ژدر بنگال (Bangalore torpedo) يک خرج انفجاري است که در انتهاي يک تيوب با طول زياد تعيبه شده که طول اين تيوب قابل افزايش است. اين ابزار توسط واحدهاي مهندسي رزمي به منظور پاکسازي موانعي به کار مي رود که پاکسازي آنها مستلزم نزديک شدن و احتمال قرار گرفتن در معرض آتش دشمن است. اسامي ديگري که براي اژدر بنگال در محاوره به کار مي رود عبارتند از: Bangalore mine، bangers يا به طور خلاصه Bangalore.
اژدر بنگال قادر به پاکسازي معبري با طول حداکثر 15 متر و عرض يک متر در ميادين مين و سيم خاردار است.
تاريخچه
اژدر بنگال نخستين بار توسط سروان مک کلينتاک (Captain McClintock) جمعي ارتش انگليس در هند مستقر در بنگلور در سال 1912 ابداع شد. او اين وسيله را به منظور منفجر کردن تله هاي انفجاري و موانع به جا مانده از جنگهاي بوئر(Boer) و روسيه-ژاپن اختراع کرد. اژدر بنگال روي يک مين منفجر مي شد، بدون اينکه نياز باشد فرد خنثي کننده بيش از 3 متر به آن نزديک شود.
اژدر بنگال هم اکنون توسط شرکت سيستمهاي دفاعي مونديال (Mondial Defence Systems) در انگلستان جهت استفاده نيروهاي مسلح انگليس و آمريکا توليد مي شود.
سابقه خدمتي
کاربرد در جنگ جهاني اولدر جنگ جهاني اول، اژدر بنگال در ابتدا جهت پاکسازي ميدان نبرد از سيمهاي خاردار قبل از حمله مورد استفاده قرار مي گرفت. اين وسيله در زير آتش دشمن، از يک محل امن در يک سنگر قابل استفاده بود.
نمونه متعارف اژدر متشکل از تعدادي لوله هر يک به طول 5/1 متر (5 فوت) بود که محتوي خرج انفجاري بودند و به يکديگر متصل مي شدند. لوله ها با استفاده از يک غلاف خارجي به يکديگر پيچ مي شدند تا لوله اي طويلتر به طول دلخواه تشکيل دهند. براي جلوگيري از گير کردن نوک لوله به عوارض روي زمين، يک قطعه مخروطي با سطح صيقلي به انتهاي اولين لوله پيچ مي شد. پس از آماده شدن مجموعه لوله ها، آن را از يک مکان امن، به درون ميدان مين يا سيم خاردار وارد و سپس مجموعه را منفجر مي کردند. بدين ترتيب معبري با عرض حدود 5/1 متر درون ميدان سيم خاردار پاکسازي مي شد.
يک نمونه از کاربرد اين تکينک در فيلم صامت بالها (Wings) محصول 1927 به نمايش درآمده است. اين فيلم برنده جايزه بهترين تصاوير متحرک شد. در سال 1917 در نبرد کامبراي (Battle of Cambrai)، واحد مهندسي سلطنتي بريتانيا از اژدر بنگال براي منحرف کردن توجه دشمن از محلي که نبرد واقعي در جريان بود، استفاده مي کرد.
کاربرد در جنگ جهاني دوم
اژدر بنگال توسط ارتش آمريکا در طول جنگ جهاني دوم با نام اژدر بنگال M1A1 به کار گرفته شد. نيروهاي آمريکا و کشورهاي مشترک المنافع به ويژه در جريان حمله به ساحل نرماندي از اين ابزار به طور گسترده استفاده کردند. کاربرد اژدر بنگال براي پاکسازي موانع سيم خاردار در صحنه هاي هجوم به ساحل در روز حمله به نرماندي (D-Day) در فيلمهاي نجات سرجوخه رايان (Saving Private Ryan)، طولانيترين روز (The longest Day)، يکِ سرخ بزرگ (The Big Red One) و همچنين در بازيهاي مدال افتخار: هجوم متفقين (Medal of Honor: Allied Assault)، مدال افتخار: خط مقدم (Medal of Honor: Frontline) و يکِ سرخ بزرگ 2:نداي وظيفه (The Big Red One 2: Call of Duty) به تصوير کشيده شده است.
در فيلم " يکِ سرخ بزرگ"، ساموئل فولر ،سناريست و کارگردان، به عنوان يک کهنه سرباز که خود در حمله به نرماندي مشارکت داشته است، از زبان راوي فيلم، مخاطرات ذاتي مونتاژ و استفاده از اژدر بنگال را روايت مي کند. راوي مي گويد: اژدر بنگال 10 متر طول داشت وحاوي 85 پاوند تي ان تي بود که مي باست در طي مسير با دست مونتاژ مي شد.
توسعه پس از جنگ جهاني دوم
امروزه، اژدر بنگال با اندکي تغييرات نسبت به نمونه اوليه و با نام M1A2 عمدتاً براي گشودن معبر در ميان موانع سيم خاردار کاربرد دارد. همچنين اين ابزار در حال حاضر در عمليات در افغانستان در مواردي از قبيل پاکسازي انبارهاي تدارکاتي دشمن در درون غارها به کار مي رود.
واحدهاي مهندسي سلطنتي انگلستان و مهندسي رزمي آمريکا از ابزارهايي مشابه اژدر بنگال استفاده مي کنند که از مونتاژ تيرکهاي فلزي پر شده با ماده منفجره پلاستيکي، ساخته مي شود. ماده منفجره پلاستيکي (PE) چاشني گذاري مي شود و پس از انفجار، ترکشهاي توليد شده، سيمها را قطع مي کند. نتايج حاصل از کاربرد اين وسيله شبيه اژدر بنگال است و همانند آن، طولش با افزودن قطعات بيشتر قابل افزايش مي باشد.
جديدترين نمونه از اژدر بنگال به تيغه بنگال (Bangalore blade) موسوم است که از آلومينيوم سبک وزن و با استفاده از فناوري نفوذگر انفجاري شکل دار (Explosively formed penetrator) ساخته شده و قادر به شکافتن موانع سيم خارداري است که نمونه اصلي اژدر بنگال قادر به غلبه بر آنها نيست. در يک انفنجار آزمايشي که در يک برنامه تلويزيوني به نام جنگ افزارهاي آينده ترتيب داده شده بود، تيغه بنگال معبري به عرض حدود 5 متر در ميدان سيم خاردار مستحکمي از نوع Concertina Wire ايجاد کرد و همچنين گودالي عميق به وجود آورد که براي منجر کردن مينهاي ضدنفر دور و بر کافي بود. تيغه بنگال در انگلستان توسط شرکت فناوريهاي آلفورد (Alford Technologies) براي استفاده نيروهاي رزمي متعارف و نيز نيروهاي ويژه که نيازمند ابزاري سبک وزن و قابل حمل و نقل آسان براي پاکسازي موانع بودند، توسعه داده شد.
به تازگي، اژدر بنگال در حال جايگزيني با سيستم نفوذ در موانع ضدنفر (APOBS) ساخت آمريکا و سيستم نفوذگر نارنجک تفنگي موسوم به RAMBS II ساخت انگلستان است. اين سيستمهاي جديد داراي سهولت کاربرد، تاثير و انعطاف پذيري بيشتري نسبت به اژدر بنگال هستند و مي توانند مسيري چندين برابر طولانيتر را پاکسازي کنند.