ضرب المثل های کردی .....

[behnam5555]

خودا کووه ناسیگ وه فر نیگه بان
*خداکوه را می شناسد که روی آن برف می گذارد.
******************
رووی ده سی وه ئه نجیرنه ره سی وه ت که ره سه
*روباه دستش به انجیر نمی رسد می گوید نارس است.
********************
کابراسه ربئاوتاشیگ
*یارو سر بی آب می تراشد
(کارغیرعاقلانه ای انجام دادن)
******************************
میه وانه لیی مال دهخون یه ک تیه نگن.
*مهمان های یک خانه به خونی هم تشنه هستند.
*************************************
خالووکه فیگه سه رئاوخوارزاده خوارئاوفیریگ کیگ
* دایی در سر آب غرق می شود خواهر زاده در پایین آب دنبالش می گردد.

***************************
سازم ده قه یم پفم ده گوپم
سازم بر کمرم نفسم در دهانم
سکوت کردن ٬ حرف خود را پس گرفتن
---------------
قه رت باوگت ده م خوازی
قرض پدرت را از من می خواهی؟
بدهکار تو نیستم ٬ از من چی می خواهی
===========
قسیه راس ده مه رد دیوانه
سخن درست را از مرد دیوانه بپرس
درست و راست صفات تو گویم و درست و راست شنیدن ز مردم شیدا
==============
ئاو یاری زه له
آبیاری نیزار کردن است(کنایه از کار بیهوده)

[behnam5555]

1. هه ر گولیک بویکی هه یه .
2. هه لپه رکی که ر ناتوانی سه ما کات ، ده لی زه وین لیژه .
3. هه مو جر جانه وه ریک گوشت ئه خوات ته نیا ناو گورگ به ناوه .
4. میرد سیروانه ژن به ر یانه .
5. ژن وه کو باخه هه تا ئاوی بده ی ده پشکیته وه .
6. ماسي له به حرا سه ودا ناكرێت.
7. نه ئه ونه تاڵ به تفت که نۆ و نه ئه ونه ش شیرین به قووتت به ن .
8. كه س به دۆي خۆي نالێ ترشه‌ .
9. كێ كيسه ي دووريه .
10. مريشك هێلكه ش ئه كات ريقنه ش ئه كات .
11. هه شتێك له مشتێك .
12. نانه كه ئه خوات و سفره كه ش ئه دڕێنێ .
13. ميرات كه ر هي كه متياره .
14. ئه و ماسته بێ موو نييه.(نظیر : کاسه ای زیر نیم کاسه است.)
15. ئه و باوكه ي مه له وان بوو كوره كه ي ئاو بردي .
16. قاڵاو به قاڵاوي وت رووت ره ش.
17. دار پوازي له خۆي نه بێ ناقڵیشێ.
18. كاڵا له قه د باڵا.
19. هه رچی حه قه تاڵه و ره قه .
20. هه تا دوکه ڵ له سه ر مدبه ق دیاره دوستایه‌تیمان هه ر به‌رقه‌راره .
21. دانا به ئيشاره كه‌ر به نه‌قيزه .
22. ترشكه له خۆی دووشكه .
23. هه ر دووك جاشي ماكه‌رێكن .
24. قسه ي خه ڵكت له كوێ بيست قسه‌ي خۆيشت
له‌وێ بيسه‌رۆ.
25. سه رێكي هه يه و هه زار سه ودا .
26. ته‌ڕه ، خه‌سه ؛ هه‌ر ئه‌مه‌سه .
27. له ولاتي كه كه و نه بي بوقله ئه بي به بلقاسم .
28. ئه م كاره وه ك فيكه ي بي ليو وايه .
29. به ره لاي ته نكي ئه دري .
30. حوكمي حاكمه و ده ردي موفاجا .
31. ريسه لي بوون به خوري .
32. نازه له ناخون نه كه ي .
33. هه زار دوكتور به ئه نازه ي ده رده داريك نازانن .
34. قسه هه زاره يه كي وه كاره .
35. كا هي خوت نه بوو كايه نه كه هي خوت بوو
36. له هه مو هه وريك باران ناباري .
37. من ئه ليم نيره ئه و ئه لي بيدوشه .
38. مال له مال خو حه رام كرا.
39. دار كه خوي لار بوو سيبه ريشي لاره .
40. كه س به خه يال نه بووه به مال .
41. دياري شوان ئاله كوكه .
42. خو رو ئه بيته مال به لام سكه رو نابيته مال .
43. عالميك بمري عاله ميك ئه مري .
44. قسه قسه ديني با به فر .
45. له ئا وري بي دوكه ل بترسه .
46. ئاسمان بي هه ور نابي به نه يش بي عه يب
47. ئاسن سارد ئه كوتي .(به امری غیر منتج و عبث مشغول شدن )
48. ئاسني سارد به فوو نه رم نابي.(آدم های با تجربه در برابر سردی و گرمی روزگار بزودی تن به ذلت نمی دهند.)
49. سالي مال سالي منال .

50. به رد بات له به رد بريكي هه ر ئه وه ري .

[behnam5555]

51. به سازي ديتران سه ما كردن .
52. بوز به له ري .
53. شير مالو ريوي ده رو.
54. ئاسمان دوور و زه وي سه خت .
55. كه ر له كام جي هه لديراوه و كونده له كويوه دراوه .
56. هه ويره كه ئاو زور ده با .
57. با به ده واري شري ناكا .
58. هه م له توور ده له وه رين هه م له ئاخور.
59. كه م بخو هه ميشه بخو .
60. نان خوته له به ر شال خوته .
61. خوا ته خته ته راش نيه ته خته ريك خه ره.
62. كاي كونه وه با دان .
63. ته شي ريس ته شي ريس بيت به كلكي كه ريش ئه ي ريسيت .
64. با له هه ر كوييه كه وه بيت ئه و له وي شه ن ئه كات .
65. ئه وه ي به رز بفريت نزم ئه نيشيته وه .
66. قه رز كون ئه بيت به لام نا فه وتيت .
67. سه ري بي ده لاك مه تاشه .
68. ئه وه ي سميلي سوور بيت هه مزاغا نيه .
69. نان ئه و نانه يه ئه مرو له خوانه يه .
70. مال له خو نه بوو ميوانيش روي تي كرد.
71. كاري ئه مرو مه خه ره سبه ي .
72. به رد له جيي خوي قورسه .
73. هه مو شتيك به خوي خويش به مانا .
74. به رخي نير بو سه ر برين باشه .
75. مالي قه لب سه ر به خاوه نيه تي.
76. ماست نيه به ده مته وه ديار بيت .
77. ئاش له خه ياليك ئاشه وان له خه ياليك .
78. دايك بوينه و که نیشک بخوازه .
79. ده سه چه وره که ت به من مه ساوه .
80. ئه گه ر مریشکی بو هیلکه کردن لاسایی قاز مه که وه .
81. دوو گا له دولیک بن ره نگ یه ک نه گرن خویی یه ک ئه گرن .
82. کویره چت ده وی دو چاوی ساغ .
83. نه فس بیگری مشتیکه به ری به ی ده شتیکه.
84. لوت نه بی چاو چاو ئه خوات .
85. دار هه لگره سه گی دز دیاره .
86. برا له پشت برا بیت قه زا مه گه ر لای خوا بیت .
87. چاو ترسه نو که .
88. نان ئه گه ر له ت بوو یه کتر ناگریتو .
89. نان بو نانه وا گوشت بو قه ساو .
90. سوری دی سه مای له بیر چووه .
91. له و جیگا ئاو هه یه دار نیه و له و جیگا دار هه یه ئاو نیه .
92. خوا گیر ببی به نده گیر نه بی.
93. ده ستی ماندو له سه ر زگی تیره .
94. سپی له گیرفانمدا سه وزه لی تان عه رز ده کا
95. هه ر زالمه ی زه والیکی هه یه .
96. قسه بگاته زاری ئه گاته شاری .
97. به یه ک ده س چه پله ناته قی .
98. کاله دراوه چی پی نه براوه .
99. بچیته هه ر کوی گوری بتخوا گوری ولات خوت بتخوا .
100. تف که ئاسمان روی خوت ئه گریتو .

[behnam5555]

101. قه دری زه ر لای زه ره نگه ره .
102. ده نگی ده هول له دوور خوشه .
103. گریی ده س مه خه ره دیان .
104. تا ئاره ق نه ریژی شیرینی ناچیژی .
105. کانی یه ک ئه گه ر ئاوت لی خوارده وه به ردی تی مه خه .
106. هه تا یه ک نه گرین به ئامانج ناگه ین.
107. گول له گولی مه روانه له هه لخه و داخه ی بروانه .
108. هه ر چی بترسی ناخه لسی .
109. که س له پری نابیته کوری .
110. په پوله زیرم ده یه به رت ده ده م.
111. ئاگره سوره له خوم دووره .
112. نازی شاگرد له هونه ر ده گاته وه به ماموستا .
113. مه یمون بو خوی جوان بوو ئاوله شی گرت.
114. به چکه سونه ده بی مه له وان بی .
115. سه گ ساحیبی خوی نه ده ناسی .
116. ناوی گه وره و شاری ویران .
117. به که ریان گوت مژده ت لی بی کورت بووه ! گوتی باره که م هه ر باره .
118. ده تگوت کاسه ی قه ره چی ئاو بردویه تی .
119. هه تا زه وی نه کیلریت تووی پیوه ناکریت .
120. بچیته سه ر سیروان وشکی ئه کات .
121. هه تا نانی جو نه خوی ئه رزشی نانی گه نم نازانی .
122. ریوی ده سی به هه نجیر نا گه یشت ئه ی وت کاله .
123. ئاو بتبا له پردی نامه رد مه په ره وه .
124. نه به به رخی تیر شیر خواردن و نه به کاوری تیر گیا خواردن .
125. ما چی نه کریاو و زه نگی زریاو .
126. کاره و چاره چوونه دیوان ! کاره هاته وه به قورپیوان چاره هاته وه به پله زیقان .
127. بو بی هیزی ده سته وستان گه رمین و کویستان هه ر یه که .
128. پیره دار باشتر گر ئه گری .
129. کور ره ن مالی بو چیه کور گه ن مالی بو چیه .
130. ئاو ده خواته وه و گوزه ده شکینی .
131. که ر به کوپان دان .
131. مه لیچک به قه ناری گورینه وه .
132. دنیا قوونه که و کردن .
133. کویر هه تا ده مری هه ر به ئاواتی چاوه .
134. نه گه یشته ئاو قول هه لکردن .
135. تفه که ت باویژه و برو .
136. پینج قامکه که وه کو یه ک نین .
137. پاش ته نگانه فه رعانه .
138. له ش ساقی پاوشاییه .
139. ریوی ناچووه ناو کونه و هه ژیکی ئه به سته کلکی .
140. هه رکه زور بخوا زو ر ناژی .
141. له پشت حه و کیو ره ش بیت .
142. گورگ بونه قازی .
143. ئه نیشکی خو ماچ کردن .
144. نه مری نه چی له خویه ئه چی .
145. خوا دیر گیره و سه خت گیره .
146. گوش ئازیز بیت گوشواره ش ئازیزه .
147. بزن هه میشه قنگی به ده ره وه بوو که س ناوی نه ده برد مه ر جاریک قنگی به ده ر که وت کردیان به چه پله .
148. سه ری له به ر هه تاو سپی نه کردوه .(علت سفید شدن موها تجربه است.)
149. که گورگ پیر بوو ئه بیته مه خسه ره ی سه گ .

150. ریوی له کونی خوی هه لگه ریته وه گه ر ئه بیت .

[behnam5555]

151. که ری دیز حه ز به توپینی خوی و زه ره ری ساحیبی ئه کات .
152. له ده گویز گویزیک پوچ ئه بیت .
153. که جام پر بوو لیی ئه رژی .
154. له ده رگای هه ر که سیکت دا له ده رگات ئه ده نه وه .
155. تاریکی مانگ سه ر له ئیواره دیاره . (نظیر سالی که نکوست از بهارش پیداست.)
156. هه میشه مانگ له پشت هه ور نا مینی .
157. ئه گه ر مار جاریک پیوه ی دایت خوا بیگری ئه گه ر بوو به دوو جار خوا بتگریت .
158. دار به ته وه ری وت ئه گه ر کلکت له خوم نه بوایه توانایی پرینمت نه ده بوو.
159. کاسه ی پر ئاشتی ماله .(اگر خانواده ها مرفه باشند با هم سازگارند.)
160. سوار تا نه گلیت نابیت به سوار .
161. ته یری گوشت خور دندوکی خواره .
162. له کاتی راوا نه بیت گووی نا یه ت .
163. چه م بی چه قه ل نابیت .
164. به ری روژ به بیژنگ ناگریت .
165. گوزه ی تازه ئاوی خوشه .
166. پیاو فه عله یه و ژن به ننایه .
167. به ردی بچو کیش سه ر ئه شکینی .
168. گوشتی لارانی خوت بخو منه تی قه ساب هه لمه گره .
169. تا خاوه ن مال دزی گرت دز خاوه ن مالی گرت .
170. سه ری نایه شیت په روی پی به ستووه .
171. که له شیریش نه بیت روژ ئه بیته وه .
172. گیا له سه ر بنجی خوی ئه رویته وه .
173. سه لکی سیری یان قنچکی پیازی .
174. چی بچنیت ئه وه ئه دوریته وه .
175. شه ل نیه پیی شکاوه .
176. به به ردیک دوو چوله که ی کوشت .
177. برسیه تی ره گی هاری به ده مه وه یه .
178. بو ریش چوو سمیلیشی دانا.
179. به قه د به ره که ی خوت پا راکیشه .
180. هه رکه س به لیفه ی خوی بنوی .
181. کی خواردویه تی و کی گرتویه تی .
182. بانیکه و دوو هه وا .
183. گوم تا قوول بیت مه له ی خوشه .
174. له ئاوی خور مه ترسه له ئاوی مه نگ بترسه .
175. له بخور مه ترسه له نه خور بترسه .
176. ده ریا به ده می سه گ گلاو نا بیت .
177. باری که ر دایم قورسه .
178. بووکی له گه ل تو مه خه سو تیگه .
179. هه موو که س له شه روالی خوی پیاوه .
180. ئه یه ویت ماسی بگریت و قاچیشی ته ر نه بیت .
181. دوای کلاوی با بردوو مه که وه .
182. «با» بارانی به دواوه یه پیره ژنیش شه ر و ئاژاوه .
183. وتیان به «باز» چوویته حمام ؟ وتی به لی !
ئه ری راس ئه که ی به قاچ و قولتا دیاره!!!
184. ئه لین ریوی کوی خوشه ، ئه لی ده ور باخ.(نظیر هر کجا که دل خوش بود آنجا خوش است .)
185. وتیان به کیسه ل ده عوه تی زه ماوه ندی ! وتی هه رچی له خوما ئه روانم نه ده م و پلی خواردنم هه یه نه لاقو پیی هه لپه رین! حه تمه ن منیان بو به ردی «کوانو» ئه ویت .
186. منالی بچوکیش خه وی گه وره ئه بینیت .
187. بزن بو شه ویکیش شوینی خوی خوش ئه کات .
188. جاری خله تاندمت خوا بتگری دوو جار خله تاندمت خوا بمگری .
189. ئه وه نده مه لی گویت لی نه گرن و ئه وه نده ش گوی مه گره سه رت بیته ژان .
190. ئه گه ر گول نیت درکیش مه به .
191. کونی بچوکیش پاپوری گه وره ئه خنکینی .
192. که چه ل که ده رمانگه ر بیت ده رمانی سه ری خوی کات .
193. قسه یان له شیت یان له منال .
194. بانگی موحه ممه د به ئاشکرا خوشه .
195. که ر چووه به غا ئه ویته هیسر .
196. هه م له نال ئه دات هه م له بزمار .
197. سه ری زل ده وله ته پای زل نه گبه ته .
198. مار به قسه ی خوش له کون دیته ده ر .
199. هه ر دایکی کوره ده رپیکه ی شره .

200. له به ر بي مه لايي به كه له شير گوترابو بلقاسم .

[behnam5555]

201. ئه گه ر نه ترسی تاقه جاریک ده مری که ترسای هه ر ساتی جاری .
202. ئاردی بیخ درک کو نابیته وه .
203. ئاردی خومان ئیله ک کردوه و ئیله کمان داره لوز کردوه . (کنایه از هوی و هوس افتادن و دیگر دنبال امیال دل نرفتن است)
204. ئاردی رویشتوه و سوسی ماوه .
205. ئاسنگه ری کاریکی نیه ، پانی ده که یته وه بیله –دریژی ده که یته وه میله .
206. ئاسیاو فره هار وردیژ ده هاری زرویژ ده هاریت.(آدم های حراف هم هرزه گویند هم نکو )
207. ئاسیاو کار خوی ده کات چه ق چه قه دیان خوی ده شکینیت
208. ئاسیاو گرمه ی دی ، به لام ئاردی دیار نیه .
209. ئاش به نوره یه.
210. ئاشتی کتک و مشک پرسه ی پیته وا فروشه.
211. ئاش سارد بووه وه ، خزمان کو بوونه وه . (اگر کسی را صعوبتی پیش آمد اقوام بی تعصب دور شوند چون مشکل مرتفع گردید آنان نیز ظاهرا" به جانب داری جمع شوند.)
212. ئامیژه ن حه وت قازانگ شیره .(بسیار مکار است.)
213. ئاکامی گا هه ر دوله .
214. ئا گر که هه لگرسا وشک و ته ر پیکه وه ده سووتین.(در حوادث گنه کار و بی گنه با هم صدمه می بینند.)
215. ئاوی بی له غاوی خواردوه.
216. ئاو ده کاته بیژنگدا ، ئاو کوتانه وه ، با شه ن ئه کات ، ئاو خه ست ئه کات (به امری بیهوده دست زدن.)
217. ئاوی رژاو کو نابیته وه.(چیزی که از کف رفت نگرانی و تلاش بی سود است .)
218. ئاو ئه شیکان له بنه وه نگه وه بیبه سی.(چاره ی مصائب را بنیادی باید نمود.)
219. ئاو له سه رچاوه و لیله .(کسی که نااصل باشد زیردستان وی نیز دنباله رو او خواهند بود.)
220. ئاوینه هه ل بگره تو چون من ئه بینی منیش هه روا تو
ئه بینم.
221. ئه سپیک که به چل سال هوژان بخوات بو مه یان ئه و دنیا چاکه .
222. ئه سپیکیان نال ده کرد کیچیژ پای خوی به رز کرده وه . (در مورد نادانی که خود را همتای بزرگان قلمداد کند گفته می شود.)
223. ئه سپی نی یه ئاخوری بو هه ل ده به ستی .(آهوی نگرفته را می بخشد .)
224. ئه گه ر بو ئاو بچیت ، کانی وشک ده کات .
225. ئه گه ر داریک بو خوی سیبه ری نه بی بو خه لک که ی هه یه تی ؟
226. ئه گه ر دز و خانه خو ببنه یه کی گا له گومه ز هه ل ده کیشن .(به کسی گویند که برای بیگانه مزدوری کند. )
227. ئه گه ر رویشتیه شار کویران ده بی ده س بگریته
به ر چاوتا.( نظیر: گر خواهی نشوی رسوا هم رنگ جماعت شو.)
228. ئه گه ر ریش به ریشه وه بوو ئه وی شانه یه کی بو هه ل بگری.(اگر صعوبتی پیش آمد باید آستین مبارزه بالا زد.)
229. ئه گه ر زوان بیسی سه ر سلامه ته.
230. که زور هات قه باله به تاله .
231. ئه گه ر سه رچوپی بده ی به ده سیه وه بو لای دوله نان ده یکیشی.(افرادی را مورد نظر بود که گر مقتدر گشتند جامعه را به سمت هدف خود سوق دهند .)
232. ئه گه ر نه مان خواردوه نان گه نم ، دیومانه له ده س مه ردم .
233. ئه لین ته مه ل وه ره سیبه ر ئه لی سیبه ر بی بو لام .
234. ئه م ئاشتیه ، ئاشتی کتک و مشکه .(دوستی آنها ناپایدار است)
235. ئه و چاوه ی کویر بی که هاوری خوی ناناسیت.(چه سود آنکه بعد از مدتها به کاری که در آن اشتغال دارد تبحر ندارد )
236. ئه وه ی که ها به شوین هه نگوینه وه له چزه ی هه نگ باکی نیه.(نظیر کسی که پر طاووس می خواهد باید جور هندوستان را بکشد.)
237. ئه وه نده ده مم بیشیت ، ئه وه نده پام بیشیت.(معمولا" در سفارش و پیغام به انجام کاری ، آن کار یا به خوبی صورت نمی گیرد یا مند و سفارش کننده گوید اگر زحمت راه را بر خود مستعد دارم به که از دور پیغام فرستادن.)
238. ئه وه ی که بو خوی ده که ویت ناگری .(بلایی را که خود شخص مسبب آن است از آن ننالد-نظیر کار کدبانو صدا ندارد.)
239. ئه وه ی که زانایه جه رگی پلاسه ، ئه وه ش نه زانه نازانی چ باسه.
240. بچمه شاریک که س نه م ناسیت ، تاریف خوم که م پر به کراسیک .
241. بزن کاتی ئه نجه لی هات نان شوان ئه خوات .
242. بزن به پای خوی په زیش به پای خوی .
243. بو خوی نازانیت برویش بکات بو خه لک پلاو ده کات .
244. بوکی به دامان ، شوانیژ به گوچان .(هر چیز به جا و به موقع برازنده است.)
245. به بزنیان وت خاوه نه که ت مرد ؟ وتی بی خاوه ن نابم.
246. به بون گولیک گه نمه و سه د ملور ئاو ده خوات .
247. به چووزه ره ی گولیک به هار نایه.
248. به دزی ئیزرائیله و ده گه ریت.(بسیار نحیف و مردنی است )
249. به ده رگا ئه لیم ، دیوار تو گوی بگره .

250. به ردیک نه زان بیخاته ناو بیر هه زار زانا ناتوانن بیهیننه سه ر.

[behnam5555]

251. به بلویری ئه م و ئه و هه لپه رین .
252. به رواله ت مه روانه ، له دل خه به ر بپرسه .
253. به ریوی وتیان گه واهت کی یه ؟ وتی کلکم .
254. به کلک مار خه وتوودا پا مه نه .
255. به گوشت ، گوشت وتن ، ئاوگوشت دورست نابیت .
256. پات هه لماله ئینجا بده له ئاو .
257. پای په تیم چاکه له پیلاوی ته نگ ، غه ریبیم چاکه له مه یانی جه نگ ، ته نیاییم چاکه له هاوری دوو ره نگ .
258. پرسیان له به رد کوتیان بو به ردی ،کوتی چاوم که وته به رد منیژ بووم به به رد .
259. پای ره ش و چه رمگ له بواردا ده ر ئه که وی .(شهامت و جسارت در عمل آشکار می شود.)
260. پشیله ده گریا به شم که مه سه گ هات ئه ویشی برد .
261. پیاوی به حه یا شانیکی ئه رژید ، ژنی به حه یا شاریکی ئه رژید .
262. پیزی مانگ له تاریکه شه ودا دیاره .(ارزش انسان های نیکو زمان نیستی آنان آشکار است .)
263. تاس ئه لی بشکم نه بزرینگم.(مرد شجاع و آبرومند مردن را به رسوایی ترجیح دهد.)
264. تاوان کار ها به لای یاره و بی تاوان سه ری ها به داره و
265. تری چاو له تری ده بری ئاو ئه زاییته ده می .(مراد: انگور ترش انگور شیرین را بنگرد و شیرین شود و این مثل در مورد انسان نیز صدق می کند.)
266. تا مال ویسابیت به مزگه وت حه رامه.
267. تا نه چیته پای کیو نازانی له هه نای کیو .
268. توول به ته ری نه چه میت چه ماندنی دژیایه .
269. تووی نه چاندوه له دروینه راو ئه دات .
270. جاران بی ساز ده یژه ن ئیستا ساز ها به ده سیه و .(قبلا" بدون بهانه ، بهانه می گرفت اکنون بهانه هم دارد.)
271. جوابی ده ول کوت سورناچی ئه یداته و .
272. جو دزه چی ده کا له جو کاله .(کسی که دزدی می کند هر آنچه را دزدیده بزودی بخورد و باز بی چیز باشد ولی کسی که تولید می کند اگر مال او را دزد بزند باز هم تولید کند و نقصان را پر کند .)
273. جو گه له به ر ئاره زوی خوی ده روا .
274. جه نگ خوی خوش نیه جه نگ نامه کویی خوشه .
275. جه هه نه م له به ر ده رگای بگه ریته و له نیوی چاکتره .
276. جیگای گول ، گول ده ژیته و جی توورک ، توورک.(از ولی خوب فرزند خوب ثمر شود و از والدین خوار فرزندان خوار .)
277. چرا له پیش خوت بخه ، نه به دوای خوت .
278. چونه ر به گوشت نابیت ، دوژمنیش به دوست نابیت .
279. چونه ر له گه ل که سیکدا بکیله ، ئه و با به سه ر تودا تو به ی به سه ر ئه ودا .(با کسی رفتار کن که با هم برابر باشید.)
280. چووه ته سه ر کانی به جیگای ئه وه به ردیک بینیته ده ر به ردی تی ده خا .
281. حه یادار له حه یای خوی ده ترسی ، بی حه یا ئه لی له من ئه ترسی .
282. خاسه که و ئه و که وه یه به رانبه ر که و بخوینی .(فرد دانا آن است که همراه دانایان قد علم کند نه در میان عامه )
283. خزم ئه گه ر گوشت بخوات ئیسقان ناشکینی .
284. خودا پاک به ده م پیسه وه نادات .(خداوند انسان پاک را گرفتار و مقهور ناپاک نکند )
285. خودا ده رد ئه دات ده رمانیش ئه دات .
286. خودا په نجه یه کی پییه یه کیک دینیته خوار یه کیک ده باته سه ر .
287. خودا کیو ده بینی و به فری لی ده خا .(خداوند بندگانش را خوب می شناسد.)
288. دار له سه ر کوته ی خوی سه وز ئه بی .( باز گردد به اصل خود هر چیز.)
289. دار هه تا پیر ببی گه لای لی ده وه ری .
290. درک ده کیلی درک دیته ریگات .
291. درک له سه ره ریی دلپاکان ناژیته وه .
292. درگا به تو ئه لیم دیوار ببیسه .
293. دز بازار شپرزه ی ده وی .
294. درگای مال خوت بوه سه هاوسا مال به دز مه زانه .
295. دو تا نه یژه نی که ره نادات .(نظیر تا نکشی جفا نبری صفا .)
296. دوسی دوسی دینی ، دوژمنی دوژمنی .
297. ده س ده س ده شوریت ده سیش هه ل ده گه ریته و ده م چاو ده شوریت . (با همکاری مشکلات آسان گردد .)
298. ده سی شکاو به کار ده چی دلی شکاو به کار ناچی .
299. ده س کار ده کا چاو ده ترسیت .
300. ده ممان نه بی ها بکه ین ، قولمان نه بی را بکه ین ، مه گه ر هه ر واوه یلا بکه ین .

[behnam5555]

301. دیان کرمول ئه شی بیکیشی .
302. دیار دوس چ سالیک چ ساتیک .
303. رازت به لای که سیک ، پرست به لای هه زار که س .
304. رون رژاو ده کاته خیر باوکی .
305. رون زور بی پایشی تی ده نن .
306. زانا به و پرسا به .
307. زانا به هیما( ئاماژ) ، نه زان به کوته ک .
308. زمان خوش له به هه شته وه هاتووه .
309. زوان کان شه ره و کان زه ره .
310. ژن ئازا به هار رون ده کا ، ژن خویری پاییز .
311. ژن ئه گه ر له مال شوودا دل خوش بی به رد به کول ده کیشی .
312. ژوژو ئه لی له مندال من شل و نه رمتر نیه .
313. سه ر چوپی بده ی به گامیش ، بو لای کادینی ئه یکا کیش.
314. سه ری که له نیو سه ران نه بیت بو برین باشه .
315. سه گ ئه وه نده زمانی بگاته برینی چاک ده بیته وه .
316. شمشیرت که داوه شاند قه لخانت پی بی .
317. شوان هه تا دانیشیت رانه که ی دوور ئه که ویته وه .(سهل انگاری در مشکلات ، مشکل را فزونتر کند.)
318. شه ر له شیف و ئاشتی له خه رمان .(در بدو و ابتدای هر معامله و قراردادی همه چیز را باید تعیین و مشخص نمود تا سرانجام به نگرانی نیانجامد.)
319. شه یتان په له ی کرد چاو خوی ده رهینا .
320. شیر که دوشرا ناگه ریته وه گوانی .
321. شیوه ن به دایک مردوو فیر مه که .(نظیر آزموده را آزمودن خطاست .)
322. قازان گه ردون هه رچه ن دیر دیته کول ، ئاخری روژیک دیته کول .
323. قسه ی حه ساوی ولامی نیه .
324. قسه ی خوش کویستانی دله .
325. قسه ی زل هونه ر چوله که یه .
326. قشقه ره به خورایی پشت گا ناخورینیت .
327. قه رز مه ده به هاوری هه ر دوو له ده س ده چی .
328. خوی ریشی نیه به کوسه پیده که نی .
329. کاتیک که سیک به لای ئاسنگه ره و دانیشیت یان جله که ی ده سووتی یان سه ری دیته ئیش .
330. کاله ک خوری یا بیستان رن .
331. کوتیان پشیله گووت به ده رمان ، کردی به ژیر خو له و. (در مورد کسانی که حاضر نیستند خدمتی به جامعه کنند .)
332. که ره مه مره به هاره ، چووزه ی که ما دیاره .
333. که و له بواردا نیچیر ده کریت .
334. گه مه ی که ر جفته و قه په .
335. گه وره ئاو ده رژنی بچووک پای ده خزی .
336. گیا و گول له به هاردا ده ردین . (بهترین انسان ها در جاهایی رشد و ترقی می کنند که خانواده ای سالم و مساعد و مترقی داشته باشند.)
337. لافاو له تک تک ده خیزگی .
338. لوت لوتی خوته ، هه رچه ند چلمن بی .
339. له ئاگرت گه رم نه بووم له دووکه لت کویر بووم .(اخطار به فرزند که نه تنها حسن و مرحمت نداشتی اعمال زشتت مرا آزار می دهد .)
340. له سه ر مالم دای له بالم .
341. مال به لای یه ک ده چی ئیمان به هه زار لا . (اگر خانه ای را دزد بزند صاحبش به افراد زیادی مشکوک شود ولیک کالا را یکی بربوده)
342. مال دنیا بو ئه وه یه که پیاوه تی پی بکه ی .
343. مال دنیا شاخیکی ته لایه ، شاخیکی به لایه .
344. مال میروله به که وچکه ئاویک ویرانه .
345. مریشکی هیلکه که ر باشتره له گایه کی جووت نه که ر .
346. مه روانه به قه دی وردی بروانه له هه ل و گوردی .
347. مه لیچک خوی چیه تا که له پا چه ی چی بی ؟
348. نانت جوین بی خولقت گه نمین .
349. نه دی بدی کوریکیان بوو هاتن خه ته نه ی که ن گونیان بری .
350. وه کو سرنچک له رواله تدا سوور و جوانه به لام نیوی
ره شه .
351. هاوسای چاک له برای دوور چاکتره .
352. هه ر به ره و ژووره یه ک به ره و خواره یه کی هه یه .
353. هه ر چیک له دیزه دا بی دیته که و چک .
354. هه ر داریک نه رم بی کرم ده یخوات .

355. هه ر که س بزنیکی هه بی خه میکیشی هه بی .

وبلاگ متنوع عبدالرحمن رحيمي نيا

[behnam5555]

چند ضربالمثل هه ورامی با ترجمه فارسی:

ضرب المثل:

مه‌گه‌ر نان و گووش جایته

ترجمه:

مگر نان را با گوش می جوی

توضیح:

کنایه از بی درکی و نفهمی

ضرب المثل:

مه‌غز خه‌ر خواردیه

ترجمه:

مغز خر خورده‌ای

توضیح:

کنایه از احمق بودن، نفهم بودن

ضرب المثل:

مه‌شکه‌ی پر ده دوو بژه‌ه‌نیه‌ی هه‌دووه هه دوو

ترجمه:

از مشک پر از دوغ فقط دوغ بدست می آید

توضیح:

نظیر: از کوزه همان برون ترارد که در اوست

ضرب المثل:

مه‌ر م شترم هه‌فت جا سه‌رم بووری

ترجمه:

مگر من شتر هستم هفت مرتبه سرم را ببری

توضیح:

ظلم مضاعف در حق کسی کردن

ضرب المثل:

[مه‌ر قه‌ن ده ئاو که‌فتگه

ترجمه:

مگر قند در آب افتاده است

توضیح:

کنایه از اینکه مسئله‌ی مهمی اتفاق نیفتاده است

ضرب المثل:

مه‌رد وه بازار یا پول وه بازار

ترجمه:

مرد به بازار یا پول به بازار

توضیح:

در بازار پول ارزش دارد نه شخص

ضرب المثل:

مه‌رد ده ترازو نیه‌نه‌نه‌ی

ترجمه:

مرد را در ترازو نمی گذارند

توضیح:

ملاک عقل است نه جسم

ضرب المثل:

مایه‌ی هه‌فت خه‌زگان شیره

ترجمه:

[مایه هفت دیگ شیر است

توضیح:

[کنایه از سخن چین و دو به هم زن است

ضرب المثل:

ماهی ده ده‌ریا قیمه‌ت کردنه

ترجمه:

ماهی را در دریا قیمت کرده‌اند

توضیح:

تمثیل: همه احوال دنیای چنان ماهیست در دریا به دریا در تو را ملکی نباشد ماهی ای غازی(ناصر خسرو)

ضرب المثل:

مانگی ئه‌لایگ کول که‌س دونیگه‌

ترجمه:

ماه که برآید همه کس آن را می بینند

توضیح:

نظیر: خوبی روشن و آشکار است

ضرب المثل:

مانگ وه چیه‌م دیاره وه کلگ هشاره وه‌ی که‌ن

ترجمه:

ماه را با چشم می بینند، با انگشت به آن اشاره می کنند

توضیح:

نظیر: حقیقت دیدنی است اما دست نیافتنی است و نیز هر چیزی راهی و نشانی دارد

ضرب المثل:

مانگا مردو ویره بریا

ترجمه:

گاو مرد و مهره بریده شد

توضیح:

] سبب ارتباط و رابطه‌ای از بین رفتن

ضرب المثل:

مه‌شکه‌ی پر ده دوو بژه‌ه‌نیه‌ی هه‌دووه هه دوو

ترجمه:

از مشک پر از دوغ فقط دوغ بدست می آید

توضیح:

نظیر: از کوزه همان برون ترارد که در اوست

ضرب المثل:

مه‌ر م شترم هه‌فت جا سه‌رم بووری

ترجمه:

مگر من شتر هستم هفت مرتبه سرم را ببری

توضیح:

ظلم مضاعف در حق کسی کردن

ضرب المثل:

مه‌ر قه‌ن ده ئاو که‌فتگه

ترجمه:

مگر قند در آب افتاده است

توضیح:

کنایه از اینکه مسئله‌ی مهمی اتفاق نیفتاده است

ضرب المثل:

مه‌رد وه بازار یا پول وه بازار

ترجمه:

مرد به بازار یا پول به بازار

توضیح:

در بازار پول ارزش دارد نه شخص

ضرب المثل:

مه‌رد ده ترازو نیه‌نه‌نه‌ی

ترجمه:

مرد را در ترازو نمی گذارند

توضیح:

ملاک عقل است نه جسم

ضرب المثل:

مایه‌ی هه‌فت خه‌زگان شیره

ترجمه:

مایه هفت دیگ شیر است

توضیح:

کنایه از سخن چین و دو به هم زن است

ضرب المثل:

[ماهی ده ده‌ریا قیمه‌ت کردنه

ترجمه:

ماهی را در دریا قیمت کرده‌اند

توضیح:

] تمثیل: همه احوال دنیای چنان ماهیست در دریا به دریا در تو را ملکی نباشد ماهی ای غازی(ناصر خسرو)

ضرب المثل:

مانگی ئه‌لایگ کول که‌س دونیگه‌

ترجمه:

ماه که برآید همه کس آن را می بینند

توضیح:

نظیر: خوبی روشن و آشکار است

ضرب المثل:

مانگ وه چیه‌م دیاره وه کلگ هشاره وه‌ی که‌ن

ترجمه:

ماه را با چشم می بینند، با انگشت به آن اشاره می کنند

توضیح:

نظیر: حقیقت دیدنی است اما دست نیافتنی است و نیز هر چیزی راهی و نشانی دارد

ضرب المثل:

مانگا مردو ویره بریا

ترجمه:

گاو مرد و مهره بریده شد

توضیح:

سبب ارتباط و رابطه‌ای از بین رفتن

ضرب المثل:

مامر ئاو خوه‌یگ رو که‌‌یگ‌و خودا

ترجمه:

مرغ وقتی آب می خورد رو به خدا می کند

توضیح:

قدر شناس بودن ، حق نعمت دانستن

ضرب المثل

مال وه مالخاون حه‌رامه؟

ترجمه:

مال به صاحب مال حرام است؟

توضیح:

در جواب کسانی که به استفاده از دارایی خود حسادت می ورزند

ضرب المثل:

مال نه‌خوه‌رم ئه‌را بخوه‌رم

ترجمه:

ثروت بخیلان برای میراث خواران باقی می ماند و آن را می خورند

توضیح:

در تعریض به ممسک و بخیلی گفته می شود که می رود و باز ماندگان و دیگرن آنچه بر جای نهاده صرف عیش و عشرت می کنند

ضرب المثل:

مال مه‌ردم و دل بی‌ره‌حم

ترجمه:

مال مردم و دل بی رحم

توضیح:

در استفاده از اموال دیگران بی انصاف بودن

ضرب المثل:

مال گه‌ن وه ریش خاونی

ترجمه:

] مال بد به ریش صاحبش

توضیح:

نظیر: مال بد بیخ ریش صاحبش

ضرب المثل:

مال خوه‌ی وه‌ی بفروش

ترجمه:

مالش را به خودش بفروش

توضیح:

کنایه از آدمهای دیر فهم، نادان و ساده دل

ضرب المثل:

مال بریاگ ئوشی یا عه‌لی، دز ئوشی یا عه‌لی

ترجمه:

مال باخته گوید یا علی، دزد هم می گوید یا علی

توضیح:

هر کسی به امیدی

پغشه خوه‌ی چه‌سه و فشار خونی چه‌سه

ترجمه:

مگس خودش چیست، فشار خونش چه باشد

توضیح:

فرد ضعیفی که فقط تهدید می کند

[behnam5555]

1
-درۆ بێ ده سه ڵا ته هه مو که س پێی ئه وێرێ
2
- چه‌م بێ چه‌قه‌ڵ نابێت
3
- له‌ هه‌موو هه‌ورێک باران نابارێت
4
- ئه‌وه‌ی سمێڵی سوور بێت هه‌مزاغا نیه‌
5
- نان ئه‌و نانه‌یه‌ ئه‌مڕۆ له‌خوانه‌
6
- ده‌ستی ماندوو له‌سه‌ر سکی تێره‌
7
- گۆشتی لاڕانی خۆت بخۆ مننه‌تی قه‌ساب هه‌ڵمه‌گره‌
8
- تا خاوه‌ن ماڵ دزی گرت،دز خاوه‌ن ماڵی گرت
9
- که‌ زۆر هات قه‌واره‌ به‌تاڵه‌
10
- ماڵ له‌ خۆی نه‌بوو میوانیش ڕووی تێکرد
11
- سه‌ری نایه‌شێت په‌ڕۆی لێ به‌ستووه‌
12
- که‌ڵه‌شێریش نه‌بێت ڕۆژ ئه‌بێته‌وه‌
13
- سه‌فه‌رو مه‌عامه‌له‌ سه‌نگی مه‌حه‌که‌
14
- کاری ئه‌مڕۆ مه‌خه‌ره‌ سبه‌ی
15
- گیا له‌سه‌ر بنجی خۆی ئه‌ڕوێته‌وه‌
16
- به‌رد له‌ جێ ی خۆی سه‌نگینه‌
17
- دۆم بێت و کڵاش بۆ خۆی دروست کات
18
- مار ڕقی له‌ سیره‌، سیریش له‌ به‌رده‌م کونی مار ئه‌ڕوێت
19
- سه‌لکی سیری یان قنچکی پیازی
20
-هه‌موو شتێک به‌ خوێ، خوێش به‌ مانا
21
- ماڵی قه‌ڵب سه‌ر با خاوه‌نێتی
22
- ماست نیه‌ به‌ ده‌مته‌وه‌ دیار بێت
23
-چی بچێنیت ئه‌وه‌ ئه‌دووریته‌وه‌
24
- پاره‌ بده‌و مه‌لا له‌ مزگه‌وت ده‌رکه‌
25
- سه‌یری دایک بکه‌و ، دوێته‌ بخوازه(داڵک بدوێنه‌و دوێته‌ بخوازه‌‌)‌
26
- ماسی له‌ به‌حرا سه‌ودا ناکرێت
27
- شه‌ل نی یه‌ پێ ی شکاوه‌
28
- قه‌دری زێڕ لا ی زه‌ڕه‌نگه‌ره‌
29
- ئاش له‌ خه‌یاڵێک ، ئاشه‌وان له‌ خه‌یاڵێک
30
- به‌ به‌ردێک دوو چۆله‌که‌ی کوشت
31
- برسێتی ڕه‌گی هاری به‌ده‌مه‌وه‌یه‌
32
- دار هه‌ڵبڕه‌ سه‌گی دز دیاره‌
33
-دوو پشکه‌ له‌خۆی به‌شکه‌
34
- بۆ ڕیش جوو سمێڵیشی دانا
35
- مریشک هێلکه‌ی قازی کرد قنگی دڕا
36
- به‌ قه‌د به‌ڕه‌که‌ی خۆت قاچ ڕاکێشه‌
37
- هه‌ر که‌س به‌ لێفه‌ی خۆی بنوێ
38
- کێ خواردوویه‌ته‌وه‌و کێ ی گرتووه‌
39
- بانێکه‌و دوو هه‌وا
40
- به‌ڕه‌ لای ته‌نکیه‌وه‌ ئه‌دڕێ
41
- کونه‌ مشکی لێ بووه‌ به‌ قه‌یسه‌ری
42
- گه‌وره‌ ئاو ئه‌ڕێژێ و بچوکیش قاچی تێوه‌ر ئه‌دات
43
- کوێر تا ئه‌مرێ به‌تامای دوو چاوی ساغه‌
44
- کاسه‌ی پڕ ئاشتی ماڵه‌
45
- ئه‌وه‌ی که‌ بۆ گوو که‌ر هه‌ڵ ئه‌که‌وێت بۆ ڕاوکه‌ر هه‌ڵ ناکه‌وێت
46
- نان بۆ نانه‌وا گۆشت بۆ قه‌ساب
47
- له‌ کاتی ڕاوا نه‌بێت گووی نایه‌ت
48
- به‌ری ڕۆژ به‌ بێژنگ ناگیرێت
49
- دوو گا له‌ دۆڵێکا ڕه‌نگی یه‌ک نه‌گرن خوی یه‌ک ئه‌گرن
50
ندی و بدی کورێکیان بوو له‌ جیاتی ناوک کێریان بڕی