.:: مناظره های عاشقانه، ادیبانه، شاعرانه ::.

[آیـدا]

گفتمش پنجره ها .. ؟ گفت كه وا مي ماند
و مسير پر پرواز به جا مي ماند
گفتمش اين چه صدايي است كه مي ماند ، گفت :
شايد اين هلهله ي چلچله ها مي ماند
گفتمش « شاخه و طوفان » تو بگو حق با كيست ؟
گفت حق اوست كه بي چون و چرا مي ماند
گفتم از عشق بگو ، گفت مگر گويا نيست ؟
گريه ي بيد كه باد رها مي ماند !
گفتمش اين كه نشد حرف بزن شعر بخوان
گفت جان تو سكوت من و ما مي ماند
چشم وا كرد نگاهم به نگاهش ، گفتم
هر چه همرنگ تو باشد به خدا مي ماند

[آیـدا]

گفتمش دمبدم آزار دل زار مکن
گفت اگر یار منی شکوه ز آزار مکن
گفتمش چند توان طعنه ز اغیار شنید
گفت از من بشنو گوش به اغیار مکن
گفتم از درد دل خویش بجانم چه کنم
گفت تا جان شودت درد دل اظهار مکن
گفتم آن به که سر خویش فدای تو کنم
از میان تیغ برآورد که زنهار مکن
گفتمش محتشم دل شده را خوار مدار
گفت خود را ز پی عزت او خوار مکن


« محتشم کاشانی »

[آیـدا]

نشنیده‌ای که زیر چناری کدو بنی
برجست و بر دوید برو بر به روز بیست
پرسید از چنار که تو چند روزه‌ای
گفتا چنار عمر من افزون‌تر از دویست
گفتا به بیست روز من از تو فزون شدم
این کاهلی بگوی که آخر ز بهر چیست
گفتا چنار نیست مرا با تو هیچ جنگ
کاکنون نه روز جنگ و نه هنگام داوریست
فردا که بر من و تو زد باد مهرگان
آنگه شود پدید که نامرد و مرد کیست

[آیـدا]

..
بگفتش کیستی و در چه سازی
بگفتا عاشقم در جان گدازی
بگفتش عشقبازی را نشان چیست
بگفتا آنکه داند در بلا زیست
بگفتش عاشقان زین ره چه پویند
بگفتا دل دهند و درد جویند
بگفتش دل چرا با خود ندارند
بگفتا خوبرویان کی گذارند
بگفتش مذهب خوبان کدامست
بگفتا کش فریب و عشوه نامست
بگفتش پیشه‌ی دیگر چه دانند
بگفتا غم دهند و جان ستانند
بگفتش تلخی غم هیچ کم نیست
بگفتا گر غم شیریسنت غم نیست
بگفت از درویش چونی درین سوی
بگفتا مردم از غم دور از آن روی
بگفتش بر تو اندازد گهی نور
بگفت آری ولیکن چون مه از دور
بگفت او را مبین تا زنده مانی
بگفتا مرگ به زان زندگانی
بگفت ار زو به جان باشد زیانی
بگفت ارزان بود جورش به جانی
بگفتش دور کن زان دوست یاری
بگفت این نیست شرط دوست داری
بگفت او شهر سوز و خامکار است
بگفتا عشق را با این چکار است
بگفت از عشق او تا کی خوری غم
بگفتا تا زیم در مردگی هم
بگفتش گر بمیری در هوایش
بگفتا در عدم گویم دعایش
بگفتش گر سرت برد به شمشیر
بگفتا هم به سویش بینم از زیر
بگفت ار خون تو ریزد جفایش
بگفتا هم بمیرم در هوایش
بگفت آخر نه خونریزی وبالست
بگفت ار دوست می‌ریزد حلالست
بگفت ار بگذرد سوی تو ناگاه
بگفت از دیده روبم پیش او راه
بگفتش گر نهد بر چشم تو پای
بگفت از چشم در جان سازمش جای
بگفت ار بینیش در خواب قامت
بگفتا بر نخیزم تا قیامت
بگفت آید گهی خوابت درین باب
بگفت آری برادر خوانده‌ی خواب
بگفت ار گوید از ناخن بکن سنگ
بگفتا کاوم از مژگان به فرسنگ
بگفتش خوش بزی چند از غم دوست
بگفتا چون زیم چون جان من اوست
بگفت از عشق جانت در هلاکست
بگفتا عاشقان را زین چه باکست
..

[آیـدا]

گفتم: از عشق توسرگشته چو گویم، تو چه گویی؟
گفت: چوگان که زد آخر؟ که تو سر گشته چو گویی
گفتم: آرام دلم نیست ز عشق تو، چه درمان؟
گفت: درمان تو آنست که: آرام نجویی
گفتم: آشفته‌ی آن چشم خوشم، مرحمتی کن
گفت: رحمت هم ازو جوی، که آشفته‌ی اویی
گفتم: از هجر لبت روی به خونابه بشستم
گفت: اگر بشنوی از وصل لبم دست بشویی
گفتم: این تازه تنم کهنه شد از بار ملامت
گفت: روزی دو ملامت بکش، ار عاشق اویی
گفتمش: روی من از فرقت روی تو چو زر شد
گفت، اگر نیستی احول، چه بری نام دو رویی؟
گفتمش: خسته دلم یاوه شد اندر سر زلفت
گفت: شرطیست که با من سخن یاوه نگویی
گفتم: آن عهد تو می‌بینم و بسیار نپاید
گفت: اندر پیم آن به که تو بسیار نپویی
گفتم: آن سیب زنخدان تو خواهم که ببویم
گفت ترسم بگزی سیب زنخدان چو به بویی
گفتمش: مویه کنانم شب تاریک ز هجرت
گفت: می‌بینمت، انصاف، که باریک چو مویی
گفتم: ای سنگدل، از ناله‌ی زارم حذری کن
گفت: از سنگ دل من تو حذر کن که سبویی
گفتم: از هندوی زلف تو چه بدها که ندیدم!
گفت : نیکوست رخ من، تو نگه کن به نکویی
گفتمش: اوحدی سوخته یکتاست به مهرت
گفت: یکتا نشود تا نکند ترک دو تویی
..

« اوحدی »

[آیـدا]

گفتم: گلست، یا سمنست آن رخ و ذقن؟
گفتا:یکی شکفته گلست و یکی سمن
گفتم: در آن دو زلف شکن بیش یا گره؟
گفتا:یکی همه گره‌ست و یکی شکن
گفتم: چه چیز باشد زلفت در آن رخت؟
گفتا:یکی پرند سیاه و یکی پرن
گفتم: دو زلف تو چه فشانند بر دو رخ؟
گفتا: یکی به تنگ عبیر و یکی به من
گفتم: زمن چه بردند آن نرگس دو چشم؟
گفتا: یکی قرار تو برد و یکی وسن
گفتم: تن من و دل من چیست مر ترا؟
گفتا: یکی میان منست و یکی دهن
گفتم: بلای من همه زین دیده و دلست
گفتا: یکی از این دو بسوز و یکی بکن
گفتم: مرا دو بوسه فروش و بها بخواه؟
گفتا: یکی به جان بخر از من یکی به تن
گفتم: که جان طلب کنی از من به بوسه‌ای
گفتا: یکی همی ز تو باشد یکی ز من
گفتم: دو چیز چیست ز روی تو خوبتر
گفتا: یکی سخاوت صاحب یکی سخن
گفتم: که نام صاحب و نام پدرش چست
گفتا: یکی خجسته پی احمد یکی حسن
گفتم: رضا و خدمت صاحب چه کم کند
گفتا: یکی نیاز ولی و یکی محن
گفتم: دو دست خواجه چه چیزست جودرا
گفتا: یکی خجسته مکان و یکی وطن
گفتم: دو گونه طوق به هر گردن افکند
گفتا: یکی ز شکر فکند و یکی ز من
گفتم: دلش چه دارد و عقلش چه پرورد
گفتا: یکی مودت دین و یکی سنن
گفتم: چه پیشه دارد مهر و هوای او
گفتا: یکی ملال زداید یکی حزن
گفتم: چه چیز یابد ازو ناصح و عدو
گفتا: یکی نوازش و خلعت یکی کفن
گفتم: موافقان را مهر و هواش چیست
گفتا: یکی سلیح تمام و یکی مجن
گفتم: که گر دو تیر گشاید سوی چگل
گفتا: یکی چگل بستاند یکی ختن
گفتم: که گر دو نامه فرستد سوی عمان
گفتا: یکی عمان بستاند یکی عدن
گفتم: چه باد حاسد او وان دگر چه باد
گفتا: یکی به مادر غمگین یکی به زن


« فرخی سیستانی »

[آیـدا]

حال عالم سر بسر پرسیدم از فرزانه‌ای
گفت: یا خاکیست یا بادیست یا افسانه‌ای
گفتمش، آن کس که او اندر طلب پویان بود؟
گفت: یا کوریست یا کریست یا دیوانه‌ای
گفتمش: احوال عمر ما چه باشد عمر چیست؟
گفت: یا برقیست یا شمعیست یا پروانه‌ای
بر مثال قطره‌ی برفست در فصل تموز
هیچ عاقل در چنین جاگاه سازد خانه‌ای
یا مثال سیل خانست آب در فصل بهار
هیچ زیرک در چنین منزل فشاند دانه‌ای
فیلسوفی گفت: اندر جانب هندوستان
حکمتی دیدم نوشته بر در بت خانه‌ای
گفتم: آن حکمت چه حکمت بود؟ گفت: این حکمتست
آدمی را سنگ و شیشه چرخ چون دیوانه‌ای
نعمت دنیا و دنیا نزد حق بیگانه است
هیچ عاقل مهر ورزد با چنین بیگانه‌ای؟


« ابوسعید ابوالخیر »

[آیـدا]

شنیده‌اید میان دو قطره خون چه گذشت
گه مناظره، یک روز بر سر گذری
یکی بگفت به آن دیگری، تو خون که‌ای
من اوفتاده‌ام اینجا، ز دست تاجوری
بگفت، من بچکیدم ز پای خارکنی
ز رنج خار، که رفتش بپا چو نیشتری
جواب داد ز یک چشمه‌ایم هر دو، چه غم
چکیده‌ایم اگر هر یک از تن دگری
هزار قطره‌ی خون در پیاله یکرنگند
تفاوت رگ و شریان نمیکند اثری
ز ما دو قطره‌ی کوچک چه کار خواهد ساخت
بیا شویم یکی قطره‌ی بزرگتری
براه سعی و عمل، با هم اتفاق کنیم
که ایمنند چنین رهروان ز هر خطری
در اوفتیم ز رودی میان دریائی
گذر کنیم ز سرچشمه‌ای بجوی و جری
بخنده گفت، میان من و تو فرق بسی است
توئی ز دست شهی، من ز پای کارگری
برای همرهی و اتحاد با چو منی
خوش است اشک یتیمی و خون رنجبری
تو از فراغ دل و عشرت آمدی بوجود
من از خمیدن پشتی و زحمت کمری
ترا به مطبخ شه، پخته شد همیشه طعام
مرا به آتش آهی و آب چشم تری
تو از فروغ می ناب، سرخ رنگ شدی
من از نکوهش خاری و سوزش جگری
مرا به ملک حقیقت، هزار کس بخرد
چرا که در دل کان دلی، شدم گهری
قضا و حادثه، نقش من از میان نبرد
کدام قطره‌ی خون را، بود چنین هنری
درین علامت خونین، نهان دو صد دریاست
ز ساحل همه، پیداست کشتی ظفری
ز قید بندگی، این بستگان شوند آزاد
اگر بشوق رهائی، زنند بال و پری
یتیم و پیره‌زن، اینقدر خون دل نخورند
اگر بخانه‌ی غارتگری فتد شرری
بحکم نا حق هر سفله، خلق را نکشند
اگر ز قتل پدر، پرسشی کند پسری
درخت جور و ستم، هیچ برگ و بار نداشت
اگر که دست مجازات، میزدش تبری
سپهر پیر، نمیدوخت جامه‌ی بیدار
اگر نبود ز صبر و سکوتش آستری
اگر که بدمنشی را کشند بر سر دار
بجای او ننشیند بزور ازو بتری

[آیـدا]

گفته بودی که مرا دوست نداری گله ای نیست
بین من و عشق تو ولی فاصله ای نیست
گفتم که کمی صبر کن و گوش به من کن
گفتی که نه باید بروم حوصله ای نیست
گفتی که کمی فکر خودم باشم و آن وقت
جز عشق تو در خاطر من مشغله ای نیست
رفتی تو خدا پشت و پناهت به سلامت
بگذار بسوزد دل من مسئله ای نیست
..

[آیـدا]

گفتم ‏که روي‏ خوبت، از من‏ چرا نهان ‏است؟
گفتا تو خود حجابي، ور نه ‏رُخَم ‏عيان است

گفتم ‏که ‏از که پرسم، جانانشان کويت؟
گفتا نشان چه پرسي؟ آن کوي بي‏نشان است!

گفتم مرا غم تو، خوشتر ز شادماني
گفتا که در ره ما، غم نيز شادمان است!

گفتم که سوخت جانم، از آتش نهانم
گفت آنکه سوخت او را، کي نادي فغان‏ است

گفتم فراق تا کي؟ گفتا که تا توهستي
گفتم ‏نفس همين است؟ گفتا سخن همان ‏است

گفتم که حاجتي هست، گفتا بخواه از ما
گفتم غمم بيفزا گفتا که رايگان است

گفتم ز (فيض) بپذير اين نيم‏جان که دارد
گفتا نگاه دارش، غمخانه تو جان است