اخبار محیط زیست!

[SonBol]

استفاده از مواد پلیمری در دنیای فعلی روز به روز افزایش یافته است. این در حالی است که عدم بازگشت مجدد این مواد به چرخه تولید از مشکلات زیست محیطی محسوب می شود.
با توجه به این موضوع محققان در تلاش هستند به فناوری حیاتی در بازیافت لاستیک ها دست یابند. تهیه آلیاژهای آمیزه سه تایی با استفاده از ضایعات ای.پی.دی.ام یکی از جدیدترین پروژه های تحقیقاتی کاربردی محققان داخلی بوده است که به جهت برطرف شدن بخش عمده ای از مشکلات ناشی از عدم بازیافت لاستیک ها بشدت مورد توجه قرار گرفته است.
در پروژه ای که توسط محققان کشور انجام شده است شاهد افت خواص اصلی این نوع لاستیک نخواهیم بود، در حالی که در روشهای سنتی که در دوکارخانه داخلی مورد استفاده قرار می گیرد ، بازیافت لاستیک با افت خواص همراه است.
هم اکنون این فناوری در کشور ژاپن و چند کشور آسیایی دیگر ارائه شده و استفاده از آن انحصاری است.
بازیافت فرآیندی است که در نتیجه آن مواد زائد جدا شده و به عنوان ماده خام برای تولید محصولات جدید به کار گرفته می شود، به عبارت دیگر می توان گفت بازیافت عبارت است از بازگرداندن مواد قابل استفاده به چرخه تولید یا طبیعت.
در نتیجه فرآیند بازیافت ، حجم زباله های ورودی به محیط زیست و آلودگی ناشی از آن کاهش خواهد یافت بنابراین نیاز به تولید یا ورود مواد خام از خارج کشور کاهش و تولید ملی افزایش می یابد. لاستیک ها حدود ۵ درصد وزن خودرو را تشکیل می دهند. در ایران سالانه حدود ۷ میلیون حلقه انواع لاستیک سبک و سنگین مصرف می شود. لاستیک های فرسوده از ضایعاتی هستند که به سبب پایداری زیاد، اثرات زیانبار زیست محیطی بسیاری دارند و چهره طبیعت را نازیبا می کنند. اگر بدانیم به ازای تولید یک لاستیک کامیونی معادل ۲۲ گالن نفت مصرف می شود و در صورت روکش گذاری لاستیک ، معادل ۷۰درصد در مصرف نفت خام مورد نیاز صرفه جویی می شود، بیشتر به لزوم بازیافت لاستیک پی می بریم.
لاستیک های فرسوده به صورت روکش مجدد ، پودر یا سوزاندن مورد استفاده مجدد قرار می گیرند. لاستیک هایی که از شرایط لازم برای بازسازی برخوردار باشند، روکش مجدد شده و مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از لاستیک ها نیز خرد شده و پس از آسیاب شدن به صورت گرانول برای استفاده در زمینهای ورزشی ، رنگها و کف پوش ها آماده می شوند.
در روش پیروفیر، لاستیک ها به دور از مجاورت هوا حرارت داده می شوند و از آنها روغن و کربن به دست می آید. برای ایجاد انرژی در نیروگاه ها یا تولید سوخت در کارخانه تولید سیمان ، سوزاندن لاستیک ها در شرایط حفاظت شده ای صورت می گیرد تا موجب آلودگی هوا نشود. این روش برای لاستیک های قابل بازیافت به کار برده نمی شود.متخصصان بازیافت ، روکش گذاری را مناسب ترین شیوه بازیافت می دانند. فناوری صنعت روکش با پیشرفت فناوری در صنعت ساخت لاستیک همگام بوده و به شیوه ای مکمل رشد داشته است.
● کاهش پیامدهای زیست محیطی
به گفته دکتر کرابی از محققان پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران و مجری این طرح ، افزایش روزافزون مصرف مواد پلیمری در دنیا، علی رغم مزایای بسیار زیاد این مواد، مشکلات زیست محیطی فراوانی را با خود همراه داشته است.
مواد پلیمری پس از دور ریخته شدن مدت طولانی در طبیعت باقی می مانند تا تجزیه شوند، به همین دلیل تلاشهای زیادی در دنیا برای ساخت پلیمرهای زیست تخریب پذیر و توسعه فناوری های مربوط در حال انجام است.
درحال حاضر سالانه مواد پلیمری زیادی دور ریخته می شود که بخشی از آنها بازیافت شده و دوباره به چرخه مصرف بازمی گردند. بخش دیگری نیز در طبیعت باقی مانده و علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی منجر به از دست رفتن سرمایه می شوند.
● خودروهای فرسوده
حدود ۷۵درصد وزن خودرو شامل فلزات و ۲۵درصد دیگر آن شامل مواد غیرفلزی مانند پلاستیک ، لاستیک و شیشه است که دورریز محسوب می شوند. هنگامی که عمر یک خودرو به پایان می رسد ، معمولا به اوراق کنندگان فروخته می شود.
قطعات قابل فروش آن جدا شده و باقی مانده قطعات در محیط رها می شود. این دورریز سبب آلودگی زمین و خاک می شود و تاثیر نامطلوبی بر محیط زیست دارد.
امروزه در کشورهای توسعه یافته تلاش بر آن است که میزان مواد دورریز را به حداقل برسانند. ازجمله در انگلستان پروژه ای با همکاری خودروسازان و اوراق کنندگان خودرو در حال اجراست که هدف آن کاهش میزان مواد دورریز غیرفلزی است.
به کمک روشهای جدید بازیافت مواد می توان میزان دورریز مواد اولیه را به ۸ درصد رساند. این گروه از محققان در تلاش هستند تا سال ۲۰۱۵ این مقدار به ۵ درصد کاهش پیدا کند.
به همین دلیل ، همراه با شروع تولید مواد پلیمری همواره تلاش فراوانی برای یافتن روشهای بازیافت آنها و توسعه این فناوری ها انجام می شود. فرآیند بازیافت مواد پلاستیکی نسبت به مواد لاستیکی بسیار ساده تر است.
لاستیک ها به دلیل گرماسختی قابلیت ذوب مجدد ندارند و بازیافت آنها کاری دشوار است.
لاستیک اتیلن پروپیلن دی ان مونومر (EPDM) تقریبا ۷درصد بازار مصرف لاستیک را در جهان به خود اختصاص داده است که رقم قابل توجهی است.
علت این امر مقاومت عالی این ماده در برابر ازن ، اکسیژن ، مواد شیمیایی و شرایط مختلف آب و هوایی و همچنین پذیرش مقدار زیادی پرکننده و نرم کننده و دارا بودن خواص خوب الکتریکی و مکانیکی است.
این ویژگی ها باعث شده است تولید این مواد سریع ترین رشد را در میان لاستیک های سنتزی داشته باشد. بیشترین کاربرد EPDM در صنایع خودروسازی است که در تولید پروفیل ، شلنگ ها و درزگیرها به کار می رود. در خودرو تقریبا ۱۵درصد قطعات لاستیکی از EPDM تشکیل شده است.
در صنایع ساختمانی محصولات این ماده به عنوان عایق بام ، درزگیر، پروفیل و در صنایع کابل سازی به عنوان روکش عایق استفاده می شود. همچنین این نوع لاستیک برای تهیه آلیاژ مواد پلیمری با سایر مواد لاستیکی و پلاستیکی مخلوط شده و باعث بهبود مقاومت در برابر ازن ، شرایط محیطی مختلف و بهبود ضربه پذیری پلاستیک ها می شود. برای مثال ، برای بهبود ضربه پذیری پلی پروپیلن ، اتیلن ، پروپیلن ، دی ان مونومر با آن مخلوط شده و آلیاژی از ترکیب آنها به دست می آید. این درحالی است که تاکنون توجه زیادی به توسعه فناوری های مربوط به بازیافت این ماده نشده است.
در دهه ۹۰ میلادی شرکت تویوتا، تلاشهای گسترده ای را برای بازیافت محصولات ساخته شده از EPDM در مقیاس صنعتی آغاز کرد که منجر به ارائه فناوری بازیافت لاستیک به حالت پیوسته شد. با استفاده از این فناوری امکان فراورش مجدد این ماده فراهم خواهد شد.
● کاربرد فناوری های نوین
به گفته کرابی ، در این طرح تحقیقاتی که بررسی آن حدود یک سال در پژوهشگاه ، به طول انجامید EPDM مورد بررسی قرار گرفت و با به کارگیری آنها آلیاژهای سه تایی تهیه شد که موارد مصرف بسیاری در صنایع خودروسازی ، ساختمانی ، کابل سازی و... دارد. براساس نتایج به دست آمده از این تحقیقات زائدات این نوع لاستیک با استفاده از یک مجموعه مارپیچ حلزونی ، تحت فشار و حرارت قرار می گیرد. در این فرآیند مقداری دی فنیل دی سولفید به عنوان عامل ایجاد استحکام مورد استفاده قرار می گیرد بنابراین از EPDM که در نتیجه قرارگرفتن در معرض فشار و حرارت بر استحکام آن افزوده شده است به عنوان جایگزین مناسبی برای EPDM خالص استفاده می شود. ازجمله این کاربردها می توان به شلنگ ، پروفیل های لاستیکی و درزگیرها اشاره کرد.با استفاده از این فناوری ها می توان لاستیک ها را بدون افت خواص اصلی در داخل کشور بازیافت و به این ترتیب انحصار آن را از برخی کشورهای صاحب نام جهان خارج کرد.اگرچه مواد لاستیکی در مقایسه با مواد پلاستیکی برای بازیافت شدن مواد سخت تری محسوب می شوند، اما این لاستیک ها امروزه کاربرد وسیعی دارند و استفاده از آنها در صنعت خودروسازی بشدت مورد توجه قرار گرفته است.
این روش جدید بدون نیاز به دمای زیاد صورت می گیرد و از مواد حاصل از آن در آمیزه های سه تایی استفاده می شود که در ساخت قطعاتی مانند سپر پژو و هر محصول پلیمری دیگر کاربرد دارد. با توجه به این که این روش در شرکت معتبری مانند تویوتا در دهه ۹۰ میلادی ارائه شده و مورد استفاده قرار گرفته است ، پیش بینی می شود از این روش نیز بتوان در آینده ای نزدیک برای بازیافت لاستیک با استفاده از فناوری های نوین استفاده کرد.

تحلیل: روزنامه جام‌جم

[SonBol]

فعالان محیط زیست در بیانیه یی از کشورهای ثروتمند مانند امریکا، انگلیس، فرانسه و... درخواست کردند با کاهش و کنترل تولید آلاینده هایی مانند کربن، کشورهای نیازمند و فقیر را یاری دهند.
گزارش های دریافتی نشان می دهد افزایش انتشار آلاینده کربن به اشکال مختلف به شدت بر وضعیت جوی و در نتیجه اقتصادی کشورهای فقیر و در حال توسعه اثرگذار است.
بررسی ها نشان می دهد کشورهایی مانند هند و چین در حال حاضر به دلیل انتشار آلاینده ها دچار آسیب های فراوانی شده اند. این در حالی است که این کشورها علاوه بر تحمل آسیب های ناشی از آلاینده های کشورهای غربی، خود در صدر کشورهای تولیدکننده و انتشاردهنده گازهای گلخانه یی نیز قرار دارند.
«سونیتا ناریان» رئیس مرکز علوم و محیط زیست دهلی نو درباره آلودگی هوا و تاثیر آن بر کشورها می گوید؛ «تغییرات آب و هوایی مستقیماً بر رشد اقتصادی کشورها تاثیرگذار است.»
وی در ادامه می گوید؛ «با تغییرات جوی، کشور هند باید به اجبار با شرایط موجود بازارهای جهانی منطبق شود تا نیازهای خود را تامین کند. به این ترتیب کشورهای نیازمند، فقیرتر و کشورهای ثروتمند، غنی تر می شوند.»
گزارش های دریافتی نشان می دهد کشور هند که با رشد سالانه ۸ تا ۹ درصد در سال روبه رو است، با آمار ۴ درصد تولید جهانی گازهای گلخانه یی هم دست و پنجه نرم می کند، دلیل این امر نیز انتقال آلودگی از کشورهای دیگر علاوه بر تولید آلاینده های این کشور، ناشی از مصرف سوخت های فسیلی است. چندی پیش کشور هند اعلام کرد بخش عمده یی از درآمد این کشور به جای آنکه برای رفع نیاز مردم این کشور صرف شود، صرف رفع آلودگی های زیست محیطی کشور هند می شود، به ویژه اینکه قرن ها است مردم این کشور از سوخت های فسیلی استفاده می کنند.
متاسفانه با وجود تلاش های بسیار، کشورهای توسعه یافته یی مانند ایالات متحده، یکی از بزرگ ترین کشورهای تولیدکننده انواع آلاینده ها اعلام کرده است تا زمانی که کشورهایی چون چین و هند میزان آلاینده هایشان را کاهش ندهند، اقدامی برای جلوگیری از نشر آلاینده ها نخواهد کرد، «ناریان» درباره عملکرد امریکا برای جلوگیری از انتشار آلاینده ها می گوید؛ «بازی های زشت همیشه ناشی از سیاست ها و سیاستگذاری های زشت است.»
وی در ادامه می گوید؛ «استفاده از سوخت های فسیلی و به دنبال آن انتشار آلاینده ها زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی است، به ویژه درباره کشورهای توسعه یافته که می توانند سوخت های دیگری را جایگزین سوخت های فسیلی کنند. این آلاینده ها به طور مستقیم بر وضعیت اقتصادی کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه یی مانند هند تاثیرگذار است. از نگاهی دیگر بی توجهی به وضعیت کشورهای دیگر و تولید آلاینده ها، نوعی زیر پا گذاشتن حق کشورهای نیازمند است.»
● توسعه متعهدانه
«ناریان» که سال گذشته میلادی نیز مبارزه فراگیر و موثری را در مقابل تولید دو نوشیدنی پپسی و کوکای ساخت امریکا در هند به دلیل آلودگی این نوشیدنی ها به آفت کش ها آغاز کرد، معتقد است توسعه به هر شکل ممکن پذیرفته نیست. توسعه باید متعهدانه و انسانی باشد. تولید نوشابه های آلوده به آفت کش ها در هند توسط کمپانی امریکایی تولید این نوشیدنی ها نماد واقعی و عینی توسعه غیرمتعهدانه است.
وی در ادامه می گوید؛ «کشور ما هنوز به جایگاهی که باید، نرسید است. بسیاری از صنایع و تولیدات آن امکان حضور در بازارهای جهانی را ندارد. از نظر انرژی و تولیدات مرتبط به آن هم هنوز جایگاه مناسبی نداریم. بسیاری از واحدهای تولیدی ما مکانیزه نیست و همه این عقب ماندگی ها به دلیل آسیب های ناشی از آلاینده ها است. بخش عمده یی از هزینه دولت صرف رفع آلودگی از منابع مختلف اعم از منابع آبی، خاک و... می شود.»
به عقیده «ناریان» تکنولوژی استفاده از انرژی پاک برای ساخت نیروگاه ها، گسترش شبکه حمل و نقل شهری با استفاده از سوخت های پاک و گسترش استفاده از انرژی های پاک با هدف دستیابی به محیط زیستی سالم حق هر کشوری است.
اما بسیاری از کشورها از جمله هند از این موهبت ها محروم هستند. فعالان محیط زیست معتقدند بسیاری از کشورها از دستیابی به تکنولوژی استفاده از کربن بدون ایجاد آلاینده محروم هستند و این کمبود یک نیاز بین المللی است. این نیاز در برخی کشورها با شدت بیشتری مشاهده می شود. آمارها نشان می دهد کشور هند یکی از بحرانی ترین شرایط از جهت آلودگی به انواع آلاینده ها را در میان کشورهای جهان دارا است. این شرایط نامناسب و آسیب های مختلف و متعدد ناشی از انواع بیماری از قبیل مالاریا و بلایای طبیعی مثل خشکسالی، فقر غذایی و گرسنگی مفرط مردم هند تشدید می شود. با وجود اینکه کشور هند از هر جهت به ویژه آلودگی منابع آبی، خاکی و... در شرایط بحرانی قرار دارد اما دولت هند به دلیل وابستگی اقتصادی به کشورهای غربی و امریکا، برخورد جدی یی با این کشورها نمی کند. از نگاهی دیگر کشورهای غربی و امریکا بزرگ ترین مصرف کننده تولیدات کشور هند هستند. علاوه بر این بخش عمده یی از نیازهای اقتصادی این کشور با حضور گردشگران خارجی تامین می شود. به همین دلیل دولت هند در برابر آسیب های زیست محیطی ناشی از آلاینده های کشورهای غربی و امریکا تاکنون سکوت اختیار کرده است.
به نظر می رسد بیانیه اخیر فعالان محیط زیست حرکت مثبتی برای کاهش آسیب های زیست محیطی به کشور هند و سایر کشورهایی است که شرایطی مشابه مانند هند دارند و محیط زیست آنها مورد تهاجم آلاینده های کشورهای ثروتمند قرار گرفته است.

گزارش: روزنامه اعتماد

[SonBol]

سونار (دستگاهی برای تعیین محل اشیا و مخابرات زیردریایی-م) های قوی زیردریایی ها، حباب های گازی خطرناکی را در اندام های حیاتی وال ها و دیگر پستانداران دریایی تشکیل می دهد که به راحتی می توانند بافت های نرم بدن این جانوران را از بین ببرند.
این حالت دقیقاً مشابه بیماری کشنده موسوم به «بند» (Bend) است که در غواصانی ایجاد می شود که پس از شیرجه زدن به اعماق دریا به سرعت به سطح آب برمی گردند. دانشمندان ادعا می کنند که توانسته اند برای نخستین بار به علت خودکشی مرموز و دسته جمعی وال ها پی ببرند. آنها معتقدند وال ها پس از مواجه شدن با انواع ویژه یی از سونارهای زیردریایی ها خود را به ساحل کشانده و به طور گروهی خودکشی می کنند.
سال گذشته به دنبال انجام یک رزمایش بین المللی دریایی در دریای آتلانتیک، ۱۴ وال منقاردار در سواحل جزایر قناری به گل نشسته و درصدد خودکشی برآمدند. این مساله دانشمندان را بر آن داشت تا به طور جدی این موضوع را تجزیه و تحلیل کنند. بنابراین گروهی از پژوهشگران اسپانیایی و بریتانیایی تشکیل شد و این گروه ساعت های متمادی وال ها را زیر نظر گرفت تا به علت اصلی این رفتار وال ها پی ببرد.
در حادثه دیگری که سه سال قبل به وقوع پیوست، پس از آنکه کشتی های نیروی دریایی عملیات سونار را اجرا کردند، نزدیک به ۱۷ وال منقاردار با اندازه متوسط به سواحل بالاماس آمده و در آنجا به گل نشستند. هفت وال از ۱۷ وال به ساحل آمده به علت مشکلات تنفسی از پای درآمدند.
این حوادث دست به دست هم داد تا سرویس بین المللی شیلات و نیروی دریایی بررسی های گسترده یی انجام دهد. اگرچه تحقیقات آنها سیگنال های سونار زیردریایی ها را علت اصلی به گل نشستن دسته جمعی وال ها معرفی کرد، اما برای توضیح اینکه چرا سونار زیردریایی ها اینچنین وال ها را عصبانی و ناآرام می کند، تحقیقات بسیاری مورد نیاز است.
«دانیل کاستا» کارشناس پستانداران دریایی در «سانتاکروز» و مشاور پروژه استفاده از سیگنال های سونار با فرکانس پایین در بررسی تغییرات دمایی آب های عمیق معتقد است در حقیقت امواج سونار با فرکانس نسبتاً بالا و قدرتمند که کشتی های زیردریایی استفاده می کنند، عامل اصلی به گل نشستن دسته جمعی وال هاست. علاوه بر این، وی معتقد است که شواهدی که پژوهشگران بریتانیایی و اسپانیایی جمع آوری کردند تنها توضیح کم اهمیتی را درباره سرگردانی و مرگ وال هایی در اعماق بسیار پایین شنا می کنند، فراهم کرده است. سرانجام یک گروه تحقیقاتی متشکل از دانشمندان بریتانیایی و اسپانیایی به سرپرستی «پل جپسون» از انستیتوی جانورشناسی لندن موفق شد توضیحی برای پدیده به گل نشستن دسته جمعی وال ها ارائه دهد. «جپسون» و همکارانش معتقدند که هیچ نشانه یی دال بر وجود بیماری باکتریایی در وال ها دیده نمی شود. نتایج حاصل از کالبدشکافی وال ها نشان می دهد که رگ های خونی، جگر، قلب، کلیه و بافت های چربی وال ها پر از حفره هایی است که به سرعت با گازهای منبسط شونده حاصل از پالس های سونار پر می شوند.
آسیب حاصل از این حباب ها مشابه آسیب حاصل از حباب های نیتروژنی است که در بافت بدن غواصانی که به اعماق زیاد آب شیرجه می زنند، پدید می آید. لازم به یادآوری است که حباب های نیتروژن به دنبال کاهش فشار آب در اعماق زیاد، در بافت بدن غواصان تشکیل می شود.
«راجر جنتری» مشاور گروه صوت شناسی جوی و اقیانوس شناسی شیلات در این باره چنین می گوید؛ «این اطلاعات، بهترین اطلاعات جمع آوری شده درباره ارتباط به گل نشستن وال ها با سونارهای زیردریایی هاست.» وی در مصاحبه با واشنگتن پست گفت که موسسه NoAA درصدد تشکیل کارگاهی با همت نویسندگان و دیگر افراد است تا به اطلاعات جدیدتری در این زمینه دست یابند و سعی دارند که به اطلاعات و نتیجه گیری های علمی جدیدی دست پیدا کنند.
اگرچه پژوهشگران بریتانیایی و اسپانیایی پیشنهاد کرده اند که ممکن است وال ها به دنبال تقلیل فشار هوا دست به خودکشی زده باشند (احتمالاً با شیرجه زدن به اعماق زیاد آب و شنای سریع به سمت سطح آب که به دنبال وحشت ناشی از دریافت ایمپالس های سونار صورت می گیرد)، اما «کاستا» معتقد است پستانداران دریایی که در اعماق زیاد اقیانوس ها شنا می کنند، نمی توانند به بیماری «بند» مبتلا شوند، چرا که با شروع غواصی و خارج کردن گازهایی که در سطح آب تنفس کرده اند، دیواره ریه های آنها به یکدیگر می چسبد. پژوهشگران بریتانیایی و اسپانیایی معتقدند شاید علت اصلی تشکیل حباب های یافت شده در بافت های بدن وال های منقاردار، ایمپالس های سونار باشد. این ایمپالس ها در مولکول های نیتروژنی که در بافت های بدن آنها یافت می شود، حباب هایی را تشکیل می دهد و همین مساله نیز موجب عصبانیت و ناآرامی آنها می شود.

دیوید پرلمن
ترجمه؛ زینب همتی
www.sfgate.com

تحلیل: روزنامه اعتماد

[SonBol]

بررسی های جدید محققان درباره جنبه های مختلف آلودگی هوا و نقش آن در بروز بیماری ها نشان می دهد آلودگی هوا خطر تولد نوزادان نارس را افزایش می دهد. آلودگی هوا یکی از مشکلات مهم به ویژه در شهرهای بزرگ جهان به حساب می آید زیرا می تواند به طور مزمن و پس از گذشت چند سال به تدریج بیمار ی های شدید قلبی و ریوی ایجاد کند. عمده آلودگی هوا در شهرهای بزرگ ناشی از سوختن سوخت های فسیلی است که هر سال بر میزان آن افزوده می شود.
به ویژه دی اکسیدکربنی که از این سوخت ها حاصل می شود می تواند علاوه بر مشکلاتی که برای سلامت فرد به وجود می آورد اختلالات زیست محیطی فراوانی هم ایجاد کند که از جمله مهم ترین آنها می توان به گرم شدن کره زمین در دهه های اخیر اشاره کرد. به گفته محققان تاثیر نامطلوب آلودگی هوا بر سلامت به بیماری های قلبی یا ریوی محدود نمی شود و بسیاری از رده های سنی و اعضای بدن بر اثر مواجهه با مواد مختلف آلاینده های موجود در هوا آسیب می بینند.
بررسی های اخیر محققان نیز که درباره نقش این مواد در بروز اختلالات مربوط به تولد صورت گرفته است، نشان می دهد که آلودگی هوا می تواند خطر تولد نوزادهای نارس را بین ۱۰ تا ۲۵ درصد افزایش دهد. به گفته محققان تاثیر آلودگی هوا به ویژه در زنانی که در سه ماه اول بارداری خود مواجهه زیادی با مواد آلاینده موجود در هوا دارند یا در چند هفته آخر با مقادیر زیادی از این مواد تماس پیدا می کنند، بیشتر است.

واحد مرکزى خبر

[SonBol]

هر چند به نظر می رسد جانشین شدن «پلاستیک های زیستی» (Bioplastics) به جای پلاستیک های ساخته شده از مشتقات نفتی (به دلیل مشکلات اقتصادی بر سر راه تولید و استفاده انبوه از آنها) چیزی بیش از یک حرکت نمادین نباشد، اما استفاده گسترده از این پلاستیک ها طی ماه اکتبر سال جاری میلادی نشان داد پلاستیک های زیستی می توانند به زودی جایگزین پلاستیک های کنونی شوند.ماده اصلی تولید پلاستیک های زیستی ذرت و برخی دیگر از گیاهان است، اما غلات در تولید این پلاستیک ها رتبه نخست را به خود اختصاص داده اند. پلاستیک های زیستی که تاکنون به صورت محدود مورد استفاده قرار می گرفتند، قرار است به طور گسترده در صنعت غذا به عنوان روکش های مواد غذایی، روکش میوه ها و سبزی ها، بسته بندی انواع مواد غذایی و میوه و سبزی و تیوپ برای بسته بندی لوازم آرایشی - بهداشتی مورد استفاده قرار بگیرند. اکنون بسیاری از کارت های اعتباری با همین روکش ها تولید می شوند.
پژوهشگران معتقدند تولید انبوه پلاستیک های زیستی یا قابل تجزیه و بازیافت در طبیعت نه تنها می تواند محیط زیست را از آسیب های شدید ناشی از انباشت پلاستیک های غیرقابل تجزیه حفظ کند، بلکه می تواند وابستگی بسیاری از کشورها را به نفت و سایر مشتقات آن کاهش بدهد.
به این ترتیب می توان گفت مشکلات اقتصادی تولیدکنندگان مواد اولیه پلاستیک های زیستی و شرکت های سازنده این پلاستیک ها دلیل اصلی عدم تولید انبوه پلاستیک های زیستی است. در حقیقت با وجودی که سرمایه گذاری هایی برای تولید پلاستیک های زیستی انجام شده است، اما هنوز کافی نیست.
● خاستگاه پلاستیک های زیستی
خاستگاه اصلی پلاستیک های زیستی، گیاهان به ویژه غلات هستند. در حال حاضر انواع ذرت، گیاهان علفی، نیشکر و سیب زمینی شیرین به عنوان مواد اولیه ساخت پلاستیک های زیستی در سطح وسیع کشت می شوند. برخی پژوهشگران نگران کشت و استفاده از گیاهان اصلاح شده ژنتیکی برای تولید پلاستیک های زیستی هستند. آنها نگرانند که این گیاهان جانشین انواع طبیعی شوند. از سوی دیگر استفاده از مخمرهای شیمیایی برای تخمیر سریع این گیاهان برای ساخت پلاستیک های زیستی، تهدیدی جدی برای محیط زیست محسوب می شود.
هزینه بالای تولید پلاستیک های زیستی یکی دیگر از نکات مورد بحث است. برآوردها نشان می دهد هزینه تولید این پلاستیک ها، سه برابر پلاستیک های تولید شده از مشتقات نفتی است. این مساله سرمایه گذاری برای تولید انبوه پلاستیک های زیستی را با مشکل مواجه کرده است. از طرفی تولید اندک پلاستیک های زیستی مانع از سرشکن شدن هزینه ها می شود. این امر نیز یکی از دلایل بی میلی تولیدکنندگان به تولید پلاستیک های قابل تجزیه است.
«دیوید کورنرل» رئیس انجمن بازیافت و تبدیل مواد پلاستیکی امریکا در این باره می گوید؛ «هنوز جامعه جهانی نیاز مبرم به پلاستیک های زیستی را درک نکرده است. زمانی این نیاز را باور می کنیم که با انبوهی از پلاستیک های غیرقابل بازیافت روبه رو بشویم. باور نکرده ایم که پلاستیک های غیرقابل بازیافت یکی از بزرگ ترین منابع آلوده کننده محیط زیست است.»
برآوردهای دولت امریکا نشان می دهد تنها در این کشور جایگزین شدن پلاستیک های زیستی به جای پلاستیک های کنونی می تواند تا ۱۰ درصد نیاز این کشور را به نفت کاهش بدهد. علاوه بر این مشکل انهدام پلاستیک های غیرقابل بازیافت برطرف خواهد شد. براساس آمار سازمان محیط زیست امریکا، در سال ۲۰۰۵ میلادی فقط ۶ درصد از پلاستیک های غیرقابل بازیافت منهدم و بقیه در طبیعت رها شدند،
بررسی ها نشان می دهد جایگزین شدن پلاستیک های زیستی به جای پلاستیک های تولیدشده از مشتقات نفتی باعث کاهش چشمگیر آلاینده های سمی چون «پلی وینیل کلراید» (PVC) می شود که یکی از عوامل اصلی ایجاد انواع سرطان ها است. از سوی دیگر با این جانشینی میزان سرب موجود در هوای تنفسی به شدت کاهش می یابد. از طرفی مانع از بروز بیماری های مختلف در کودکان می شود؛ چرا که بسیاری از اسباب بازی های کودکان یا برخی وسایل مورد استفاده آنها از همین پلاستیک های تهیه شده از مشتقات نفتی ساخته می شود.
● تازه واردها و قدیمی ترها
شرکت کمبریج متابولیکس به تازگی پلاستیکی زیستی با نام «میرل» تولید کرده است. این پلاستیک زیستی بسیار سریع تر از انواع قبلی تجزیه می شود. حتی تولیدات تهیه شده از این پلاستیک زیستی در منازل، همراه با کمپوست قابل تجزیه است. پلاستیک زیستی «میرل» برای نخستین بار، به صورت آزمایشی توسط شرکت تارگت برای روکش کارت های اعتباری مورد استفاده قرار گرفت و در ۱۲۹ مرکز خرید به عموم عرضه شد. اکنون شرکت تولیدکننده پلاستیک زیستی میرل درصدد است تا برای روکش داخلی و بیرونی فنجان های مورد استفاده برای نوشیدن قهوه از این پلاستیک زیستی استفاده کند. این طرح با همکاری شرکت تولید فرآورده های کشاورزی «آرچردانیل میدلند» اجرا می شود. کشت انبوه ذرت برای تولید پلاستیک زیستی «میرل» به عهده این شرکت است. شرکت آرچردانیل میدلند قرار است برای تخمیر ذرت از باکتری های اصلاح شده ژنتیکی استفاده کند تا تخمیر ذرت برای تولید پلاستیک زیستی میرل به محیط زیست منطقه آسیب نرساند.
در حال حاضر علاوه بر پلاستیک زیستی «میرل» تولیدی شرکت کمبریج متابولیکس، «نیچر ورکز» ساخته کمپانی مینه سوتا کارگیل نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
پلاستیک زیستی «نیچر ورکز» از ذرت تهیه می شود و برای تخمیر ذرت برای تولید این پلاستیک زیستی از باکتری های اصلاح شده ژنتیکی استفاده می کنند تا به محیط زیست آسیب نرسد. از طرفی پس از تخمیر ذرت، پروتئین آن در مراحل مختلف فرآیند از بین می رود تا پروتئین حاصل از تخمیر ذرت به طبیعت آسیب وارد نکند. از پلاستیک زیستی «نیچر ورکز» در تولید بطری های ویژه آب معدنی استفاده می شود.
از پلاستیک های زیستی ساخت کشورهای مختلف جهان می توان به «اکو فلکس» پلاستیک زیستی ساخت کمپانی BAFSAG آلمان؛ «متربی» کمپانی نوامونت اس پی ای ایتالیا و «متربی»کمپانی هاتورن کالیفرنیا اشاره کرد.
در بین کشورهای امریکای لاتین نیز برزیل توسط دو شرکت خود به نام های «دو پونت کمپانی» و «براسکم اس.آ» پلاستیک زیستی قابل بازیافت تولید می کند. شرکت نخست از ذرت و دومی از نیشکر برای تولید پلاستیک زیستی بازیافتی استفاده می کند. پلاستیک های زیستی ساخت کشور برزیل خود به خود قابل تجزیه نیست اما به راحتی قابل بازیافت در مراکز بازیافت وسایل پلاستیکی است.
● موانع اقتصادی
شاید بتوان یکی از بزرگ ترین موانع تولید انبوه پلاستیک های زیستی را مسائل اقتصادی دانست. براساس برآورد های انجام شده، برای تولید پلاستیک های زیستی سالانه به رقمی برابر ۳۶۰ میلیارد پوند هزینه نیاز است. اما پرسش مطرح شده این است که مشکلات اقتصادی یا بهتر بگوییم بهانه مشکلات اقتصادی، بهانه خوبی برای توقف یا کاهش تولید پلاستیک های زیستی است؟
بررسی های انجام شده نشان می دهد پلاستیک های زیستی «میرل» به راحتی و بدون هیچ گونه آسیب به طبیعت، طی دو ماه در کمپوست و اندکی طولانی تر در خاک، آب رودخانه ها، دریاها و اقیانوس ها تجزیه شده و مواد اولیه آن به طبیعت بازمی گردند. این مدت زمان تجزیه در مقایسه با بازیافت مجدد بسیاری از کمپوست های مورد استفاده برای گیاهان و حتی کاغذ زمان بسیار کمتری است. علاوه بر این تولیدکنندگان غلات مورد استفاده برای تولید پلاستیک های زیستی معتقدند هزینه تولید، فرآوری، انبار کردن، بسته بندی و در نهایت ارائه غلات باکیفیت برای مصرف مردم به مراتب بالاتر از افزایش سطح زیر کشت غلات برای تهیه پلاستیک های زیستی است اما دولت ها برای گسترش سطح زیر کشت غلات مورد استفاده برای تولید پلاستیک های زیستی هزینه یی را اختصاص نمی دهند.
هزینه بالای تهیه مواد اولیه برای مراکز تولید پلاستیک های زیستی یکی دیگر از موانع موجود بر سر راه تولید انبوه پلاستیک های زیستی است.
برآوردها نشان می دهد برای تولید پلاستیک زیستی «میرل» شرکت سازنده باید برای هر پوند ماده اولیه (ذرت)، هزینه یی معادل ۵/۲ دلار پرداخت کند. در حالی که برای یک شرکت سازنده پلاستیک از مشتقات نفتی، هزینه خرید همین مقدار ماده اولیه (رزین) تنها ۷۰ تا ۹۰ سنت است. بنابراین با یک مقایسه ساده می توان نتیجه گرفت شرکت های تولیدکننده پلاستیک های زیستی در مقایسه با تولیدکنندگان پلاستیک های مشتق شده از مواد نفتی، ۱۰ تا ۲۰ درصد هزینه بالاتری برای خرید مواد اولیه پرداخت می کنند.
بنابراین در یک جمع بندی کلی می توان اصلی ترین دلیل به تعویق افتادن تولید انبوه پلاستیک های زیستی را مشکلات اقتصادی تولیدکنندگان مواد اولیه این پلاستیک ها یعنی کشاورزان و هزینه بالای خرید این مواد اولیه برای شرکت های سازنده پلاستیک های زیستی دانست.
نظرسنجی انجام شده از مردم امریکا و برخی کشورهای اروپایی نشان می دهد مردم این کشورها از پرداخت اندکی هزینه بیشتر برای حفظ سلامت محیط زیست و در نتیجه سلامتی خودشان استقبال می کنند. آنها پرداخت ۵/۲ دلار برای نوشیدن یک فنجان قهوه در فنجان هایی با روکش پلاستیکی زیستی را به نوشیدن قهوه دو دلاری در فنجان هایی با روکش های پلاستیکی حاصل از مشتقات نفتی ترجیح می دهند. به عقیده آنها حفظ سلامتی و محیط زیست بهایی دارد که باید پرداخت.

ترجمه؛ مهتاب خسروشاهی
www.cnn.com

تحلیل: روزنامه اعتماد

[SonBol]

طی یک طرح، متخصصان قصد دارند برای نخستین بار در سطح اروپا دی اکسیدکربن مضر برای محیط زیست را با کمک جلبک ها از فاضلاب یک نیروگاه تصفیه کنند. احداث این سیستم از جمعه (یازدهم آبان) توسط کارشناسان در شهر هامبورگ آلمان آغاز شده است. بنابر این گزارش این رآکتور زیستی در کنار یک نیروگاه کوچک تاسیس می شود. این گزارش می افزاید، قرار است طی این طرح جلبک ها سالانه ۴۰۰ تن دی اکسیدکربن را جذب و در عوض ۱۵۰ تن ماده زیستی تولید کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان

[SonBol]

مدیر طرح جامع كاهش آلودگی هوای تهران گفت: طرح جایگزینی موتورسیكلت‌های فرسوده از اول آذر ماه در تهران آغاز می‌شود.
دكتر فتح الله امی با اشاره به این كه برنده مناقصه طرح جایگزینی موتورسیكلت‌های دوزمانه فرسوده سال ۸۶ مشخص شده است، افزود: بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده، ۱۰ هزار موتورسیكلت دوزمانه فرسوده امسال با موتورسیكلت‌های نو و استاندارد جایگزین می‌شوند.
وی با اشاره به این كه در سال گذشته ۲۸۰ هزار تومان توسط سازمان حفاظت محیط زیست و ۲۵۰ هزار تومان توسط مالك پرداخت می‌شد، افزود: در طرح سال ۸۶ مالكان موتورسیكلت‌های فرسوده تنها ۲۰۰ هزار تومان پرداخت می‌كنند و مابقی قیمت موتورسیكلت توسط سازمان حفاظت محیط زیست پرداخت می‌شود.
مدیر طرح جامع كاهش آلودگی هوای تهران با تاكید بر این كه سال گذشته طرح تعویض موتورسیكلت‌های فرسوده تنها در یك سایت اجرا می‌شد، افزود: امسال و به جهت رفاه مالكان ۴ سایت در شمال، جنوب، شرق و غرب تهران بدین منظور درنظر گرفته شده است.
وی احراز سكونت مالك موتورسیكلت در تهران را از شرایط اصلی اجرای این طرح اعلام كرد و به ایسنا گفت: پیش‌بینی می‌شود با همكاری نیروی انتظامی طول زمان تعویض در سال جاری به میزان قابل توجهی كاهش یابد.
مدیر طرح جامع كاهش آلودگی هوای تهران از جایگزینی نخستین سری موتورسیكلت‌های برقی به جای موتورسیكلت‌های فرسوده تهران خبرداد و تصریح كرد: این موتورسیكلت‌ها هم‌اكنون در حال ترخیص هستند كه در صورت خواست مالك می‌توانند به جای موتورسیكلت‌های بنزینی در طرح جایگزینی تحویل شوند.

خبرگزارى ايسنا

[رزیتا]

شکار و تخریب

در مرز خطر

علی رغم برنامه های فشرده حفاظتی،
ببرهای وحشی در خطر تبدیل شدن
به موجوداتی مربوط به
گذشته تاریخ ، قرار دارند.


در سال 1900 احتمالاَ 50000 ببر در جهان وجود داشته است. امروزه فقط در حدود 6000 ببر در جهان وجود دارد و تعداد آنها رو به کاهش است . ببرها نیز مثل بسیاری از حیوانات در خطر انقراض ، نتوانسته اند در مقابل تهدید دو جانبه نابودی محیط زیست و شکار انسانها جان سالم به در ببرند.
بعضی انسانها به دلیل لذت بردن از کشتن حیوانات وحشی ، شکار می کنند . دیگران به دلیل انکه شکار تنها راه گذران عمر یا پیدا کردن غذا برای آنان است ، شکار می کنند. با استفاده از اعضاء و قسمتهای بدن حیوانات ، محصولاتی تولید می شود . برای مثال ، ببرها به خاطر پوستشان و همچنین استخوانهایشان و اعضاء بدنشان که در داروسازی سنتی شرقی مورد استفاده قرار می گیرد ، شکار می شوند.

هدف اسان

در بسیاری از مناطق آفریقا همه فیلهای
نر با عاجهای بزرگ کشته شده اند.



هنگامی که یک گونه حیوانی بیش از حد معمول شکار شود ، نمی تواند به ان سرعت برای جبران کمبود نسل خود ، تولید مثل نماید . مطمئن ترین روش عملی محدود کردن تعداد شکار این گونه ها می باشد تا آنها بتوانند با تولید مثل جایگزین تعداد شکار شده را به دنیا بیاورند. بسیاری از گونه های در معرض خطر ، شامل والها ، ببرها ، کرگدنها و فیلها با استفاده از قوانینسخت محافظت می شوند . اما این قوانین غالباَ نادیده گرفته می شوند. تولیدات حیوانات مثل عاج فیلها ، در بازارهای غیر قانونی سود اوری زیادی دارند و به قیمتهای گران فروخته می شوند . یک جفت عاج فیل می تواند برای یک شکارچی غیر قانونی درآمد یک سال را به ارمغان بیاورد . تا زمانی که امکان فروش محصولات حیوانی وجود دارد ، شکارچیان وسوسه نادیده گرفتن مقررات وضع شده را خواهند داشت.


شکارچیان آمریکایی در قرن اخیر کبوتران مهاجر را نابود کردند . این کبوتران زمانی جزء پر تعدادترین پرندگان جهان بودند . و شکارچیان به مرز نابودی گاومیشهای کوهاندار آمریکایی نزدیک شده اند و از چهل میلیون گاو میش فقط پانصد گاومیش باقی گذاشته اند. در ابتدا هشت گونه فرعی از ببرها در جهان وجود داشت. 3 گونه از این تعداد تا کنون به طور کامل منقرض شده است.
چند دهه آینده نشان خواهند داد که کدام یک از گونه های متنوع و در خطر امروزی حیوانات قادر خواهند بود زنده بمانند.

شکار وال

در جزایر فارو والهای خلبان والهای خلبان
در آبهای کم عمق به دام افتاده
و بعد کشته می شوند . بسیاری
از حفاظت کنندگان فکرمی کنند که
شکار وال باید کاملاَ متوقف گردد.

[رزیتا]

محیط زیست

همه محیط‌هایی که در آنها زندگی جریان دارد محیط زیست نامیده می‌شود. به عنوان مثال استخر آب ، یک شهر ، اقیانوس و کویر همگی انواعی انواعی از محیط زیست به حساب می‌آیند.



مقدمه

در محیط زیستی عوامل غیر زنده مانند خاک ، آب ، گازها و غیره به همراه جانداران وجود دارند. موجودات زنده با هم و با محیط غیر زنده خود ارتباطی متقابل برقرار می‌سازند. این ارتباط‌ها برای بقای محیط زیست بسیار لازمند. کارشناسان محیط زیست هنگام بررسی ، مناطق زیستی را مورد مطالعه قرار می‌دهند. هر منطقه زیستی شامل موجودات زنده ویژه عوامل غیر زنده است اکوسیستم نام دارد و دانشی که به بررسی اکوسیستم‌ها می‌پردازد. اکولوژی نامیده می‌شود.

پارک ملی یلوستون

پارکهای ملی
و محلهای طبیعی باید با دقت تمام
کنترل و اداره
شوند تا مراجعین ، تعادل زندگی طبیعی را بر هم نزنند.

قطب جنوب

در اینجا یک گروه
از توریستهای زیست شناس را در منطقه
قطب جنوب مشاهده
می کنید روزی خواهد آمد که تمام
منطقه قطب جنوب
به یک پارک جهانی تبدیل شود.






عوامل زنده اکوسیستم

جانداران را براساس نقشی که در محیط دارند به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند.

1. موجودات تولید کننده (گیاهان سبز)
2. موجودات مصرف کننده (جانوران)
3. موجودات تجزیه کننده (باکتری‌ها و قارچ‌ها)

ارتباط موجودات زنده با هم دیگر

مهم ترین ارتباط غذایی است که به صورت زنجیره غذایی و شبکه غذایی در جریان است. علاوه بر ارتباط کلی میان جانداران که به صورت زنجیره غذایی نشان داده می‌شود. انواع دیگری از ارتباط نیز میان آنها وجود دارد که در آن الزاما ارتباط غذایی منجر به از بین رفتن طرفین نمی‌شود بلکه در این نوع ارتباط جانداران به زیستن در کنار هم ادامه می‌دهند.




ارتباط غذایی

زنجیره غذایی

اگر وابستگی غذایی یک موجود زنده را با موجود زنده دیگر به صورت A→B نمایش دهیم بدین معنی است که موجود زنده A غذای موجود زنده B است و به عبارت دیگر B از A تغذیه می‌کند. بدین ترتیب می‌توانیم روابط غذایی زیر را که بین چند موجود زنده برقرار می‌شود نشان دهیم. در این روابط هر موجود زنده به صورت حلقه‌ای از یک زنجیر با موجود زنده دیگر مربوط می‌شود. هر یک از این روابط را یک زنجیره غذایی می‌نامند. در تمام این زنجیره‌های غذایی حلقه اول یک گیاه سبز است حلقه دوم یک جاندار گیاهخوار است و حلقه‌های بعدی را موجودات گوشتخوار تشکیل می‌شوند.



شبکه غذایی

چند زنجیره غذایی که با یکدیگر ارتباط داشته باشند یک شبکه غذایی را بوجود می‌آورند.


شبکه حیات

همه شبکه‌های غذایی با یکدیگر ارتباط دارند بطوری که همه موجودات زنده کره زمین یک شبکه غذایی بزرگ را تشکیل می‌دهد این شبکه غذایی بزرگ ، شبکه حیات نام دارد.




نوع دیگر ارتباط جانداران با هم

رقابت

در رقابت یک موجود به چیزهایی که مورد نیاز موجود زنده دیگر نیز هست احتیاج پیدا می‌کند. مثلا جانوران بین یافتن غذا و لانه سازی و غیره با هم رقابت می‌کنند. در عمل رقابت گاهی دو رقیب با یکدیگر با خبر نیستند. بعضی از رقابت‌ها میان جانداران یک گونه و برخی دیگر در بین جاندارانی که از گونه‌های متفاوت است صورت می‌گیرد. موضوع مورد رقابت اغلب جانوران غذاست. رقابت تختصاص به جانوران ندارد. گیاهان نیز برای بدست آوردن نور ، آب و کانی‌ها با هم به رقابت می‌پردازند.



هم زیستی

هم زیستی یعنی زندگی کردن با یکدیگر و با هم زیستن اما در اکولوژی منظور از هم زیستی هر نوع ارتباط نزدیک میان دو نوع موجود زنده است صورت‌هایی از هم زیستی عبارتند از:

هم سفرگی

در این نوع هم زیستی یکی از افراد ، نه سود می‌برند و نه زیان و دیگری سود می‌برد. مانند رابطه چسبیدن ماهی بادکش‌دار ، بدن کوسه ماهی ، که ماهی بادکش دار در این رابطه سود می‌برد.


همیاری

در این نوع هم زیستی دو موجود زنده هر دو از یکدیگر بهره می‌برند- همیاری ممکن است داوطلبانه و یا اجباری باشد. همیاری گل‌سنگها اجباری است و قارچی که در ساختمان گلسنگ بکار رفته بدون جلبک سبز قادر به ادامه حیات است میان باکتری‌ها و گیاهان تیره نخود نیز همیاری است - همیار s شته و مورچه حالت اجباری دارد.


زندگی انگلی

در این نوع همزیستی یک موجود (انگل) سود می‌برند و موجود دیگر (میزبان) زیان.


زندگی صیادی

مستقیم‌ترین رابطه غذایی هنگامی وجود دارد که جاندار دیگر را بخورد. هر مصرف کننده‌ای که جانداری دیگر را بکشد و بخورد یک صیاد است و جانداری که خورده شود صید نام دارد.



عوامل غیر زنده اکوسیستم

گرما

بیشتر از اشعه مادون قرمز بخشی از نور خورشید به دست می‌آید و در فعالیت‌های موجودات زنده نیز انرژی به صورت گرما آزاد می‌شود.


دما

یکی از عوامل غیر زنده محیطی است و تغییرات زیادی دارد و کلیه جانداران به نحوی با این تغییرات سازش پیدا کرده‌اند سازش باعث بقای جانوران می‌شود.


نور

نور نقش مهم در غذاسازی تولید کننده دارد.


گازها

مهم‌ترین گازهایی که در اتمسفر وجود دارند عبارتند از : اکسیژن و دی‌اکسید کربن. که اکسیژن در تنفس و در اکسید کربن در فتوسنتز نقش دارد.
آب

آب به صورت تبخیر شده وارد اتمسفر می‌شود و به صورت برف و باران به زمین برمی‌گردد.



مواد شیمیایی

به دو صورت کانی و آلی در اکوسیستمها وجود دارد مواد آلی ناشی از تجزیه موجودات زنده ، در اکوسیستمهای مختلف مورد استفاده جانداران قرار می‌گیرد. مواد کانی نیز به ترکیبات مختلف مثل نمک خوراکی یا کلریدسدیم که در غذای آدمی مهم است و یا کودهای شیمیایی که در حاصل خیزی خاک اهمیت دارد

[رزیتا]

آلودگی محیط زیست

دید کلی

آلودگی محیط زیست از منابع گوناگون صورت می‌گیرد. با پیشرفت تمدن بشری و توسعه فن‌آوری و ازدیاد روز افزون جمعیت ، در حال حاضر دنیا با مشکلی به نام آلودگی در هوا و زمین روبرو شده است که زندگی ساکنان کره زمین را تهدید می‌کند. بطوری که در هر کشور حفاظت محیط زیست مورد توجه جدی دولتمردان است. امروزه وضعیت زیست محیطی به گونه‌ای شده است که مردم یک شهر یا حتی یک کشور از آثار آلودگی در شهر یا کشور دیگر در امان نیستند.

برفی که در نروژ می‌بارد مواد آلاینده‌ای به همراه دارد که منشا آن از انگلستان و آلمان است. یا باران اسیدی در کانادا نتیجه مواد آلاینده‌ای است که منشا آنها از ایالات متحده است. در آتن گاهی مجبور می‌شوند به علت آلودگی شدید هوا کارخانجات را تعطیل و رفت و آمد اتومبیلها را محدود کنند. شهرهای دیگر دنیا مانند مکزیکوسیتی ، رم و تهران نیز با مشکل آلودگی هوا دست به گریبانند. آلودگی دریاها ، رودخانه‌ها ، دریاچه‌ها و اقیانوسها و جنگلهای نیز نیز موضوع بحث جدی می‌باشند.
آلودگی محیط زیست و لایه ازن

یکی از مسائلی که در سالهای اخیر باعث نگرانی دانشمندان شده ، مسئله تهی شدن لایه ازن و ایجاد حفره در این لایه در قطب جنوب است. لایه اوزون در فاصله 16 تا 48 کیلومتری از سطح زمین قرار گرفته و کره زمین را در برابر تابش فرابنفش نور خورشید محافظت می‌کند. هر گاه از مقدار لایه ازن ، 10 درصد کم شود، مقدار تابشی که به سطح زمین می‌رسد تا 20 درصد افزایش می‌یابد. تابش فرابنفش موجب بروز سرطان پوست در انسان می‌شود و به گیاهان صدمه می‌زند. مولکولهای کلروفلوئورکربنها (CFCها) در از بین بردن لایه ازن موثرند. از این ترکیبات بطور گسترده در دستگاههای سرد کننده و در افشانه‌ها (اسپری‌ها) استفاده می‌شود.

این مولکولها به علت پایداری آنها به استراتوسفر راه می‌یابند و در آنجا بر اثر تابش خورشید پیوند C-Cl شکسته می‌شود. اتم کلر حاصل به مولکول ازن حمله می‌کند و مولکول CLO را می‌دهد. این مولکول بنوبه خود با اکسیژن ترکیب شده ، مولکول O2 و اتم Cl آزاد می‌شود که مجددا در چرخه تخریب اوزون شرکت می‌کند. از این روست، در عهدنامه سال 1978 مونترال قرار این شده که از مصرف کلروفلوئوروکربنها به تدریج کاسته شود و مواد دیگری به عنوان جانشین برای آنها یافت شود و یافتن چنین ترکیباتی بطور مسلم کار شیمیدانان است.

آلودگی هوا و مه دود فتوشیمیایی

بسیاری از مناطق شهری با پدیده آلودگی هوا روبه‌رو هستند که در جریان آن ، سطوح نسبتا بالایی از ازن در سطح زمین که جزء نامطلوبی از هوا در ارتفاعات کم است، در نتجه واکنش نور القایی آلاینده‌ها تولید می‌شود. این پدیده را مه دود نور شیمیایی می‌نامند و گاهی از آن به عنوان "لایه ازن در مکانی نادرست" از نظر تشابه آن با مسئله تهی شدن ازن استراسفر یاد می‌کنند. فرآیند تشکیل مه دود در واقع شامل صدها واکنش مختلف است که دهها ماده شیمیایی را دربرمی‌گیرد و بطور همزمان رخ می‌دهند. در واقع ، هوای شهرها را به "واکنشگاههای شیمیایی عظیم" تشبیه کرده‌اند.

پدیده مه دود شیمیایی ، نخستین بار در دهه 1940 در لوس آنجلس مشاهده شد و از آن زمان ، عموما به این شهر بستگی داده شده است. اما در دهه‌های اخیر با کنترل آلودگی هوا مسئله مه دود در شهر لوس آنجلس بطور نسبی تخفیف پیدا کرده است. از نظر کمی ، اکثر کشورها و همچنین سازمان جهانی بهداشت (WHO) ، حدی را برای حداکثر غلظت مجاز اوزون در هوا در نظر گرفته‌اند که در حدود 100ppb (میانگین غلظتها در طول زمان یک ساعت) است. اوزون در هوای پاکیزه تنها به چند در صد این مقدار می‌رسد. واکنش دهنده‌های اصلی اولیه در یک پدیده مه دود نور شیمیایی ، اسید نیتریک ، NO و هیدروکربنهای سوخته نشده هستند که از موتورهای احتراقی درون سوز به عنوان آلاینده در هوا منتشر می‌شوند. جزء مهم دیگر در تشکیل مه دود ، نور خورشید است.

باران اسیدی

یکی از جدی‌ترین مشکلات زیست محیطی که امروزه بسیاری از مناطق دنیا با آن روبه‌رو هستند، باران اسیدی است. این واژه انواع پدیده‌ها ، از جمله مه اسیدی و برف اسیدی که تمام آنها با نزول مقدار قابل ملاحظه اسید از آسمان مطابقت دارد را می‌پوشاند. باران اسیدی دارای انواع نتایج زیان‌بار بوم شناختی است وجود اسید در هوا نیز احتمالا بر روی سلامتی انسان اثر دارد. پدیده باران اسیدی در سالهای آخر دهه 1800 در بریتانیا کشف شد، اما پس از آن تا دهه 1960 به دست فراموشی سپرده شد. باران اسیدی به نزولات جوی که قدرت اسیدی آن بطور قابل توجهی بیش از باران طبیعی (یعنی آلوده نشده)، که خود به علت حل شدن دی‌اکسید کربن هوا در آن و تشکیل اسید کربونیک بطور ملایم اسیدی است، باشد، اطلاق می‌شود.

(CO2 (g) + H2O (aq) ↔ H2CO3(aq

از تفکیک جزئی H2CO3 پروتون آزاد می‌شود و PH سیستم را کم می‌کند.از اینرو PH باران طبیعی که آلوده نشده، از این منبع بخصوص حدود 5.6 است. تنها بارانی که قدرت اسیدی آن به مقدار قابل ملاحظه‌ای بیشتر از این باشد، یعنی PH آن کمتر از 5 باشد، باران اسیدی تلقی می‌شود. دو اسید عمده در باران اسیدی ، HNO3 و H2SO4 است. بطور کلی ، محل نزول باران اسیدی در مسیر باد دورتر از منبع آلاینده‌های نوع اول ، یعنی SO2 و نیتروژن اکسیدها است. باران اسیدی به هنگام حمل توده هوایی که آلاینده‌های نوع اول را دربردارند، بوجود می‌آیند. از اینرو باران اسیدی یک مشکل آلودگی است که به علت حمل دور برد آلاینده‌های هوا ، حدود و مرز جغرافیایی نمی‌شناسد.
مواد شیمیایی آلی سمی

واژه مواد شیمیایی سنتزی از طرف رسانه‌های گروهی برای توصیف اجسامی بکار می‌رود که عموما در طبیعت یافت نمی‌شوند. ولی توسط شیمیدانان از اجسام ساده‌تر سنتز شده‌اند. اکثریت مواد شیمیایی سنتزی که مصرف تجارتی دارند، ترکیبات آلی هستند و برای بیشتر آنها از نفت به عنوان منبع اولیه کربن در این ترکیبها استفاده شده است. کربن با کلر ترکیبهای زیادی را تشکیل می‌دهد که به علت سمی بودن آنها برای بعضی گیاهان و حشرات ، بسیاری از این قبیل ترکیبها کاربرد گسترده‌ای به عنوان آفت کش یافته‌اند. ترکیبات آلی کلردار دیگر بطور گسترده‌ای در صنایع پلاستیک و الکترونیک بکار برده شده‌اند.

شکستن پیوند کربن به کلر بطور مشخص دشوار است و حضور کلر همچنین واکنش پذیری سایر پیوندها را در مولکولهای آلی کم می‌کند. همین خاصیت به این معنی است که با وارد شدن ترکیبهای آلی کلردار به محیط زیست ، تخریب آنها به کندی صورت می‌گیرد و بیشتر تمایل به جمع شدن دارند و به این علت به معضل بزرگ محیط زیست محیطی تبدیل شده‌اند. اجسام آلی سمی که بطور عمده مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از: انواع آفت کشها ، حشره کشهای سنتی ، حشره کشهای آلی کلردار ، ددت ، توکسافنها ، کاربامات ، حشره کشهای آلی فسفات‌دار ، علف کشها و ... .

آلودگی آبها

آب ، تصفیه آن و جلوگیری از آلودگی و به هدر رفتن آن از مسائل بسیار مهم زمان ما به حساب می‌آید. آلودگی آبها ، معضل بزرگ زیست محیطی محسوب می‌شود که به علت پیشرفت صنایع و تکنولوژی ، هر روزه با پیشرفت روز افزون آن مواجهیم.
فلزهای سنگین و شیمی خاک

بسیاری از فلزهای سنگین برای انسان سمی هستند و چهار فلز جیوه (Hg) ، سرب (pb) ، کادمیم (Cd) و آرسنیک (As) فلزهایی هستند که بعلت کاربرد گسترده ، سمیت و توزیع وسیع آنها بیشترین خطر را از نظر زیست محیطی دارند. البته هیچ یک از این عنصرها هنوز به آن اندازه در محیط زیست پخش نشده که یک خطر گسترده بشمار آید. به هر حال ، هر یک از آنها در بعضی از محلات در سالهای اخیر در سطوحی سمی یافت می‌شود. این فلزها بطور عمده از مکانی به مکان دیگر از طریق هوا منتقل می‌شوند و این انتقال معمولا به صورت گونه‌هایی که روی ماده ذره ‌مانند معلق ، جذب سطحی شده یا در آن جذب شده است، صورت می‌گیرد.
تولید انرژی و آثار محیطی آن

بسیاری از مسائل زیست محیطی ، نتیجه غیر مستقیم تولید و مصرف انرژی ، بویژه زغال سنگ و بنزین است. ذخایر زغال سنگ در دنیا از مجموع نفت ، گاز طبیعی و اورانیوم خیلی بیشتر است. از اینرو مصرف زغال سنگ برای تولید انرژی صنعتی نه تنها ادامه خواهد یافت، بلکه احتمالا به مقدار زیادی بویژه در کشورهای در حال توسعه مانند چین و هندوستان که ذخایر زیادی از این ماده دارند، افزایش می‌یابد. از سوزاندن زغال سنگ مقدار زیادی SO2 و CO2 که آلاینده هستند تولید می‌شود. بحث انرژی هسته‌ای و سایر منابع انرژی نیز جای خود دارد.