بو زانیاری پتر....

[behnam5555]

ئه‌وكوڕانه‌ی زووتر ده‌بنه‌ باوك

به‌پێی ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك كه‌ له‌له‌نده‌نی پایته‌ختی به‌ریتانیا ئه‌نجامدراوه‌، ئه‌و كوڕانه‌ی كه‌ دوور له‌باوكیان گه‌وره‌ ده‌بن، له‌ته‌مه‌نێكی زووتردا ده‌بنه‌ باوك، پێشتریش لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك ئه‌وه‌ی ئاشكرا كردبوو كه‌ په‌یوه‌ندیی هه‌یه‌ له‌نێوان له‌ده‌ستدانی باوك و زوو گه‌یشتن به‌ته‌مه‌نی هه‌رزه‌كاریی لای كچان و بوون به‌دایك.
ئه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌لایه‌ن پاولا شیبرد له‌خوێندنگه‌ی له‌نده‌ن بۆ ئابووری و زانست و سیاسه‌ت و ریبیكا سیر له‌زانكۆی درام-ه‌وه‌ و به‌سوود وه‌رگرتن له‌زانیاریی وه‌رگیراو له‌هه‌زاران پیاوی دانیشتووی به‌ریتانیا ئه‌نجامدراوه‌و ئه‌نجامه‌كانی له‌گۆڤاری (بایۆلۆجی لیتزر)دا بلاو كراوه‌ته‌وه‌، به‌و ئه‌نجامه‌ گه‌یشتوون كه‌ نه‌بوونی باوك له‌خێزاندا هۆكاره‌ بۆ ئه‌وه‌ی كوڕانی ئه‌و خێزانه‌ زووتر ژن بهێنن و ببن به‌باوك، له‌زۆرینه‌ی ئه‌و حاڵه‌تانه‌دا كوڕان پێش گه‌یشتن به‌ته‌مه‌نی 23 ساڵ بوونه‌ته‌ خاوه‌نی منداڵ.
كه‌واته‌ به‌شێوه‌یه‌كی گشتی ئه‌وه‌ ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌ باوكان كاریگه‌رییان هه‌یه‌ له‌سه‌ر گه‌یشتنی منداڵه‌كانیان به‌ته‌مه‌نی هه‌رزه‌كاری و ژن هێنان و بوونیان به‌باوك، به‌تایبه‌تییش ئه‌گه‌ر له‌ده‌ستدانی باوك له‌نێوان ته‌مه‌نی 7 تا 11 ساڵییدا بێت

[behnam5555]

کورده کانی قه و قاس

زوربه ی زوریان له ئه رمه نستاندا نیشته جین ، به باشی داب و نه ریتی خویان پاراستوه و، ئایینی زوربه یان ئیزه دی و به شیوه زاری کورمانجی ده ئاخوین رادیو کوردی ئیره وان به رنامه کانی به م شیوه زاره بلاو ده کاته وه هه روه ها روژنامه ی "رییا تازه"به زمانی کوردی ده رده چی .
ئه نستیتوی کورد له ئه رمه نستان چالاکه و به باشی بایخ به فه ر هه نگی کوردی ده دات له رابردوو دا زور نوو سه ری به رزی وه ک "عه ره ب شه مو " پروفسور قه ناتی کوردو" حاجی جوندی " سه یدا رودینکو "خزمه تیان به زمان و که له پووری کورد کردوه و بو هه میشه نیوی خویان به نه مری له نیو نه ته وه ی کوردا تومار کردوه .
کورده کان هه روه ها له ولاتانی ئازه ربایجان و گورجستان و روسیاشدا نیشته جین به لام ئه وه نده ده ره تانی هه لسورانیان نیه ،له سه رده می یه کیتی سوویه تدا زور کوردی ئاواره ی وه ک ره حیم قازی و مسته فا شه لماشی و دوکتور ئاسو خزمه تی فه رهه تگی کوردیان ده کردو کوردیان پی ده ناساندن ، له سه رده می روسیا ی تیزاریه وه تا ئیستا زور میژوو نووس و پسپور له روسیا سه ریان هه لداوه که سه با ره ت به که له پووری کوردی توژینه وه یان کردوه و به حه ق زور خزمه تی به رچاویان به م گه له لیقه و ماوه کردوه بو وینه ئاماژه ده که ین به نیوی" ئه له کسه نده ر ژابا "واسیلی نیکتین "مسیو خانیکوف"مینو رسکی"خاتون واسیلیوا"ئور بیلی".
کوردانی په ره وازه
کورد له زوربه ی زوری ولاتانی جیهاندا ده ژین جا ئه مانه چ به شیوه یه ی خیله کی یان به زوره ملی ره تیندرابن یان ئه وه ی به په نا به ری رویان لی کردبیتین ،له ناوچه ی به لوچستان عه شایری "براخوی"هه ن گه نیشته جیی شاری ایغ ن هه روه ها له مه لبه ندی سیندی هیندوستان و له روژئاوای هه راتی ئه فغانستان عه شایری کوردی زه نگه نه نیشته جین ، له لیواره کانی زه ریاچه ی خه زه ر دا کوردی لی نیشته جی یه که شا عه باس به زوره ملی له کرماشانه وه راگویزی کردون زارا وه یان که لهوری یه و ئا یینه که یان ئه هلی حه قه ، هه روه ها له با کووری خوراسان کوردی کورمانجی لی یه ئایینه که یان شیعه ی ذوازده ئیمامه یه که له سه رده مانی شا عه باس و نادر شاه راپیچی ئه دو مه لبه نده کراون .
هه روه ها کورد له زوربه ی زوری ولاتانی جیهاندا نیشته جین وله زورینه ی ئه م ولاتانه دا به تایبه ت له ناوچه ی ئیسکاندیناوی چالاکن و لیبراوانه ده ستیان داوه ته هه لسووران ، له وانه ده توانین ئا ماژه بکه ین به " فه رهاد شاکه لی" ناسر حیسامی "ئا مینه کاکه باوه "ئه میر حه سه ن پوور و ....
به و هیوا یه ی ده راویکی روون بو ئه م گه له لیقه وماوه بکریته وه.

[behnam5555]

کورده کانی سوریا

کوردوستانی روژئاوا وا ته کوردستانی سوریا یه کیک له ماف خوراوترین مرووه کانن که له هه ر چه شنه بزوتنه وه یه کی رامیاری و فه رهه نگی بی به ش کراون هه رچه ند زور پیاوی هه لسوو ر و روناک بیر یان تیدا هه لکه وتو وه و ناو به ناو ده ستیان داوه ته جمو جول
به لام له لایه ک به هوی که م حه شیمه تی و له لایه کی تر به هوی ده سه لاتی به هیزی ناوه ند ه وه سه رکه وتوو نه بوون ، به پیی بریارنامه ی سالی 1921ی نیوان تورکیا وفه ره نسا ناوچه کوردنشینه کانی جزیره ،کورد داغ،وکورد پینار دران به سوریا که بریتین له شاره کانی قامیشلی ،تیل کیفوک ،شار باژار ،عامورا،در باسیه،ئا فرین،قزل خان،حمام،ئازاز،داگو،مسکی،حض الاکر و گه ره کی صالحه له دیمه شق . له سالی 1965ی زایینی به ملاوه ده وله تی سوریا گه لاله ی ته عریب کردنی ناوچه کوردنشینه کانی گرته به ر و تا سالی 1967دریژه ی کیشا .
سالی 1957نوره دین زازا حیزبی دیموکراتی کوردوستانی سوریا ی دامه زراند ،کورده کانی سوریا
پیشه نگی به ریوه بردنی کاری فه رهه نگی به دژی ده وله تانی سوریا و تورکیا بوون و یه که مین روژنا مه ی کوردی به نیوی " کوردوستان " له لایه ن "مقداد مد حت بدرخان " وه له قاییره ده رکرا. له روژئاوای کوردوستان له بواری ئه ده بی دا زور پیاوی به پیزی وه ک کامه ران به درخان و جگه ر خوین سه ریان هه لداوه هه روه ها هه رچه ند بواری رامیاری له سوریا دا هه لی بو نه ره خساوه به لام سه ره رای ئه ما نه ش پیاوانی وه ک خالید به کتاش ،حسین زه عیم و عو به ید شیشکلی سه ریان هه لداوه و دره وشاونه ته وه.

[behnam5555]

بزه‌ی ژۆكۆند

بۆ ئاشكرابوونی نهێنی تابلۆی بزه‌ی ژۆكۆند گۆری لیئۆناردۆ داوینچی ده‌پشكنن
توێژه‌ران ده‌یانه‌وێ بۆ ئه‌وه‌ی نهێنی زه‌رده‌خه‌نه‌ی تابڵوی ژۆكۆند ئاشكرا بێ، گۆری لیئۆناردۆ داوینچی خولقێنه‌ری ئه‌و تابلویه‌ هه‌ڵكه‌نن. توێژه‌ران ده‌ڵێن داوینچی وێنه‌ی خۆی وه‌ك روخساری ئافره‌تێك كێشاوه‌ و ئێستا ده‌یانه‌وێ به‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌سه‌ر پاشماوه‌ی كه‌له‌ سه‌ری داوینچی نهێنی ئه‌و تابلۆیه‌ بدۆزنه‌وه‌.

رێكخراوی میراتی كه‌لتووری ئیتالیا ده‌یه‌وێ مۆڵه‌تی هه‌ڵكۆڵینی گۆری داوینچی به‌ده‌ست بێنێ.

داوینچی هونه‌رمه‌ندێكی گه‌وره‌ی ئیتالی بووه‌ كه‌ خولقێنه‌ری به‌نرخترین تابلوی نیگاركێشی جیهان به‌ ناوی زه‌رده‌خه‌نه‌ی ژۆكۆنده‌. ئه‌و تابلو وێنه‌یه‌كی سه‌رنجراكێش له‌ ئافره‌تێكه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر له‌ لایه‌كه‌وه‌ سه‌یری بكه‌ین ده‌بینین ئه‌و ئافره‌ته‌ پێده‌كه‌نێت و ئه‌گه‌ر له‌ لایه‌كیتره‌وه‌ سه‌یری وێنه‌كه‌ بكه‌ین ئافره‌ته‌كه‌ روخسارێكی ئاسایی هه‌یه‌ و هیچ جۆره‌ پێكه‌نینێك له‌ روخساریدا نابینین.

[behnam5555]

که‌و

که‌و یه‌کێکه‌ له‌و باڵندانه‌ی له‌ وڵاتانی ئاسیادا ناسراوه‌، به‌ تایبه‌تی له‌ وڵاتانی سه‌ر ده‌ریای ناوه‌ڕاست. یه‌کێکن له‌و باڵدارانه‌ی هه‌وڵی ماڵی کردنیان دراوه‌. به‌ڵام هه‌رده‌م وه‌ک باڵنده‌یه‌کی کێوی ماونه‌ته‌وه‌.
که‌و له‌ کاتی ڕاوکردندادژی ڕه‌گه‌زی خۆی به‌کارده‌‌هێنرێ. که‌و زۆر جۆری هه‌یه‌، به‌ڵام به‌هۆی ڕاوکردنه‌وه‌جۆره‌کانی که‌م ده‌بێته‌وه‌. که‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی باڵنده‌یه‌کی بچکۆله‌یه‌ که‌چی مرۆڤ که‌و یه‌کێکه‌ له‌و باڵندانه‌ی له‌ وڵاتانی ئاسیادا ناسراوه‌، به‌ تایبه‌تی له‌ وڵاتانی سه‌ر ده‌ریای ناوه‌ڕاست. یه‌کێکن له‌و باڵدارانه‌ی هه‌وڵی ماڵی کردنیان دراوه‌. به‌ڵام هه‌رده‌م وه‌ک باڵنده‌یه‌کی کێوی ماونه‌ته‌وه‌.

که‌و له‌ کاتی ڕاوکردندا دژی ڕه‌گه‌زی خۆی به‌کارده‌‌هێنرێ. که‌و زۆر جۆری هه‌یه‌، به‌ڵام به‌هۆی ڕاوکردنه‌وه‌ جۆره‌کانی که‌م ده‌بێته‌وه‌. که‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی باڵنده‌یه‌کی بچکۆله‌یه‌ که‌چی مرۆڤ به‌رده‌وامه‌ له‌ ڕاوکردنی.
قه‌له‌ڕه‌ش و داڵ زۆر جار هێرش ده‌به‌نه‌ سه‌ر هێلانه‌کانیان و هێلکه‌کانیان ده‌خۆن.
که‌و به‌ شیوه‌یه‌کی گشتی به‌کۆمه‌ڵ ده‌ژین. که‌و له‌کاتی جوتبوونیاندا زۆر ده‌خوێنن، به‌تایبه‌تی نێره‌کانیان. نایه‌ڵن نێرینه‌یه‌کی تر له‌ مێینه‌که‌ی ئه‌و نزیک بکه‌وێته‌وه‌، ئه‌گینا خۆی گیڤ ده‌کاته‌وه‌ خۆی بۆ شه‌ڕ ئاماده‌ ده‌کات. نێره‌که‌و له‌ کاتی نزیک که‌وبوونه‌وه‌ی هێلکه‌دانان و کڕکه‌وتنی مێینه‌کاندا، هێلانه ‌دروست ده‌که‌ن. میینه‌کان له‌ ده‌ تا پانزه‌ هێلکه‌ ده‌که‌ن و به‌سه‌ر هێلکه‌کاندا کڕده‌که‌ون، نێرینه‌کان پاسه‌وانی که‌وی مێنه‌و هێلکه‌کانی ده‌که‌ن. مێینه‌ ته‌نیا کاتێ به‌دوای خواردن و ئاودا ده‌گه‌ڕی هێلکه‌کانی جێده‌هێڵێ. هه‌رکه‌ هێلکه‌کان تروکان ئه‌وا نێرینه‌که‌ جێیان ده‌هێڵێ و به‌ره‌و پۆله‌ که‌وێكی تر ده‌ڕوات.
ماکه‌و‌‌ ئاگاری بێچوه‌کانی ده‌بێت، ده‌یان پاریزێ و یارمه‌تیان ده‌دات له‌ خوارن دۆزینه‌وه‌، له‌و ماوه‌دا بێچوه‌کان له‌سه‌ر کرم و مێرووله‌ ده‌ژین. ئێوارانیش هه‌موویان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ هێلانه‌که‌که‌یان. به‌مجۆره‌ ده‌ژێن تا فێری باڵه‌فڕه‌ ده‌بن.

[behnam5555]

اسب بالدار یا اسب بزرگ نام یکی از صورت‌های فلکی است.

این صورت فلکی را معمولاً از روی چهارگوش بزرگ آن می‌شناسند البته تنها سه ستاره در سه گوش از این چهارگوش به اسب بزرگ تعلق دارند و ستاره گوشه شمال شرقی متعلق به صورت فلکی زن برزنجیر است.

هفتمین صورت فلکی بزرگ آسمان اسب بالدار( فرس اعظم ) یا PEGASUS است . این صورت فلکی به علت داشتن بخش مربعی شکل که ستاره آلفای آن متعلق به آندرومداست، یافتنش در آسمان کار مشکلی نیست و می‌توان آن را در قسمت پائینی آندرومدا با دنبال کردن راس المسلسه که در قسمت شرقی مربع است پیدا کرد . ستاره منکب الفرس یک غول سرخ است که دارای قدر متغیر بین 3/2 تا 7/2 است . جنب الفرس هم با قدر 8/2 در قسمت جنوبی ستاره آلفا قرار گرفته‌است . در فاصله 30.000 سال نوری از ما و کمی بالاتر از ستاره فم الفرس که همان اپسیلون اسب بالدار است ، M15 که یک خوشه کروی است به چشم می‌خورد که باید با چشم مسلح آن را رصد کرد . به علت گسیل پرتو ایکس از این مجموعه احتمال حضور یک حفره سیاه در آن می‌رود.

[behnam5555]

قوڵترین چاڵی‌ ده‌ستكرد له‌جیهاندا

قوڵترین چاڵی‌ ده‌ستكرد له‌ جیهاندا ده‌كه‌وێته‌ باشوری‌ ئه‌فریقا به‌ناوی‌(چاڵی‌ كیمبرلی‌ گه‌وره‌)، كه‌یه‌كێكه‌ له‌شته‌ سه‌رسورهێنه‌ره‌كانی‌ جیهان.

به‌گوێری‌ هه‌واڵێكی‌ سایتی‌ پانێت، ئه‌م چاڵه‌ پێشتر كانی‌ ئه‌ڵماس بووه‌، بۆ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر كاری تێدا كراوه‌، تا ساڵی‌ (1914) كه‌ئیتر ئه‌ڵماسی‌ تیانه‌ما، سێ‌ ته‌ن ئه‌ڵماسی‌ تیا ده‌رهێنراوه‌، قوڵاییه‌كه‌شی‌ گه‌یشته‌ (1097) مه‌تر.

[behnam5555]

پرتەقال بۆ دڵەراوكێ باشە

ئەگەر هەست بەدڵەراوكی دەكەی لە بەرامبەر كارێك، پێویستە بەر لە دەست پێكردنی كارەكە پرتەقالێك یاخود پەرداخێك شەربەتی پرتەقال بخۆی، توێژینەوەیەكی زانستی دەریخستوە كەوا خواردنی پرتەقال بۆ دڵە راوكێ باشە، چونكە پرتەقال رێژەیەكی زۆر ڤیتامین(c ) تێدایە، توێژینەوەكە لە زانكۆیەكی ئەڵمانی كراوە بۆ ئەم مەبەستە 120 مامۆستای شارەزا دیاری كراون بۆ روون كردنەوەی گرینگی ئەم جۆرە میوەیە، ئەم توژینەوەیە لەسەر ژمارەیەكی زۆری خەڵك ئەنجام دراوە، هەروەها توێژینەوەكە دەری خستوە ئەو كەسانەی میوەی پرتەقال زۆر دەخۆن هەست بەدڵەراوكێیەكی كەمتر دەكەن، خواردنی پاڵەپەستۆی خوێن كەم دەكاتەوە، پالە پەستۆی خوێن دەگاتە ئاستێكی سروشتی بە شێوەیەكی خێرا، هەروەها ڤیتامین c ناسراوە بەوەی كەوا دژی نەخۆشیە بەرگری لەش زیاد دەكات.

[behnam5555]

رەنگی سور بۆ تەندروستی باشە

پێدەچێت ڕەنگی‌ سوور زۆر لەوە زیاتر بهێنێت كە بكرێتە نیشانەیەك بۆ خۆشەویستی‌و هەستە گەرموگوڕەكان، بەڵكو یەكێكە لە توخمە سەركیەكانی‌ پاراستنی‌ تەندرووستیەكی‌ باش.
لەمبارەیەشەوە زاناكان دەریانخست كە ڕەنگی‌ سووری‌ ژمارەیەكی‌ زۆر لە سەوز و میوەكان، نیشانەیە بۆ دەوڵەمەندی‌ ئەو ڕووەكانە بە توخمە خۆراكیە گرنگ و بەسوودەكان بەتایبەتی‌ مادە دژ بە ئۆكسیدبوونەكان كە پارێزگاریی‌ لە تووشبوون بە شیرپەنجەیی‌ پرۆستات دەكەن لەلایەك و پەستانی‌ خوێن و ڕێژەی‌ كۆلیسترۆلی‌ خراپ دادەبەزێنن لەهەمانكاتدا ڕێگرن لەگەشەكردنی‌ هەموو وەرەمە شیرپەنجەییەكان.

تەماتەو شوتی‌ دووە ڕووكەن كە ڕیزیی‌ یەكەمی‌ ئەو سەوزەو میواندان بۆ برگریكردن دژ بە شیرپەنجە سودگەیاندنیان بە تەندرووستی‌ چاو و پرۆستات، لەهەمانكاتدا شەربەتی‌ شاتوو چارەسەرە بۆ میكرۆبەكانی‌ بواری‌ میزەڕۆ و دابەزاندنی‌ كولیسترولی‌ خراپ سێویی‌ سوورش گەورەترین سەرچاوەی‌ ڤیتامین سی‌، ئەمەش مشتێكی‌ زۆر كەمە لەو میوەو سەوزانە بواری‌ ئەوەنیە باسی‌ هەموو كرێت.

[behnam5555]

چایی‌

له‌ئاكامی‌ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كدا ده‌ركه‌وت، ڕۆژانه‌ خواردنه‌وه‌ی‌ دوو كوپ چایی‌ له‌لایه‌ن ژنانه‌وه‌، فرسته‌ی‌ دووگیانبوونیان زیاد ده‌كات، به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ ئه‌و ژنانه‌ی‌ چایی‌ ناخۆنه‌وه‌.

به‌گوێره‌ی‌ هه‌واڵێكی‌ ڕۆژنامه‌ی‌ ئه‌لئه‌نبائی‌ كوه‌یتی‌، زاناكان له‌ئه‌نجامی‌ چه‌ند لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كدا بۆیان ده‌ركه‌وتووه‌، ئه‌و ژنانه‌ی‌ كه‌ ڕۆژانه‌ له‌سه‌ر خواردنه‌وه‌ی‌ چایی‌ ڕاهاتوون، به‌ڕێژه‌ی‌ (27%) ئه‌گه‌ری‌ دووگیانبوونیان زیاتره‌ به‌به‌راورد له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی‌ چایی‌ ناخۆنه‌وه‌، له‌هه‌مان كاتدا هه‌ر له‌ڕێی‌ ئه‌و لێكۆڵینه‌وانه‌وه‌ بۆیان ده‌ركه‌وت، خواردنه‌وه‌ی‌ خواردنه‌وه‌ گازییه‌كان به‌تایبه‌تی‌ كۆكا كۆلا ئیتر ئه‌گه‌ر شیرین بێت یاخود نا، ئه‌وا ئه‌گه‌ری‌ دووگیانبوون به‌ڕێژه‌ی‌ (20%) كه‌مده‌كاته‌وه‌، ئه‌م لێكۆڵینه‌وانه‌ش له‌سه‌ر (3600) ئافره‌ت به‌ڕێوه‌چوو، كه‌ له‌هه‌وڵی‌ دووگیانبووندا بوون.