برنامه هفتگي غذايي براي ماه رمضان -سحري و افطاري

[ابریشم]

كاچي

مواد لازمبراي چهار نفر) آرد گندم 250 گرم
كره 500 گرم
شكر 500 گرم
زعفران يك مثقال
آب 500 ميلي ليتر
گلاب 60 ميلي ليتر

طرز تهيه:
شكر را با آب مي جوشانيم تا شكر آب شود و كاملاً حل گردد. سپس كره را در ظرفي قرار داده و روي حرارت مي گذاريم تا آب بشود، آنگاه آرد را اضافه كرده و بهم مي زنيم تا سرخ شود، حرارت را ملايم كرده و شربت آماده شده را همراه با زعفران و گلاب به آرد سرخ شده اضافه مي كنيم و مرتب بهم مي زنيم تا آرد كاملاً صاف شود. در صورتيكه مايع كمي غليظ شد مختصري آب جوش به آن اضافه مي كنيم.

[ابریشم]

زولبيا

مواد لازمبراي چهار نفر) شكر 200 گرم
نشاسته 500 گرم
ماست 150 گرم
گلاب 2 تا 3 قاشق سوپخوري
روغن به ميزان لازم

طرز تهيه:
نشاسته را با آب و و 2 قاشق شكر مخلوط مي كنيم و سپس ماست را اضافه كرده و بهم مي زنيم تا مايه كاملاً صاف شود. روغن فراوان را داغ مي كنيم، مايه را در قيف مخصوص ريخته و در روغن به شكل زولبيا و يا مشبك مي ريزيم، حرارت را ملايم مي كنيم، يكطرف زولبياها كه برشته شد بر مي گردانيم تا طرف ديگر آن برشته شود.

براي تهيه شربت زولبيا، در ظرفي جداگانه شكر، گلاب و يك ليوان آب را با هم مخلوط كرده و روي حرارت قرار مي دهيم تا حدي كه بجوشد تا غليظ شود. شربت آماده شده را از روي حرارت برداشته تا خنك شود. سپس زولبياها را پس از سرخ شدن درون شربت مي اندازيم و پس از 5 دقيقه آنها را بر مي داريم و در ظرفي مي چينيم.

[ابریشم]

حلوا


مواد لازمبراي چهار نفر) آرد گندم 250 گرم
شكر 200 گرم
روغن 200 گرم
زعفران نصف قاشق چايخوري
آب 2 ليوان
گلاب نصف ليوان
خلال بادام و پسته به ميزان لازم

طرز تهيه:
روغن را در ظرف ريخته، روي حرارت قرار مي دهيم تا داغ شود، سپس آرد را اضافه كرده و حرارت را ملايم مي كنيم و مرتب بهم مي زنيم تا آرد كاملاً سرخ شود و رنگ آن بر گردد و عطر آن بلند شود. سپس شكر را با آب مخلوط مي كنيم و مي جوشانيم تا شكر آب گردد، آنگاه گلاب و زعفران سائيده را در شربت ريخته و بهم مي زنيم تا كاملاً مخلوط شود. آرد را پس از سرخ شدن مي گذاريم كمي سرد شود، سپس شربت را به آن اضافه مي كنيم و خوب بهم مي زنيم، در صورتيكه مايه كمي شل بود 1 الي 2 دقيقه حلوا را روي حرارت قرار مي دهيم، آنگاه حلوا را در ديس مي كشيم و با خلال پسته و بادام روي آن را تزئين مي كنيم.

[ابریشم]

مسقطي


مواد لازمبراي چهار نفر) نشاسته 100 گرم
شكر 200 گرم
روغن 50 گرم
گلاب 1 قاشق سوپخوري
آب 3 يا 4 ليوان
خلال بادام 50 گرم

طرز تهيه:
نشاسته را در آب ريخته، مخلوط كرده و روي حرارت ملايم قرار مي دهيم و مرتب بهم مي زنيم تا مايه جوش آيد و كمي غليظ شود. سپس شكر، گلاب و روغن را به مخلوط اضافه مي كنيم و مجدداً بهم مي زنيم تا تمام مواد مخلوط شوند. سپس مايه را در ظرف ريخته و مي گذاريم سرد شود. آنگاه آن را به شكل لوزي لوزي بريده و تزئين مي كنيم.

[ابریشم]

تاثیر روزه بر کاهش و افزایش وزن

ماه رمضان و روزه داری با تغییر رژیم معمول روزانه و وعده‌های غذایی، در دریافت میزان انرژی روزانه تغییراتی به وجود می‌آورد. گذشته از تغییر زمان وعده‌ها، مواد غذایی كه در این ماه وارد الگوی مصرف روزانه می‌شوند نیز تغییراتی را در همین روند ایجاد می‌كنند.

این تغییرات برای كسانی كه به هر دلیل از رژیم غذایی خاصی در روزهای عادی پیروی می‌كرده‌اند مهم تلقی می‌شود، برای مثال افرادی كه برای افزایش وزن تلاش می‌كنند و یا آنهایی كه برای كاهش وزن خود به رژیم لاغری روی آورده‌اند، در معرض این تغییرات قرار می‌گیرند و چنانچه نتوانند خود را با این تغییرات وفق داده و برنامه غذایی خود را با این تغییرات متناسب كنند، ممكن است در ادامه رژیم‌های غذایی خود با شكست مواجه شوند.



یكی از مهم ترین فواید روزه‌داری، بهبود وضعیت بدن و تناسب اندام است كه با سوخت بافت چربی و كاهش انرژی دریافتی میسر می‌شود، بنابراین در صورتی كه فرد روزه‌دار توصیه‌های بهداشتی را رعایت كند، به طور طبیعی پس از ماه رمضان، به دلیل كاهش چربی‌های بدن باید تا چند كیلوگرم كاهش وزن پیدا كند.

[ابریشم]

روزه و كاهش وزن

این روزها سفره‌های سحری وافطار خیلی‌ها با انواع غذاهای چرب و شیرین مانند حلوا، کاچی، خرما، شله‌زرد، شیربرنج چرب و شیرین و بالاخره زولبیا و بامیه رنگین می‌شود. نتیجه اینکه پس از یک ماه روزه‌داری نه تنها وزن کم نمی‌کنیم، بلکه با چند کیلو اضافه وزن دوباره به رژیم غذایی معمول خود برمی‌گردیم و روند چاقی و اضافه وزن را با الگوی غذایی غلط همچنان دنبال می‌کنیم. تهیه انواع و اقسام خوراکی‌ها، شیرینی‌های گوناگون در مهمانی‌های افطار نه تنها موجب از بین بردن آثار معنوی روزه می شود، بلکه با اسراف و پرخوری سرانجام اضافه وزن و چاقی را به همراه دارد.

چاقی با ذخیره بیش از حد انرژی به صورت چربی در بدن تعریف می‌شود. این مشكل در اثر عدم تعادل بین انرژی دریافتی و انرژی مصرفی ایجاد می‌شود. چاقی از عوامل خطر بروز بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا، افزایش چربی‌های خون، دیابت نوع دو، بیماری‌های قلبی عروقی و بعضی از انواع سرطان‌ها است.

بر اساس تحقیقات انجام شده حدود 60 درصد جمعیت میانسال كشور مبتلا به اضافه وزن و چاقی هستند. با توجه به شیوع بالای اضافه وزن و چاقی در این گروه سنی و نقش چاقی به عنوان عامل خطر در بروز بیماری‌های مزمن و عواقب اقتصادی و اجتماعی آن، لزوم توجه به این معضل بهداشتی بیش از پیش آشكار می‌شود. به ویژه آن که تحقیقات نشان داده است حتی مقادیر متوسط كاهش وزن به میزان 5 تا 10 درصد، در كاهش خطر بروز بیماری‌های مرتبط با چاقی بسیار موثر است.

بیماری‌های مرتبط با چاقی و عوارض ناشی از آنها باعث ایجاد بار مالی بر كشور می‌شود، به طوری كه بر اساس برآوردها هزینه ناشی از چاقی 2 تا 8 درصد كل بودجه مراقبت‌های بهداشتی را در بر‌می‌گیرد. با توجه به این نکات مشخص می‌شود كسانی كه برای كاهش وزن خود تلاش می‌كنند، باید در این ایام نیز مراقب دریافت كالری خود باشند تا تلاش‌های آنها بیهوده نشود.

[ابریشم]

یك نكته قابل تامل

یكی دیگر از مشكلاتی كه ممكن است به علت ناترازی تغذیه‌ای طی ماه رمضان به وجود آید، افزایش چربی‌های خون بر خلاف انتظار است. بسیاری از افراد طی این ماه دچار بد خوری و یا پُرخوری می‌شوند و در مصرف مواد غذایی افراط می‌كنند، به گونه‌ای كه ممكن است حتی در عین كاهش وزن، میزان چربی خونشان افزایش یابد. علت اصلی این مشكل افراط در مصرف شیرینی‌ها و مواد غذایی چرب ناسالم از جمله زولبیا و بامیه است.

با برنامه ‌ریزی درست برای تغذیه و مصرف صحیح مواد غذایی در این ماه و پرهیز از زیاده روی در خوردن غذا، می‌توان از برکات معنوی این ماه سود بیشتری جست و فواید بهداشتی روزه را به دست آورد.


مصرف بی‌رویه این مواد غذایی می‌تواند متابولیسم (سوخت وساز) بدن را مختل كرده و عوارضی برای بدن ایجاد كند. بنابراین باید از مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ كرده به شدت خودداری كرد، چون بر خلاف آنچه مردم گمان می‌كنند كه طی ماه رمضان به واسطه روزه گرفتن وزن افراد كم می‌شود و همچنین افرادی كه دچار چربی خون بالا هستند، چربی خون آنها كاهش می‌یابد، در بسیاری از موارد مشاهده شده كه پس از ماه رمضان نه تنها كاهش وزن ایجاد نشده، بلكه موجب افزایش وزن و چربی خون هم شده است.


اگر روزه‌داری به شیوه صحیح انجام شده باشد، می‌تواند با كاهش كالری دریافتی، نوع خوب كلسترول یا hdl را در بدن افزایش داده و موجب كاهش كلسترول بد یا ldl شود، در غیر این صورت كلسترول بد خون افزایش می‌یابد.

به علاوه مصرف زیاد مواد غذایی چرب هنگام افطار موجب بی‌اشتهایی در هنگام سحر می‌شود، چون هضم چربی‌ها در بدن نیازمند مدت زمان طولانی‌تر است. خوردن خوراكی‌ها و مواد غذایی تا دیر وقت و به تاخیر انداختن زمان خواب، موجب بی‌اشتهایی و بی‌حوصلگی هنگام سحر می‌شود، بنابراین اگر وعده افطار به صورت مناسب مصرف شود، مشكلی برای وعده سحر ایجاد نخواهد شد.

[ابریشم]

روزه و افزایش وزن

بر خلاف افراد چاق، افراد لاغری كه برای افزایش وزن تلاش می‌كنند، سوال می‌كنند كه چگونه می‌توانند طی ماه رمضان، به رژیم خود ادامه دهند.

در پاسخ به این گروه موارد زیرتوصیه می‌شود:

شما می‌توانید در طول ماه مبارك رمضان نیز از رژیم افزایش وزن خود پیروی کنید. برای این كار می‌توانید غذاهای با كالری بالا و حجم كم كه بیشتر غذاهای چرب و شیرین هستند را البته با در نظر گرفتن سالم بودن آنها استفاده كنید؛ برای مثال در سوپ‌های خود خامه اضافه کنید. برنج خود را با كره میل كنید. همچنین می‌توانید به خورش‌ها، قدری آرد اضافه كنید تا هم غلیظ‌تر شوند و هم میزان كالری آنها بیشتر شود.

استفاده مناسب از مواد غذایی شیرین مانند خرما، شله زرد ، فرنی، حلوا ، كاچی و شیربرنج با عسل، راه دیگری برای دریافت كالری بالا است.

استفاده از تمام وعده‌های غذایی و میان وعده‌ها در مدت زمان مجاز، به دریافت مقادیر اضافی كالری كمك می‌كند، بنابراین به خصوص وعده سحری را از دست ندهید و آن را جایگزین وعده ناهار كه حذف می‌شود، كنید.

[ابریشم]

روزه برای كم خون ها مضر نیست

یك فوق تخصص خون و انکولوژی اعلام كرد: افرادی كه به كم خونی دچار هستند، در صورت مصرف مرتب داروهای شان، مشكلی در روزه داری نخواهند داشت.

دكتر سید امیر حسین امامی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان ایسنا، در خصوص شایع ‌ترین نوع كم خونی‌ ها اظهار داشت: بیشترین نوع کم خونی ‌ها از نوع تغذیه ‌ای است كه در راس آن ها کم خونی ناشی از فقر آهن (مواد لازم برای ساخت گلبول های قرمز) قرار دارد.

وی در ادامه گفت: این افراد اگر داروهای شان را در سحر، موقع افطار و نیمه شب مصرف كنند، مشكلی در روزه داری نخواهند داشت.

دکتر امامی ادامه داد: افرادی كه تحت درمان هستند و وضعیت عمومی نسبتا مناسبی دارند، منعی برای روزه‌ داری ندارند، مگر در مواردی كه كم خونی بسیار شدید باشد و درمانش هنوز شروع نشده باشد.

این فوق تخصص خون در ادامه تصریح كرد: مبتلایان به بیماری كم خونی از نوع بدخیم كه تحت درمان با داروهای شیمی درمانی، چه به صورت خوراكی و چه به صورت تزریقی هستند، در اكثر موارد اجازه روزه داری ندارند و اگر قرار است در موارد خاصی روزه داری انجام شود، حتما بایستی با نظر پزشك معالج باشد.

وی در خصوص افراد مبتلا به تالاسمی مینور و ما‍ژور، گفت: مبتلایان به تالاسمی مینور بر حسب توان و تحملی كه دارند می توانند روزه بگیرند، اما افراد مبتلا به تالاسمی ماژوری كه نیاز به تزریق مكرر خون دارند، مجاز به روزه گرفتن نیستند.

این متخصص خون در پایان توصیه كرد: این افراد، مصرف گوشت را در برنامه غذایی خود بگنجانند. همچنین از مصرف چای، حدود یك ساعت قبل و دو ساعت بعد از غذا، جدا خوداری كنند.

[ابریشم]

روزه داری در بیماران کلیوی

هر فرد سالم دو کلیه دارد که در دو طرف پهلو قرار دارند، کلیه ها مواد زائد بدن را به صورت ادرار دفع می کنند، علاوه بر این که در خون سازی و ساختن ویتامین D مشارکت دارند، در تنظیم خون و املاح بدن افراد نیز موثر هستند.

درباره بیماری‌ های مزمن و شدید کلیوی، چند مورد است که بنا به نظر اکثریت قاطع پزشکان منع قطعی برای روزه ‌داری به وجود می ‌آورد، چرا که در این حالت‌ها امکان تطابق مناسب با تغییرات آب و املاح وجود ندارد.

دکتر شمس وزیریان، فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری وضعیت روزه داری را در مبتلایان به بیماری های مختلف کلیوی متفاوت دانست و اظهار داشت: با توجه به نوع بیماری کلیه ها( بیماری های عفونی، سنگ کلیه و بیماری دیابت که ممکن است کلیه را درگیر کند) پزشک معالج توصیه به روزه داری یا عدم آن را به بیمار اعلام می نماید.

وی، افزود: بیماران کلیوی که نباید روزه بگیرند در گروه بیمارانی می گنجند که مصرف زیاد مایعات را باید داشته باشند.

دکتر وزیریان، گفت: مصرف زیاد مایعات باعث می شود تا حجم ادرار افراد به اندازه کافی باشد و مواد زائد بدن در کلیه ها ته نشین و مشکل ساز نشده و حتی مجاری ادراری و مثانه را نیز درگیر نکند.