آموزش زبان ترکی استانبولی

[ROJINAjoON]

تمرین 3

عایشه در فروشگاه
Ayşe alışverişte

Ayşe
Afedersiniz! Portakallar kaç lira?
عذر می خواهم! پرتقال چند لیر ؟

فروشنده
Kilosu beş yüz bin lira.
کیلویی 500 هزار لیر

Ayşe
Çok pahalı değil mi?
خیلی گران نیست ؟

فروشنده
Haklısınız. Ama mevsim bitmek üzere.
حق با شماست ولی فصل آن در حال تمام شدن است.

Ayşe
Bendaha ucuz bir meyve satın almayı tercih ederim.
من ترجیح می دهم که میوه ارزان تری بخرم.

فروشنده
Anlıyorum. Size elma vereyim.
صحیح است برایتان سیب بدهم .

Ayşe
Elmalar kaça?
سیب چند هست

فروشنده
Onların kilosu iki yüz yetmiş bin Lira.
قیمت آن ها کیلویی 270 هزار لیر است

Ayşe
İkibuçuk kilo verir misiniz?
آیا می توانید 2 کیلو و نیم به من بدهید ؟

فروشنده
Buyurun hanımefendi. Başka arzunuz?
بفرمایید خانم محترم امر دیگری نداشتید ؟

Ayşe
A! evet. Biraz da üzüm almak isterim. Üzümler kaça?
اوه بله کمی هم انگور می خواهم انگور چند است ؟

فروشنده
Beşyüz elli bin lira. Ne kadar istersiniz?
550 هزار لیر چند کیلو می خواهید

Ayşe
Teşekkürler, kalsın. Sizin fiyatlarınız sanırım biraz yüksek.
نه خیلی ممنون . منصرف شدم مثل اینکه قیمت های شما کمی بالاست

[ROJINAjoON]

ویژگی های اصوات در زبان ترکی

۱.اولين ويژگی كه باعث متمايز شدن زبان تركی از ديگر زبان ها می شود هماهنگی اصوات ﴿ses uyumu﴾ است.در تركی تركيه چهار قانون در باره هماهنگی صداها وجود دارد.كه سه تا از آنها را به طور مختصر شرح می دهم:

آ﴾:هماهنگی صدادارها-قانون اول﴿هماهنگی حروف نازك و حروف خشن﴾

بر اساس اين ويژگی در زبان تركی هجاهای دارای حروف صدادار خشن﴿art,kalın﴾ شامل ﴿a,ı,u,o﴾ فقط به دنبال حروف صدادار خشن و هجاهای دارای حروف صدادار نازك ﴿ince,ön﴾ شامل ﴿e,i,ö,ü﴾ فقط به دنبال حروف صدادار نازك می آيند.مثال:soyunuz , sevgisiyle.

اگر به مثال ها توجه كنيد خواهيد ديد كه در يك كلمه تركی همه حروف صدادار﴿﴾ يا نازك و يا خشن هستند.بر همين اساس كلمات در زبان تركی به دو گروه اصلی تقسيم می شوند.اما برای اين قانون استثناهايی هم وجود دارد:

۱.در كلماتی كه در اصل از اين قانون پيروی می كنند اما به دليل رخدادهای صوتی امروز به نحو ديگری تلفظ می شوند: elma < alma, anne < ana, hani < kanı, hangi < kangı, inanmak < ınanmak

۲.وندهای daş, ken, ki, layın /leyin, mtırak, yor.مثال:
dindaş, azken, çokken, iyiyken, yoldaki, onunki, akşamleyin, sabahleyin, yeşilimtırak, biliyor

ب﴾:هماهنگی صدادارها-قانون دوم﴿هماهنگی حروف راست و حروف گرد﴾

بر اساس اين قانون در كلمه های تركی بعد از هجاهای دارای حروف صدادار راست﴿﴾ فقط هجاهای دارای همين صداها اول و بعد از هجاهای دارای حروف صدادار گرد فقط هجاهای دارای همين صداها می آينددوم.مثال برای قسمت اول:açık, sıcak; sevgi, ince
a → a, ı
e → e, i
ı → ı, a
i → i, e

مثال برای قسمت دوم duncular, unutulmayanlar, gözlerin, gülümse
o → u, a
ö → ü, e
u → u, a
ü → ü, e

﴿همانطور كه می بينيد حروف ö,o فقط در هجاهای اول می آيند.﴾

توجه:در كلمات تركی بعد از حروف صدادار راست a , ı حروف صدادار راست e , i و بعد از حروف صدادار گرد o , u حروف صدادار گرد ö , ü نمی آيند.بنابراين اينكه بگوييم "كلماتی مانند Anne , Elma قانون اول وجود ندارد اما قانون دوم رعايت می شود" اشتباه است.

در اين دو قانون يك حرف صدادار هماهنگ با حرف صداداری است كه قبل از آن در هجای پيشتر آمده است.مثلا در كلمه "sormadı" اينكه پس از صدای "o" صدای "a" آمده بر اساس قانون هماهنگی حروف صدادار گرد﴿قسمت دوم از قانون دوم﴾ و اينكه بعد از حرف"a" حرف "ı" آمده بر اساس قانون هماهنگی حروف صدادار راست ﴿قسمت اول از قانون دوم﴾ است.

همچنين در كلمات مركب اين هماهنگی اصوات وجود نداردelikanlı, gecekondu, Bakırköy, demirbaş, hanımeli, yelkovan.

ج﴾:هماهنگی حروف بی صدا

در كلمات تركی حروف بی صدای توندار شامل﴿b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z﴾ باهم و حروف بی صدای غيرتوندار شامل﴿ç, f, h, k, p, s, ş, t﴾ باهم می توانند بيايند.مانند: aş-çı, at-kı, iş-çi, taş-tan, Türk-çe.

[ROJINAjoON]

ویژگی های اصوات در زبان ترکی(ترکیه ای) 2

در پست قبلی سه مورد از قوانين هماهنگی اصوات در زبان تركی را گفتم.امروز مورد چهارم و ۷ ويژگی ديگر اصوات در تركی تركيه:

د:﴾قانون هماهنگی ميان حروف صدادار و بی صدا

در كلمات تركی حروف صدادار خشن با حروف بی صدای art damak و حروف صدادار نازك به همراه حروف بی صدای ön damak می تواند بيايد.

۲.در زبان تركی حروف صدادار o , ö فقط و فقط در هجای اول می آيند﴿به استثنای وند yor در افعال﴾.كلماتی كه در آنها اين صداها در هجاهای ديگر می آيند جزو كلمات دخيل محسوب می شوند.مانند:biyografi, fizyoloji, monitör, otomobil, profesör, traktör.

۳.در زبان تركی حرف صدادار كشيده وجود ندارد.كلمات دارای صداهای بلند كلمات غيرتركی اند.مانند:câhil, mâvi, millî, nâhoş, perîşân, şâir, târîh, vazîfe.

البته بر اثر بعضی از رخدادهای صوتی در برخی كلمات تركی اين حروف پديد آمده اند.مانند

ekî < pek iyi.

۴.در تركی حرف "a" نازك ﴿فتحه﴾ و " l " نازك وجود ندارد.harften, hakikate, saati, sıhhatli, şefkâtini; alkollü, hâlâ, hayâl. در اين كلمات قانون هماهنگی اصوات رعايت نمی شود.

۵.به دليل وجود نداشتن حروف عربی همزه و عين در كلمات عربی وارد شده به تركی اين حروف می افتند و تلفظ نمی شوند.bāzen, mānā, mēmur, şāir,tēsir, yâni.اگر قبل از آين حروف حرف صداداری نيامده باشد در اين صورت اين حروف كشيده تلفظ می شوند.در كلمات عربی دخيل در تركی حروف عين و همزه عربی با يك آپستروف نشان داده می شود.اما در كلمات عربی كه معادل تركی آنها رايج نيست و يا معادلی برای آنها يافت نشده است در سالهای اخير از نوشتن با آپستروف خودداری می شود.مانند:
san’at, meb’ûs, me’mûr, te’sîr, te’sîs > sanat, mebus, memur, tesir, tesis.

۶.به دليل اينكه در تركی دو صدادار به دنبال هم نمی آيند اگر بعد از كلمه ای كه به صدادار ختم می شود پسوندی بيايد كه با يك صدادار شروع می شود ميان آنها يك "y" ميانجی گذاشته می شود
مانند:iki - y - e, soru - y - u, bekle - y - en, söyle - y –ecek.

در يك كلمه دو صدادار پشت سر هم نمی آيند.مگر در كلمات دخيل:aile, ait, fail, fiil, muamele.

۷. در زبان تركی در يك هجا فقط يك صدادار می آيد.در كلمه ای كه غير از اين باشد آن كلمه دخيل است.مانند:kau-çuk, kua-för, koo-peratif, sua-re.

۸.در تركی تركيه كلمه دارای تشديد وجود ندارد.dikkat, himmet, şedde, bakkal, dükkan, millet, teşekkür.

البته كلمات Anne <ana, belli, bellemek, elli <elig استثنا هستند.

[ROJINAjoON]

ویژگی های اصوات در ترکی (ترکیه ای)3

۹.در ريشه كلمات بيش از دو حرف بی صدا در كنار هم نمی تواند بيايد.كلماتی نظير Elektrik, kontrol, quartz, sfenks, strateji, thyssen از زبانهای غربی وارد تركی شده اند.دقت كنيد كه در كلماتی مثل Türkçe, sertlik از سه حرف بی صدايی كه در كنار هم آمده اند، دو حرف مربوط به ريشه كلمه و حرف ديگر مربوط به پسوند است.

۱۰.كلمات و هجاهای تركی با دو حرف بی صدا شروع نمی شوند.blok, bravo, grup, klâsik, kral, kontrat, spor, stop, stres, plâj, program, tren از زبانهای ديگر وارد شده اند.البته در زبان گفتار ميان دو حرف بی صدا يك حرف صدادار قرار داده می شود.kıral, sipor, tiren و ...

۱۱.كلمات تركی با حروف c, ğ, l, m, n, ñ, r, z آغاز نمی شوند.كلمات موجود در زبان كودكان﴿cici, mama, meme, ninni و ...﴾ و كلمات ne و كلماتی كه از ne درست شده اند﴿nasıl (<ne asıl), ne, neden, nere, nereden, nereye, nice, niçin, nine, nitelik﴾ استثنا هستند.

۱۲.حروف b, c, d, g در پايان كلمات تركی يافت نمی شوند.در كلمات دخيل اين حروف به معادلهای خشن خود يعنی p, ç, t, k تبديل می شوند:
Ahenk < âheng, fert < ferd, ihraç < ihrâc, kitap < kitâb, kalp <kalb

اگر به اين كلمات پسوندی كه با يك حرف صدادار شروع می شود اضافه گردد حروف بی صدای خشن تبديل به معادلهای نرم خود می شوند.ihtiyâc > ihtiyaç > ihtiyacı; mektûb > mektup > mektuba.همچنين كلماتی مثل Ad, sac, od, öd استثنا هستند.

۱۳.در كلمات تركی حروف f, h, j, v وجود ندارند.كلمات filiz ، vicdan ، pijama دخيل هستند.حرف j در زبان گفتاری مردم c تلفظ می شود.حرف v كه در برخی كلمات تركی وجود دارد يا تبديل شده b و يا g/ğ هستند و يا در مثال vur بعدا به كلمه اضافه شده اند.öfke <öbke، hani < kanı، ev < eb، vur <ur

۱۴.در پايان هجاها و كلمات تركی به غير از جفت های بی صدای زير گروه های بيصدا يافت نمی شود:

lç, lk, lp, lt مانند : ölç; ilk, kalk; alp, kulp; alt, bunalt, salt.
nç, nk, nt مانند : dinç, genç, gülünç, sevinç; denk; ant, kunt.
rç, rk, rp, rs, rt مانند : sürç, burç; bark, görk, Türk; sarp, serp; sars, pars, ters;art, kart, kurt, ört, yırt, yurt,yoğurt.
st مانند : ast, üst.

كلمات Aşk, arş, çift, disk, felç, film, fötr, harf از زبان های ديگر وارد شده اند.

در كلمات عربی و فارسی ای كه هماهنگ با اين ويژگی نيستند، در ميان دو حرف بی صدا يك حرف صدادار قرار داده می شود كه به هنگام اضافه شدن پسوند و يا كلمه ای ديگر اين حرف می افتد.مانند:
akıl (< akl) - aklı, fikir (<fikr) - fikre, ömür (<ömr) - ömrü

۱۵.حرف بی صدای I مخصوص زبان تركی است.در اكثريت قريب به اتفاق زبانهای غربی و عربی و فارسی اين حرف وجود ندارد.كلمات ılık, sıcak, yıldırım تركی هستند.

۱۶.در كلمات تقليدی از طبيعت هيچ محدوديتی از نظر ويژگی های فوق الذكر وجود ندارد.اين كلمات می توانند با هر حرفی شروع شوند و به پايان برسند و در خود هر حرفی داشته باشند.اين كلمات به عنوان كلمات تركی پذيرفته شده اندank, fıs fıs, fingirti, fiskos, fokurtu, hışırtı, hoppala, horultu

۱۷.در كلمات زبان كودكانه هم ويژگی های صوتی مورد بررسی قرار نمی گيرند:
baba, bibi, cici, dede, lala, kaka, nene, mama, meme,...

كلماتی كه از زبانهای ديگر وارد تركی شده اند با يك يا چند ويژگی صوتی تركی هماهنگ نيستند.در نتيجه كسانی كه آگاه به اين ويژگی ها هستند بدون نگاه كردن به ديكشنری ﴿به استثنای كلماتی كه تصادفا با اين قوانين هماهنگ هستند﴾ متوجه تركی بودن يا نبودن آن آنها خواهند شد.

Bir türkçe atasözü:
3 kurşluk insana 5 kuruçluk değer verirsen seni 2 kuruşa satarmış

[ROJINAjoON]

تمرین 4

سلام و احوال پرسی


1)سلام.چطوری؟خوبی؟خانواده چطورند؟

سلام.نه جورسن؟یاخچیسن؟آییلنیز نه جوردیلر؟

Səlam,nəjur siz.yakhchi siz?ayilaniz nəjurdilər?

2)سلام.ممنون.بدنیستم.خانواد� � سلام دارند خدمت شما((سلام میرسونند))

سلام.ساغول.پیس دیئرم.آییله سلام لاری وار.

Səlam.saghol.pis dayirəm.ayilə səlamlari var.

1)سلام مرا بهشون برسون.راستی پدرت چطوره؟خوب شد؟

منیم سلامیمی اونلارا یتیریز.هله آتان نه جوردی؟یاخچیدی؟

Manim səlamimi onlara yetiriz.hələ atan najurdi?yakhchidi?

2)فعلا بدی نیست.تو خونه بستریه..دکتر گفته کارنکنه!

هللیک پیس دئیلی.اوده یاتاخ دی.دوکتور دییب ایشلمسین!

Hələlikpis dəyili.evdə yatakh di.duktor deyib ishləməsin!

1)امیدوارم حالش هرچه زودترخوب بشه.خداحافظ

انشاالله تئزلیینن حالی دوزله.اللها تاپشیردیم(خداحافظ)

Insha,əllah tezliyinən hali duzələ .allaha tapshirdim.

2)ممنونم..خداحافظ.

ساغولاسان.الله آمانیندا.

Sagh olasan.allah amaninda.

))حرف ə)) صدای اَ میدهد))

[مهرگان]

روژینا جون خیلی خوب شد که تلفط رو فارسی هم مینویسی

[ROJINAjoON]

تعریف و تعارف

افراد برای اینکه میزان علاقه مندی خود را به دوست خود نشان بدهد از الفاظ مختلفی استفاده می کند ببینید:

من سنی چوخ ایستیرم: من خیلی تو را دوست دارم-خاطرتو خیلی میخوام

آوخ! ساغ اول من سنی چوخ راخ:‌ اوه زنده باد من تو را بیشتر

اکنون برخی واژگان مربوطه را ملاحظه فرمایید:

ساغ اول:‌زنده باد-زنده باشی

گؤزل: زیبا ،‌ خوش تیپ

گؤیچک: خوشگل

سن نه گؤزل سن: تو چقدر زیبایی

بیر داناسان: یکدانه ای

تایسیز: بی نظیر

سن اولماسان منده اولامام: تو نباشی من هم نمی توانم باشم

سن منیم هر زادیم سان: توهمه چیز من هستی

سنی سئویرم: عاشق تو هستم-دوست دارم

منده سنی چوخ سئویرم: من هم تو را خیلی دوست دارم

سنسیز داریخیرام: بدون تو دلم می گیرد

داریخیرام: دلم می گیرد

بویور: بفرما

سنین تایین یوخدی: تونظیری نداری

[ROJINAjoON]

خانواده وآشنایان درزبان ترکی:

Ana\\mother\\madər آنا: مادر

Ata\\father\\pedər آتا: پدر

Qiz\\daughter\\doxtər قیز: دختر

Qardaş\\brother\\bəradər قارداش: برادر

Nənə\\grandmother\\madərbozorg نه نه: مادربزرگ

Baba\\grandfather\\pedərbozorg بابا: پدربزرگ

Xala\\aunt\\xaleh خالا: خاله

Bibi\\aunt\\əmmeh بیبی: عمه

Əm\\uncle\\əmu عم: عمو

Day\\uncle\\dayi دای: دائی

Həyat yoldaş\\spouse\\həmsər حیات یولداش: همسر

Əm qızı\\cousin\\doxtər əmu عم قیزی: دخترعمو

Day qızı\\cousin\\doxtər dayi دای قیزی: دختردائی

Xala qızı\\cousin\\doxtər xaleh خالا قیزی: دخترخاله

Bibi qızı\\cousin\\doxtər əmmeh بیبی قیزی: دخترعمه

Əm oğlı\\cousin\\pesər عم اوغلی: پسرعمو

Day oğlı\\cousin\\pesər dayi دای اوغلی: پسردائی

Xala oğlı\\cousin\\pesər xaleh خالا اوغلی: پسرخاله

Bibi oğlı\\cousin\\pesər əmmeh بیبی اوغلی: پسرعمه

Nişanlımı\\fiance_fiancee\\namzəd نیشان لیمی: نامزد

baldız\\sister in law\\xahər şohər بالدیز: خواهرشوهر

Yeznə\\brother in law\\bəradər şohər یئزنه: برادر شوهر

Tələbə\\student\\daneşamuz طه له به : دانش آموز

Qonşu\\neighbor\\həmsayeh قونشو: همسایه

[مهرگان]

نه خسته روژینا جون
چه جالب ! عم قزی یعنی دختر عمو !
دور کلاش قرمزی !

[مهرگان]

درود بر روژینا جون و پست های مفیدش، پیشنهاد میکنم عناوینت رو کمی جزیی تر بنویسی مثلا: تعریف و تعارف در زبان ترکی استانبولی، انواع جملات تعریف و تعارف و ..... از این چیزه، ممنون میشم عزیزم

راستی اون شعر بری باخ به زبان ترکیه دیگه نه؟! میشه بنویسیش با معنی فارسی؟ خیلی مرسی !