شعر كردي ...

[behnam5555]

شه‌کراوی قه‌ده‌ره‌کان

قه‌ده‌ره‌کان وه‌ک خۆت جوانن
(با) کان وه‌ک خۆتن پڕن له‌ پێکه‌نینن
نه‌رمیی قژی ڕه‌شت په‌نجه‌ تاساوه‌کان ده‌توێنی
په‌ڕه‌ی دڵی فڕینت به‌ تامه‌زرۆوه‌ گڵی زه‌وی ده‌جوڵێنی
خوا به‌ ناوی تۆ به‌ ماڵه‌کانمان پیاسه‌ ده‌کا
دوو جووته‌ کۆتر به‌ هه‌ناسه‌ی تۆ باڵ ده‌گرن
ئاوابوونی خۆر له‌ ڕه‌نگی تۆ ده‌بێته‌ ئێواره‌
مانگ له‌ سیمای پڕ ژیانی تۆ دا سه‌وز ده‌بێ
تۆ مه‌خلوقێکی بۆن خۆشی
تۆ دونیایه‌کی له‌ هه‌تاهه‌تایی
تۆ سه‌مایه‌کی له‌سه‌ر ئه‌ستێره‌ی شادی

قه‌ده‌ره‌کان وه‌ک خۆت جوانن
وه‌ک زریانێکی بێ زیان ، کاتێک خۆشه‌ویستی ببارێنێ
وه‌ک بوومه‌ له‌رزه‌یه‌کی بێ ڕووخان ، کاتێک ناخی دوو دڵ بهه‌ژێنێ
تۆ ئاوا دێیت، کاتێک کاره‌سات بوونی نامێنێ
کاتێک مه‌رگه‌سات ده‌بێته‌ خۆش به‌هات
کاتێک گۆڕستانه‌کان له‌ سه‌مای نووکی پێت
گۆرانی ده‌چڕن ...
کتێبه‌کان به‌ ناوی تۆ پێشکه‌ش ده‌کرێن
هه‌ر له‌ به‌ر تۆش دێنه‌ خوێندن
هه‌ناسه‌ی ژێر چه‌رچه‌فه‌کانی ڕامووسان ،
پێغه‌مبه‌ره‌کان دێنێته‌ خوانی موشتو مڕی هه‌بوونیان
تۆ هه‌لهه‌له‌یکی له‌ ته‌ڕایی
ته‌زبیحێکی له‌ پاکیی
کۆشکێکی ئاویت له‌ ده‌ریا
هه‌ورێکی قژ درێژی له‌ هه‌نگوینی (با)
قه‌ده‌ره‌کان وه‌ک شیله‌ی بنی مه‌مکه‌کانت شیرینن
قه‌دره‌کان وه‌ک بۆنی گوڵاوی ڕه‌حمت پڕن له‌ ده‌ماری ژیان
قه‌ده‌ره‌کان وه‌ک دۆڵی ڕازه‌وه‌ی نێو ڕانت ته‌ڕن بۆ زه‌ریاچه‌ی مان

ئالان په‌ری

[behnam5555]

سێبه‌رو جه‌سته‌ ‌.. غه‌ریبێكى رژاو

(غوربه‌تى.. پیاوێكى سه‌ر ماشو برنجى ئه‌و په‌رِى ژیرنه‌بوونه‌وه‌ى گریانه‌)

ئه‌م قه‌سیده‌یه‌ پێشكه‌شه‌ به‌(جه‌مال غه‌مبار)

كه‌ خه‌می نوسینه‌وه‌ی شیعرێ
به‌ دڵمه‌وه‌ ده‌نوسێ و
گێژاوی گه‌یشتنی خه‌یاڵێ
زاكیره‌م به‌ خۆیه‌وه‌ ده‌پێچێته‌وه‌
ئیدی په‌نایه‌ك نامێنێ...خۆمى تیا بڵێًم...!
من،رۆحی خۆمم
له‌ نێو گۆرِێكى خاڵیدا به‌جێ هێشتووه‌ و
ئێستا ناتوانم...
به‌م جه‌سته‌ غه‌ریبه‌م بڵێم:
تۆ ده‌توانی.. تێ هه‌ڵچیته‌وه‌ جاران و
هه‌ورێك له‌ گریان ژوور سه‌رت نه‌گرێ؟
ده‌توانی... به‌ مناڵه‌كانى ئه‌وێ بڵێیت
گه‌وره‌ مه‌بن
گه‌وره‌ بوون جگه‌ له‌ عه‌زاب هیچی تر نییه‌؟
ده‌توانى...غه‌ریب
ئه‌و رێگا دووره‌ی ژیان قه‌دبرِ بكه‌یت و
چركه‌یه‌ك رۆحم بۆ بێنیته‌وه‌؟
تا منی وه‌ریووی ناو ئه‌م جه‌نگه‌ڵه‌
بۆ بێزاری...پێناسه‌یه‌ك و
بۆ گه‌رِان...هاورِێیه‌كم هه‌بێت و
له‌ شوراى ئه‌م ته‌نیایه‌ په‌نهانه‌ى خۆم ده‌ربچمء
له‌وێى به‌جێماویه‌كه‌ى خۆمدا
پرِ.. پرِ ببمه‌وه‌ له‌ رابردووى وه‌رین
له‌ گه‌یشتنه‌وه‌ به‌ مه‌ودا ماندووه‌كانى باران،
ئاخر ئێستا...
من له‌ سه‌رای خه‌مێكدا روواوم
له‌و سه‌ری ماتڵبوونی خۆمه‌وه‌
نیگا ده‌خه‌مه‌ سه‌ر هه‌ر شتێ
هه‌ر ئاگرى بىَ وه‌لاَمیه‌
پوشى ئۆقره‌م ده‌سوتێنىَ،
خۆ ئه‌گه‌ر ...غه‌ریب
ئه‌م ئه‌نگوسته‌ حوزنه‌م تیا نه‌بێ و
ئه‌م دڵ پرِییه‌ له‌ مندا نه‌بووایه‌
چۆن ده‌متوانی
گریانى خوا بنوسمه‌وه‌،
لوتفێَك بكه‌.. ئه‌ی غه‌ریب
ئه‌م ماڵه‌ له‌ ده‌نگدانه‌وه‌ی خۆیدا
خه‌ریكه‌ كه‌رِ دبێ و
ئه‌م په‌نجه‌رانه‌
له‌به‌ر نه‌بوونی رووانین
خه‌ریكه‌ ژه‌نگ بیانگرێ
ده‌ست له‌ سه‌ر نوری دوعایه‌ك دانێ و
ئیمانم پرِبكه‌ له‌ پارِانه‌وه‌
چاو له‌سه‌ر شیعرێكی "مه‌حوی "هه‌ڵخه‌ و
رۆحم بسپێره‌ به‌ خودا
بێباكبه‌ و
ئه‌م گیانه‌ی ته‌رِه‌ی ناو شیعرم
فرِێده‌ره‌...ناو لاشه‌ی سووتاوی ئاسكێكه‌وه‌
ئه‌م گیانه‌ گرانه‌ی قه‌سیده‌م
بخه‌ره‌ ناو جه‌سته‌ی كوژراوی ژنێكه‌وه‌
چونكه‌ ده‌زانم
به‌ده‌م هه‌ناسه‌سواری دێرِێكه‌وه‌ له‌ ناوبران و
له‌وێی نائومێدی خۆیاندا
حه‌زێكیان له‌پاش جێ ماوه‌
قه‌نده‌ حه‌زه‌ێك...ده‌بێ بیچێژن،
شكۆمه‌ندی ئه‌م هیچگه‌راییه‌
له‌ كوێوه‌ هاتووه‌...غه‌ریب
من لێره‌ى ده‌رقه‌ت نه‌هاتنی تاوانه‌كاندام
جه‌سته‌م بووه‌ به‌ عه‌ساى ده‌ستی جه‌لادێك و
یه‌كپارچه‌...هه‌ست به‌ تێكشانی خۆم ده‌كه‌م،
ئیتر به‌م هه‌موو برینه‌وه‌ چۆن برِژێم
یان ئا به‌م خه‌مه‌ قوورسه‌وه‌
له‌ كوچه‌ی چ دڵێكی ته‌ریودا
ئێستا...له‌نگه‌ر پێ بگرم
نازانم چۆن خۆم بڵێمه‌وه‌
كه‌ رۆحی خۆمم
له‌وێی مه‌رگێك به‌جێ هێشتبێ و
كه‌ جه‌سته‌ى غه‌ریبیشم
به‌دیار شنه‌بای به‌سه‌ر چوونی ته‌مه‌نه‌وه‌
خه‌ریكی نوسینه‌وه‌ی
وه‌رزه‌ قه‌مبووره‌كان بێت و
عاده‌ت به‌ ژه‌نینی شمشاڵی گریانه‌وه‌ بگرێت
چۆن بتوانم
حیكایه‌تی ئه‌و رۆژانه‌ ئه‌زبه‌ر بكه‌م
كه‌ منیان كرده‌ سێبه‌ر و
هه‌تا ئه‌به‌د لكاندمیان...به‌ جه‌سته‌یه‌كی غه‌ریبه‌وه‌،
ته‌نیایی...شه‌وانی بێداری چاوی خوێنینی منه‌ و
وون بوونیشم... له‌و ئێواره‌ شه‌رمنانه‌وه‌ ده‌ست پێده‌كات
كه‌ له‌ نێو تاڵه‌ سپیه‌كانى قژمدا... ده‌مه‌وێت
فه‌لسه‌فه‌ی پیر بوون دابنێم
كه‌ له‌به‌رده‌م پێكى ته‌مه‌ندا
دڵنه‌وایى (ئاو) ئه‌ده‌مه‌وه‌
خۆى له‌و مه‌نگییه‌ ده‌ربێنىَء
خورِه‌ بخاته‌ رۆحمه‌وه‌
نه‌باده‌ ووشك بێته‌وه‌،
گه‌لێ جاران
چه‌شنی مه‌خلوقێكی سه‌رخۆش
خۆم به‌ نهێنی باخچه‌كاندا ده‌كێشم و
كه‌چی ئینجانه‌یه‌كی شین
كه‌پرِه‌ له‌ حیكایه‌تی سه‌وز و سوور
دێته‌ كۆشمه‌وه‌ و...یه‌ك به‌ خۆی
ده‌پارِێته‌وه‌ و ده‌ڵێ...
بیكه‌ به‌ خاتری
ته‌مه‌نی نازنازێكی بچووك
به‌ بۆنی خاكی پاش باران
به‌ گۆرانییه‌ تۆراوه‌كانى ناو باخچه‌ و
به‌ مانگرتنی پارچه‌یه‌ك غه‌زه‌ل...له‌ داخی شه‌رِ
بیكه‌ به‌ خاتری
هه‌نسكه‌ شێداره‌كانى.. دایك
لێگه‌رِێ..
لێگه‌رِێ ئه‌م نهێنیانه‌
له‌جێى خۆیاندا سه‌نگین بن...؟
بهێڵه‌...
بهێڵه‌ گوڵزاری ئه‌م شوێنه‌ نه‌شوێ و
باخچه‌ له‌ هه‌ڵچون و داچوونی خۆیادا بمێنێته‌وه‌ و
تۆ شتێكی كه‌م
بچۆره‌وه‌ بۆ ناو خۆت و ...بزانه‌
بزانه‌ چ ئینسانێكی عاجزی و
بیر بكه‌ره‌وه‌ كه‌ تۆ
پاشماوه‌ی چ شه‌رِێكی وێرانی ناوخۆتی!؟
گه‌لێ جاران
هه‌ست ده‌كه‌م
شه‌وى شێتبوونێك
سپێده‌ى ته‌نیایم ده‌خواء
له‌خۆمه‌وه‌ ده‌ڵێی
تا هه‌میشه‌... له‌به‌ر ئاوێنه‌ی مردنێكی عه‌جیبدا رابوه‌ستن
له‌خۆوه‌ ده‌ڵێی
سوێندێكم خواردووه‌...سوێندێكی خۆمانه‌
گریان له‌ تابلۆیه‌كه‌ی "ستار قادر "بسه‌نمه‌وه‌ بۆ خۆم
مه‌مكێك له‌ "قوباد "هه‌ڵكه‌نم بۆ ته‌نیایی و
توورِه‌ بوونێك له‌ "رۆژ " داگیر بكه‌م بۆ عیرفانییه‌ت و
هه‌رده‌ڵێی به‌ڵێنم داوه‌
دوعا خوساوه‌كانى كچه‌كه‌م... وه‌ك خۆیان
بنێرم بۆ خودا و
گله‌ییه‌ شیرینه‌كانى ژنه‌كه‌م
بخه‌مه‌ به‌ینی كتێبه‌كانمه‌وه‌ و
ئیدی بۆ خۆم غه‌ریبانه‌
له‌ نامۆییه‌كانی خۆمدا
برِۆم و كۆتایی ئه‌م قه‌سیده‌یه‌
بۆ هاورِێیه‌كی عاجزم به‌جێ بهێڵم
برِۆم و كۆتایی ئه‌م خه‌ونه‌
بۆ ئاوازی كه‌مانچه‌یه‌كی تۆراو دابنێم و
له‌خۆمه‌ ده‌ڵێی
مردنی خۆمم
له‌ نوسینه‌وه‌ پێ جوانتره‌ و
مانه‌وه‌ له‌ خۆ خواردنه‌وه‌ی خۆمدا
گه‌یشتنه‌
به‌ هه‌موو كۆتاییه‌كانى رۆح و
له‌خۆمه‌وه‌ ده‌ڵێی
واز له‌ هه‌موو شتێك بهێنم و...نه‌هێڵًم
نه‌هێڵم ببم به‌ شاعیر.

زانا سامان

[behnam5555]

ده‌سته‌کانی من سپین

له‌نێو هاژه‌ هاژه‌ی
تافگه‌ی گه‌رووی ژنێکه‌وه‌ له‌ دایک بووم
له‌ شوین برینی پیاوێکه‌وه‌ ڕژامه‌ ژیانه‌وه‌
هێشتا له‌ وه‌رزه‌ سارده‌کانی مناڵی خۆم ده‌رنه‌چووبووم
به‌ ته‌نافی عومرێکی درێژه‌وه‌ هه‌ڵیانواسیم
به‌دبه‌ختی له‌رزۆکی من ئه‌وه‌ بوو
ده‌بوو له‌سه‌ر ڕێساکانی به‌رد
ژیان له‌ چاڵه‌ به‌فرێکدا بگه‌وزێنم
لاساری من ئه‌مه‌ بوو
چه‌ندین جار
په‌نجه‌ی شایه‌تمانی خۆمم
له‌ ژماردنی ماسیه‌کانی ده‌ریادا ونکرد
گوناهه‌کانی من ئه‌وه‌بوو
چاوم له‌ نیگاکانی چێژدا لێبه‌جێماو
ژنێک بردیی و
به‌ ئاوێنه‌ی ژووره‌که‌یه‌وه‌ لکاندی
تاوانی من ئه‌وه‌بوو
سه‌ری ئه‌و مناڵانه‌م ده‌گه‌وزانده‌ خوێن
که‌ ئاراسته‌ی دارلاستیکه‌کانیان
ڕووده‌کرده‌
ترپه‌ .. ترپه‌
خێراکانی دڵی چۆله‌که‌
مناڵی ئه‌و کۆڵانه‌ باریکانه‌م
که‌ له‌ نووسینه‌وه‌ی مێژووی ده‌سته‌کانی خۆیاندا
کافربوون
نه‌سه‌بم ده‌چێته‌وه‌ سه‌ر
ئه‌و پیره‌ داره ‌قه‌مبوورانه‌ی
ڕه‌چه‌ڵه‌کیان ده‌چێته‌وه‌
سه‌ر ڕێگا ونبووه‌کانی خۆشنودی و
که‌چی سیگارێک له‌گه‌ڵا
پرچبووه‌کانی ڕوومه‌تی خۆیان ده‌پێچنه‌وه‌و
به‌ده‌م چاوه‌ڕوانی گه‌یشتنی سیسبوونه‌وه‌
ئاگری ئه‌ده‌ن،
بێشه‌ر‌می من ئه‌وه‌بوو
سه‌دان جار
له‌ڕێی دۆزینه‌وه‌ی
یارییه‌کی تازه‌ی عه‌شقدا
سه‌ری خۆم داناو
هه‌رگیز له‌ گه‌ڕان نه‌که‌وتم
بێحورمه‌تی من ئه‌وه‌بوو
هه‌رگیز لێنه‌ده‌گه‌ڕام
سوورمه‌ی سه‌رسینه‌ی
گۆی مه‌مکی
پێچاوپێچی
دار بیه‌ قژخاوه‌کان
به‌ر‌ده‌می مشاره‌ شه‌هوه‌تیه‌کانی زه‌مه‌ن بکه‌وێت،
هه‌تا ژیان به‌خۆیدا ده‌چێته‌وه‌
هه‌تا ته‌مه‌ن هێواش ده‌بێته‌وه‌ و
هه‌تا به‌ته‌واوی گوێم لێده‌گیرێت
له‌م یاخیبوونه‌ی خۆم
نایه‌مه‌‌ده‌رێ و
هه‌ر له‌وێمدا ده‌مێنمه‌وه‌،
ده‌مێنمه‌وه‌
تا سه‌رپۆشێکی جوانتر
بده‌م به‌سه‌ر ئه‌م زه‌ویه‌دا
ده‌مێنمه‌وه‌ و
هاژه‌ی گه‌لی یه‌کی تر
ده‌خه‌مه‌ نێو بێده‌نگیه‌وه‌،
ئاخر سه‌رشێتیه‌کانی من ئه‌بوو
له‌ هه‌ناوی پرته‌قاڵه‌وه‌ ده‌هاتمه‌ ده‌رێ و
له‌زاری شمشاڵێکی که‌مه‌ر باریکه‌وه‌ ده‌پژام
یان له‌ سێبه‌ری په‌نجه‌ره‌کانه‌وه‌
وێنه‌ی شنه‌بام ده‌بینی و
به‌ یادی عه‌شقێکی ته‌ڕه‌وه‌
گوێم بۆ گۆرانیه‌کی
سه‌رماش و برنجی ده‌گرت،
داڕوخانی من ئه‌وه‌بوو
سه‌نتورێکی جرپن له‌ دڵما
ده‌یوست خۆی بژه‌نێ و
پایزێکیش له‌رۆحمدا
گه‌ره‌کی نه‌بوو بوه‌رێت،
هه‌تا دۆزینه‌وه‌ی
وێنه‌یه‌کی نه‌بینراو
تا کۆکردنه‌وه‌ی
ته‌واوی ده‌نکه‌هه‌ناریه‌ ڕۆحییه‌کان،
به‌ڵین نیه‌
له‌م یاخیبوونه‌ی
خۆم بێمه‌ده‌رێ،
گه‌ر بێمه‌ده‌رێ
ده‌بمه‌وه‌ به‌ توتیه‌کی ڕه‌زاگران و
گه‌ر له‌وێشدا بمێنمه‌وه‌
باڵنده‌یه‌کم
مه‌گه‌ر هه‌ر نهێنیه‌ گه‌وره‌کانی گه‌ردوون
بزانێت چۆن ده‌چریکێنم
ده‌مێنمه‌وه‌و
ڕوبارێکی شیرین
ده‌نێرمه‌وه‌ بۆ عه‌رعه‌ر
(ئه‌نفال) ده‌خه‌مه‌ قه‌وسه‌وه‌و
هێمایه‌کی (؟)ی تۆقیوی بۆ داده‌نێم
هه‌ڵه‌بجه‌ هه‌ر به‌ ڕووتی
ده‌هێڵمه‌وه‌!
نه‌ک له‌ چرپه‌ی ئازادییه‌که‌ی خۆی و
پێی له‌ تابلۆکه‌ی کانی ئاشقانی هه‌ڵکه‌وێت و
بکه‌وێت به‌سه‌ر باخی میردا و
گوڵاڵه‌ سوره‌ی ته‌مه‌نی
جارێکی تر بوه‌ریته‌وه‌،
بێتاقه‌تی من ئه‌وه‌بوو
سه‌رم له‌ ترقه‌.. ترقی
دارکونکه‌ره‌و
بۆڵه‌ بۆڵه‌کانی گوڵه‌هه‌رمێ
درنه‌ده‌چوو..؟!
خۆخواردنه‌وه‌م ئه‌وه‌بوو
له‌گه‌ڵ دوکه‌ڵ بووومه‌ هاورێی و
له‌ته‌ک باراندا پیاسه‌مان ده‌کرد
له‌ته‌ک شه‌قامدا نه‌ڕۆیشتم و
له‌گه‌ڵ دره‌ختا تائه‌به‌د ڕانه‌وه‌ستام،
من هاژ و هوژی ((با))یه‌ک نیم
پرچی ژنێتی چه‌مێک
تێکبده‌م
تاقو تریقی
لوله‌ی ژه‌نگنی
یان مسکی ئه‌م تفه‌نگه‌ جه‌للادانه ‌نیم
هه‌تا دورگه‌که‌ی
خوێنینی دڵ
بشڵه‌قێنم
چرکه‌ چرکی
عومر ژمێری ژووره‌که‌م نیم
به‌ده‌م له‌ نه‌وه‌ستان که‌وتنه‌وه‌
ڕۆژه‌کانی نامورادی و
هه‌فته‌ و
مانگ و
ساڵ و
ته‌مه‌ن بچرکێنم،
له‌ سه‌فه‌ری یاخیبوونم
چۆن دێمه‌وه‌
که‌ دڵنیام
چوون ئێشانی هه‌زاران دڵ
چوون ڕشتنی ملیۆنان خوێن
چوون به‌ستنی بلیۆنان چاو
تێهه‌ڵده‌چمه‌وه‌ ڕابردوو، و
زمانم وردوخاش ده‌بێ و
سه‌ریشم کیسه‌ڵێکی نوستوو
ده‌سته‌کانی من سپین
شینیان ناکه‌م
له‌ یاخیبوون ده‌مێنمه‌وه‌
نایه‌مه‌وه

زانا سامان

[behnam5555]

به‌سه‌ر چوو سه‌رده‌مى سه‌فه‌ره‌كان

سه‌فه‌ر مه‌كه‌
چیدى نابینى
سێبه‌رى ئه‌و ده‌ریایه‌ى
به‌یاده‌وه‌رى تنۆكه‌ سوێره‌كانى
زه‌مه‌ن بارگاوى بوو
ئاسته‌مه‌ بینینه‌وه‌ى
سێبه‌رى یاده‌وه‌رى هه‌ڵوه‌رینى
خشۆكه‌ بێباڵه‌كانى ئاسمانىَ
له‌و حیكایه‌تانه‌ى
تنۆك تنۆك به‌ ئه‌سپایى
له‌سه‌ر لێوى زه‌مه‌ن هه‌ڵده‌خزان
ئه‌و حیكایه‌تانه‌ى به‌شێك بوون
له‌سولاله‌ى ئه‌فسانه‌كانى باو
سیحرو ته‌لیسمى
چاخه‌كانى تاعوون
ئاسته‌مه‌ بینینه‌وه‌ى
نیوه‌رِۆكانى ره‌نگپه‌رِینى میتاڵه‌كانى خوىَ
له‌نێو توانه‌وه‌و مه‌یینى
چاخه‌كانى هه‌ڵزنان و رۆچوون
بۆ نێو نهێنى كوولبوونى
میلى كاتژمێره‌كانى لم
په‌نهانى ره‌گداكوتینى
كانزا ژه‌نگاوییه‌كان
بۆنێو لوغزى سێگۆشه‌ بوونى
هه‌موو ئه‌و خه‌نجه‌رانه‌ى پاش كوژرانیان
له‌زه‌رده‌په‌رِى ئێواره‌یه‌كا
به‌خه‌یاڵ گه‌رِانه‌وه‌ بۆ سه‌مه‌رقه‌ند
ئاسته‌مه‌ بینینه‌وه‌ى
چاخه‌كانى دۆزینه‌وه‌ى سه‌یرترین ئیكسیر
له‌ئێسكى ماسییه‌ مۆمیاكراوه‌كانى
سه‌رده‌مى فیرعه‌ونه‌كان
ئاسته‌مه‌ بینینه‌وه‌ى
سپێده‌ى دۆزینه‌وه‌ى ته‌ڵخترین مه‌رهه‌م
بۆ رۆشنكردنه‌وه‌ى په‌نجه‌كان و
شێلانى ئه‌ندامه‌ شاراوه‌كانى شه‌یتان
بۆ گۆرِینى ره‌نگى پێست و چاوو
ئاوه‌ڵكراسى مه‌خلووقه‌ بێرِه‌نگه‌كان
به‌سه‌رچوو
سه‌رده‌مى دابارینى گه‌لاَو
گه‌مه‌ى گوڵ و چاوشاركێى خه‌یاڵ
به‌سه‌رچوو
ئه‌ندێشه‌كردنى چه‌ندین شه‌وانى
شینى وه‌ك ده‌ریا
به‌سه‌رچوو
سه‌رده‌مى ئه‌و ده‌روازانه‌ى
كه‌له‌به‌رده‌میا رۆحى كه‌شتیه‌ چارۆكه‌داره‌كان
بۆ هاتنى با
خه‌ونیان به‌شه‌پۆله‌كانه‌وه‌ ده‌بینى
به‌سه‌رچوو
سه‌رگوزشته‌ى ئه‌و شمشێرانه‌ى
بۆ خاترى بینینى خوێن
له‌قوولاَیى ماجه‌راكانى جه‌نگا ده‌خه‌وتن
ئێستا زه‌مه‌نى تێكشكانى خه‌ونى ئه‌و كه‌شتیانه‌یه‌
كه‌رۆحى ماجه‌راپه‌رستى قه‌راسنه‌كان
له‌خاڵێكى وه‌ستاوى زه‌مه‌نا
بۆ زانینى قه‌ده‌رى ئه‌ژدیهاكان خستیانه‌ رىَ
ئیدى تۆ ئه‌و ئه‌سپه‌ نادۆزیته‌وه‌
كه‌دوا میرى مه‌مله‌كه‌تى له‌سه‌ر گلا
هیچ رێگه‌یه‌ك ناتباته‌وه‌
بۆ سه‌ر ئه‌و گۆمه‌ نه‌بینراوه‌ى
میناتۆره‌ حه‌رامكراوه‌كانى تىَ فرِێدرا
هیچ ده‌لاقه‌یه‌ك
نارِوانێته‌ نێو ژووره‌ شووشه‌به‌نده‌كه‌ى میر
تابزانی چه‌ند مێینه‌ى سه‌یرتر
له‌ئاو و گوڵ
له‌وێدا رامكرا
ئیدى ئه‌و كچه‌ نابینیته‌وه‌
كه‌ بۆ بینینى رۆحى بیابان
دواى كاروانى ئه‌ندێشه‌ كه‌وت
ئه‌و كچه‌ى
به‌بىَ ئه‌وه‌ى پىَ بزانىَ
له‌نێو جه‌رگه‌ى ده‌ریاى لما
له‌ ساته‌وه‌ختى روانینى بۆ سه‌راب
بۆ هه‌تا هه‌تایه‌ ونبوو
ئه‌ى ئه‌و كه‌سه‌ى ره‌نگى موسافیر
له‌ رووكارت نیشتووه‌
سه‌فه‌ر مه‌كه‌
چاخى سه‌فه‌ره‌كان به‌سه‌رچوو
رێگه‌كانى ئێستا ده‌چنه‌وه‌ سه‌ر هیچ
تۆ ئیتر نه‌سلى ئه‌و مشكانه‌ نادۆزیته‌وه‌
كه‌تاوانبارن به‌هێنانى چڵه‌ وشكه‌كانى حه‌قیقه‌ت
چیدى رێگه‌یه‌ك نییه‌
بچێته‌وه‌ سه‌ر رێگه‌ى ناشوێنێك
له‌قه‌لاَ دێرینه‌كانى ئاو
جه‌نگه‌ جوانه‌كانى خه‌ون
شارستانیه‌تى نه‌وه‌كانى قه‌ومى ڵووت
چیدى ئه‌و پیاوه‌ نادۆزیته‌وه‌
كه‌به‌ره‌به‌یان ره‌جمكرا ئێواره‌ له‌خاچدرا
ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ده‌یویست
له‌نێو كتێبخانه‌ په‌نهانه‌كه‌ى ئیبلیسا
ببێته‌ ئه‌فسانه‌ كتێبێكى نه‌نووسراو
به‌سه‌رچوو هه‌موو ئه‌وه‌ى كه‌بوو
ئێستا زه‌مه‌نێكه‌ له‌وێنه‌
بۆ ناوێنا كردنى ئیماژ ده‌گه‌رِىَ
نابیستىَ
هیچ میتافۆرى رووداوێك
تازمانى سه‌ردى بێته‌ گۆ
به‌و دێوه‌ ده‌چىَ
له‌چاوه‌رِوانى فرِینى به‌ردێكا توایه‌وه‌
هاوشێوه‌ى عیفریتێكه‌
نه‌زانرا بۆ له‌قوولاَیى خورافه‌یه‌كا خه‌وت
وه‌ك ئه‌و دوو بوونه‌وه‌ره‌یه‌
به‌رله‌مێژووى كوشتن و
به‌درامابوونى ژیانى كوژراوه‌كان
پێش له‌دایك بوونى یه‌كه‌مین بكوژ
بىَ ئه‌وه‌ى پىَ بزانن
یه‌كتریان كوشت
ئه‌مرِۆ رۆژێكه‌ بێده‌نگ
وه‌ك بێرِه‌نگى خوێن
لێوانلێو له‌بێهووده‌یى ده‌ماره‌كان
ئیدى سێبه‌رى ئه‌و ده‌ریایه‌ نابینیته‌وه‌
باڵنده‌ كزۆڵه‌كان
پاییزانێك به‌سه‌ریا وه‌رین
له‌ساتێكا
تیشكى دوایه‌مین خۆره‌تاوێك
ده‌نگى ماسییه‌كانى له‌گه‌ل خۆى برد
دڵۆپه‌ ئاوه‌كانیش هه‌وره‌كان له‌خۆیانگرت
ئه‌ى ئه‌و كه‌سه‌ى هێنده‌ى بالاَى موسافیرىَ
له‌به‌رده‌م په‌نجه‌ره‌ى سه‌فه‌را
سه‌ره‌تاتكێى رێگه‌ بێكۆتاكان ده‌كه‌ى
گوێرِادێره‌ بۆ هه‌موو ئه‌و ده‌نگانه‌ى
كه‌پێت ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر برِۆى
جارێكى تر نایه‌یته‌وه‌
نێو كۆلاَنه‌ دێرینه‌كانى حه‌قیقه‌ت
نابینیته‌وه‌ سه‌رو سه‌كوتى خۆلاَوى
میره‌كانى خه‌ون
كۆشكه‌ خه‌یاڵییه‌كانى مۆڵگه‌ى كه‌رِوو
ده‌ڵێن مه‌رِۆ
تاببینى چۆن
هه‌موو ئه‌و كچه‌ ئاوییانه‌ى
له‌گه‌ڵ باران دێنه‌ خوارىَ
به‌فه‌رمانى ئاسمان
له‌ ئامێزى موریده‌كانى بێهووده‌ییا
هه‌ر به‌رِووتى راده‌كشێن
ده‌ڵێن مه‌رِۆ
به‌سه‌رچوو
ساته‌وه‌ختى له‌دایكبوونى ئه‌و حه‌رفانه‌ى
له‌پشت زه‌خره‌فه‌كانه‌وه‌ ده‌بوونه‌ ده‌نگ
رۆژگارى ئه‌و وشانه‌ى له‌ یاده‌وه‌ریا ده‌نووسران
ئه‌و دێرِانه‌ى ده‌بوونه‌ موسافیرو
شاره‌ و شار
به‌شوێن په‌ره‌گرافێكا ده‌گه‌رِان
به‌سه‌رچوو
ساته‌وه‌ختى فرِینى ئه‌و نه‌ورِه‌سانه‌ى
له‌ئاسمانێكى گه‌رما باڵه‌كانیان هه‌ڵپرِووكا
به‌سه‌رچوو
وه‌رزى ئه‌و ئاسكانه‌ى له‌پێناو دۆزینه‌وه‌ى
دارستانێك له‌ شه‌به‌نگ
تائه‌به‌د بوونه‌ په‌لكه‌زێرِینه‌ى
ئاسمانێك له‌ هیچێتى هه‌مووان
به‌سه‌رچوو
سه‌رگوزشته‌ى گه‌رِانه‌وه‌ى كاروانى
ئه‌و مه‌خلووقانه‌ى
سه‌رده‌مانێك بۆ هێنانى خوىَ
به‌ رێگه‌یه‌كه‌ى نه‌زانراوا
گه‌یشتنه‌ سه‌ر پردى سیراد
به‌سه‌رچوو
شه‌وانى ئه‌و حیكایه‌تانه‌ى
به‌بىَ حیكایه‌تخوانیش هه‌ر هه‌بوون
ده‌ڵێن مه‌رِۆ
تۆ هانیباڵ نیت
به‌سوارى فیلێكى بێده‌نگه‌وه‌
به‌نێو چاخه‌كانى به‌فرا سه‌فه‌ر بكه‌ى
وه‌ك جه‌نگاوه‌رێك له‌ته‌م
له‌گه‌ڵ هه‌موو ته‌متوومانێك بێیته‌ دنیا
تۆ ئه‌و نیت
تا له‌پێناو سرِینه‌وه‌ى ناوى رۆما
كارتاجه‌یه‌ك له‌حه‌رفى نه‌زانراو
له‌ده‌ره‌وه‌ى زانراوه‌كان چێبكه‌ى
تۆ خوێنى هیچ فینیقییه‌ك
به‌ده‌ماره‌كانتا ناگوزه‌رىَ
تا به‌رِێكه‌وت
توێژاڵه‌ لمى كه‌نار بكه‌یته‌ كریستاڵ و
ده‌ریایه‌كیش له‌وه‌همى شووشه‌
بنێریته‌ كارتاج
تۆ ناتوانى وه‌ك هۆمیرۆس
له‌پشت ته‌ڵخترین په‌نجه‌ره‌وه‌
برِوانیته‌ موعجیزه‌ى زیندووبوونه‌ه‌ى
ئه‌و كوژراوانه‌ى
حیكایه‌تى مه‌رگى رۆژه‌كان ده‌گێرِنه‌وه‌
ده‌ڵێن مه‌رِۆ
تۆ سێبه‌رى ئه‌و ده‌ریایه‌ نابینیته‌وه‌
كه‌هێشتاكه‌ خۆڵبارانى نه‌بینیبوو
به‌سه‌رچوو
سه‌رده‌مى سه‌فه‌ره‌كان
سه‌رده‌مى خه‌یاڵ
سه‌رده‌مى شیعر و جوانى ومه‌ستبوون
سه‌رده‌مى ئاوازه‌ رۆحییه‌كانى
سه‌دان قیساره‌ى نه‌رم
نه‌رمتر له‌لێوى شه‌هره‌زاد
ده‌لێن مه‌رِۆ
لێره‌به‌ بۆ بینینى نه‌وه‌كانى خۆڵ
بۆ خوێندنه‌وه‌ى مێژووى كێویبوونى ئه‌قڵ
لێره‌به‌ تا له‌ حیكمه‌تى هه‌موو تۆبه‌كان بگه‌ى
ئیدى به‌ هیچ رێگه‌یه‌كا نه‌رِۆى
هه‌رگیز نه‌بیته‌ موسافیر و
تا ئه‌به‌د سه‌فه‌ر نه‌كه‌ى
لێره‌به‌ له‌ گه‌ڵمان
له‌لاى یه‌كێك له‌ په‌یكه‌ره‌ جیوه‌ییه‌كانى
سه‌ركرده‌ى خۆڵ
له‌نێو مه‌عشه‌رى خۆڵ
له‌ خامۆشى باخچه‌هه‌ڵواسراوه‌كانى
بورجى ده‌نگ و سه‌دامان رابمێنه‌
بۆنى رێنووسى به‌رد بكه‌
برِوانه‌ میرى خۆلاَویمان
ببینه‌ چۆن هه‌ر له‌یه‌كه‌م رۆژى بوونیه‌وه‌
زمانى هه‌موو ئه‌و خشۆكانه‌ى برِى
كه‌ده‌یانویست زمانه‌ ته‌رِه‌كانیان
له‌خۆڵى ئه‌و خاكه‌ وه‌رده‌ن
كه‌سه‌دان پشتى میرانى خۆڵ
له‌ ده‌ره‌وه‌ى دونیاى باران حوكمیان كرد
لێره‌به‌ له‌گه‌ڵمان
چاو بۆ هیچ هه‌ورىَ مه‌گێرِه‌
بیر له‌ هیچ بارانىَ مه‌كه‌ره‌وه‌
خه‌ون به‌هیچ دڵۆپه‌ ئاوێكه‌وه‌ مه‌بینه‌
له‌لاى یه‌كێك له‌ په‌یكه‌ره‌ جیوه‌ییه‌كانى
سه‌ركرده‌ى خۆڵ
هه‌روه‌ك وه‌ستانى سه‌دان ساڵى ئێمه‌
له‌حوزورى گه‌وره‌یى ئه‌وا
بێده‌نگتر له‌ خۆڵ رابوه‌سته‌.

یوسف عیزه‌دین

[behnam5555]

وه‌ره‌ ئه‌ى ده‌یناسۆر

نووسینى / حه‌سه‌ن به‌لاسم

وه‌رگێرِانى له‌عه‌ره‌بیه‌وه‌ / تاهیر عه‌بدولواحید

ده‌سته‌ لینجه‌كانت والاَكه‌، ده‌ستبده‌ له‌ نێو چاوانم
پله‌ى گه‌رمى ماندوێتیم بپێوه‌ ئه‌ى مه‌رگ
وه‌ك ده‌یناسۆرێكى ته‌مه‌ڵ له‌كۆتایی رِارِه‌وه‌كه‌ دامه‌نیشه‌
باوێشك مه‌ده‌، من ئه‌تبینم، وه‌ره‌، وه‌ره‌و بمخرۆشێنه‌...
گه‌ردنم بگه‌زه‌، لێمگه‌رِىَ مۆرى له‌پى ده‌ستم له‌سه‌ر پێسته‌ سارده‌كه‌ت جێبهێڵم
بزانن ئه‌وكاته‌ى كه‌ده‌مرم، بۆ هه‌تایی به‌ دڵته‌نگى ئه‌مێنمه‌وه‌ و
بیرتان ئه‌كه‌م
بیرى هه‌مووتان ئه‌كه‌م، خشۆكه‌كان، مراویه‌كان، ئه‌سپێكان
ئێوه‌ هه‌مووتان ده‌ڵێم بىَ لێده‌ركردن، ئه‌ى كارگه‌رانى ئاورگه‌
هۆرِه‌شه‌باكه‌ وه‌ره‌و بمشكێكنه‌، چیترمن ووشكهه‌لاَتووم....
شىَ له‌نێو ئێسكه‌كانمدا هه‌ڵكۆڵینى خۆى ته‌واوكرد، وه‌ره‌پێشه‌وه‌ بومه‌له‌رزه‌كه‌
ده‌پێمبڵىَ ئه‌ى مه‌رگ، به‌كامه‌ فێڵ دێیته‌ نێودڵم و لێدانه‌كه‌ى لێدائه‌ماڵى
پێتان ئه‌ڵێم من هه‌رگیز لێتان خۆشنابم،
جنێو به‌هه‌موو ئه‌و رۆژانه‌تان ده‌ده‌م كه‌ به‌بىَ من تیایدا ده‌ژین...
ئه‌وه‌منم به‌ده‌نگى به‌رز نه‌فره‌ت له‌وانه‌ ده‌كه‌م كه‌له‌وێن، گوێتان لێمه‌؟
خۆشه‌ویستى، تۆ نانێكى سوتاوى نزیك بیرێكى ووشكى
ئه‌ى ووشه‌ بێماناكان، ببه‌ره‌ نانى مه‌رگ و ئه‌و بیره‌
وه‌ره‌، وه‌ره‌ ئه‌ى مرۆڤ، له‌ئامێزم بگره‌ به‌رله‌وه‌ى به‌رامه‌تم لێحه‌رامكه‌ن
هۆ مرۆڤ تۆ زۆر بۆگه‌نى، به‌لاَم من شێوه‌ى به‌سته‌گوڵى نه‌خۆشه‌كان بۆنت ده‌كه‌م
زمانت بخه‌نێو ده‌مم ده‌یناسۆر، تامى لیكه‌كه‌ت چۆنه‌ ئه‌ى باوكى شكۆمه‌ند
تا كۆتایی گوىَ رِادێرن بۆ وه‌سێته‌كه‌م ، مه‌گرین تا دوا ووشه‌ى خۆم ده‌ڵێم
لێگه‌رِێن با به‌ته‌نیا ده‌نگم هه‌موو هه‌وا قانگ بدات، لێیگه‌رِێن تا بۆدواجار به‌خۆى بنازێت
پاساریه‌كان، له‌برى كرم گه‌نمى جه‌سته‌ى من به‌رن
داواى به‌خشینتان لێده‌كه‌م، بمبه‌خشن له‌هه‌ر تفێك كه‌به‌سه‌رخواردنه‌كه‌تاندا گوتبێتم
داواى به‌خشین ده‌كه‌م له‌وه‌ى كه‌ مردم و نه‌متوانى له‌گه‌ڵ خۆم بتانبه‌م
وه‌ره‌ ئه‌ى خۆر، لێمبه‌ وه‌ك دایكێكى دڵرِه‌ق
هه‌مووتان وه‌رن و با قامچى له‌نێو ده‌سته‌كانتان بێت
وه‌رن تا له‌یادتان نه‌كه‌م، ئه‌ى سه‌گه‌ درِه‌كان
وه‌ره‌دایه‌ له‌سه‌رسه‌رم بگرى، به‌ته‌نها تۆى كه‌وه‌ك خودا ده‌گریت
وه‌رن برا سادییه‌كانم
ئێوه‌ش وه‌رن خوشكه‌ جادوگه‌ره‌كانم
له‌نزیك پێخه‌فه‌كه‌م كه‌رِه‌ناى گه‌وره‌ بژه‌نن
له‌ته‌پڵى ته‌نه‌كه‌ بده‌ن..
كلكت بجوڵێنه‌ ده‌یناسۆرى په‌رپوت
وه‌ره‌ پێشه‌وه‌ كه‌له‌ شێوه‌ى هیندیه‌كى سوور سه‌ما ئه‌كه‌ى
وه‌ره‌وئێَسكى ئه‌و كه‌روێشكه‌ بكرۆژه‌ كه‌ له‌ژێر گونما هه‌ڵده‌له‌رزێت
نه‌بارى ئه‌ى ئاسمان كه‌ ده‌یناسۆر دێته‌ ژورىَ
له‌ ژوره‌كه‌مدا جێگه‌یه‌ك بۆ خۆر چێكه‌
هه‌موو شته‌كانم بۆ خۆتان به‌رن، من هیچم نییه‌ جگه‌له‌ رِه‌شنووسى حیكایه‌ت و گۆرانیه‌ك
لۆمه‌ى هه‌موو مردووه‌كانى گۆرِستان ئه‌كه‌م.
له‌سه‌ر ئه‌و وێنه‌ فۆتۆگرافیانه‌ى كه‌ به‌ دیواره‌كانه‌وه‌ له‌بیریان چوو
به‌خۆشه‌ویسته‌كه‌مم ووت وه‌ره‌و با یارى بكه‌ین
وه‌ره‌ با ئه‌و ئه‌هریمه‌نه‌ به‌ په‌نجه‌یه‌ك له‌ جه‌سته‌ت ده‌ركه‌م
مه‌خوێنه‌ره‌وه‌، كه‌زیه‌ت شانه‌مه‌كه‌، به‌رچایی ئاماده‌مه‌كه‌،
ته‌ماشاى ته‌له‌فزیۆن مه‌كه‌، به‌ باخچه‌ى گووڵه‌كاندا میزبكه‌، هه‌روه‌ها پێم ووت
به‌ هاورِێكه‌شمم ووت: به‌خۆشیت
بۆ ئه‌هریمه‌نه‌كانیش قه‌سیده‌م نووسى
له‌ نێوماڵى دزو بكوژه‌كاندا بوم به‌ شاگرد
مه‌ته‌ڵیشم به‌ مناڵه‌كان ووت:
له‌ خوێن ده‌خواته‌وه‌ و به‌دوكه‌ڵ كوێر ده‌بێت
مێشووله‌یه‌، هاواریان ده‌كرد....
باپیره‌شم ده‌یگوت، مرۆڤ به‌رچاوته‌نگى كوێرى ده‌كات
من به‌ته‌نهائه‌وه‌نده‌م پێكرا ئه‌ى ده‌یناسۆر
وه‌ره‌ ئه‌ى چرپاكه‌
وه‌ره‌ ئه‌ى ئاگردان
وه‌ره‌ ئه‌ى چه‌رچه‌ف
وه‌ره‌ ئه‌ى باوكى شكۆمه‌ند
ــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــ
ئه‌ڵێن ئه‌و كاته‌ى كه‌ نیچه‌ مرد، له‌ئاسماندا گورگێك ده‌ركه‌وت، له‌خۆشیاندا ده‌یلوراند، ده‌شڵین هه‌موو شه‌وێك مردووه‌كان بیر له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ سه‌رله‌نوىَ بگه‌رِێنه‌وه‌، به‌لاِم له‌ چاوه‌رِوانى ته‌واوبونى ژماره‌كه‌دان....

[behnam5555]

بنوو .. ئەى یار

بنوو .. ئەى یار ، یارى نازدار
بنوو .. بێ خەم ،
بێ ئاگا لە حاڵم ..ئەى یار .
من دەمەوێ ..
جیهانێکت بۆ رایەڵکەم
لە ( ئەسپایی) .
وڵاتێکت بۆ دروستکەم
لە ( ئاسایی ) .
من نازانم ..
تۆ حەز لە چ خاکێک دەکەى ؟!
دەشتى بەرز ؟!
بیابانى سەخت ؟!
هەردەى نزم ؟!
یا شاخی تەخت ؟!
من نازانم ..
تۆ حەز لە چ وەرزێک دەکەى ؟!
بەهارى تیژ ؟!
هاوینى زل ؟!
پاییزى خاو ؟!
یا زستانى شل ؟!
من نازانم ..
تۆ حەز لە چ کاتێک دەکەى ؟!
بەیانیى تاڵ ؟!
نێوەڕۆى دڕ ؟!
ئێوارەى مۆن ؟!
یا شەوى کاڵ ؟!

* * *
بنوو .. ئەى یار
من دەمەوێ ..
باخێکت بۆ بەخێوکەم
لە ( رۆشنایی ) .
کەشێکت بۆ بسازێنم
لە ( سانایی ) .
من نازانم ..
تۆ حەز لە چ باخێک دەکەى ؟!
سێوى سروە ؟!
بەڕووى باران ؟!
هەرمێی هەور ؟!
یا گوێزى گیان ؟!
من نازانم ..
تۆ حەز لە چ کارێک دەکەى ؟!
چنینی مێژووى ژەنگ ؟!
رستنى هەڵپەڕکێ ؟!
رنینى میوەى دەنگ ؟!
یا دروونى دڵەڕاوکێ ؟!

* * *
بنوو .. ئەى یار
من دەمەوێ ..
ماڵێکت بۆ ئامادەکەم
لە (تەنکایی ) .
سازێکت بۆ بژەنم
لە ( دڵنیایی ) .
من نازانم ..
تۆ حەز لە چ رەنگێک دەکەى ؟!
زەردی باریک ؟!
رەشی کەوان ؟!
سپیی تاریک ؟!
یا کەوەى پان ؟!
من نازانم ..
تۆ حەز لە چ دەنگێک دەکەى ؟!
خەنینەى شین ؟!
گریانى بۆر ؟!
قاقاى سەوز ؟!
یا چەپڵەى مۆر ؟!

* * *
بنوو .. ئەى یار
من دەمەوێ ..
گەشتێکت بۆ سازدەم
لە ( فێنکایی ) .
سەیرانێکت بۆ رێکخەم
لە ( خۆبایی ) .
من نازانم ..
تۆ حەز لە چ بارێک دەکەى ؟!
پیاسەى خڕ ؟!
وەستانى جووت ؟!
دانیشتنی پۆشتە ؟!
یا پاڵکەوتنى رووت ؟!
من نازانم ..
تۆ حەز لە چ ژەمێک دەکەى ؟!
برژاوى کاڵ ؟!
کوڵاوى کۆن ؟!
هێلکەى گەییو ؟!
یا شلەى بۆن ؟!

* * *
بنوو .. ئەى یار ، یارى نازدار
بنوو بێ خەم ،
بێ ئاگا لە حاڵم .. ئەى یار .
تۆ بنوو .. خەون ببینە ،
خەونی بۆنخۆش .
مەخورێنە ..
پێستى پشکۆى (توڕەیی ) .
فڕێی بدە ..
کاژى کرژى ( منەیی ) .
قووتى بدە ..
گرێی گرنجى ( گلەیی ) .
توڕى هەڵدە ..
گڵوڵەى زبرى (ئیرەیی ) .
تۆ بنوو .. خەون ببینە ،
خەونى تامخۆش .
بەسە ئیتر .. وڕک مەگرە ،
گوێ رادێرە ..
بۆ گڕ وگاڵى ( شێنەیی ) .
خۆت بشۆرە ..
بە گوڵاوى ( سادەیی ) .
بهۆنەوە ..
دەسرازەى ( پێکەوەیی ) .
خۆت واڵاکە ..
بۆ یەکبوونى ( کراوەیی ) .
لەمەودوا رازى نابم ،
لە خەونیشدا ..
حاڵى من بکەى فەرامۆش .

ته‌یب جه‌بار

سلێمانى /تشرینى یەکەم /2009
* لە ژمارە (196)ى ، پاشکۆى رەخنەى چاودێر ، رۆژى 11/1/2010 بڵاو بۆتەوە .

[behnam5555]

لەبەر ئاوازێك نایەوێ‌ ببێتە گۆرانی

أبِنْتَ الدَهْڕ عندی كُلُ بِنْتٍ
فكَیفَ ۆصَلْتِ أنتِ منَ الزحامِ ؟
( المتنبی )*

ئاوێك دەناسم هەموو سیفەتێكی ئاگری هەیە.

*
گەر ئەبجەدییەت بە هانام بێ‌ ،
پێش ئەوەی مێژونوسان بێن ، من دەتنوسمەوە .
هەر تۆ براوەیت !
من لە پەنجەرەی زیندانی زمانەوە ،
لە باخچەی موعجیزەكانت دەڕوانم ،
تۆش درەختی لەززەتی و بنەچەت دەچێتەوە سەر مەجاز ،
تامێكی دیاری بۆ میوەیەكی نادیار و
بە غوباری گێڕانەوەم نالەرزیت .
چەند لە دنیا دەچیت ،
هەر پێشدەكەویت ، بەڵام ئاوڕ نادەیەتەوە !
چەند لە شێتییەوە نزیكم ،
پێمناخۆشە بچیتە سەربان و تانكی ئاوەكە پڕكەیت ،
بچیتە سەر ئەزمڕ و چای خەڵووز بخۆیتەوە ،
لەو بەرزاییە خودا جوانیت ببینێ‌ ، بۆ خۆیت دەباتەوە .
پێمخۆشە پێبكەنیت ،
تریقەت هەڵوەرێ و بفڕێ و
بەسەر باڵەخانەكاندا ببێتە ئاڵا .
تۆ هەبیت ئاژاوەی دنیا نامێنێ‌ :
بەندیخانەكان دەبنە دایەنگە ،
تاوانبارەكان ، بە دەنكە شقارتە ،
پیكابی بچووك بۆ منداڵە هەژارەكان دروست دەكەن .
جنێوەكان لە فەرهەنگی خاڵدا دەسڕێنەوە .
قەسابەكان تا ماون بۆ ئەوە دەگرین ،
لە بری چەقۆ ، گیتاریان هەڵنەگرتووە .
ئەوانەی ئێواران بە دەمڕێوە پاقلە دەخۆن ،
توێكڵەكە دەخەنە گیرفانیانەوە .
هەموو ئەوانەی ماسییان برژاندووە ، داوای لێبوردن دەكەن .
*
تۆ لەسەرتە رۆژانە جارێك پیاسە بكەیت :
پێڵاوەكانت داكەنە و بە پێخاوسی بگەڕێ‌ ،
رێگا قیرتاو كراوەكان ، دەبنە پسكویتی بە قاوە .
رێگا خۆڵەكان : بەوەوە دەنازن گوایە ئەسڵت قوڕە و
بە خزمایەتیەكی دوور پێت دەگەنەوە .
سڵاوت لە هەر كێ‌ كرد چاوەڕێی وەڵام مەبە
ئەوەی تۆ ببیبنێ‌ : باشە
بە غەمزەیەك ، عەمودەكانی سەرجادە كون كون كە ، دەبنە شمشاڵ .
بتڵە ئاوە مەعدەنیەكانی سەر شۆستە بە پۆزەوە خۆیان بە كانی دەزانن .
سەبوری ئەو شوتیە بەستەزمانانە بدەوە ،
بە هەنجەتی باشیەوە بە چەقۆ سكیان هەڵدەدەڕن .
دڵی ئەو درەختانە رابگرە ،
بە ناوی جوانكردنی شارەوە لە باخچە دایانبڕیون .
قاپ و تەشتی نایلۆنی سەر عەرەبانە گەڕۆكەكان ،
بگۆڕە بۆ پارچەی پیانۆ .
بە دوو سایدەكەی بەكرەجۆدا وەرە خوارێ‌ ،
با سایلۆ پڕ بێ‌ لە گەنم .
پڕ بێ‌ لە گوارە ، بۆ ئەو كچانەی لەمساڵدا گوێیان دەسمرێ‌ .
پڕی كە لە عەتر ، بۆ ئەو نامانەی هێشتا نەنێردراون .
دوو ماچ بۆ هاوین فڕێدە ، فێنك فێنك دەبێتەوە .
قژت لە دواوە ببەستە ، چیتر رەشەبا نامێنێ‌ و
ئەو خانووانە دەحەسێنەوە رووە و قیبلە نین .
لەبەر خاتری ئەو ساوایانەی دەیانەوێ‌ بەم نیوەڕۆیە بخەون ،
خۆت لەم خۆڵبارینە توڕەكە .
دوای نیوە شەو ، لەپێكت پڕكە لە تریفە ،
لەپێكت پڕكە لە حەرفەكانی ناوت ،
بچۆرە لای سینەماكان ،
با سواڵكەر و عەرەبە نووستوەكانی سەر كارتۆن و بەتانی عەسكەری ،
ئەلفی سەرەتای ناوت ، چەشنی چۆرەك بكرۆژن و
قومێك روناكی بخۆنەوە و متمانەیان بە دنیا بێتەوە .
*
تۆ لەسەرتە هەفتەی جارێك بچیتە چێشتخانەی یاقوت :
میوانەكان مینیۆی جەستەت ببینن و لە خۆیانەوە تێر بخۆن :
مەمكی مەحشی ، بە شیر و هەنگوین .
سینگی بە خاڵ ، وەك نانی بە كونجی .
پەنجەی پێچراو بە گەڵای مێو .
گەردنی تەڕ بە ئاوی شووتی .
تكەی تەنووریی تەماشا و
سووپی سووری سووراو و
شیلەی مەیلەو سوێری ئارەقی چاڵی چەناگەت بخۆنەوە .
تۆ لەسەرتە رۆژێ‌ جارێك بچیتە نەخۆشخانەی فێركاری ،
نەخۆشەكان ماچكە چاك دەبنەوە .
برۆت لە شێوەی ( لا ) گرژ كە ،
مردن لەو ناوە نامێنێ‌ .
سەرێكی ژێرپردەكە بدە و
پەتی پێی ئەو قازانە بپچڕێنە سپێتی باڵیان لە رۆحت و
خرپنیان لە قۆڵ و باسكت خواستووە .
دەرگای قەفەسی مریشكەكان بكەوە ، با بتبینن و
دوا نیازی بەر لە سەربڕینیان بێتەدی .
تۆ لەسەرتە ساڵی جارێك بچیتە گەرمیان ،
لە هەردەی زەنگەنە و چەم داوێ ، خۆت رووتكەوە و راكشێ‌ ،
با بەرخەكان لە گیای بەر و ژێر باڵت بخۆن و
لە تووكی نەرمی بناگوێت بلەوەڕن .
بەردێكی بچووك بخەرە درزی مەمكەكانت با ئارەق بكا و
وشكەساڵی نەمێنێ‌ .
*
بەیانیانی هەینی بە دزییەوە بچۆرە سەر قەبری باوكت ،
مردووەكان بتبینن بەو خەفەتە دەمرنەوە ،
لە زەمەنی تۆدا نەژیاون .
سەرەخەو مەشكێنە
تۆ بە خەبەر نەبیت ، نان تامی نامێنێ‌ .
منداڵەكان بەخەبەر نایەن بچنە قوتابخانە .
ترافیك قەت سەوز نابێ‌ .
كەس تاقەتی كڕینی میوەی نامێنێ‌ .
وەكو چوكلێت ، مانا بپێچەوە و
بیخەرە دەمی توخمەكانەوە .
بە هەناسەم بڵێ‌ كە هەردەم بە دواتەوەیە ،
ببێتە گسك و پیربوونە رژاوەكانی بەردەم مزگەوتەكان كۆكاتەوە .
كە نوستیت دەرگا جوان جوان قفڵدە ،
با ئاواز بەڕەڵا نەبێ‌ دراوسێكانت بشڵەژێن .
پەردەكان جوان جوان دادەوە ،
با ئەستێرە نەیەتە ژوورەوە نوری نێوچەوانت بدزێ‌ .
كە لەخەو هەڵسایت باوێشك نەدەیت ،
دەمت مەكەرەوە ، با ددانێكت نەبێتە ئیمامی تەسبیحی كرمان .
پێش ئەوەی بچیتە حەمام خۆت بپشكنە ،
بزانە هیچت لێ‌ نەدزراوە ؟
هێڵەكانی لەپت نەچۆتە شوێنی ئایەتە هەڵواسراوەكە ؟
لەتە نانە رەقەكانی ناو سەبەتەكە ،
نەرمایی گوێتیان نەدزیوە ؟
چاڵی ناوكت وەك خۆی ماوە و پڕ نەبووە لە هەنگ ؟
درەختێكی باخچەكەتان ،
سەوزیی ، وردە دەمارە سەوزەكانی روومەتی نەبردووی؟
بزانە خۆت ، خۆتی ؟
گێلاسی ناو رەسمی دیواری مەتبەخەكە ،
بۆیەی نینۆكەكانی تاڵان نەكردووی ؟
لەبەر چاوی مەركانەی گەڵاكانت ددانت نەشۆی ،
مەیانكە بە دوژمنی نەعنای ناو مەعجونەكە .
كە چات خواردەوە سەیری كوپەكە نەكەیت ، دەنا دەبێتە ئینجانە .
شەكری تێمەكە ، منی تێدام ، بە كەوچكەكە تێكمدە .
بە چەتاڵ پەنیر بخۆ ،
پەنجەت بەری كەوێ‌ دەتوێتەوە و دەچێتەوە دۆخی منداڵیی خۆی و
دەبێتەوە شیر .
سەمون كەرت نەكەی ، گەنممان لێ‌ مەڕەنجێنە .
بەزەییت بە شتەكاندا بێتەوە ،
سابونەكە حەز دەكا بە دەستت بیشۆیت و پاكبێتەوە .
خاولیەكەت حەز دەكا بە قژی وشكت تەڕی كەی .
ئاوێنەكەت حەز دەكا ببێتە ستراب ، تەنانەت نەعل و
شوێنێكی لەشت راموسێ‌ .
پێڵاوەكەت ئیرەیی بە سیسەمەكەت دەبا ، لەسەری دەخەوی .
سیسەمەكەت رقی لە پێڵاوەكەتە ، دەیبەیتە دەوام .
كتێبەكانت ئامادەن خۆیان بە دەفتەرە گەورە چڵكنەكەی دائیرە بگۆڕنەوە ،
كە هەموو بەیانیەك ، ئیمزایەكی لەسەر دەكەی زۆر لە سەری بولبول دەچێ‌ .
ئامان ، جلت هەڵخست ئاگاداربە ،
سەرچەفەكان نەبنە باڵ و بتكەنە فریشتە و بتفڕێننە ئاسمان .
زوو زوو دەرگای سەلاجەكە بكەرەوە :
ماستی ناو مەنجەڵەكە و نانە هەورامیەكە و
باینجانی ناو نایلۆن و شرووبی تا ، چاوەڕێتن و
هانا بۆ مەڵهەمی سووتانەكە دەبەن .
كەڵەشێری بەستووی ناو فرێزەر و
ماسی ناو قوتوەكەش ، بە خەبەرن و غەریبیت دەكەن .
*
بەیانیان رۆژنامە بخوێنەوە ،
تا تیرۆریستەكان ببنەوە دەروێش و
لەسەر دەستی تۆ لەو كاتەی بە كەفاوی جلشۆرینە : تۆبە بكەن .
با تانكەرەكانی نەوت بگەڕێنەوە و
شەربەتی ئەناناس و شەرابی ترێ‌ لە چاوتا باركەن .
لەبەردەم ماڵتاندا ریز ببەستن و
یەكە و 36 هەزار لیتر ، رەنگ بۆ دنیا ئاودیو بكەن .
لە جیاتی نەوتی رەش ، رەشێتی ماسكاراكەت ،
لەبری نەوتی سپی ، سپێتی رۆحت بگوازنەوە .
سەیرێكی هەواڵە ناوخۆییەكان بكە ،
با ژنەكان خۆیان نەسوتێنن و پرێمز بچێتە مۆزەخانەوە .
نا ، رۆژنامە مەخوێنەوە ،
جوانیت ناخرێتە بەر باس و لێكۆڵینەوە .
تەنیا سەیرم كە ،
جوانترین هەواڵ لە چاومدایە .
تكایە ، تا پێشت دەكرێ‌ پێڵوت دامەخە ،
دایمەخە با كارەبا نەكوژێتەوە .
تەڵعەت تاهیر


* موتەنەبی ئەم شیعرەی بە نەخۆشی گوتووە و گرانەتای بووە ، ماناكەشی بەم شێوەیە دێتەوە : گەر لە فرمێسك و بەڵای رۆژگار دەپرسی ، هەموو فرمێسك و بەڵایەكم هەیە ، لە قەرەباڵخی ئەو هەموو فرمێسك و بەڵایەی دەوری داوم ، تۆ چۆن گەیشتیە لام ، بە كوێدا هاتیت؟

[behnam5555]

ده‌ترسم بمرم له‌م غه‌رییبیه‌
که‌س لاشه‌ی ماندووم نه‌دۆزێته‌وه‌
سه‌رابی گیانم بفڕێ بۆ ئاسمان
هیچ په‌ڵه‌ هه‌ورێ
سنگی غه‌ریبی بۆ نه‌گرێته‌وه‌
یان له‌م زه‌مینه‌ پانوبه‌رینه‌
بستێ خاک نه‌بێت بیشارێته‌وه
لووره‌ی شه‌وگاری خه‌م و ته‌نیاییم
ببێ به‌ ئاواز
سترانی مه‌رگ
له‌دوا هه‌ناسه‌ی هه‌نگاوی رێما
هیچ ده‌نگزوڵاڵێ نه‌یچڕێته‌وه‌...

[behnam5555]

به كه م كه م كه ردم به كه م كه م كه ردم

سه د مه رده م مه رده ن
سه د كوسم كه فته ن
هيچ كه س ئاخ و داخ
وه من نه شنه فته ن
ئاخ داخ و دل وه ي وه ي و رو رو
هه ر هه شت به غه زه ب
ليم بيه ن به كو
قيبله م جه دووريت يه نده داخ وه ردم
خــه يال داخمــاي خه مان شــاد كه ردم

له ماموستا بیسارانی

[behnam5555]

من دلنیام نه هێنییه كی گه وره
له لووتكه ی به رزی چیاكان
له ده ریادا چاوه روانمه.
ئه م رواڵه ته ی ئێستا هه مه وێرانی كه م
ببمه شمشاڵ به ده ست په نجه ی قاله مه ڕه
به كوڵ به سۆز
هه وراز و نشێوی هه موو حه یرانه كان
سه روبن كه م.
با قژه كانم به هانام بێن
به ره و سنووری بێ سنووری ئاسمان
هه ڵم كێشن
تا له وێرا بارانی خه ونه شینه كان
به ره و زه وی شۆڕ كه مه وه
له ئاكامدا
مه زرا مه زرا
په ل باوێم و بڕوێمه وه.

مریه م قازی