله موج ) مي باشد. جنس آن عموما از آلومينيوم سبك است و بطور سري با سيستم انتقال انرژي از يك طرف و با ترانس ولتاژ خازني ( بعنوان خازن كوپلاژ ) از طرف ديگر ارتباط دارد .اين كويل تحمل بالايي دارد بطوريكه در برابر جريانات اتصال كوتاه و رعد و برق تحمل پذيري بالايي دارد و هادي هاي آن مستقيم توسط جريانات هوا خنك ميشوند ( بدين جهت بين هر دور از كويل يك فاصله هوايي كوچك در نظر گرفته ميشود) . كويل را در برابر نفوذ پرندگان توسط سيم هاي توري در دو سر كويل محافظت مي نمايند. بسته به طراحي ، كويل بصورت آويزان و يا بروي ترانس ولتاژ نصب ميشود ( چه بصورت ايستاده و يا خوابيده ).
ب ) برقگير :
كار برقگير مشخص است ، جهت زمين كردن اضافه ولتاژ ها در داخل كويل اين برقگير نصب ميشود . البته در دوسر كويل هم جهت جلوگيري از كرونا ميتوان حلقه هاي محدود كننده تعبيه شود .
ج ) واحد تنظيم كننده ( Tuning Unit ) :
واحد تنظيم كننده در محفظه اي عايق و بصورت موازي با كويل اصلي به شكلي قابل انعطاف در داخل استوانه ( كويل ) قرار دارد . كار اين دستگاه تطبيق امپدانس است كه در كارخانه سازنده با توجه به سفارش مشتري تنظيم ميشود و در هنگام نصب تغييري در آن نميتوان ايجاد نمود (واحد تنظيم كننده را ميتوان براي چند باند فركانسي تنظيم نمود) .
هنگام كار بروي واحد تنظيم كننده بايد آنرا حتماً اتصال كوتاه نمود چون بعلت ميدانهاي الكتريكي ممكن است تا ولتاژهاي بسيار بالايي شارژ شود و براي مدت زماني ميتواند باقي بماند .

خازن کوپلاژ- Coupling Capacitor(CC)
خازن کوپلاژيا خازن مبدل ولتاژ Capacitor Voltage Transformer(CVT)از تعدادي خازن سري تشکيل شده است که دستگاه PLC را از ولتاژ فشار قوي ايزوله مي نمايد. اين قسمت رابط بين خط فشار قوي و Coupling Devices مي باشد، و اصلي ترين قسمت وسايل کوپلاژ ميباشد. ظرفيت اين خازن بين 1000Pf تا 10000 pf مي باشد که به همراه تله موج به عنوان يک ***** بالا گذر عمل مي نمايد.
Coupling Device (CD)- دستگاه کوپلاژ
CD يا Line Matching Unit (LMU) بين نقطه ولتاژ پايين خازن کوپلاژ و دستگاه قراردارد واز قسمتهاي زير تشکيل شده است:
Drain coil _کويل نشتي
Surge arrester_برق گير اوليه
_سوئيچ اتصال به زمين
Matching transformer_ترانسفور ماتور تطبيق امپدانس
Tuning devices_وسيله تنظيم
Surge arrester_برق گير ثانويه
Matching transformer - ترانسفور ماتور تطبيق
اين ترانسفورماتور ضمن جداسازي اوليه و ثانويه دستگاه کوپلاژ، براي تطبيق امپدانس خط فشار قوي با دستگاه PLC بکار مي رود.
کوپلاژ فاز به زمين
در اين روش PLC بين يک فاز وزمين قرار مي گيرد، در نتيجه يک خازن کوپلاژ(CC) يک تله موج و يک دستگاه کوپلاژ مورد نياز است در بيشتر موارد از اين سيستم استفاده ميشود ، بنابراين داراي هزينه کم ولي معايب زير است:
_ضريب اطمينان آن به لحاظ اينکه روي يک فاز قرار گرفته کم است.
_ميزان تضعيف نويز آن در مقابل ساير روشها زياد است.
از آنجا كه معمولاً در پستهاي فشار قوي از ترانسفورماتور ولتاژ خازني جهت اندازه‌گيري ولتاژ استفاده مي‌شود، مي‌توان از خازن همين ترانسها نيز جهت كوپلينگ استفاه كرد. در هنگام استفاده از ترانسفورماتور ولتاژ خازني به جاي خازن كوپلينگ لازم است به دو نكته زير توجه شود ترانسفورماتورهاي ولتاژ خازني داراي دو ترمينال خروجي ولتاژ متوسط و ولتاژ پائين هستند. جهت اتصال به واحد تطبيق امپدانس بايستي از ترمينال ولتاژ پائين استفاه شود.
ظرفيت خازني ديده شده توسط واحد تطبيق امپدانس، اتصال سري دو خازن C1 و C2 است كه مقدار آن خواهد بود. (C1 ظرفيت خازني بين ترمينال ولتاژ متوسط و فشار قوي و C2 ظرفيت خازني بين ترمينال ولتاژ متوسط و ولتاژ پائين است).
دستگاه فرستنده – گيرنده PLC :
اين وسيله وظيفه ارسال و دريافت سيگنالهاي مخابراتي را بعهده دارد. محدوده فركانس مورد استفاده در سيستمهاي PLC بين 30 تا 500 كيلوهرتز قرار دارد. حد بالاتر از 500 كيلوهرتز به علت وجود نويز زياد در اين محدوده فركانسي در شبكه‌هاي قدرت و حد پائين‌تر از 30 كيلوهرتز به دلايل اقتصادي انتخاب نمي‌شوند. سيگنالهاي مختلف صحبت، اطلاعات و ... در يك باند فركانس به پهناي 5/2 يا 4 كيلوهرتز چيده شده و سپس به فركانس مطلوب در محدوده 30 الي 500 كيلوهرتز مدوله مي‌شوند. در مرحله بعد اين اطلاعات از طريق كابل ارتباطي، وسيله كوپلاژ، خازن كوپلاژ و خط انتقال قدرت به سمت ديگر خط ارسال مي‌گردند. در مقصد عمل عكس انجام شده و پس از دمدولاسيون، هر بخش اطلاعاتي به واحد مربوطه هدايت مي‌شود. براي ارسال و دريافت همزمان به دو باند فركانس 5/2 يا 4 كيلوهرتزي نيازمنديم. اين باندها ممكن است از نظر فركانس در مجاورت هم قرار گرفته و يا با يك فاصله نسبت به هم مدوله شوند.
بنابراين براي هر كانال ارتباطي مركب از يك باند فركانس براي ارسال اطلاعات و يك باند ديگر براي دريافت آنها حداقل به پهناي باندي در حدود 8 كيلوهرتز نياز داريم (با اين فرض كه باندهاي ارسال و دريافت 4 كيلوهرتزي بوده و در مجاورت هم باشند). براي استفاده بهتر از خط انتقال انرژي مي‌توان از تعداد كانالهاي بيشتري استفاده نمود. تعداد اين كانالها بستگي به نياز پست فشار قوي داشته و با توجه به اهميت،‌ بزرگي و موقعيت آن انتخاب مي‌شود. تمام اين كانالها مي‌بايد در محدوده فركانس 30 الي 500 كيلوهرتز قرار داشته باشند.