تغییر ساختار نظام آموزشی از ۵-۳-۳-۱ به ۶-۳-۳، تعطیلی روزهای پنجشنبه برای دبستانیها و افزودن یک ساعت آموزشی، همگی در سال ۹۰ اتفاق میافتند
بالاخره و پس از یکی سال تغییر و تحول و خبرهای ضد و نقیض، شورای عالی انقلاب فرهنگی رای به تغییر ساختار نظام آموزش و پرورش داد و از سال تحصیلی ۹۱-۹۰ به دروه دبستان یک سال افزوده میشودو پیش دانشگاهی به تاریخ میپیوندد. مهدی نوید ادهم، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش منبع این خبر است. او در این باره میگوید: «به دلیل اهمیت و ضرورتی که برای حذف دوره پیشدانشگاهی وجود داشت، طرح تغییر ساختار نظام آموزش و پرورش به صورت ۶-۳-۳ به طور مستقل از سایر بخشهای سند ملی آموزش و پرورش بررسی و تصویب شده است و از سال آینده نیز اجرایی میشود.»
با اجرای ساختار جدید، ساختار تحصیلی مدارس به ۳ مقطع شامل ۶ سال ابتدایی، ۳ سال اول متوسطه و ۳ سال دوم متوسطه» تقسیم میشود. آنطور که نوید ادهم میگوید، بسته سند ملی آموزش و پرورش در یک تقسیمبندی کلی به ۲ بخش «بنیانهای نظری» و «سند تحول راهبردی نظام تربیت رسمی و عمومی» تقسیم میشود: «بنیانهای نظری، سند ملی آموزش و پرورش شامل ۳ بخش «فلسفه تربیت در نظام جمهوری اسلامی»، «فلسفه تربیت رسمی و عمومی نظام جمهوری اسلامی» و «رهنامه تربیت رسمی و عمومی نظام جمهوری اسلامی» میشود؛ همچنین بخش “سند تحول راهبردی نظام تربیت رسمی و عمومی ” نیز ناظر به برنامههای اجرایی و عملیاتی سند ملی آموزش و پرورش از جمله ساختار ۶-۳-۳ است.»
تغییر پر ابهام
اما تغییر ساختار نظام آموزشی هرچند که اکنون از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده است و از ابتدای سال تحصیلی آینده اجرایی میشود، هنوز در روش اجرا با ابهاماتی مواجه است.
آموزش و پرورش تمام تلاشش را میکند تا این تغییر ساختاری-شکلی را در کمترین زمان ممکن و در مدت یک سال اجرایی کند. هرچند معاونان وزیر میگویند اصراری بر اجرای ناگهانی این طرح نیست، اما خبرهایی که از مدارس به گوش میرسد، خلاف چنین اظهار نظرهایی را نشان میدهد. برخی مدیران دبیرستانها میگویند به آنها ابلاغ شده است که برای سال تحصیلی ۹۰-۹۱، مجوز ثبت نام در پایه اول مقطع متوسطه وجود ندارد. این خبر اگر واقعیت داشته باشد، باید گفت در سال آینده، هیچ دانش اموزی در سال اول متوسطه تحصیل نمیکند. از سوی دیگر، باید انتظار داشت، پایه اول راهنمایی هم وجود نداشته باشد؛ یعنی دانش آموزان پنجم ابتدایی، با همان روشهای آموزشی پیشین، سر کلاس ششم ابتدایی مینشینند.
این خبرهای تایید نشده در حالی شنیده میشود که تغییر محتوایی و شکلی در ساختار نظام آموزشی، به ۱۲ سال تحصیلی کامل نیاز دارد. یعنی از پایه اول ابتدایی شروع شود. همان اتفاقی که نیم قرن پیش برای تغییر نظام دو مقطعی آموزشی افتاد و پس از ۱۲ سال، تمام دانش اموزان، در سه مقطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه تحصیل کردند. حتی برای تغییر مقطع متوسطه از چهار سال تمام به سه سال دبیرستان و یک سال پیش دانشگاهی، هم چهار سال زمان صرف شد. تغییرات آموزشی ثلثی به سالی واحدی هم زمان زیادی را به خود اختصاص داد. پیش از این معاونان حاجی بابایی گفته بودند فعلا خبری از تغییر نیست، وزیر هم گفته بود تا مجوز مجلس نباشد، طرح تحول، اجرا نمیشود، اما اکنون خبر از تغییر ساختار در سال آینده میرسد.
مخالفت مجلس با تغییر ناگهانی
مجلس اما با این تغییر ناگهانی به شدت مخالف است. علی عباسپور تهرانی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس دراین باره میگوید: «وزارت آموزش و پرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی توضیح قانع کنندهای ندادهاند که چرا و با چه مقصودی قصد تغییر سیستم موجود را دارند. نگرانی ما این است که آموزش و پرورش که در آستانه تحول بنیادین در این وزارتخانه است با اجرا کردن این طرح که کار بزرگی است از اصل تحول باز بماند و نتواند آن را اجرا کند. قطعا با اجرای این سیستم آموزشی، باید تغییراتی در فضاهای مدارس و استخدام معلمان انجام شود که باز هم آموزش و پرورش را درگیر چالشهای جدی و امور روزمره میکند.»
همچنین مرکز پژوهشهای مجلس پیش از این مستند با این تغییر ناگهانی مخالفت کرده است و پیشنهاد داده سیستم اموزش عمومی مانند ۲۰ سال پیش شود: «پیشنهاد میکنیم دوره آموزش و پرورش رسمی کشور با حذف دوره پیشدانشگاهی، یکسال به دوره متوسطه اضافه شده و ۱۲ سال تحصیلی مشتمل بر ۵ سال دوره ابتدایی، ۳ سال دوره راهنمایی و ۴ سال دوره متوسطه باشد. حذف دوره پیشدانشگاهی و افزودن به دوره متوسطه و تبدیل دوره متوسطه به دورهای ۴ساله، با عنایت به اینکه امکان توزیع نیروی انسانی مجرب را در تمام سطوح دبیرستان متعادل میکند از قوتهای این طرح است.»
تحول کلی در آموزش و پرورش
درحالی که از مجلس خبرهای مختلفی درباره استیضاح وزیر آموزش و پرورش به گوش میرسداما حمیدرضا حاجی بابایی، طرحهای مختلفی در دست دارد که نظام اموزشی را با تحولات بزرگی مواجه میکند؛ تغییر ساختار نظام آموزشی از ۵-۳-۳-۱ به ۶-۳-۳، تعطیلی روز ۵ شنبهها برای دبستانیها و افزودن یک ساعت آموزشی به زمانهای حضور کودکان ۶ تا ۱۲ سال در مدرسه، استخدام ۷۰ هزار نیروی تازه، راضی کردن معلمان حق التدریسی، احیای معاونت پرورشی، پروژههای ورزشی در مدارس و البته اجرای طرح درس ملی، اجرای قانون حذف کنکور و تغییرات عمده در کتابهای آموزشی از این تغییرات هستند. تغییراتی که به نظر میرسد هرکدام به انرژی مضاعفی برای اجرا نیاز دارند. اما وزیر آموزش و پرورش دولت دهم، با سر و صدای فراوان ظاهرا قصد دارد آنها را اجرایی کند.