معرفی وسایل آزمایشگاهی شيمي (ابزارهای آزمایشگاه شیمی)

[ROJINAjoON]

بوته چيني (كروزه چيني):

بوته آزمايشگاهي ظرف مخروطي (مخروط ناقص) شبيه انگشتانه است كه ليه هاي آن كاملاً صاف و جداره هاي داخلي و خارجي آن صاف و صيقلي است. اگرچه بوته آزمايشگاهي را از جنس فلز (بويژه از نيكل). گرافيت و سفال (بوته گلي يا سفالي) نيز مي سازند اما اين بوته ها عمدتاً از جنس چيني تهيه مي شود و معمولاً داراي سرپوش است.


كاربرد: از بوته در آزمايشـگاه معمولي براي اندازه گيري آب تبلور كات كـبود يا سولفات مس زاج سبز يا سولفات آهنو نمك قليا يا كربنات سديم به فرمول و همچنين براي ذوب قند، پارافين جامد و… استفاده مي شود. چون بوته چيني در برابر گرما (تا حدودْ1200C) مقاوم است، از آن در آزمايشگاه هاي شيمي تجزيه براي خشك كردن رسوب كردن رسوب و پختن رسوب در كوره الكتريكي استفاده مي شود.
طرز كار: هنگام گرم كردن بوته بايد آن را با گيره ويژه اي (گيره بوته) برداشت و در حفره مثلث نسوز مناسب، قرار داد. مثلث نسوز طبق شكل، به شكل مثلث است كه از يك مثلث فلزي با سه قطعه روكش چيني نسوز ساخته شده است و از آن عمدتاً براي نگهداشتن بوته، به هنگام گرما دادن آن استفاده مي شود. يك مثلث نسوز هنگامي براي يك بوته مناسب است كه⅔ بوته در حفره آن قرار گيرد، در غير اين صورت حالت نامتعادلي پيدا مي كند و در اثر ضربه كوچكي ممكن است بشكند

چند نکته درباره بوته چینی
- اسيدها بر بوته اثر ندارند اما بازها سبب خوردگي بوته مي شوند. براي پاك كردن بوته تا حد امكان نبايد از اسيدها هم استفاده كرد.
- بوته هاي شكسـته را نبايد دور ريخـت زيرا از خرده هاي آنها براي آب گيري الكل و تهيه اتيلن مي توان استفاده كرد. (بوته شكسته را مي توان خرد كرده، به عنوان ماده آبگير مورد استفاده قرار داد)
- هنگامي كه از بوته براي سنجش هاي وزني استفاده مي شود نخست بايد بوته خالي را چندين بار در كوره الكتريكي در دماي معين (دماي لازم براي پختن رسوب) قرار داد و پس از سرد كردن، وزن كرد تا به وزن ثابت رسيد. اين كارها، يعني: گرم كردن، سرد كردن و وزن كردن بوته تا رسيدن به وزن ثابت پيش از پختن هر رسوب الزامي است.

[ROJINAjoON]

IGH



شيشه ساعت ابزاري است و همان طور كه از نامش پيداست شبيه شيشه ساعت است و در اندازه هاي مختلف ساخته مي شود.



كاربرد: از شيشه ساعت براي تبخير سريع مايع ها و محلول ها استفاده مي شود.
طرز استفاده: شيشه ساعت را مانند ابزار شيشه اي ديگر، بايد شست و شو داد و در صورت لزوم آن را با دستمال خشك كرد.
گاهي براي سرعت بخشيدن به عمل تبخير، شيشه ساعت را در دهانه بشر قرار مي دهند تا با جوشاندن آب درون بشر و گرم شدن شيشه ساعت با بخار آب جوش، عمل تبخير و تبلور سريعتر انجام گيرد.

[ROJINAjoON]

آبفشان (پیست) (Wash bottle):

یکی از ابزارهای آزمایشگاهی می باشد که از یک بطری پلاستیکی و یک نازل در بالای آن تشکیل شده است.از این ابزار برای شست وشوی ابزارهای آزمایشگاهی مانند بشر و بالن ته گرد استفاده می شود. عملکرد این وسیله به این ترتیب است که با فشردن دست روی بطری پلاستیکی فشار داخل بطری افزایش یافته و مایع داخل بطری به صورت باریکه ای از سر نازل به بیرون می ریزد.
از دیگر کاربردهای آبفشان (پیست) در شستشوی رسوب یا اضافه كردن آب مقطر به كار می رود. از جمله کاربرد دیگر آبفشان (پیست) درسنجش های حجمی و وزنی است. پس ازشستن وآب کشیدن هر ابزار حجمی (بورت، پیپت، ارلن) با آب معمولی باید آن را با آب مقطر کر داد. برای این منظور از آبفشان استفاده می شود. برای کر دادن باید کمی آب مقطر به ظرف مورد نظر ریخت و تمام جداره داخلی ظرف را با آن خیس کرد و سپس محتوای ظرف را دور ریخت. این عمل را باید چند بار انجام داد تا به این ترتیب ماده قبلی چسبیده شده به ظرف ازداخل آن خارج شود. ازآبفشان می توان برای به حجم رساندن محلولهایی که در بالن حجمی یا استوانه مدرج قراردارند، استفاده کرد. برای این منظور باید قطره قطره آب مقطر را به محلول افزود تا سطح محلول به خط نشانه یا درجه مورد نظر برسد. در مواقع ضروری میتوان مواد شیمیایی دیگری را در آبفشان ریخت، سپس ماده را از آبفشان به ظرف مورد نظر منتقل کرد (مانند الکل، اسیدهای رقیق، آب اکسیژنه رقیق و...). پس از پایان آزمایش، باید بلافاصله محلول داخل آبفشان راخالی کرد و آن را شست و برچسب آن راعوض کرد (چون درآبفشان معمولا آب مقطر ریخته می شود، ممکن است هرمحلول بی رنگ، آب مقطرفرض شود).
از جمله کاربرد دیگر آبفشان در خشک کردن وسایل شیشه ای است. به این صورت که بعد از شستن وسیله شیشه ای (مانند بشر، ارلن، پیپت و غیره) با آب شهری و سپس کر دادن آن با آب مقطر داخل پیست (آبفشان)، از پیست دیگری که حاوی استون است استفاده کرده و وسیله شیشه ای را با استون نیز کر میدهند. یعنی بعد از این که وسیله شیشه ای با آب مقطر کر داده شد چون مقداری قطرات آب مقطر به شیشه میچسبد و دیر خشک میشود، با استون آنرا کر میدهند تا قطرات آب در استون حل شده و بعد وسیله شیشه ای را از محلول آب و استون خالی میکنند، چون استون بسیار فرار است قطرات باقی مانده بر روی وسیله شیشه ای سریع تبخیر شده و وسیله شیشه ای خشک میشود. (لازم به ذکر است محلول آب - استون را معمولا دور نمیریزند و آنرا درون ظرفی نگه داری کرده و بعد از مدتی که مقدار آن زیاد شد از طریق تقطیر استون را جداکرده و دوباره برای شستشوی وسایل شیشه ای از آن استفاده میشود)

[ROJINAjoON]

آشنایی با چراغ بونزن


چراغ بونزن وسیله ای است که برای گرم کردن، سوزاندن و دیگر فعالیت های آزمایشی که در آن نیاز به شعله یا حرارت وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرد و با گاز (متان، بوتان یا دیگر گازهای طبیعی) کار می کند.
این وسیله را به افتخار "روبرت فن بونزن"، شیمیدان آلمانی که به همراه همکار خود این دستگاه را ابداع کرد به این نام می خوانند.

اجزاء چراغ بونزن عبارتند از:
ورودی گاز ، پایه، لوله منتقل کننده گاز، شیر یا دریچه تنظیم گاز، دریچه تنظیم هوا

شکل: چراغ بونزن و اجزاء اصلی آن

ورودی گاز یک لوله دندانه دار است که به داخل شیلنگ گاز فرو می رود و طوری ساخته شده که شیلنگ در آن محکم شود. هنگام نصب شیلنگ باید از این که گاز از آن نشت نمی کند مطمئن شد.

لوله منتقل کننده گاز لوله ای عمودی است که معمولاً در پایین آن، دریچه تنظیم گاز قرار دارد که به وسیله آن می توان مقدار گازی وارد چراغ می شود را تنظیم کرد.

دریچه ورودی هوا در پایین لوله یا در بالای آن قرار دارد و با گرداندنِ آن می توان مقدار هوایی که وارد لوله می شود را تنظیم کرد.

مهم ترین مزیت چراغ بونزن این است که می توان با استفاده از دریچه تنظیم هوا مقدار هوایی که وارد لوله می شود را کم یا زیاد کرد و به این ترتیب با تغییر نسبت هوا/گاز حرارت آن را تحت کنترل داشت.

شکل: انواع چراغ بونزن

می دانید که اگر مقدار هوای کافی به گاز یا هر ماده سوختنی دیگر نرسد، اشتعال ناقص اتفاق می افتد و در واقع مقداری از گاز به صورت نسوخته و بدون آن که با اکسیژن ترکیب شود متصاعد می شود. شعله آبی نشان دهنده آن است که اشتعال کامل اتفاق افتاده و رنگ قرمز شعله و نیز دود کردن شعله نشان دهنده اشتعال ناقص است. در ساخت چراغ بونزن نیز از همین اصل استفاده شده است، هنگامی که دریچه هوا کاملاً باز باشد، هوا و گاز قبل از رسیدن به دهانه لوله چراغ، کاملا با هم مخلوط می شوند و به این ترتیب هنگام اشتعال تمام گاز می سوزد و در نتیجه شعله ای داغ تر داریم و رنگ آبی شعله نیز نشان دهنده اشتعال کامل است. هنگامی که دریچه تنظیم هوا را ببندیم، گاز فقط در هنگامی که از لوله بیرون می آید یعنی درست در دهانه لوله با اکسیژن برخورد می کند و چون اکسیژن کافی در اختیارش قرار نمی گیرد، اشتعال ناقص صورت می پذیرد و شعله ای کم حرارت تر به رنگ نارنجی و قرمز به وجود می آید.

باز کردن شیر گاز تا آخرین حد آن موجب بزرگ تر شدن شعله می شود اما حرارت آن را بیشتر نمی کند بنابراین باید توجه کنیم که اگر در آزمایشی نیاز به حرارت زیاد داریم باید هم مقدار گاز و هم مقدار هوای ورودی را؛ در حدی مشخص تنظیم کنیم.