اخبار علمی متنوع

[رزیتا]

دانشمندان روسی تا سال 2020 انسان را به ماه می برند


تهران- دانشمندان روسی قصد دارند تا سال 2020 انسان را به ماه ببرند. در حال حاضر روسیه رقابتی را برای انتخاب گروه جدیدی از فضانوردان و آموزش آنها برای این كار ویژه آغاز كرده است.

به گزارش پایگاه خبری پراودای روسیه، 'ولادیمیر پوپوكین ' رییس سازمان فضایی روسیه گفت: تمامی شهروندان روسی كه آموزش های فنی و پزشكی دیده باشند، می توانند دراین رقابت شركت كنند.

وی افزود: ما در مرحله نخست تعدادی را انتخاب می كنیم كه این افراد برای سفر به ماه آموزش خواهند دید.

پوپوكین یادآور شد : امروزه می توان از علم نوین در ماه استفاده كرد و فكر می كنم انسان تا سال 2020 می تواند بر روی ماه قدم بگذارد.

در پی ماموریت ناموفق كاوشگر فوبوس گرانت روسیه به قمر مریخ در اواخر سال 2011، مقامات سازمان فضایی روسیه اعلام كردند كه برنامه اكتشافات فضایی این كشور می تواند فقط بر روی ماموریت های ماه متمركز شود.

سفرهای فضایی به همراه سرنشین به ماه تا اواسط دهه 2020 برنامه ریزی شده است.

[رزیتا]

ارایه شیوه ای علمی برای درخشان شدن گلها


تهران- دانشمندان ادعا كردند برای نخستین بار در جهان، فرمولی را ابداع كرده اند كه با استفاده از آن می توان گلها و گیاهان را درخشان كرد.

به گزارش هرالدسان آن لاین، این گروه از دانش پژوهان به سرپرستی پروفسور مارك تستر در استرالیا ، فرمول خاصی را ابداع كرده اند كه می توان برای گیاهان و گلها استفاده كرد تا آنها در تاریكی بدرخشند . برای ایجاد درخشندگی در گلها به یك باتری نیاز است .

به گفته تستر این فرمول موجب می شود كه گلها مانند كهكشانی از ستاره ها براق و زیبا شوند.

این محصول بر روی گیاهان و گلها اسپری می شود و سپس آنها زیر نور فرابنفش لومینسنت قرار داده می شوند تا بدرخشند.

این محصول غیر سمی است و درصورت برخورد با لباس و بدن می توان با آب گرم و صابون آن را شست.

[رزیتا]

شیوه نوینی برای تولید شكر ارایه شد


تهران- محققان كوبایی از فناوری جدیدی برای تولید شكر سفید استفاده كردند؛ اقدامی كه می تواند كیفیت این محصول را افزایش دهد ، نیازی به فرایند پالایش ندارد و هزینه های تولید را به طور چشمگیری كاهش می دهد.

به گزارش پایگاه خبری Juventud Rebelde، این فناوری كه تاكنون در صنعت شكر كوبا بكار گرفته نشده است، از نمك گوگرد استفاده می كند كه در آب حل شده و مستقیما برای فرایند سفید سازی افزوده می شود.

این روش جایگزین روش كنونی استفاده از گوگرد شده كه در آن آب نیشكر از طریق احتراق گوگرد به شكر تبدیل می شود و به محیط زیست آسیب بسیار می رساند.

بر اساس این گزارش شكری كه با شیوه نوین تولید می شود در مقایسه با شكر خام یا شكر پالایش شده استاندارد با قیمت گرانتری در بازارهای جهانی به فروش می رسد.

به گفته ریگوبرتو تولدو مدیر شركت تولید كننده شكر با استفاده از این شیوه جدید، این شیوه می تواند علاوه بر بهینه سازی فرایند تولید، با پیشگیری از انجام فرایند پالایش شكر خام هزنیه های تولید را كاهش دهد.

بر اساس پیش بینی دولت كوبا این شیوه تولید می تواند افزایش 20 درصدی تولید شكر را در پی داشته باشد.

[رزیتا]

ایران به رتبه 13 جهان در مهندسی صنایع دست یافت


تهران- دبیر انجمن مهندسی صنایع ایران گفت: بر اساس اعلام پایگاه رتبه بندی مجلات علمی ( SJR) ، ایران از نظر انتشار مقاله در حوزه مهندسی صنایع در نشریات معتبر جهانی، رتبه 13 را داراست.

دكتر 'پرویز فتاحی' روز چهارشنبه در مراسم افتتاحیه هشتمین كنفرانس بین المللی مهندسی صنایع ایران افزود: این در حالی است كه ایران از نظر انتشار مقالات علمی در حوزه مهندسی صنایع در منطقه خاورمیانه رتبه نخست را به خود اختصاص داده است.

وی با اشاره به پیشرفت قابل توجه ایران در گرایش های مختلف مهندسی صنایع اضافه كرد: در سال 2001 ایران در زمینه مهندسی صنایع ساخت، رتبه چهل و هشتم دنیا را داشت كه این رتبه در سال 2010 به رتبه نهم جهان ارتقا یافت .

به گفته وی سهم مقالات جامعه مهندسی صنایع ایران از كل مقالات جامعه مهندسی كشور در سال 2000 ، سه درصد بود كه این میزان در سال 2010 به 15 درصد افزایش یافت.

دبیر انجمن مهندسی صنایع ایران در زمینه میزان استناد به مقالات محققان ایرانی در حوزه مهندسی صنایع در سال 2010 گفت: مقالات پژوهشگران ایرانی بیشترین استناد را در جهان داشتند و ایران در زمینه رتبه نخست را داراست كه این امر نشان دهنده افزایش سطح كیفیت مقالات ایرانی است.

فتاحی به پذیرش دانشجویان در رشته مهندسی صنایع در سال 1390 اشاره كرد و گفت: در سال جاری 18 هزار دانشجو در مقطع كارشناسی در این رشته در تمامی دانشگاه های سراسری، آزاد، پیام نور و غیر انتفاعی كشور پذیرفته شده اند.

وی گفت :كشورمان موفق شده است در زمینه توسعه كمی رشته مهندسی صنایع گام های مطلوبی بردارد و ابراز امیدواری كرد این توسعه را از نظر كیفی در این رشته ادامه یابد.

[رزیتا]

ایران در حوزه زیست فناوری در رتبه 14 قرار دارد


تهران- دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: سایت 'سای مگو' در سال 2011 ایران را در رتبه 14 جهان در حوزه زیست فناوری قرار داد.


دكتر 'عباس لطفی' روز چهارشنبه در نشست رسانه ای نخستین جشنواره دانش آموزی زیست فناوری ایران كه در محل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار شده بود، گفت: بررسی سایت 'سای مگو' درباره تعداد مقالات، كیفیت مقالات، تعداد ارجاعات به مقالات و ارتباطات بین المللی در حیطه زیست فناوری صورت گرفته بود.

لطفی با اشاره به اینكه در دهه های آتی علوم زیستی و 'اقتصاد زیست مبنا' حرف اول را در اقتصادهای برتر جهان خواهد زد و ما در ایران بازاری حدود یك میلیارد دلار را برآورد كرده ایم .

وی ادامه داد: قرار است تا سال 1404 ایران حدود 3 درصد بازارهای زیست فناوری جهان را به خود اختصاص دهد و این چشم انداز بسیار خوبی است كه زمینه های علمی آن توسط تمام دانشمندان فراهم است و امیدواریم برنامه پنجم توسعه برنامه جهش ما در اقتصاد زیست مبنا و ورود به اقتصادهای جهان باشد.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اشاره به اینكه هماهنگی و همگرایی میان دستگاه های مرتبط با زیست فناوری در حیطه علم و فناوری از كارهای اصلی این ستاد است گفت: یكی از محورهای مهم مورد تمركز این ستاد بخش دانش آموزی است.

لطفی افزود: اگر آموزش و پرورش ما به فناوری های نوین به ویژه زیست فناوری توجه نكند و دانش آموزان به عرصه های فكری زیستی ورود پیدا نكنند دانشگاهها باید برای آشنایی دانش آموزان با زیست فناوری باید از نو شروع كنند.

وی ابراز امیدواری كرد كه در عرض دو تا سه سال آینده آموزش و پرورش وارد عرصه های فكری زیستی شود.

لطفی قرن بیست و یكم را قرن زیست فناوری عنوان كرد و گفت: زیست فناوری از ثروت آفرین ترین فناوری هایی است كه آینده را در بر خواهد گرفت به گونه ای كه شركت های بزرگی مانند 'زیمنس' قسمت عمده فعالیت های تجاری خود را در حیطه زیست فناوی و فناوری های مرتبط با آن قرار داده اند.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: بحث زیست فناوری در فرهنگ عمومی جامعه نیز باید جا بیفتد تا همگان مطلع شوند كه زیست فناوری آینده همه و حتی برخی فرهنگ ها را تغییر خواهد داد.

لطفی تلاش برای تبدیل فناوری های تولید شده و نوآوری های ایجاد شده به محصول ، كالا ، خدمات و تجاری سازی آنها را از اصلی ترین رسالت ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری عنوان كرد و گفت: باید خلاء های میان پژوهش و بازار را پر كنیم.

وی خاطر نشان كرد: طبق آمار وزارت آموزش و پرورش 40 هزار دبیر زیست فناوری در كشور وجود دارد كه 700 نفر آنها سرگروه زیست فناوری هستند و 200 نفر از این سرگروه ها در نخستین جشنواره دانش آموزی زیست فناوری ایران شركت دارند.

لطفی ادامه داد: این 200 سرگروه زیست فناوری در طول چهار روز این جشنواره به بحث، تعامل و تبادل نظر در حیطه های مختلف زیست فناوری می پردازند.

نخستین جشنواره دانش آموزی زیست فناوری ایران در روزهای 29 بهمن تا دوم اسفند در محل اردوگاه شهید باهنر تهران برگزار می شود.

[رزیتا]

رییس دانشگاه امیركبیر:

تولید ناخالص ملی ایران با وجود تحریم های غرب هشت برابر افزایش یافت


تهران- رییس دانشگاه صنعتی امیركبیر با اشاره به گزارش صندوق بین المللی پول در سال 2011 مبنی بر 930 میلیارد دلار تولید ناخالص ملی كشورمان افزود: این پیشرفت با وجود تحریم های غرب به دست آمده است.

دكتر علی رضا رهایی روز چهارشنبه در مراسم افتتاحیه هشتمین كنفرانس بین المللی مهندسی صنایع ایران تاكید كرد: بر اساس این گزارش، تولید ناخالص ملی ایران از سال 1980 تا 2011 هشت برابر شده كه این رشد نشان دهنده رتبه هفدهم ایران از نظر تولید ناخالص ملی در بین 183 كشور جهان است.

وی اظهار داشت: محدودیت ها و سیاست های تحریمی موجب شده است تا نگاه صنعت برای تامین نیازهای خود به سوی دانشگاه ها متمركز شود.

وی تحریم های غرب را فرصتی برای دانشگاه ها عنوان كرد تا هرچه بیشتر نقش خود را در توسعه علمی و فناوری كشور ایفا كنند.

وی افزود: نمونه بارز این همكاری پیشرفت بخش های دفاعی كشور با وجود تحریم است.

رهایی اظهار داشت :صنعت از مشكلات خود آگاه است اما توانایی یافتن راه حل برای آن را ندارد از این رو دانشگاهیان می توانند به یاری آمده و علاوه بر حل مشكلات صنعت، به حركت مفید و بهینه آن كمك كنند.

به گفته وی، شرایط تحریم موجب شد در صنایعی بزرگی كه فضای رقابتی وجود دارد ، واحدهای تحقیق و توسعه جایگاه مطلوبی بیابند.

رهایی واحدهای تحقیق و توسعه را پل ارتباطی بین دانشگاه ها و صنعت دانست و افزود: تشكیل این واحدها به ارتباط منسجم و مستقیم صنعت با دانشگاه منجر می شود.

رییس دانشگاه صنعتی امیركبیر اظهار داشت :اكنون یكی از رسالت های جدی در كشور حركت به سوی تبدیل فناوری ها به ثروت و ایجاد اقتصاد دانش بنیان است.

[رزیتا]

فیزیكدانان موفق به تشخیص آثار هنری تقلبی شدند


تهران – فیزیكدانان دانشگاه نوتردام موفق به تشخیص آثار هنری تقلبی با استفاده از پرتوهای یون شدند.

به گزارش 'مادِرن فیزیكس' این روش با استفاده از پرتوهای شتابدار یون انجام می‌شود و علاوه بر تشخیص آثار تقلبی قادر به تعیین قدمت و منشا مواد استفاده‌شده در آثار هنری به‌‌ویژه آثار سفالی، نقاشی، فلزی و سایر آثار باستانی است.

این شیوه به دلیل اینكه به هنگام بررسی آثار كوچكترین صدمه ای به آنها وارد نمی كند بسیار با ارزش است .

روش‌های شیمیایی كه تا امروز مورد استفاده باستان شناسان قرار می‌گرفت در بسیاری از موارد به تخریب آثار ارزشمند منجر می‌شد.

كارشناسان هنری نقش مهمی در شناسایی سبك، سابقه و زمینه یك اثر هنری مانند نقاشی دارند اما برای شناسایی و طبقه‌بندی آثار حجیم و تجسمی چاره‌ای جز مراجعه به منابع دیگر وجود ندارد.

مورخان و كارشناسان آثار تاریخی قادرند با تكیه بر این روش به بررسی دقیق نقاشی و آثار دستی با استفاده از رنگدانه‌ها و تكنینك‌های استفاده‌شده در آن‌ها بپردازند.

كاملاً واضح است كه اطلاعات به‌دست آمده با استفاده از این روش رهنمون بهتری جهت آشنایی با یك اثر هنری است.

آنچه‌ از اهمیت بیشتری برخوردار است قابلیت تشخیص آثار تقلبی است كه عدم این آگاهی همه‌ساله كشورهای دارای قدمت تاریخی را دچار ضرر اقتصادی می‌كند.

[رزیتا]

برای نخستین بار غشای سلولی به روش مصنوعی ساخته شد


تهران – محققان دانشگاه كالیفرنیا موفق به تولید غشای خارجی سلول شدند.

به گزارش ' ساینس' این روش بر مبنای یك ابزار 'میكروفلوییدیك' قراردارد.

میكروفلوییدیك به بررسی و كنترل دقیق جریان‌های سیال در مقیاس كوچك می‌پردازد.

این دستگاه قادر است به طور مداوم كره‌های كوچك چربی تولید كند كه در بسیاری از جهات شبیه به غشای خارجی سلول است.

به‌طور كلی سلول‌ها با غشایی از جنس 'فسفولیپید' احاطه شده‌است .

محققان بر این باورند كه این دستگاه اولین گام موثر در تولید سلول‌ مصنوعی است.

روش های كنونی قادر به تولید كیسه‌های چربی با طول عمر كوتاه است.

این اولین‌باری است كه كیسه هایی با طول عمر نسبتاً بالا و اندازه متناسب با سلول تولید شده‌است.

كیسه‌های چربی جدید را می‌توان به‌صورت یك قطره آب داخل یك ظرف روغن تجسم كرد.
زمانی كه غشای سلول بر اثر مرور زمان از بین می‌رود، كیسه‌های چربی یكسان كه دارای بسیاری از خصوصیات فیزیكی و شیمیایی غشای طبیعی سلول هستند تولید می‌شوند.

[رزیتا]

ساختارهای قندی درفضا شناسایی شد


تهران - محققان توانسته‌اند ساختارهای ابتدایی قند را در ابرهای موجود در جو سیارات شناسایی كنند.

به گزارش ' ساینس دیلی'، این ساختارها دارای 2 یا حداكثر 3 واحد كربن هستند و در ساختارهای مولكولی گازی در جو سیارات وجود دارد.

اهمیت ساختارهای قندی در این است كه می‌تواند به عنوان سیستم‌های ذخیره انرژی عمل كند و نقش سوخت‌رسانی به سیستم‌های زیستی را ایفا نماید. به‌علاوه بخشی از DNA و اسید RNA را ساختارهای قندی تشكیل می‌دهد كه در فرآیندهای سلولی نقش مهمی مهمی را بر عهده دارد.

در حال حاضر بسیاری از دانشمندان سراسر دنیا به دنبال روش‌هایی برای ایجاد ساختارهای قندی در فاز گازی هستند تا بتوانند خصوصیات این ساختارها و انواع احتمالی آن‌ها را شناسایی و مطالعه كنند.

در نتیجه این تحقیقات شش گونه مختلف از ساختارهای قندی اولیه در فاز گازی و خصوصیات آن‌ها شناسایی و معرفی شده‌اند. بسیاری از محققان و دانشمندان معتقدند وجود ساختارهای قندی در شكل‌گیری حیات در سیاره ما تاثیر داشته و وجود چنین ساختارهایی در جو سایر سیارات می‌تواند حاكی از شكل‌گیری نوعی حیات اولیه در سطح آن‌ها باشد.

[رزیتا]

بازگشت به ماه/ رقابت قدرت های بزرگ برای تسخیر گوی نقره ای


مسكو - كره ماه 50 سال پس از آغاز نخستین تلاش های بشر برای شناخت آن بار دیگر در كانون توجه اكتشافات فضایی قرار گرفته و قدرت های بزرگ جهانی برای تسخیر این گوی نقره ای سرمایه گذاری های كلانی انجام می دهند.

به گزارش روز سه شنبه ایرنا، موفقیت دانشمندان در پیدا كردن آب در سطح ماه كه تا این اواخر امیدی به آن نمی رفت، موجب شده است كه قدرت های بزرگ فضایی جهان متشكل از روسیه، آمریكا و چین به فكر ایجاد پایگاه های فضایی در این سیاره زیبا بیافتند، هر چند كه عملیاتی كردن برنامه های تحقیقاتی در این ارتباط نیازمند صرف هزینه های نجومی است.



**بازگشت به ماه

هر چند مسابقه بزرگ دهه 1960 و اوایل دهه 1970 میلادی میان آمریكا و شوروی سابق برای كشف ابعاد ناشناخته كره ماه پس از آن با وقفه ای طولانی مواجه شد، اما متخصصان علوم فضایی بار دیگر از شدت گرفتن برنامه های اكتشافی مربوط به این كره همسایه زمین در 10 تا 15 سال آینده سخن می گویند.

در حالی كه شماری از كشورها مانند آمریكا و چین برنامه هایی برای فرود انسان در سطح كره ماه و ایجاد پایگاه های فضایی در این سیاره در آینده نزدیك طراحی می كنند، 'ولادیمیر پاپوفكین' رییس سازمان فدرال آژانس فضایی روسیه به تازگی اعلام كرد كه روس ها ممكن است تا سال 2020 در ماه فرود آیند.

البته برنامه ریزی برای فرود انسان در ماه به این سادگی ها امكان پذیر نیست و فارغ از مسایل و مشكلات فنی با چالش های اساسی در زمینه تامین منابع مالی مورد نیاز برای اجرای طرح های اكتشافی مواجه است.

'الكساندر ژلژنیاكوف' عضو آكادمی علوم فضایی روسیه در این باره می گوید: پروژه سفر به ماه بسیار گران قیمت است، به طوری كه تنها ساخت تجهیران فنی و فراهم كردن مقدمات پرواز انسان به این سیاره در یك دهه آینده به 50 میلیارد روبل (معادل حدود یك میلیارد و 660 میلیون دلار ) بودجه سالیانه نیاز دارد.

وی افزود: با در نظر گرفتن بودجه سالانه 120 میلیارد روبلی سازمان فدرال آژانس فضایی روسیه، محقق شدن برنامه اكتشافی كره ماه از سوی این كشور نیازمند تزریق بودجه مازاد از سوی دولت است.


** گام های كوچكی كه دنبال نشدند

اتحاد جماهیر شوروی سابق اواخر دهه 1950 و اوایل دهه 1960 موارد چشمگیری از 'اولین' های خود را در زمینه برنامه های فضایی به رخ ایالات متحده كشید كه ساخت نخستین موشك قاره پیمای جهان (1957)، پرتاب نخستین ماهواره ساخت بشر به مدار زمین (1957) و اعزام نخستین انسان به فضا (1961) از جمله آنها بود.

پیروزی تیم فضایی شوروی به مدیریت 'سرگئی كارالیوف' در آن سال ها تیتر صفحه اول رسانه های معتبر جهان شد؛ آنها حمایت تمام شوروی را پشت سر داشتند، هیچ ترسی به خود راه نمی دادند و حتی رویاهای بزرگ تری در سر می پروراندند.

اما آمریكا به عنوان رقیب شوروی در عرصه فضا بی دست و پا نبود و آمریكایی ها با عجله برای جبران زمان از دست داده و بازسازی حیثیت از دست رفته خود در مقابل كمونیست ها به پاخاستند.

'جان اف كندی' رییس جمهوری وقت آمریكا برنامه فرود انسان در كره ماه تا پایان دهه 1960 میلادی را هدف ملت خود در زمینه رقابت های فضایی اعلام كرد.

آمریكایی ها خیلی زود با آغاز برنامه پرتاب ماهواره های 'آپولو' قدم در راه روس ها گذاشتند و نشان دادند كه یكه تازی رقیب جنگ سرد در عرصه اكتشافات فضایی را بر نمی تابند.

هر چند فرود 'نیل آرمسترانگ' در كره ماه از سوی طرفداران نظریه توطئه به عنوان فیلم نمایشی ساخته شده در استودیوهای فیلمبرداری هالیوود معرفی شد، اما شاید بتوان این نوع از ارزیابی ها را به عنوان واكنشی دفاعی در بطن شاخص های جنگ سرد آن دوران قلمداد كرد.

در توضیح این واكنش باید گفت هر چند تیم 'سرگئی كارالیوف' روسی در اعزام 'یوری گاگارین' به فضا به موفقیت خارق العاده ای دست یافته بود، اما این كامیابی خیلی دوام نیاورد و تیم فضایی 'ورنر فون براون' تحت حمایت شركت هوا- فضای آمریكا به زودی از تیم كارالیوف پیشی گرفت و به موفقیت های بیشتری دست یافت.

با وجود اینكه باور این واقعیت در آن زمان برای خیلی ها دشوار بود، ولی نخستین پرتاب ماهواره سرنشین دار روس ها در سال 1961 میلادی با پرتاب سفینه فضایی سرنشین دار 'آپولو 8' فرانك بورمن آمریكایی به مدار ماه در دسامبر 1968 و بعد از آن فرود سفیه فضایی عقابی شكل 'نیل آرمسترانگ' و 'باز آلدرین' در سطح كره ماه در جولای سال بعد دنبال شد.

البته نباید نقش شانس را در موفقیت فضانوردان آمریكایی نادیده گرفت؛ به این معنا كه اگر حادثه 'آپولو 13' در هوستون و انفجار مخزن اكسیژن این فضا پیمای سرنشین دار یك لحظه زودتر یا دیرتر روی می داد، فضانوردان آمریكایی پودر می شدند و برنامه های اكتشافی دولت متبوع آنها برای ماه ها در هم می ریخت.

ایالات متحده آمریكا در سال 1972 پس از فرود آپولو 17 به ماموریت های اكتشافی خود در كره ماه پایان داد. البته دو سال قبل از آن 'ناسا' سه ماموریت سرنشین دار خود به سطح كره ماه را لغو كرده بود.

'ولادیسلاو شوچنكو' رییس گروه پژوهش های ماه و سیاره انستیتو نجوم دانشگاه دولتی مسكو در تبیین دلایل متوقف شدن طرح های اكتشاف ماه از سوی آمریكا می گوید: آمریكایی ها هدف خود در زمینه اكتشاف ماه را به این ترتیب تعریف كرده بودند كه یك آمریكایی بر سطح ماه فرود بیاید و به همین اكتفا كنند.

در واقع ناسا به هر آنچه كه می خواست از طریق اكتشافات سیاره ای دست بیابد، یافته بود و از نظر متخصصان و مدیران این سازمان ادامه ماموریت های فضایی به ماه علاوه بر تحمیل هزینه های سرسام آور از نظر انسانی نیز خطرناك بود.

از لحاظ سیاسی نیز هزینه ماموریت های فضایی به ماه بیشتر از فایده اش بود؛ كشور به تدریج داشت صدمات روحی ناشی از جنگ با ویتنام و شكست مفتضحانه در آن را پشت سر می گذاشت و هنوز زخم های خورده بر پیكر جامعه آمریكایی از این جنگ ترمیم نشده بود.

اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز هرگز موفق به پرتاب سفینه فضایی سرنشین دار به ماه نشد و همان طور كه انتظار می رفت برنامه های فضایی آن برای فرود انسان در ماه با فاجعه موشك پیشبرنده 'ان -1' و خطاهای آشكار در طراحی سفینه ها و نیز جنجال های سیاسی ناشی از آن برای همیشه مدفون شد.

اما حیف كه پس از یك چنین جهش علمی شگفتی ساز در عرصه اكتشافات فضایی، بشر بار دیگر در چنبره فعالیت های روز مره، صوری و خود ساخته مانند مبارزه برای آزادی فكر، تروریسم و بحران گرفتار آمد و به این ترتیب علاقه به تحقیقات علمی درباره ماه گرد و خاك گرفته و خالی از سكنه به فراموشی سپرده شد.



**آب در خلاء

تاریخچه كشف غیر منتظره وجود آب در كره ماه به نیمه دوم دهه نخست قرن حاضر بر می گردد؛ زمانی كه در یك ماموریت فضایی با شركت فضاپیماهای آمریكایی 'مدارگرد اكتشافی ماه'( ال.آر. او) و 'مدارگرد سنجش و نظارت بر دهانه ماه'(ال. سی.آر. او.اس.اس) مقادیر زیادی آب در سطح كره ماه مشاهده و ثبت شد.

در واقع این كشف تازه ای بود، زیرا در نمونه های خاكبرداری شده از سطح ماه توسط فضا پیماهای روسی 'لونا 16'، 'لونا 20' و 'لونا 24' و نیز نمونه های منتقل شده به زمین توسط فضا پیمای سرنشین دار آمریكا تنها نشانه هایی از وجود آب در این سیاره اثبات شده بود.

در سال 1994 كاوشگر ناسا به نام 'كلمانتین' در جریان نقشه برداری از قطب جنوب ماه نشانه هایی از وجود رسوبات یخی گسترده را در آن ثبت كرد، با این وجود تنها در سال 2009 میلادی بود كه كاوشگر های آمریكایی 'ال.آر. او' و 'ال. سی.آر. او.اس.اس' وجود یخ در قطب قمری كره ماه را تایید كردند.

هر چند یخ های كره ماه مانند یخ های قطبی زمین نیست، ولی وجود مقدار فراوان و غیر منتظره از بلورهای یخی در خاك آن ثابت شده است؛ رقم تقریبی میزان بلورهای موجود در خاك سطح ماه 6/5 درصد با ضریب خطای 9/2 درصد می باشد.

در همان زمان كاوشگر هندی 'چاندرایان -1' وجود تكه های عظیمی از یخ در اعمال چاله های قطب شمالی كره ماه را كشف كرد. بر اساس یافته های این كاوشگر تخمین زده می شد كه 600 میلیون تن آب در زیر خاك های قطب شمال مدفون شده باشد.

روسیه در حال حاضر روی برنامه ساخت كاوشگرهای 'لونا - گلوب' و 'لونا - ریسورس' كار می كند كه قرار است اواسط دهه جاری پایان یابد و یكی از دستاوردهای آن جمع آوری خاك مرطوب از مناطق قطبی ماه و ارسال آن به زمین خواهد بود.



**كشف متفاوت

واقعیت این است كه كشف آب در كره ماه نگرش دانشمندان به اكتشافات سیاره ای را به شكل بنیادین تغییر داده است.

با در نظر گرفتن اینكه اكتشاف و بهره برداری از ماه بدون ایجاد پایگاه در سطح این سیاره نا ممكن است، می توان گفت موفقیت تمامی طرح های قبلی مربوط به ایجاد پایگاه فضایی در كره ماه منوط به اعزام هیات پشتیبانی از زمین برای تامین نیازهای پایگاه ها برای مواد مختلف به ویژه آب بودند.

اما اكنون وضعیت فرق كرده است و می توان به ایجاد یك پایگاه فضایی در عمق خاك های كره ماه ( برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض تشعشات فضایی) با اتكا به باقیمانده های یخی موجود در آن امیدوار بود، زیرا با ایجاد یك چرخه بسته امكان تامین آب مورد نیاز ایستگاه فرضی از خاك ماه موجود است.

علاوه بر این دانشمندان از همان سال های دهه 1970 طرح استخراج اكسیژن از خاك كره ماه كه 40 درصد آن را تشكیل می دهد، ابداع كرده اند.

از سوی دیگر پیشرفت های علمی به دست آمده در زمینه سیستم های اتوماسیون و هدایت كمك زیادی به استعمار كره ماه می كند و آنچه را كه 40 ، 50 سال قبل باید با كمك دست یا سیستم های خودكار ابتدایی انجام می شد، اكنون می توان با ربات های بسیار پیشرفته كنترل از راه دور و با حضور حداقلی نیروی انسانی به راحتی انجام داد.



**كره ماه ، منبع سوخت آینده

علاقه به پژوهش های اكتشافی در كره ماه در اواسط دهه نخست قرن حاضر با معطوف شدن توجه ها به یك عنصر شیمایی به نام 'هلیوم' به حدا انفجار رسید؛ خاك كره ماه حاوی مقدار زیادی گاز هلیوم است كه میزان آن سه برابر بیشتر از كره زمین می باشد.

دانشمندان بر این باورند كه با توجه به وجود حجم عظیمی از گاز هلیوم در كره ماه، واكنش همجوشی هسته ای دوتریم- هلیوم می تواند جایگزین بسیار مناسبی برای واكنش شناخته شده دوتریم – تریتیوم باشد كه در آزمایش های گرمایی - هسته ای مورد استفاده قرار می گیرد.

نكته مهم در این ارتباط آن است كه چشم انداز استفاده از این ایزوتوپ در كاربردهای غیر نظامی و نه نظامی است و همین امر می تواند نوید بخش به كارگیری آن در تولید سوخت گرمایی- هسته ای در فعالیت های آتی پژوهشی در كره ماه باشد.

از سوی دیگر دانشمندان در دهه های اخیر تلاش بسیاری برای ساخت راكتورهای گرمایشی كاربردی به خرج داده اند. آنان برای تحقق این مهم نیازمند دستیابی به همجوشی هسته ای پایدار و كنترل شده هستند، زیرا شكافت كنترل شده كارآیی بهتری دارد و از آن در نیروگاه های هسته ای استفاده می شود. این در حالی است كه همجوشی هسته ای دست نیافتنی است.

حال اگر متخصصان به یك موفقیت در همجوشی هسته ای دست یابند، كره ماه به یك دارایی گرانبهایی تبدیل خواهد شد كه بر سر منابع سوختی آن مسابقه بزرگی درخواهد گرفت.

در نهایت می توان گفت كه قدرت های بزرگ جهان بار دیگر كورس رقابت برای بهره برداری از منابع بی مانند كره ماه را به صدا آورده اند و هر یك از آنان برای پیشی گرفتن از دیگری به منظور استعمار و استثمار این گوی نقره ای فام دور افتاده هزینه های سرسام آوری خرج می كنند.