اخبار کوتاه بخش نجوم

[دانه کولانه]

سال آینده میلادی شاهد سه سال هجری قمری است

نشریه اینترنتی آرام به نقل از جمعیت اخترشناسی اردن نوشت، چند روز آخر ماه ذی حجه ( آخرین ماه قمری ) در سالجاری قمری ( 1428 ) با ماه ژانویه ( اولین ماه میلادی ) 2008 هم زمان می شود ضمن آنكه تمام سال 1429 در سال 2008 قرار می گیرد و پس از آن چند روز اول ماه 1430 قمری ( محرم الحرام) با اواخر سال 2008هم زمان می گردد، بدین ترتیب در سال 2008 میلادی شاهد سه سال 1428 ، 1429 و 1430 هجری قمری خواهیم بود.

سال میلادی 365 روز و 6 ساعت است در شرایطی كه سال قمری 354 روز است كه در این میان 11 روز اضافه بودن سال میلادی سبب می شود تا هر 33 سال یك بار شاهد آن باشیم كه در یك سال میلادی سه سال قمری قرار می گیرد درنتیجه در سال 2041 میلادی شاهد تكرار این پدیده خواهیم بود.

[VAHID]

خروج ویجر 2 از منظومه‌ی شمسی
فضاپیمای وویجر 2، پس از گذشت 30 سال، از مرزهای منظومه شمسی گذشت. این فضاپیما اطلاعات جالبی را در اختیار دانشمندان قرار داده است.
در بیستم آگوست ۱۹۷۷، فضاپیمای ویجر۲ (Voyager ۲) از کیپ کاناورال در مرکز فضایی کندی فلوریدا پرتاب شد. هدف اصلی این فضاپیما، بررسی سیارات خارجی و اقمارشان بود.

۳۰ سال و ۱۰ روز بعد، در ۳۰ آگوست ۲۰۰۷، ویجر۲ از مرزهای منظومه شمسی گذشت. این فضاپیما دومین ساخته دست بشری است که در این فاصله از زمین قرار می‌گیرد.
پیش از این ویجر ۱ از این مرز گذشته بود.در زمان گذر ویجر ۱ از این مرز، سیگنال‌های ارسالی این فضاپیما از دست رفتند. در آن زمان، تمامی رادیو تلسکوپ‌ها در حال کار در سایر پروژه‌ها بودند. به همین دلیل، دانشمندان نتوانستند اطلاعات موردنظر را به دست بیاورند. وجود میدان مغناطیسی قوی و سردتر بودن خارج این مرز به اندازه ۱۰ برابر کم‌تر از میزان پیش بینی شده، از نتایج عجیب به دست آمده به وسیله‌ی ویجر ۲ هستند.

ضربه‌ی پایانی(Termination Shock) به فاصله‌ای از خورشید گفته می‌شود که تأثیر بادهای خورشید با محیط میان ستاره‌ای خنثی می‌شود. در جهت حرکت ویجر ۲ این مرز در فاصله‌ی تقریبی ۸۴ واحد نجومی از خورشید قرار دارد. البته در جهت حرکت ویجر ۱، این فاصله ۱۰ واحد نجومی کم‌تر بود که نشان دهنده‌ی آن است که مرزهای سامانه‌ی خورشیدی ما متقارن نیست و در اثر بادهای میان ستاره‌ای نامتقارن شده است.
به این ترتیب، به بیانی می‌توان گفت که ویجر ۲ مرزهای منظومه خورشیدی ما را گسسته است. ماموريت‌هاي ويجر اطلاعات بسيار زيادي درباره‌ي سيارات خارجي منظومه‌ي شمسي در اختيار دانشمندان قرار دادند. در حال حاضر اکثر اطلاعاتي که از سيارات اورانوس و نپتون داريم، حاصل کار اين دو فضاپيماست.

[VAHID]

تاتل مهمان جدید آسمان
دنباله‌دار تاتل در شب‌هاي دي پس از ۱۳ سال به اوج روشنايي مي‌رسد و همراه دنبا‌له‌دار هولمز جلوه‌هاي آسمان زمستان ۱۳۸۶ را دو چندان مي‌کند.
این شب ها دنباله‌دار هولمز کماکان جذاب ترین دنباله‌دار آسمان و یکی از بهترین اجرام غیر ستاره‌ای برای رصد است. اما اکنون دنباله‌دار جدیدی نیز به جمع جاذبه‌های آسمان زمستان ۸۶ پیوسته است. ۸P-Tuttle دومين دنباله دار شكوهمند آسمان این شب‌هاست

دنباله‌دار تاتل را پی یر مشن، همکار شارل مسیه، در سال ۱۷۹۰ ميلادي كشف کرد. اما به علت رصد هاي ناقص و شتابزده اطلاعات چندانی از آن تهیه نشد و اين سبب شد مدتي نسبتا طولاني در آسمان گم شود. تا اينكه در سال ۱۸۵۸ دوباره توسط هوریس تاتل كشف شد و برسي جدی‌تر آن آغاز شد. اين دنباله‌دار با دوره تناوب ۶/۱۳ ساله گذرهاي قبلي از کنار خورشید را در سال هاي ۱۹۶۷، ۱۹۸۰ و ۱۹۹۴به نمايش گذاشته است و اينك گذر سال ۲۰۰۸ را پيش رو داريم.
تاتل در يازدهم دي ۱۳۸۶ به كمترين فاصله خود از زمين می رسد که حدود ۲۵/۰ واحد نجومی است (واحد نجومی فاصله میانگین زمین از خورشید است) و در روز ششم بهمن به حضيض خورشيدي در فاصله ۰۳/۱ واحد نجومی ازخورشيد مي رسد. در پايان هفته اول آذر که رصدهای جدی آن آغاز شد تقريبا از قدر ۵/۹ در صورت فلكي قيفاووس مي‌درخشيد و پس از يك ماه در اوایل دی حدود ۲ قدر پرنورتر شده است و تا شب های گذر از نزدیکترین فاصله از زمین ممکن است به قدر ۶ یا ۵ برسد و به خوبی با دوربینهای دوچشمی کوچک نیز قابل مشاهده باشد. سرعت حركت دنباله دار در فضا كه تا چندي پيش بسيار كم بود اكنون بيشتر شده است به گونه اي كه پيش بيني مي شود در نقطه حضيض با سرعتي ظاهری حدود چهار درجه در هر روز حركت کند.

مسير تاتل در شب های اوج روشنایی آن از ذات‌الكرسي و مسلسله (آندرومدا) به سمت نواحي استوايي آسمان در حوت وقیطس است. در شب نهم و بامداد دهم دی تاتل مقارنه کم نظیری را با کهکشان مثلث یا ۳۳M به نمایش می گذارد که از آنجا كه پيش بيني مي شود روشنایی سطحي و قدر هر دو تقريبا برابر باشد براي عكاسي برای عکاسان نجومی فرصت مناسبی است. پس از ورود به حوت گذر بسيار كوتاهي از فلكي مثلث خواهد داشت و از آن پس در قيطس به راهش ادامه مي دهد تا اينكه در نهايت گذر زمستان ۱۳۸۶ را در كوره و نهر به پايان برساند.بر خلاف چند دنباله دار زيباي قبلي كه فقط ساكنان نيمكره جنوبي آنها را به خوبي در اوج روشنايي ديدند، هولمز و اين دنباله دار اين گونه نیستند. اين دنباله دار مطابق پيش‌بيني‌ها تا قدر۳/۵ ممكن است پرنور شود. هم اكنون با قطر زاويه اي حدود ۵ تا ۶ دقيقه قوس با دوربين دوچشمي نيز قابل رويت است. رصدگرانی كه اين دنباله دار را طي هفته هاي پيش ديده اند گزارش كرده اند كه به کهکشان M۷۴ از فهرست مسيه شباهت ظاهری داشته است و جالب اینکه تاتل در سيزدهم دي در دو درجه اي M۷۴ در حوت قرار خواهد داشت.
با هر ابزار رصدی که دارید به شکار این دنباله دار بروید. فراموش نکیند تنها نكته قطعي درباره اين اجرام غير قطعي بودن پیش بینی های آنهاست! به همين سبب لازم است كه مرتب جوياي اخبارش باشيد. زمان اوج درخشش اين دنباله دار را دهه ي نیمه دي پيش بيني مي‌كنند و جالب است كه اين با آغاز سال جديد ميلادي همزمان است و امیداوریم این نوید دهنده شبهایی با دنباله دارهای زیبا در سال ۲۰۰۸ باشد.

[VAHID]

طبق محاسبات دانشمندان، ممکن است سيارکي نسبتا بزرگ در روز ۱۰ بهمن با سياره‌ي مريخ برخورد کند و ما بتوانيم براي نخستين بار شاهد برخورد يک سيارک با يک سياره‌ي سنگي باشيم.
«۲۰۰۷ WD۵» نام سیارکی جدید است که در محدوده‌ی داخلی منظومه‌ي شمسي پیدا شده است. این سیارک در طرح جستجوی ناسا برای سیارک‌هایی کشف شده که احتمال برخورد به زمین داشته باشند. ولی خطری از جانب این سیارک برای ساکنین زمین وجود ندارد. در عوض طبق محاسبات احتمال برخورد این سیارک با مریخ ۱ به ۷۵ است.

مریخ احتمالا قلمرو بعدی انسان خواهد بود و هم اکنون مطالعات بسیاری برای شناخت آن انجام می‌شوند. از جمله‌ی ساخته‌های بشر که در حال بررسی مریخ هستند می‌توان به مریخ نوردهای دوقلو و معروف ناسا، «روح» و «فرصت» و مدارگردهای بسیاری نظیر مدارگرد اکتشافی مریخ، سریع السیر مریخ و دیگر مدارگردها اشاره کرد. در واقع اکنون مریخ در کانون توجه مطالعات منظومه‌ای قرار دارد. با این حساب اگر سیارک تازه کشف شده به سمت مریخ رفته و به مریخ برخورد کند، می‌توانیم از تمام ابزارهای خود برای رصد این پدیده‌ی شگفت استفاده کنیم. پس از برخورد شومیکر لوی-۷ به مشتری تاکنون چنین پدیده‌ای را مشاهده نکرده‌ایم و البته این برخورد کاملا بی‌سابقه است چرا که این‌بار یک سیاره‌ی گازی مورد حمله قرار نمی‌گیرد بلکه یک سیاره‌ی سنگی میزبان سیارک می‌شود و می‌توانیم روند برخورد سیارک‌ها با سیارات سنگی یا اقمار را به طور زنده بررسی کنیم. این فرصتی است که تا بحال نداشته‌ایم.

۲۰۰۷ WD۵ هم اکنون بین زمین و مریخ قرار دارد و با تقریبا با سرعت ۳۰ هزار کیلو متر در ساعت به سمت مریخ پیش می‌رود. با این حساب اگر برخوردی پیش آید نیروی زیادی در حد نیروی برخورد عظیم «تونگوسکا» آزاد خواهد شد و یک دهانه‌ی جدید روی مریخ شکل می‌گیرد. ولی خوشبختانه هیچ یک از کاوشگران مریخ در معرض خطر نیستند. از جمله مریخ نوردهای دوقلو ناسا به اندازه‌ی کافی از مکانی که احتمال برخورد وجود دارد دور هستند.
مدتی است که بحث سیارکی دیگر با نام «آپوفیس» کاملا رسانه‌ای شده است و در روزنامه‌ها و مجلات و وبلاگ ها کم درباره‌ی آپوفیس مطلب نمی‌بینیم.
آپوفیس نام سیارکی است که در حال حرکت به سمت زمین است و در سال ۱۹۹۴ کشف شد. از آنجا که این جسم به سمت زمین حرکت می‌کند احتمال برخورد آن با زمین هم وجود دارد. محاسبات اولیه مداری آپوفیس نشان دادند که احتمال برخورد آپوفیس به زمین ۱ به ۴۵۰۰۰ است ولی محاسبات جدیدتر در چند سال گذشته این احتمال را بسیار بیشتر پیش بینی می کنند؛ ۱ به ۳۷. طبق پیش بینی ها ۱۰ بهمن امسال برخورد سیارک تازه کشف شده با مریخ اتفاق می‌افتد باید صبر کرد و دید که آیا برخوردی اتفاق می‌افتد یا خیر. اگر برخورد بین ۲۰۰۷ WD۵ و مریخ اتفاق بیافتد باید بیشتر به آپوفیس توجه کنیم و خطر آن را جدی‌تر تلقی کنیم.

[VAHID]

ستاره‌شناسان جرم تپنده ناشناخته‌ای را کشف کرده اند که به طور متناوب در محدوده پرتو X تابش می‌کند. اين جرم رفتاري شبيه تپ‌اخترها دارد.
دانشمندان به مدت ۱۲ ساعت دوربین تصویربرداری فوتونی تلسکوپ XMM-Newton را به سوی جرم آسمانی RRAT J۱۸۱۹-۱۴۵۸ نشانه رفتند و ملاحظه کردند که این جرم در محدوده فرکانس‌های پرتو X می‌تپد. این تپش نشان می‌دهد که چشمه پرتوها هر ۲۶/۴ ثانیه یک بار به دور خود می‌چرخد. این جرم حدود هر ۳ ثانیه یک فوران رادیویی دارد که فقط ۳ میلی ثانیه طول می‌کشد. چنین رفتاری معرف یک جرم با تابش چرخشی ناپایدار است که RRAT خوانده می‌شود.

به عقیده دانشمندان RRATها ممکن است ستاره‌های نوترونی چرخنده باشند. ستاره‌های نوترونی بقایای درهم فشرده ستارگان مرده هستند که در قطر ۱۰ تا ۱۲ کیلومتری آنها، جرمی بیش از جرم خورشید گنجانده شده است و بنابراین، بسیار چگال هستند. بیشتر ستاره‌های نوترونی تپ اخترهای رادیویی هستند، به سرعت به دور خود می‌چرخند و تابششان مثل فانوس دریایی فضا را جاروب می‌کند، به همین دلیل تپنده به نظر می‌رسند. با این‌همه، RRATها تنها از روی فوران‌های رادیوییشان شناخته می‌شوند. علاوه بر تابش متناوب پرتو X، RRATها خاصیت دیگری هم دارند، آنها هنگامی که پرتوهای X از سطح ستاره نوترونی تابیدند، فرکانس‌های خاصی را جذب می‌کنند. مشاهدات کنونی نمی‌توانند به درستی نشان دهند که جذب کجا اتفاق می‌افتد. جذب یا در جو گازی اطراف ستاره نوترونی رخ می‌دهد یا به وسیله ذراتی که در میدان مغناطیسی ستاره به دام افتاده‌اند انجام می‌شود که نشان می‌دهد RRATها میدان مغناطیسی قوی دارند.

از زمان اعلام کشف ۱۱ RRAT در فوریه ۲۰۰۶، دانشمندان ۱۰ RRAT دیگر شناسایی کرده اند و این نشان می‌دهد که شاید آنها جمعیت مهمی را در کهکشان ما شامل می‌شوند. مشاهده سایر RRATها اطلاعات بیشتری در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد. برای مشاهده RRATها دانشمندان، با استفاده از رادیوتلسکوپ‌ ها در سراسر جهان به جستجوی آنها می‌پردازند و زمان دقیق فورانشان را تعیین می‌کنند. با اندازه‌گیری دقیق زمان رسیدن فورانها، محل RRATها در آسمان با دقت بیشتری تعیین می‌شود. هنگامی که محل آنها مشخص شد، تلسکوپهای پرتو X می‌توانند به سوی آنها نشانه روند. بررسی طبیعت RRATها در پرتو X بینش ستاره‌شناسان را درباره این اجرام عجیب افزایش می‌دهد.

[shabhaye_mahtabi]

پديده مقارنه ماه، زمين و خورشيد امروز صورت مي‌گيرد

‬

مدير انجمن نجوم آماتوري ايران گفت: پديده مقارنه ماه، زمين و خورشيد امروز (سه‌شنبه) ساعت ‪ ۱۵‬و شش دقيقه و ‪ ۵۵‬ثانيه صورت مي‌گيرد.
مهندس مسعود عتيقي روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا افزود: در اولين غروب پس از مقارنه در همين روز، با وجود اينكه بيست و هشتم ماه قمري ذيحجه است انتظار مي‌رود تا هلال ماه محرم دراين شامگاه رويت شود.
وي ادامه داد: اما شامگاه روز بعد يعني چهارشنبه ‪ ۱۹‬دي ماه اين هلال در تمام كشور كه عاري از ابر و داراي افق غربي باز و بدون گرد و غبار باشد رويت خواهد شد.
"مقارنه زماني اتفاق مي‌افتد كه ماه، خورشيد و زمين در يك امتداد قرار مي‌گيرند به شرط اين كه ماه در بين زمين و خورشيد قرار بگيرد."
عتيقي با بيان اينكه مقارنه صورت مي‌گيرد اما پديده خورشيد گرفتگي نخواهيم داشت، دليل عدم خورشيد گرفتگي را انحراف مداري در زمان مقارنه عنوان كرد.
مدير انجمن نجوم آماتوري ايران اظهار داشت: با توجه به اين توضيح روز پنج شنبه ‪ ۲۰‬دي ماه آغاز سال ‪ ۱۴۲۹‬قمري و اول محرم است.
وي در خصوص مشخصات هلال شامگاهي محرم گفت: لحظه غروب خورشيد ساعت ‪ ۱۷‬و هفت دقيقه و ‪ ۵۴‬ثانيه، ارتفاع ماه حدود هشت درجه، سن ماه ‪ ۲۶‬ساعت، فاز ماه، يك و ‪ ۲۵‬صدم، طول كمان ماه ‪ ۱۲۹‬درجه، مكث ماه ‪ ۵۲‬دقيقه، لحظه غروب ماه ساعت ‪ ۱۸‬و فاصله ماه از زمين ‪ ۳۹۰‬هزار كيلومتر است.
با تشکر فریبا

[shabhaye_mahtabi]

روسيه قمر "اروپا" سياره مشتري را براي آب، كاوش مي‌كند

‬

يك مقام ارشد روسيه گفت: اين كشور قصد دارد به ماموريت كاوش قمر مشتري موسوم به "اروپا" در جستجوي اشكال ساده حيات، به اروپايي‌ها بپيوندد.
به گزارش ايرنا و به نقل از خبرگزاري فرانسه، "لو زليوني" رييس موسسه تحقيقات فضايي روسيه افزود: پروژه‌اكتشاف سياره عظيم و گازي مشتري مي‌تواند به زودي در برنامه آژانس فضايي اروپا براي سال ‪ ۲۰۱۵‬تا ‪ ۲۰۲۵‬قرار گيرد.
به‌گفته وي، كار اصلي دراين برنامه، اكتشاف قمر اروپاست كه يك اقيانوس آب مايع در زير لايه‌اي از يخ ضخيم آن، شناسايي شده است.
روسيه قصد دارد در اين برنامه شركت كند. اين برنامه به خاطر تلاش "پي‌ير سيمون لپليس" فضانورد فرانسوي كه پيشنهاد فرود فضاپيمايي را بر روي يكي از شكاف‌هاي پوسته يخي اروپا ارائه كرده، "لپليس" نام‌گذاري شده است.
فضاپيما با فرود بر روي اين قمر مي‌تواند مقداري از يخ را آب كند و در آن به دنبال حيات بگردد.
زليوني گفت: هر جا كه اقيانوس وجود داشته باشد، حيات نيز وجود دارد.
از اين چشم‌انداز، پس از مريخ، قمر اروپا محتمل‌ترين مكاني در منظومه شمسي است كه امكان وجود حيات در آن هست.
روسيه به آرامي در حال احياي برنامه‌هاي تحقيقات فضايي خود است. تمامي اين برنامه‌هاپس از فروپاشي اتحاد جماهيرشوروي سابق در سال ‪ ۱۹۹۱‬متوقف شده بود. مسكو بعنوان بخشي از اين احيا با آژانس فضايي اروپا همكاري نزديكي برقرار كرده است.
مسكو اكتبر گذشته توافقنامه‌اي را با آمريكا به‌منظور فراهم‌آوري تجهيزات براي ناسا در تلاش براي اكتشاف ماه و مريخ درجستجوي آب، منعقد كرد.

با تشکر فریبا

[VAHID]

نخستین تصاویر ارسالی فضاپیمای مسنجر از سیاره‌ی عطارد دریافت شدند. از ۳۰ سال پیش تاکنون هیچ ماموریت فضایی به منظور بررسی این سیاره‌ انجام نشده بود و این نخستین تصاویر پس از ۳۰ سال است.
دانشمندان آزمایشگاه فیزیک کاربردی در دانشگاه جان هاپکینز نخستین تصاویر فضاپیمای آمریکایی «مسنجر»(Messenger) را از نزدیکترین سیاره به خورشید دریافت کردند. این تصاویر با استفاده از سیستم دوگانه عکسبرداری از عطارد(MDIS) به منظور تعیین دقیق موقعیت فضایپما و ناوبری آن و از فاصله ۲.۷ میلیون کیلومتری سیاره تهیه شده‌اند.
ژانویه این فضاپیما از فاصله ۲۰۰ کیلومتری سیاره گذر خواهد کرد، که به منظور تصحیح مداری برای این گذر و جلوگیری از اتلاف سوخت، این تصاویر ارسال شده‌اند. در این تصاویر جزئیات کمی ثبت شده‌اند (۷۰ کیلومتر در پیکسل) ولی در اولین گذر از فراز سیاره دو دوربین WACو NAC فعالیت خود را شروع خواهند کرد که به ترتیب تصاویر با میدان دید ۱۰.۵ و ۱.۵ درجه ثبت خواهند کرد. دوربین واید این فضاپیما، قابلیت نوردهی زیاد برای ثبت ستاره های درخشان آسمان را نیز دارا است که به منظور تصحیح مداری فضاپیما به کار می‌رود و دوربین با میدان دید کم عوارض سطحی عطارد را آشکار خواهد ساخت.

تصاویر مسنجر در کنار گذر ۱۴ ژانویه، اولین تصاویری خواهند بود که بعد از اطلاعات مارینر ۱۰ در ۱۶ مارس ۱۹۷۵ ارسال می‌شوند.
این فضاپیما همچنین با استفاده از دوربین‌های فرابنفش ، فروسرخ و اشعه ایکس خود به بررسی این سیاره خواهد پرداخت.
یکی از جالب توجه‌ترین عوارض روی عطارد، حوضه برخوردی کالوریس است، که در حدود یک چهارم قطر عطارد اندازه دارد و مسنجر در ۱۴ ژانویه به بررسی این حوضه خواهد پرداخت. این فضایپما در مدت فعالیت خود، عوارض ناشناخته عطارد را بررسی خواهد کرد اما اطلاعات اولیه در ۱۴ ژانویه بدست خواهد آمد. اهداف اصلی ماموریت:
تهیه اطلاعات کامل از عناصر معدنی سیاره و نقشه برداری زمین شناسی.
عکسبرداری سراسری از سطح سیاره.
بررسی میدان مغناطیسی سیاره.
بررسی گرانش سیاره.

[VAHID]

صبحگاه دومين روز از اسفند ۱۳۸۶ قايم‌باشك بازي ماه و زمين باعث خواهد شد تا تنها گرفت سال ۱۳۸۶ را از ايران شاهد باشيم. اين در حالي است كه در صورت از دست دادن اين خسوف بايستي تا ۲۵ خرداد ۱۳۹۰ منتظر يك گرفت كلي ديگر باشيد.
گرفت‌هاي ماه و خورشيد از بدو ورود بشر به كره‌ي خاكي همواره مورد توجه بوده است. تا قبل از متمدن شدن انسان طي دهه‌هاي اخير، بيشتر برخوردها به شكل ترس و وحشت از بروز بلايا و از اين دست بوده است. ولي اكنون ديگر براي انسان متمدن ترس و وحشت جاي خويش را به لذت از اين پديده‌ها داده است. قطعاً درگيري قشر منجمين آماتور با اين پديده بسيار بالا است و گرفت‌ها بهترين بهانه براي اندوختن بر كوله‌بار تجارب رصدي يك رصدگر است. در ۱۳ اسفند سال گذشته بعد از گذشت ۴۶ ماه شاهد يك ماه‌گرفتگي كلي بوديم كه تمام مراحل عبور ماه از درون سايه در ايران قابل رويت بود. حال در صبحگاه ۲ اسفند ۱۳۸۶ نيز يك ماه‌گرفتگي كلي در دنيا ديده خواهد شد. ولي اين بار تنها نيمي از مراحل عبور ماه از درون سايه از ايران قابل رصد است.

همان‌طور كه مشخص است ساروس فوق نزديك به سنين ميانسالي خود به سر مي‌برد. در واقع قرارگيري اين ساروس در ميانه‌ي رشته‌هاي ماه‌گرفتگي اين مسأله را بيشتر مشخص مي‌سازد. در واقع ماه‌گرفتگي ۲ اسفند ۱۳۸۶، ۲۶ اُمين عضو از اين خانواده است. گرفت‌هاي كلي در اين دوره‌ي ساروسي از ۲۸ دسامبر ۱۹۱۷ آغاز شده و با گذشت ۵ دروه دائماً بر ميزان ورود ماه به عمق سايه اضافه شده است. در واقع در طي دوره‌هاي بعدي به طور متوسط ۱۰ دقيقه به ميزان مكث ماه درون سايه‌ي زمين افزوده خواهد شد.
ماه‌گرفتگي در ساعت ۰۴:۰۴:۵۹ با خسوف نيمسايه‌اي آغاز مي‌گردد. تشخيص اين مرحله از ماه‌گرفتگي به دليل غلظت كم نيمسايه بسيار سخت است و معمولاً با تلسكوپ‌هاي قوي در زماني‌كه حدود ۲۰ درصد از قرص ماه وارد نيمسايه‌ زمين شده باشد قابل تشخيص است. ولي هر چه به لحظه‌ي شروع گرفت جزئي نزديك شويم گرفت نيمسايه‌اي قابل تشخيص‌تر است و معمولاً از ۷۰ درصد ورود ماه به نيمسايه ديگر مي‌توان با چشم آن را مشاهده كرد.
خسوف جزئي در ساعت ۰۵:۱۲:۵۹ از لبه‌ي غربي ماه آغاز مي‌گردد ولي به دليل نزديكي ماه به افق غربي از ديد ما گويي از لبه‌ي شمال شرقي اين منظره رخ مي‌دهد. با گذشت ۳۸ دقيقه از مرحله‌ي گرفت جزئي، ماه گرفته در روستاي ريش‌پيش واقع در استان سيستان و بلوچستان غروب مي‌كند و رفته رفته شهرها و روستاهاي واقع در استان‌هاي كرمان، خراسان جنوبِي، هرمزگان، خراسان رضوي، خراسان شمالي و يزد غروب خواهد كرد. خسوف كلي در ساعت ۰۶:۳۰:۳۴ آغار خواهد شد. ولي با شروع گرفت كلي، خورشيد هنوز در نيمه‌ي غربي ايران طلوع نكرده است.

در واقع هر چه به شمال غربي ايران نزديك‌تر شويم خسوف كلي بيشتري را شاهد خواهيم بود. وسط كليت خسوف در ساعت ۰۶:۵۶:۰۵ رخ مي‌دهد. در اين زمان ماه تنها در استان‌هاي ايلام، كرمانشاه، كردستان، زنجان، اردبيل، آذربايجان شرقي و آذربايجان غربي بالاي افق است و ساكنين اين ناحيه، به خصوص در استان‌هاي آذربايجان شرقي و غربي مراحل انتهايي خسوف جزئي را مي‌توانند شاهد باشند. خسوف كلي ادامه مي‌يابد تا جايي كه ماه ثانيه‌هايي پيش از پايان گرفت كلي در روستاي «پير احمد كندي» واقع در استان آذربايجان غربي غروب خواهد كرد و خسوف كلي با مكث زمان ۵۱ دقيقه درون سايه‌ي زمين، در ساعت ۰۷:۲۱:۲۲ پايان خواهد يافت. خسوف جزئي در ساعت ۰۸:۳۹:۰۷ و سپس خسوف نيمسايه‌اي در ساعت ۰۹:۴۷:۱۶ به پايان مي‌رسد و در واقع مراحل خروج ماه از سايه و نيمسايه تنها در قاره‌هاي اروپا، آفريقا و آمريكا و قسمت كوچكي ار خاورميانه قابل مشاهد خواهد بود. جدول زير ارتفاع ماه را در مراحل مختلف ماه‌گرفتگي در مراكز استان‌هاي ايران نشان مي‌دهد. رنگ نارنجي نشان‌دهنده‌ي غروب ماه در مراحل مختلف ماه‌گرفتگي در اين مراكز است.

در مناطق واقع در شمال غربي ايران مي‌توان در زمان اوج خسوف مقياس دانژون را تعيين كرد. اگر شرايط تغييري نكند طبق پيش‌بيني‌ها، رنگ خسوف بر اساس مقياس «آندره دانژون» منجم شهير فرانسوي به رنگ قرمز آجري در خواهد آمد كه حاشيه‌هاي سايه به رنگ زرد خواهد بود.

ماه در زمان خسوف ميهمان صورت فلكي اسد است و مقارنه‌ي بينظيري را با ستاره‌ي قلب‌الاسد و سياره‌ي زحل تدارك ديده است. ماه در ساعت ۰۴ بامداد، دقايقي پيش از آغاز خسوف نيمسايه‌اي به نزديكترين فاصله‌ي خود با جدايي ۴/۱ ستاره‌ي قلب‌الاسد مي‌رسد. ولي هر چه به لحظه‌ي طلوع خورشيد نزديك‌تر شويم فاصله‌ي ماه از زحل كمتر شده و به حدود ۵ درجه خواهد رسيد. ستاره‌ي ۳۱ اسد با قدر ۴ در جنوب ماه قرار دارد و اين مناظر زيبا را تكميل‌تر خواهد كرد. در دقايق ابتدايي آغاز خسوف، ماه به فاصله‌ي ۶ دقيقه‌ي قوسي از اين ستاره خواهد رسيد. (تصوير ۶) ماه‌گرفتگي بعدي در دنيا جزئي است كه در روز شنبه ۲۶ مرداد سال ۱۳۸۷ رخ خواهد داد كه تمامي مراحل آن از ايران ديده خواهد شد.

[shabhaye_mahtabi]

ویدیو
خسوف کامل در برزیل
با تشكر فريبا