په‌ندی به‌ سوود

[behnam5555]

*تۆپ به‌ تێ هه‌ڵدان که‌یفی ساز ده‌بێ.

*ده‌لێی که‌ندووی مێشه‌ هه‌نگوینی ده‌وریان لێداوی.

*ئه‌ستێره‌ بێ رۆژ رزگاری نابێ.

*ده‌لێی نانی به‌ ساجه‌وه‌ سووتاوه‌،به‌ که‌سێک ده‌ڵێن که‌ له‌ کاره‌کانیدا زۆر په‌له‌ بکا.

*نه‌ چۆم په‌ناگای رۆحه‌ و نه‌ دار سه‌رچاوه‌ی ژیانی مرۆڤ.

*له‌ نێو که‌عبه‌دا قیبله‌ موهیم نییه‌.

*ئه‌سپێک به‌ چل ساڵ فێری غار بێت بۆ قیامه‌ت باشه‌.

*قسه‌ وه‌ک که‌نده‌ڵان وایه‌ بۆ خۆی ده‌ڕووخێ.

*سه‌فه‌ر کردن ته‌مه‌ن درێژ ده‌کات.

*گای شاخ شکاو و کابرای ژن ته‌ڵاق دراو وه‌ک یه‌ک وان.

کارتان زۆره‌ وره‌وتتان بڵاو،که‌وتوون وه‌ک سه‌گی گڵاو.

*نه‌خت بێ و پوخت بێ،نه‌ک زۆر بێ و بۆر بێ.

*له‌ رێی بۆره سوار خۆت بکوژی ، ده‌لێ به‌ ده‌ردی خۆی مرد.

*ئه‌م کاره‌ی تۆ وه‌ک ئه‌وه‌ وایه‌ گوڵه‌ گه‌نم به‌ سه‌وزی ، خه‌ون به‌ خه‌له‌ و خه‌رمانه‌وه‌ ببینێ.

*کار وه‌ک خه‌نجه‌ر وایه‌ نه یبڕی ، ده‌ تبڕێ.

*ژین ئه‌وینه‌ و ژینی بێ ئه‌وین نه‌مانه.

*به‌حر ناخرێته‌ نێو جه‌ڕه‌وه‌ ،یانی ده‌بێ به‌ قه‌د به‌ڕه‌ی خۆمان پێ راکێشین.

*قه‌ل به‌ قه‌لی ده‌کوت رووڕه‌ش،یانی ده‌بێ ئه‌وه‌ڵ کرده‌وه‌ی خۆت هه‌ڵسه‌نگێنی و دوایه‌ قسه‌ بکه‌ی.

*ئه‌و ته‌وره‌ی بۆ بڕینی قه‌دی داره‌کان دروست کراوه‌،هه‌میشه‌ وه‌کوو ته‌ور ده‌مێنێته‌وه‌.

*کاکه‌ ئه‌و کونه‌ی تۆ ده‌ستت پێدا کردووه‌،جێی ماره‌ چۆله‌که‌ی تێدا نییه‌.

[behnam5555]

*کۆشی خۆشی دایک به‌شت نه‌بێ،کوا خۆشی گه‌ڕی له‌شت ده‌بێ.

*گای باری به‌ منداڵی دیاری،یانی به‌ منداڵی چاک بووی هه‌ر به‌ چاکی ده‌مێنییه‌وه‌.

*له‌ کاتی لێقه‌وماویدا شه‌ڕ و تڕ به‌ ده‌ست خۆت نییه‌.

*تا گوڵێک ده‌ڕوێ،هه‌زاران گوڵه‌ باغ به‌ ره‌گه‌وه‌ هه‌ڵده‌قه‌ندرێن.

*شێر ئه‌گه‌ر پیر بێ ،مێش له‌ گه‌ڵ و گونی ده‌هاڵێ.

*خه‌ڵکی به‌ فیشه‌ک بریندار ده‌کرێن،ئێمه‌ به‌ قسه‌.

*شه‌ڕاب تا کۆنتر بێ به‌ تامتره‌.

*نه‌ بگری نه‌ پێبکه‌نه‌،تێبگه‌.

*له‌ قسه‌ هیچی تێدا ناهێڵێته‌وه‌،له‌ کرده‌وه‌دا وه‌کوو که‌ندووی بۆشه‌.

*ئاشق به‌ تیغی کول مندار ده‌بێته‌وه‌.

*ئاو خواردنه‌وه‌ وا خۆشه‌ که‌ لێوت به‌ لێوی کانیاوه‌وه‌ بنێی،خۆشه‌ویستیس هه‌ر به‌و جۆره‌.

*به‌هاره‌مه‌مره‌ وه‌ختی گوڵانه‌ ،هاوینه‌ مه‌مره‌ خه‌له‌و خه‌رمانه‌،پاییزه‌مه‌مره‌ گه‌ڵاڕێزانه‌،زستانه‌ مه‌مره‌ سه‌هۆڵبه‌ندانه‌،ئه‌ی که‌نگێ ده‌مریئاخر زه‌مانه‌؟

*چه‌کی پیاو سیلاحه‌ و چه‌کی ژنیش زێڕه‌.


*دڵ وه‌کوو مێش وایه‌ ،ته‌نانه‌ت له‌ گووش ده‌نیشێ.

*تووتنی نه‌رم هه‌تا مژی لێنه‌ده‌ی هیچت لێ حاڵی نابێ.

*زه‌وی ده‌گه‌ڕێ و ده‌گۆڕێ.

*زستان سه‌ر هه‌ڵسووڕێن بێ باشه‌ تا کلک هه‌ڵسووڕێن.

*که‌سێک که‌سێکی ناخۆش بوێ،خه‌ونی گولی پێوه‌ ده‌بینێ.

*ئه‌وه‌ی خۆی سووک نه‌بێ ،سووکایه‌تی به‌ که‌س ناکا.

*شه‌ڕ به‌ هه‌موو ترسه‌نۆکێک هه‌ڵدایسێ،به‌ڵام سوڵح به‌ پیاوانی گه‌وره‌ ده‌پارێزرێ.

*ده‌ستێ به‌ ته‌نیا ده‌نگی نایه‌ و منداڵێک بۆی ناکرێ کایه‌.

*ده‌بێ ئه‌وه‌نده‌ زانا بی،کورسی وه‌دوات بکه‌وێ،نه‌ک تۆ دوای کورسی بکه‌وی.

*که‌ڵه‌شێر گه‌نم و هه‌رزنیشی پێبده‌ی،هێلکه‌ ناکا،چونکه‌ له‌ سروشت و زاتی دا نییه‌ .

*چه‌وه‌نده‌ر به‌ ته‌نکی باشه‌.

*زستان تا رۆژێکی بمێنێ له‌ هه‌رددا،کلکی ده‌کا به‌ داردا.

*ده‌هۆڵ هه‌رچی گه‌وره‌تر بێ،ناوه‌که‌ی به‌ تاڵتره‌‌.

* که‌سێک ده‌می به‌ شیر بسووتێ ،فووش له‌ دۆ ده‌کا.

* زه‌وی خڕه‌ و مرۆڤ بۆ هه‌ر کوێیه‌ک راکا،له‌ رق، یا له‌ تاو ئازاره‌کان، ژێر پێی هه‌ر زه‌وییه‌ و ئاسمانیس چه‌تری سه‌رانه‌ .

* کادێن که‌ پڕ بوو شه‌نه‌ ئاخنی ناوێ.

*ئاغا هیچ ناڵێ،کوێخا نایبه‌خشێ.

*هه‌ر سوار سوار بێ باشه‌،نه‌ک پیاده‌ سوار بێ.

*هه‌ر گوڵێ بۆنی خۆی هه‌یه‌ و هه‌ر که‌س به‌ مه‌نی خۆی.

*دۆکوڵیو که‌وچکی لێده‌ر بێنی ،ده‌بڕووسقێ و به‌کار نایه‌.

* ئاسنی سارد بکوتی،هیچت گیر ناکه‌وێ.

*که‌س قسه‌ی حیسابی نازانێ،جگه‌ له‌ ماشێن حیساب نه‌بێ.

*مردن برا گه‌وره‌ی هه‌موانه‌.

*سه‌د لێڵاو به‌ بێڵاوێک نابێ.

*داری شووعار به‌ر ناهێنێ.

*نانمان نییه‌،شه‌ڕ میوانه‌.

*ره‌ش و رووت هیچیش نه‌خوا ،به‌ زگی قه‌رزداره‌.

*زمانی مرۆڤ وه‌ک مار وایه‌،جه‌سته‌ی خۆشی ده‌گه‌زێ.

*لێکدابڕان وچاوه‌ڕوانی زۆر ناخۆشه‌،به‌ڵام پێکگه‌یشتنه‌وه‌ زۆر شیرینه‌ .

*هه‌ر که‌س بکا به‌ قسه‌ی ژنان ،عاقیبه‌ت ده‌ست ده‌گرێ به‌ گونان.

*ماڵی باوکان تا سه‌ر نییه‌ بۆ عه‌ولاده‌کان.

*ده‌ڵێی چرای به‌ر خۆره‌،یانی رووناکایی تێدا نییه‌.

[behnam5555]

*هه‌ر که‌س نه‌خوێنده‌وار بێ ،کوێرێکی چاو ساغه‌.

*بۆق به‌ قیڕه‌ گه‌وره‌ نابێت.

*ئه‌گه‌ر قه‌له‌ به‌ڵه‌که‌ مه‌له‌ بکا،کاره‌ساتی گه‌وره‌ ده‌قه‌ومێ.

*ئه‌وه‌ی شتێک بۆ ژیان زیاد نه‌کا ،بۆ خۆی زیادییه‌.

*خودا سه‌ر بدا ،رسقیش ده‌دا.

*سه‌گ زم هه‌ڕیش ناکا و به‌ڕێش ده‌چێ.

*هه‌ر وه‌ختێک که‌ر به‌ نه‌ردیواندا سه‌ر بکه‌وێ،ئه‌وه‌ خه‌سوو و بووکیش پێکه‌وه‌ ده‌سازێن.

*شتێک که‌ هیچ ده‌سکه‌وتێکی نه‌بێ،وه‌ک منداڵێک وایه‌ که‌ به‌ مردوویی له‌ دایک ببێ.

*پێبکه‌نه‌ وه‌کوو پسته‌،هه‌موو شتێک به‌ قسته‌.

*چرا رووناکی بۆ ژێر خۆی نه‌بێ،ره‌حمه‌ت له‌ با ،با بیبا.

[behnam5555]

- قه‌ل به‌ قه‌لی وت ڕووت ڕه‌ش بێت
2- چه‌م بێ چه‌قه‌ڵ نابێت
3- له‌ هه‌موو هه‌ورێک باران نابارێت
4- ئه‌وه‌ی سمێڵی سوور بێت هه‌مزاغا نیه‌
5- نان ئه‌و نانه‌یه‌ ئه‌مڕۆ له‌خوانه‌ 6
- ده‌ستی ماندوو له‌سه‌ر سکی تێره‌ 7
- گۆشتی لاڕانی خۆت بخۆ مننه‌تی قه‌ساب هه‌ڵمه‌گره‌
8- تا خاوه‌ن ماڵ دزی گرت،دز خاوه‌ن ماڵی گرت
9- که‌ زۆر هات قه‌واره‌ به‌تاڵه‌
10- ماڵ له‌ خۆی نه‌بوو میوانیش ڕووی تێکرد
11- سه‌ری نایه‌شێت په‌ڕۆی لێ به‌ستووه‌
12- که‌ڵه‌شێریش نه‌بێت ڕۆژ ئه‌بێته‌وه‌
13- سه‌فه‌رو مه‌عامه‌له‌ سه‌نگی مه‌حه‌که‌
14- کاری ئه‌مڕۆ مه‌خه‌ره‌ سبه‌ی
15- گیا له‌سه‌ر بنجی خۆی ئه‌ڕوێته‌وه‌
16- به‌رد له‌ جێ ی خۆی سه‌نگینه‌
17- دۆم بێت و کڵاش بۆ خۆی دروست کات
18- مار ڕقی له‌ سیره‌، سیریش له‌ به‌رده‌م کونی مار ئه‌ڕوێت
19- سه‌لکی سیری یان قنچکی پیازی
20-هه‌موو شتێک به‌ خوێ، خوێش به‌ مانا

[behnam5555]

21- ماڵی قه‌ڵب سه‌ر با خاوه‌نێتی
22- ماست نیه‌ به‌ ده‌مته‌وه‌ دیار بێت
23-چی بچێنیت ئه‌وه‌ ئه‌دووریته‌وه‌
24- پاره‌ بده‌و مه‌لا له‌ مزگه‌وت ده‌رکه‌
25- سه‌یری دایک بکه‌و ، دوێته‌ بخوازه(داڵک بدوێنه‌و دوێته‌ بخوازه‌‌)‌
26- ماسی له‌ به‌حرا سه‌ودا ناکرێت
27- شه‌ل نی یه‌ پێ ی شکاوه‌
28- قه‌دری زێڕ لا ی زه‌ڕه‌نگه‌ره‌
29- ئاش له‌ خه‌یاڵێک ، ئاشه‌وان له‌ خه‌یاڵێک
30- به‌ به‌ردێک دوو چۆله‌که‌ی کوشت
31- برسێتی ڕه‌گی هاری به‌ده‌مه‌وه‌یه‌
32- دار هه‌ڵبڕه‌ سه‌گی دز دیاره‌
33-دوو پشکه‌ له‌خۆی به‌شکه‌
34- بۆ ڕیش جوو سمێڵیشی دانا
35- مریشک هێلکه‌ی قازی کرد قنگی دڕا
36- به‌ قه‌د به‌ڕه‌که‌ی خۆت قاچ ڕاکێشه‌
37- هه‌ر که‌س به‌ لێفه‌ی خۆی بنوێ
38- کێ خواردوویه‌ته‌وه‌و کێ ی گرتووه‌
39- بانێکه‌و دوو هه‌وا
40- به‌ڕه‌ لای ته‌نکیه‌وه‌ ئه‌دڕێ

[behnam5555]

41- کونه‌ مشکی لێ بووه‌ به‌ قه‌یسه‌ری
42- گه‌وره‌ ئاو ئه‌ڕێژێ و بچوکیش قاچی تێوه‌ر ئه‌دات
43- کوێر تا ئه‌مرێ به‌تامای دوو چاوی ساغه‌
44- کاسه‌ی پڕ ئاشتی ماڵه‌ 45
- ئه‌وه‌ی که‌ بۆ گوو که‌ر هه‌ڵ ئه‌که‌وێت بۆ ڕاوکه‌ر هه‌ڵ ناکه‌وێت
46- نان بۆ نانه‌وا گۆشت بۆ قه‌ساب
47- له‌ کاتی ڕاوا نه‌بێت گووی نایه‌ت
48- به‌ری ڕۆژ به‌ بێژنگ ناگیرێت
49- دوو گا له‌ دۆڵێکا ڕه‌نگی یه‌ک نه‌گرن خوی یه‌ک ئه‌گرن
50- ندی و بدی کورێکیان بوو له‌ جیاتی ناوک کێریان بڕی
51- تف هه‌ڵده‌ ناو چه‌وانی خۆت ئه‌گرێته‌وه‌
52- کای کۆن به‌با مه‌که‌
53- هه‌تا گوندۆر گوندۆر بوو خزمی مه‌ گه‌له‌ک زۆر بوو، گوندۆر هاته‌ بڕانێ خزمی مه‌ هاته‌ قڕانێ
54- گۆزه‌ی تازه‌ ئاوی خۆشه
55- ئه‌و ماسته‌ بێ موو نی یه‌
56- ئه‌و باوکه‌ی مه‌له‌وان بوو کوڕه‌که‌ی ئاو بردی
57- به‌رد تل بده،‌ بێ کار مه‌به‌
58- دۆم به‌ دانیشتن ماڵی وێرانه
59- کا هی خۆت نه‌بوو کایێنه‌که‌ هی خۆت بوو
60- سه‌ری بێ ده‌لاک مه‌تاشه

[behnam5555]

61- مریشک هێلکه‌ش ئه‌کات و ڕیقنه‌ش ئه‌کات
62- گۆم تا قووڵ بێت مه‌له‌ی خۆشه
63- له‌ ئاوی خووڕ مه‌ترسه‌ له‌ ئاوی مه‌نگ بترسه‌
64- له‌ بخۆر مه‌ترسه‌ له‌ نه‌خۆر بترسه‌
65- ده‌ریا به‌ ده‌می سه‌گ گڵاو نابێت
66- باری که‌ر دایم قورسه
67- بووکێ له‌گه‌ڵ تۆمه‌ خه‌سوو تێبگه‌
68- دیوار له‌گه‌ڵ تۆمه‌و پاسار گوێت لێ بێت
69- هه‌موو که‌س له‌ شه‌ڕواڵی خۆی دا پیاوه‌
70- که‌س به‌ دۆی خۆی ناڵێت ترشه
71- ئه‌یه‌وێت ماسی بگرێت و قاچیشی ته‌ڕ نه‌بێت
72- ده‌سته‌ چه‌وره‌که‌ی خۆت به‌ من مه‌سڕه
73- مردوو له‌وه‌ پاکتر ناشۆرێت
74- له‌ ئاش زۆری پێچووه‌، له‌ ڕێگا په‌له‌ په‌لیه‌تی
75- دوای کڵاوی با بردوو مه‌که‌وه‌
76- ئه‌و هه‌ویره‌ ئاو زۆر ئه‌کێشێت
77- ته‌شی ڕێس ته‌شی ڕێس بێت به‌کلکی که‌ریش بێت ئه‌ی ڕێسێت
78- بیانووی تڕ نانی جۆیه
‌ 79- به‌ختی له‌ هه‌موو شتێکدا ڕه‌شه‌،ته‌نها له‌ شووتی دا سپی یه‌
80- سه‌ری له‌ به‌ر هه‌تاو سپی نه‌کردووه‌

[behnam5555]

81- من هه‌ر به‌ پاڵووت ئه‌که‌م و تۆ هه‌ر ئه‌بیت به‌ پاشوو
82- من ئه‌ڵێم نێره‌ ئه‌و ئه‌ڵێت بیدۆشه‌
83- ڕێوی به‌ کونا نه‌ ئه‌چوو شتێکیشی به‌ست به‌خۆیه‌وه‌
84- که‌ گوورگ پیر بوو ئه‌بێت به‌ مه‌خسه‌ره‌ی سه‌گ
85- ڕێوی له‌ کونی خۆی هه‌ڵگه‌ڕێته‌وه‌ گه‌ڕ ئه‌بێت
86- که‌ری دێز حه‌ز به‌ تۆپینی خۆی و زه‌ره‌ری ساحێبی ئه‌کات
87- نان خۆرت بمرێ به‌س مشور خۆرت نه‌مرێ
88- ئه‌وه‌ی ده‌تگرێنێت دۆسته‌، ئه‌وه‌ی که‌ پێت پێ ئه‌که‌نێ دوژمنته‌
87- له‌ ده‌ گوێز گوێزێک پووچ ئه‌بێت
88- که‌ جام پڕ بوو لێ ی ئه‌ڕژێ
89- سه‌رێکی هه‌یه‌و هه‌زار سه‌ودا
90- له‌ ده‌رگای هه‌ر که‌سێکت دا له‌ ده‌رگات ئه‌ده‌نه‌وه‌
91- ده‌نگی ده‌هۆڵ له‌ دوور خۆشه‌
92- ئه‌گه‌ر مار جارێک پێوه‌ی دایت خوا بیگرێ، ئه‌گه‌ر بوو بو دوو جار خوا تۆ بگرێت
93- با له‌ هه‌ر کوێیه‌که‌وه‌ بێت ئه‌و له‌وێ شه‌ن ئه‌کات
94- له‌ کانی یه‌ک ئاوت خوارده‌وه‌ لێڵی مه‌که‌
95- دار به‌ ته‌وری وت گه‌ر کلکت له‌ خۆم نه‌ بوایه توانای بڕینمت نه‌ ده‌بوو
96- هه‌ردووک جاشی ماکه‌رێکن
97- ئه‌وه‌ی به‌رز بفڕێت نزم ئه‌نیشێته‌وه‌
98- سوار تا نه‌گلێ نابێت به‌ سوار
99- قه‌رز کۆن ئه‌بێت نافه‌وتێت
100- قه‌رز دوو ماڵ ئاوه‌دان ئه‌کاته‌وه‌

[behnam5555]

101- ماڵی زیاد سه‌ر ناشکێنێت
102- قومارچی دۆڕاو نه‌ڵێت به‌ .......ه‌وه‌ دڵی ئه‌ته‌قێ
103- ئاشی نه‌زان خوا ئه‌یگێڕێت
104- خوا تا کێو نه‌بینێت به‌فری تێ ناکات
105- به‌ردی بچووکیش سه‌ر ده‌شکێنێ
106- هه‌موو گیانله‌به‌رێک گۆشتخۆره‌ به‌س ناوی گورگ به‌ده‌
107- بزن هه‌میشه‌ قنگی به‌ ده‌ره‌وه‌ بوو که‌س ناوی نه‌ ده‌برد،مه‌ڕ یه‌ک جار قنگی به‌ده‌ر‌ که‌وت کردیان به‌ چه‌پڵه‌
108- چه‌پڵه‌ به‌ یه‌ک ده‌ست لێ نادرێت
109- ئه‌وه‌نده‌ مه‌ڵێ گوێت لێ نه‌گرن، ئه‌وه‌نده‌ش گوێ ڕامه‌گره‌ سه‌رت بێته‌ ژان
110- مناڵی بچووکیش خه‌ونی گه‌وره‌ ده‌بینێت
110- هه‌ر که‌س ده‌چێته‌ قه‌بری خۆی
‌111- ماڵی نه‌خۆری بۆ چه‌کمه‌ سۆری
112- بزن بۆ شه‌وێکیش شوێنی خۆی خۆش ئه‌کات
113- ئه‌گه‌ر گوڵ نیت دڕکیش مه‌به‌
114- که‌چه‌ڵ که‌ ده‌رمانکه‌ر بێت ده‌رمانی سه‌ری خۆی ئه‌کات
115- ساڵی خۆش له‌ به‌هاره‌که‌یدا دیاره‌
116- مه‌ستی و ڕاستی
‌117- قسه‌ یان له‌ شێت یان له‌ مناڵ
118- له‌ برسا بمری له‌ گه‌ڵتا ئه‌گری نانت ناداتێ
119- گۆم تا قووڵ بێت مه‌له‌ی خۆشه‌
120- بانگی موحه‌مه‌د به‌ ئاشکرا خۆشه
121- به‌رخی نێر بۆ سه‌ر بڕینه‌
122- که‌ره‌ مه‌مره‌ به‌هاره‌ کورتانت بۆ دێت له‌ ش

[behnam5555]

په‌ندی پێشینان هه‌ریه‌كه‌یان وانه‌یه‌كی جوان به‌ده‌سته‌وه‌ ده‌ده‌ن ، كه‌سه‌یری ده‌كه‌ین به‌ هه‌موو لایه‌نێكی ژیان شۆر بوونه‌وه‌و له‌ هه‌مووبارێكدا په‌ندگێڕه‌وه‌ مه‌‌به‌ستی وشیاركردنه‌وه‌و‌ فێركردنی به‌رامبه‌ركه‌یه‌‌تی بۆ ئه‌وه‌ی به‌رامبه‌ره‌كه‌ی جارێكی تر هه‌مان هه‌ڵه‌ی پێشوو دووباره‌ نه‌كاته‌وه‌ ، یان گه‌ر ویستی كارێك بكات بزانی له‌ كوێوه‌ ده‌ست پێ بكات و چۆن؟ .

زۆرجار ئه‌و په‌ندگێڕه‌وانه‌ پیره‌پیاو یان پیره‌ژنی قسه‌زان و ئاقڵ بوونه‌ ، هه‌ستیان به‌پێداویستی به‌رامبه‌ره‌كانیان كردووه‌ ، بۆیه‌ له‌وده‌رگاوه‌ بۆی هاتوونه‌ ، كه‌ بۆ به‌رامبه‌ریان به‌گرنگ زانیووه‌ ،هه‌میشه‌ هه‌وڵیان داوه‌ ئه‌و په‌نده‌یان له‌ گوێی به‌رامبه‌ردا بچه‌قێنین، كه‌ ئێمه

‌ (سه‌ری ره‌شمان له‌به‌ر هه‌تاوێ سپی نه‌كردووه‌)

و خۆده‌زانین دنیا چ ‌باسه‌ ، ئیتر قسه‌كانیان هێنده‌ به‌رێ وجێ بووه‌ ، په‌نده‌كانیان هێنده‌ نه‌سته‌ق‌ و له‌دڵ شیرین بووه‌ ده‌ستبه‌جێ كاری خۆیان كردووه په‌ندی پێشینان به‌شێكه‌ له‌ ئه‌ده‌بی فۆلكلۆر.

پێناسه‌:-

مه‌به‌ست له‌په‌ند ئه‌و گوته‌یه‌یه‌ ، كه‌ زۆر بڵاوبۆته‌وه‌ وله‌ هه‌موو لایه‌كه‌وه‌ باوه‌ ، ئه‌مه‌ش یان له‌به‌ر ئه‌وه‌ی بیرێكی فه‌لسه‌فی قووڵ به‌ خۆوه‌ ده‌گرێت ،یانیش له‌ به‌رئه‌وه‌ی گوزارشت له‌بنه‌ڕه‌تێكی عه‌قیده‌یی ده‌كات ، كه‌ ئه‌مه‌ زۆر جار به‌ دانایی (حیكمه‌ت)یش ناوده‌برێت.

پێناسه‌ :-

په‌ندی پێشینان بریتیه‌ له‌ چه‌ند قسه‌یه‌كی كورتی كوردی په‌تی، كه‌ پێكه‌وه‌ نووسێنراون ، واتایه‌كی به‌رزیان په‌یدا كردووه‌چه‌ند نموونه‌یه‌ك له‌ په‌ندی پێشینان:-

په‌ند هه‌یه‌ دێره‌ شیعرێكه‌ ، په‌ندیش هه‌یه‌ رسته‌یه‌كی ساده‌ی واتاداره‌ .

- ده‌وڵه‌مه‌ندی به‌دڵه‌ به‌ ماڵ نییه‌گه‌وره‌یی به‌عه‌قڵه‌ به‌ ساڵ نییه‌

-ئاغای گوندی رێی به‌ گاوانی گوندی ده‌كه‌وێ.

-بار به‌ لاباران قه‌ت ناگاته‌ هه‌واران.

-ئیشی به‌پینه‌و په‌ڕۆ هه‌ر ده‌گاته‌ نیوه‌ڕۆ.

-جوێن مه‌ده‌ به‌باوكی سه‌گم ، جوێن نه‌ده‌م به‌ باوكی‌ به‌گت.

-ئه‌گه‌ر بته‌وێت له‌ناو سواران دیاربیت وراغت تێر جۆكه‌.

-ئاردی بده‌ ئاردبێژێ ، باهه‌ندێكیش بڕێژێ.

- ئه‌و كه‌سه‌ ژیره‌ ، پیری له‌ بیره‌.

-قسه‌ زۆر بكڕه‌ ، كه‌م بفرۆشه‌.

-دوژمنی دانا ، نه‌ك دۆستی نه‌زان.

-تاخۆت دۆست نه‌بی ، كه‌س نابێ به‌دۆست.

چه‌پڵه‌ لێ نادرێ به‌ته‌نها یه‌ك ده‌ست.

- ئه‌وه‌ی له‌به‌رچاوانه‌ ، له‌به‌ر دڵانه‌.

-دڵ پیرنابێ ، چاوتێرنابێ .

-دوعا بۆ ئه‌و سفره‌یه‌ بكه‌ ، كه‌نانی لێ ئه‌خۆیی .

- ئه‌گه‌ر بووی به میر ، خوا نه‌كه‌ی له‌ بیر.

- ئه‌ڵێن ته‌نگانه‌ خۆشی له‌دوایه‌.

باوه‌ڕم وایه‌ فه‌رمووده‌ی خوایه‌ .

- ئه‌وه‌ی به‌بڵندان بڕوانی ، به‌نه‌ویاندا ده‌كه‌وێ .

-ئارو به‌ بڕكییه‌وه‌ جوانه‌ .

- ڕونی ڕژاو ده‌كاته‌ خێری باوكی .