ضرب المثلهای فقط کرمانشاهی

[آناهیتا الهه آبها]

kurdish proverb ضرب المثل کردی کرمانشاهی و قدیمی و زیبا


ممنون آقا کوروش
بابام هم سلام رساند و دست مریزاد گفت به خاطر کار قشنگی که استارتشو زدین
در مورد تلفظ ها بگم که من هرطوری میشنوم همونطوری هم مینویسم
باور کنید این کردی که ما تلفظ میکنیم طرز نوشتنش از کردی سورانی سخت تره یا شایدم برای من اینطوریه

اونایی که آقا کوروش گفتن همه درست و کامل بود
اما اون چند تا رو هم احتمالا به خاطر طرز نوشتنش باشه که نگفتین

زمین سخته گاو وَ گاو تاوان گِره:
زمین برای شخم زدن سخته ولی گاوها که زمین رو شخم میزنن به جای قبول شرایط به هم حمله میکنن
مثلا اگه تو جامعه گرانی وجود داره همه باید این شرایطو قبول کنن و این گرانی برا همه هست
یعنی همه باید در هر شرایطی هستن اون شرایطو قبول کنن

مانگه مِرده میره بِریا:
منظور از مانگه گاوه نمیدانم درست نوشتم یا نه ولی ده بار برام تلفظ کردن آخرش نفهمیدم که حرف آخرش ا یا ه!!
شایدم درستش مانگاس میره هم منظور گوساله اس
کاربردشو من برای موقعی شنیدم که اگر یکی بمیره بازمانده ها دیگه مهم نیستن مهم اونی بود که مرد حالا به سر بازمانده ها چه میاد دیگه مهم نیست

هر کی بزکی دیره خمکی دیره:
ضرب المثل فارسی معادل این ضرب المثل کردی میشه "هرکه بامش بیش برفش بیشتر"
هر کی مال و داراییش (که اینجا بزکی یه استعاره کلی از مال و امواله) بیشتر باشه مشکلات و غم هاشم بیشتره

[دانه کولانه]

kurdish proverb په ندی پیشینیان ضرب المثلهای کردی و زیبا

سپاس اناهیتا .
پدر گرامیتون لطف و بزرگواری دارند .

اینکه گفتم به 2 جور بنویسین که ابهامات رفع بشه منظورم این بود که مثلا در ضرب المثل

زمین سخته گاو وَ گاو تاوان گِره:

جلوی گره (که من بار اول نفهمیدمش) این رو هم بنویسی( اگریت - میگیرد )

ضرب المثل جالبیه من فقط اون گره رو نفهمیده بودم

جالبه من دیگه سنم به این نرسیده که شخم زمینها رو با گاو ببینم بنابراین نمیدونستم اگر زمین سخت باشه گاو ها با هم سر ناسزگاری میگذارند مرسی که پدر جان لطف کرد و ازشون چیزی یاد گرفتیم
فکر میکنم اگر اینطور بگیم دقیقتر باشه که :
باید به شرایط سخت موجود که پدیداورنده اون عصبانیت هست اعتراض کرد نه اینکه به جان هم افتاد
مثلا معلم میگه همین فردا امتحان امتحان میگیرم دانش اموزا به جای اینکه به جون هم بیفتن که اصغر چرا نذاشتی هفته قبل امتحان بگیره و الان گند خورد به کارمون
باید به خود استاده صحبت کنن که فردا امتحان نگیره و وقت بیشتری بده
چون اون جوری که شما نوشتی اناهیتا خانم من اینطور استنباط کردم که فقط باید شرایط رو پذیرفت و دعوا نکرد و فردا امتحانه رو داد
اما فکر میکنم این ضرب المثل بار اعتراضیش بیشتر از اینها باشه یعنی به جای اینکه بزنی تو سر و کله خودت و دوستت باید سختی زمین رو تعدیل کننی .



مانگه مِرده میره بِریا:


ما میگیم مانگا
من هنوز نمیدونم این چی نوشته "بِریا"
ایا بریا نوشتی (یعنی برید و از بین بره) ؟

واقعا از پدرتون تشکر میکنیم چه ضرب المثلهای زیبا و فراموش شده ای رو در اختیار ما گذاشتند ...
خیلی جالبه ...

من تا حالا میره نشنیده بودم شاید اطراف ما هم کاربرد داشته باشه اما من نشنیده باشم
ما به گوساله میگیرم گویره_که یا پارینه .

یه خرده فکر کن ببین معادل فارسی برای این ضرب المثل زیبا میشه پیدا کرد ؟

هر کی بزکی دیره خمکی دیره:
ضرب المثل فارسی معادل این ضرب المثل کردی میشه "هرکه بامش بیش برفش بیشتر"
هر کی مال و داراییش (که اینجا بزکی یه استعاره کلی از مال و امواله) بیشتر باشه مشکلات و غم هاشم بیشتره

دقیقا همینه که گفتی
گذاشتمش که یه چیزیم برای بقیه بچه ها بمانه بیان شرکت کنن بگن هیشکه نیامد خو .

[آناهیتا الهه آبها]

«اما فکر میکنم این ضرب المثل بار اعتراضیش بیشتر از اینها باشه یعنی به جای اینکه بزنی تو سر و کله خودت و دوستت باید سختی زمین رو تعدیل کننی.»

آره اینی که گفتین شاید معنی بهتری از این ضرب المثل باشه

«ایا بریا نوشتی (یعنی برید و از بین بره) ؟»
بریا (beria) دزدیده شد منظورم بود یا همون از بین رفت

«یه خرده فکر کن ببین معادل فارسی برای این ضرب المثل زیبا میشه پیدا کرد ؟»
والا چیزی که به ذهن من رسید اینه"دنیا پس از مرگ ما چه دریا چه سراب"
یا اینکه پس از مرگم میخوام دنیا هی نباشه
دیگه نمیدانم درسته یا نه
اگه درست نیست معادل درستشه بگین جالب شد

یه ضرب المثلی (البته اگه بشه بهش گفت ضرب المثل) هست میگن "برا و بش "
یه ضرب المثل دیگه هم داریم همین معنی رو داره نمیدانین چیه؟

[آناهیتا الهه آبها]

بچه ها من از اول تایپیک ضرب المثل ها رو شمردم تا اینجا 19 تا بود
اگه با شماره جلو بریم خیلی بهتره شاید در آینده یه کتابی ازش بیرون دادیم
فقط جدی بیاین فعالیت داشته باشیم

او ضرب المثل "برا و بش" کسی اویکی معادلشه بلد نبود؟اگه خودم بتانم تا شب درش میارم

اما ضرب المثل شماره 20:
جفتی گا (یا مانگا) وَ دولی بلَوِرن (belavern)، رنگ یک نگرن(nagren) خو یک اگرن(agren)

واژه های کلیدی: دولی، بلورن
این دو تا واژه رو بدانین راحت معنیشو میفهمین و ضرب المثل فارسیشو قشنگ میگین.

[دانه کولانه]

ضرب المثل های قدیمی کردی

والا چیزی که به ذهن من رسید اینه"دنیا پس از مرگ ما چه دریا چه سراب"
یا اینکه پس از مرگم میخوام دنیا هی نباشه

معادل خوبی گفتی مرسی درسته همینه .


"برا و بش "

ببین اناهیتا خانم ما برا بش شدن داریم یعنی مثلا یه چیزی هست که کاملا قانونا مال منه ولی یهو توم میای خودت رو شریک میکنی با من میشی برا بش من

در فارسی نزدیکترین چیزی که بشه براش گفت اینه که تو اول برادریت رو ثابت کن بعد ادعای ارث کن ...
یه اصلاح جالب دیگه در کردی شنیدم که میگه "له عین پلاوکا (پلاوه کا) فریاد رسکان(ره سه کان) " یعنی ای کسایی که تا موقعیتی پیش میاد سریع میاین فریاد رس ادم میشین مثلا سر سفره دوست و رفیق و آشنایین بعد از سفره دیگه رنگتون رو به چشم هم نمیبینیم .



جفتیک گا (یا مانگا) له دولیک بلَوِرن(بله وه رن) (belavern)، رنگ یک ناگرن(nagren) خوی یک اگرن(agren)

بله این ضرب المثل زیبا رو ما هم به کار میبریم
برای عزیزانی که خوب متوجه نمیشن اول ترجمه کنیم که

یه جفت گاو در یک دشت بزرگ که با هم فقط چریده باشند شاید کاملا همرنگ و شبیه هم نشوند اما خوی یک دیگر را به خود میگیرند ...

کمال همنشین در ادم اثر میکنه ...
2 نفر که با هم باشن 2 نفر که با هم دوست باشن 2 نفر که با هم زندگی کنند
حتما در طول مدت به هم شبیه میشن و خوی همدیگه رو میگیرن
این رو به وضوح در خیلی خانواده ها و زن و شوهر ها میبینیم (در مثل مناقشه نیست) .

مرد به زنش شکاک میشه و زن به دخترش
و امثالهم .

یه ضرب المثل به یادم افتاد که نه زیاد دوره به این ضرب المثل و نه زیاد نزدیک

21:کچکیش هر هل اتقیته یکا (کوچکیش هه_ر هه_ل ئه ته قیته یه_کا ) (کچک = سنگ )

این ضرب اثمثل رو وقتی به کار میبرن که مثلا دو تا برادر دو تا دوست که با هم درگیری لفظی و دعوا پیدا میکنند و یک مصلح و بزرگتر میخواد بینشون آشتی برقرار کنه و ارومشون کنه و بهشون این اطمینان رو بده که حالا اگه حرفی هم به هم زدن و دعوایی هم کرده اند زیاد مهم نیست و نتونسته رابطه شون رو خراب کنه میاد میگه حتی سنگ به اون بی صدایی و سنگی خودش هم در بیابان با سنگ های دیگر تصادم داره چه برسه به ادم (سنگ ها هم در هنگام حرکت و غلطیدن با هم برخوردهایی دارند ضربه های بعضا محکمی به هم وارد میکنند و گاها حتی مسیرشون عوض میشه یا ممکنه متلاشی بشن)
سنگ اونه ادم میخواد چی باشه ؟.

[behnam5555]

نوشته اصلی توسط KHatun

خب همون زغنبوته!! حالا زغنبوت چیه من نمی دونم! یادمه بچه بودیم زیاد سروصدا می کردیم بابام می گفت: زغنبوتتتت!!! (ت رو هم می کشید) ولی خب فکر کنم اینجور کلماتی که نفرین گونه اند! یا غذایِ حیوان بوده یا سم و یا اون یکی یادم رفت!

طر فهای ما هم این کلمه را داریم:

قوزه لقورت میگن
یه چیزی در مایه زهرمار ( ژهری مار )

[مهبا]

دوستان من توی این ضرب المثل که پرسیدم

مانگه مِرده میره بِریا

گفتن منظور از کلمه میره زندگی زناشویی یعنی اینجا منظور از مانگه یکی از طرفین

زندگی زناشوییه که با مردنش زندگی بریده میشه نمیدونم چقدر این درسته

برای خودم هم جالب بود

[آناهیتا الهه آبها]

آقا کوروش "برا و بش" که ما به کار میبریم تقریبا با چیزی که شما میگین فرق داره
کاربردش برای منطقه ما اینه:دو نفر که تو مالی شریک میشن هر دو باید سهم یکسانی از او مال داشته باشن
چون کاربردش این بوده گفتم معادل داره
معادلشم پیدا کردم
22: براییمان براس، گیفانمان جیاس یا کیسه مان جیاس(jeias)

"له عین پلاوکا (پلاوه کا) فریاد رسکان(ره سه کان) "
خداییش خدا خیرتان بده ای ضرب المثل کاربرد زیاد داره

معادل فارسی اینم جفتیک گا (یا مانگا) له... کاملا درسته

گلی خوشبو در حمام روزی رسید از دست مخدومی به دستم
بدو گفتم مشکی یا عبیری که از بوی دلاویز تو مستم
بگفتا من گِلی نا چیز بودم ولیکن مدتی با گُل نشستم
کمال همنشین در من اثر کرد وگرنه من همان خاکم که هستم


مهبا جان جالبه که میره رو به عنوان زندگی زناشویی گفتن!! ما که میگیم گوساله

ضرب المثل شماره 23:هیچ وقت دو خد لگرد(lagard) ) یا وَگرد گا مردم نژن

24: تاریکه شو له سه ر ایواره دیاره

[دانه کولانه]

ضرب المثلهای کاملا کردی - ضرب المثلهای قدیمی زبان کردی

نوشته اصلی توسط مهبا

دوستان من توی این ضرب المثل که پرسیدم

مانگه مِرده میره بِریا

گفتن منظور از کلمه میره زندگی زناشویی یعنی اینجا منظور از مانگه یکی از طرفین

زندگی زناشوییه که با مردنش زندگی بریده میشه نمیدونم چقدر این درسته

برای خودم هم جالب بود

نوشته اصلی توسط آناهیتا الهه آبها

آقا کوروش "برا و بش" که ما به کار میبریم تقریبا با چیزی که شما میگین فرق داره
کاربردش برای منطقه ما اینه:دو نفر که تو مالی شریک میشن هر دو باید سهم یکسانی از او مال داشته باشن
چون کاربردش این بوده گفتم معادل داره
معادلشم پیدا کردم
22: براییمان براس، گیفانمان جیاس یا کیسه مان جیاس(jeias)

"له عین پلاوکا (پلاوه کا) فریاد رسکان(ره سه کان) "
خداییش خدا خیرتان بده ای ضرب المثل کاربرد زیاد داره

معادل فارسی اینم جفتیک گا (یا مانگا) له... کاملا درسته

گلی خوشبو در حمام روزی رسید از دست مخدومی به دستم
بدو گفتم مشکی یا عبیری که از بوی دلاویز تو مستم
بگفتا من گِلی نا چیز بودم ولیکن مدتی با گُل نشستم
کمال همنشین در من اثر کرد وگرنه من همان خاکم که هستم


مهبا جان جالبه که میره رو به عنوان زندگی زناشویی گفتن!! ما که میگیم گوساله

ضرب المثل شماره 23:هیچ وقت دو خد لگرد(lagard) ) یا وَگرد گا مردم نژن

24: تاریکه شو له سه ر ایواره دیاره

سلام مرسی از همکاریتون.

اناهیتا اونی که میگی در مورد برا و بش کاملا درسته و در منطقه ما هم کاربرد داره
برا بش خودش یه معنای ظاهری داره همونه که گفتی یعنی دو نفر به طور کاملا منصفانه و معادل با هم از چیزی سهم ببرند به این خاطر بهش میگن برابش که دو تا برادر از یک ارث به طور مساوی میبرند پس هر برا بشی برای هر چیزی به معنای تقسیم مساویشه
این معنای خود برا بش هست
چیزی که من گفتم "فلانی هات و بوه برا بشمان" یعنی یارو از عالم غیب اومد و خودش خودش رو دعوت کرد و با ما سهیم شد
اون کالاهه اون موقعیته اون غذاهه فقط و فقط حق منه و مال منه اون وقت فلان کسک که صد سال یک بار هم پیداش نمیشه یهو اومد و خودش رو قاطی ماجرا کرد .

معادل رفیق بند کیف یا له عین پلاوکا فریاد رسکان یه چیز دیگه هم داریم :

رفیق ناو ماشین (رفیق سر حوض)



چیزی که مهبا خانم گفت هم قابل تامله
منظور مهبا این نبود که میره دقیقا به معنای زندگی هست
معنای ظاهر ضرب المثل و اون کلمه همونیه که اناهیتا گفت منظور مهبا فکر کنم اینه کاربرد این ضرب المثل برای خانواده ایه که یکی از پایه ها و ستونهاش (مادر پدر) رو از دست داده و خانواده متلاشی میشه
که کم هم ندیدیم از این خانواده ها

22: براییمان براس، گیفانمان جیاس یا کیسه مان جیاس(jeias)

بله ما هم دقیقا این رو داریم .
حساب حساب کاکا برادر .

هیچ وقت دو خد لگرد(lagard) ) یا وَگرد گا مردم نژن

خدا ای دسه محتاج او دس نکنه .

آقای خودم نوکر خودم .

توضیح تکمیلیش رو خود اناهیتا خانم بنویسه .

24: تاریکه شو له سه ر ایواره دیاره

سال نکو از بهارش پیداست (که اگه بهار نکو نباشه هم صادقه)


ماهی از سر گنده شود


شبی که بخواد تاریک باشه (ما میگیم تاریکه صلات ) از همون سر شبش معلومه .

منظور کار و اموریه که از همون ابتدای امر مشخصه که چه عاقبتی داره
یا سختی های ادامه راهی از همون ابتدای مسیرش مشخصه
یا میشه طور دیگه ای هم تعبیرش کرد که ضرب المثل دوم من هم بهش بخوره
توی یه اداره ای میری اول پیش رئیس اداره میره برخورد بد و نامناسبی داره و کارت رو انجام نمیده دیگه میفهمی که باقی کارهات رو هم که قراره سایر کارمندها انجام بدن از این بهتر نیست و به مشکل بر میخوری ...
ماهی از سر گنده شود یه ضرب المثل زیبای فارسیه که ایهام داره
هم میشه گنده gande خوندش هم میشه gonde خوندش
میدونین سر ماهی فساد پذیر تر از باقی اعضاشه و زودتر از بقیه قسمتهاش خراب و فاسد میشه میگه ماهی از سر میگنده
سر هم که نماد و نشان قسمت مهم و برجسته بدن و به تعبیری جامعه س
و باز از طرفی در معنای عکس ماهی از سرش گنده (بزرگ ) میشه یعنی سر ماهی بزرگتره از باقی قسمتهای بدنش و این خاصیت دو لبه و پرارزش سر رو داره میگه که هم بزرگتره و میتونه مهم تر باشه هم میتونه فساد پذیر تر باشه ..

[آناهیتا الهه آبها]

دوستان با عرض معذرت باید یه اصلاحیه در مورد ضرب المثل شماره 23 بدم که دو تا واژه رو خودم بد متوجه شدم
درست این ضرب المثل اینه:

"هیچ وقت گورکه خد لگرد گا مردم نیه جنگ"

ضرب المثل قشنگیه
وقتی کاربردی که آقا کوروش نوشت رو خواندم شک کردم بعد دوباره از بابام پرسیدم متوجه شدم اشتباه کردم معذرت
حالا آقا کوروش ای ضرب المثل:

هیچ وقت دو خد لگرد(lagard) ) یا وَگرد گا مردم نژن

خدا ای دسه محتاج او دس نکنه .
آقای خودم نوکر خودم

جدی وجود داره یا خودمان ساختیمش؟

تاریکه شو له سه ر ایواره دیاره
درسته همونیه که آقا کوروش گفت
یه کاربرد دیگه اشم اینه: با یه نگاه میفهمی طرف چه کارس
تاریکه صلات منطقه ما هم میگن مثلا شنیدم میگن فلانی تاریکه صلاته یعنی کارش درست نیست یا راهش درست نیست