ضرب المثلها و معنای آنها

[behnam5555]

چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن:
بقدر درآمدت خرج کن،اسراف حرام است.

چو دزدی با چراغ آید گزیده تر برد کالا:
مرد با هنر ودانادر کار خویش موفق تر است.

چونکه آید سال نو گوییم دریغ از پارسال:
هیچ بدی نرفت که خوب جایش بیاید،سال به سال دریغ از پارسال.

چیزی بارش نیست:
دارای معلومات ودرک کافی نیست،عرضه و لیاقتی ندارد.

چیزی بگو که بگنجد:
تقاضایی بکن که بتوان انجام داد،حرفی بگو که شدنی باشد.

چیزی که شده پاره وصله بر نمی داره:
چنانچه دلی از آزار کسی رنجید دیگر بار صفای پیشین را نخواهد داشت،آبروی ریخته شده درست شدنی نیست.

[behnam5555]

حرف ( ح )


حاجی حاجی را به مکه بیند:
دادن وعده دور و دراز،شاید دو باره همدیگر را دیدیم.


حاجی مرد و شتر خلاص:
از درد سر واذیت و آزار رهایی یافت، رنج وزحمت پایان پذیرفت.


حالا که تالان تالان است ( صد تومان زیر پالان است ):
همانند: آب که از سر گذشت چه یک نی چه صد نی.


حرف راست را باید از بچه شنید:
باطن بی غل غش کودک نظیر بزرگترها نیست
هرچه بداند بر زبان می آورد.


حرف صدتا یک غاز زدن:
سخنان بی ارزشی بر زبان آوردن،حرف مفت زدن.
حرف مردیکی است:حرف مرد اعتبار اوست،مرد روی حرف خود میایستد.


حرفهایت مفت کفشهایت جفت:
با کسی که یاوه گویی میکند کاری ندارم بفرما برو.


حسابش با کرم الکاتبین است:
از او توقع خوش حسابی نداشته باش ،آدم بی بند و باری است.


حصیر است و محمد نصیر:
آهی در بساط ندارد،یکه یالقوزو بی جا و مکان است.


حق آب و گل داشتن:

حق ریشه داشتن،حقوق زحمات وصدمات گذشته.

[behnam5555]

حق کسی را کف دستش گذاشتن:
تلافی کردن عمل بد کسی،سزای بدی را دادن.


حکم بچه از حکم شاه روانتر است:
خواهش بچه شیرین را نمی توان رد کرد ،اگر شده با گریه و زاری حرف خودرا پیش میبرد.


حکم حاکم مرگ مغاجات:
دستوری که تخلف در آن جایز نیست،امر قطعی و تغیر نا پذیر.


حکیم باشی را دراز کردن:
جایی که مدعی جور طرف را می کشد،بجای مریض دکتر را مداوا کردن.


حلال زاده نمی بیند:
به شوخی،چیزی ویا موضوعی که اصلا وجود خارجی ندارد.


حمام زنانه شده:
در مجالس شلوغ وقتی که همه مردم دو بدو با صدای بلند به گفتگو می پردازند.


حواله سر خرمن دادن:
سر دوانیدن و حواله نا معلوم و بی اعتبار دادن ،همانند:
حواله روی یخ.


حیایش راخورده و آبرویش را قورت داده:
ابدا در بند آبروی خود نیست،آدم بی شرم و حیاست.


حیف از طلا که خرج مطلا کند کسی:
کشیدن زحمت برای چیزی که ارزش آن را نداشته باشد،
همانند:آفتابه خرج لحیم.

[deltang]

حرف خ




خار را در چشم دیگران می بینه وی تیر را در چشم خودش نمی بینه.
عیوب کوچک و جزیی دیگران را می بیند ولی عیوب و خطاهای بزرگ خودش را نمی بیند، کور خود است و بینای دیگران.

خاک برایش خبر نبرد.
این مثل را هنگام بد گویی ازدرگذشته ای بکار می برند.

خاک مرده پاشیده اند.
هیچ سروصدایی نیست، سکوت و آرامش مطلق حکم فرماست، کسی توانایی اظهار وجود ندارد.

خاله سوسکه به بچه اش می گوید قربان دست و پای بلوریت.
هر فرزندی حتی اگر زشت هم باشد نزد پدر و مادرش زیبا و عزیز است.

خاله خاک انداز است.
زنی بسیار فضول است ، همیشه در کارهای دیگران دخالت بیجا می کند.

خانه ای با دو کدبانوست خاک تا زانوست.
مانند: آشپز که دو تا شد آش یا شور می شود یا بی نمک .ماما که دو تا شد سر بچه کج در می آید.

خانه خرس و بادیه مس.
از هر کسی چیزی را توقع کن که بتواند آن را تهیه کند، چیزی را از کسی بخواه که در حد توان او باشد.

خانه قاضی گردو فراوان است، اما شماره دارد.
درست است که در اینجا همه چیز فراوان است اما بی حساب و کتاب نیست، همه چیزها در اینجا حساب و کتاب دارد.

خدا از ته دلت بپرسد.
معلوم نیست حرفهایی راکه می زنی درست باشد فقط خدا می داند که تا چه اندازه راست می گویی.

خدا از دهانت بشنود.
خدا کند حرفهایی را که می زنی درست باشد و همان که تو می گویی، من همین را می خواهم که تو می گویی.

خدا این چشم را محتاج آن چشم نکند.
مانند:خدا این دست را به آن دست محتاج نکند.از خدا می خواهم که هر گز کسی محتاج دیگری نشود.

خدا به آدم چشم داده.
هر کسی باید از نعمت بینایی خود به خوبی استفاده کند، نباید چشم بسته کاری نمود.

خدا به آدمی دست داده.
هر کس باید بتواند خودش کارهایش را به خوبی انجام دهد، خودت دست داری نباید محتاج دیگران شوی.

خدا به آدم عقل داده.
هر کسی باید با قوه تعقل خود به کارهایش بپردازد، چرا بی فکری می کنی ، چرا نسنجیده عمل می کنی .

[deltang]

خدا خر را شناخت شاخش نداد.
خداوند می دانست او چقدر بی شعور و نالایق است برای همین بود که امکانات بیشتری را در اختیارش قرار نداد.

خدای جای حق نشسته.
خداوند متعال عادل است و آدم ظالم را به مجازات اعمال بدش می رساند.

خدا درد داده ، دوا هم داده.
مانند:خدا چشم را داد چاه را هم داد. همه گرفتاریها چاره پذیر و قابل جبران است آدمی خود باید در این راه غفلت نکند.

خدا در و تخته را خوب با هم جفت می کند.
این مثل را بیشتر در مورد زن و شوهری به کار می برند که با هم کاملاً توافق اخلاقی و هماهنگی لازم را دارند.
خدا را بنده نیست.
آدمی مغرور ، متکبر، خود پسند و از خود راضی است.

خدا را چه دیدی.
اگر خدا بخواهد ممکن است برخلاف تصورات تو، همه چیز درست و روبراه شود.

خدا رزاق است.
خداوند متعال روزی رسان است امیدوار باش خداوند کارها را درست می کند، روزی همگان دست خداست.

خدا میان دانه گندم هم خط گذاشته است.
هر کس باید به حق و سهم خود راضی و قانع باشد.

خدا وقتی بخواهد بدهد نمی پرسد کیستی.
اگر اراده خداوند تعلق گیرد حتی زندگی افراد فقیر و مستمند هم سر و سامان خیلی خوبی می گیرد.

خدا همه چیز را به یک بنده نمی دهد.
خداوند متعال به هر کسی چیزی می دهد و باید به آن قانع بود، زیاده طلبی و طمع کاری امری مذموم و ناپسند است.

خدا یار مظلومان است.
مانند:خدا یار بی کسان است.

خدایا زین معما پرده بردار.
خدایا کمک کن تا ما بتوانیم چاره جویی کرده و مشکلات خود را حل کنیم.

خدا یک جو بخت بدهد.
خدا شانس بدهد تا ما هم به زندگیمان سر و سامان دهیم.

خدا یک جو عقل به تو بده یک کیسه پول به من.
این مثل را به شوخی در پاسخ حرف کسی می زنند که حرفهایی احمقانه می زند.

[deltang]

خربزه که خوردی باید پای لرزش هم بشینی.
اگر بدون تحقیق و مطالعه کار غیر عاقلانه ای کردی بنابراین باید عواقب وخیم آن را هم تحمل کنی.

خر بیار باقلا بار کن.
به قدری با کارهای احمقانه اش آبرو ریزی کرده و درد سر فراهم کرده که قابل گفتن و قابل تصور نیست.افتضاح به بار آمده است.

خر تب میکنه سگ سیاه سرفه.
چقدر لباس پوشیدی ،تو چطور می توانی این همه گرما را تحمل کنی.

خر تو خر است.
بسیار شلوغ و درهم وبرهم است، هیچ نظم و ترتیبی در کار نیست ، هر کسی هر کاری را که دلش بخواهد می کند، قانونی در کار نیست.

خر حمالی می کند.
مفت و مجانی برای کسی کار می کند.

خر را گم کرده پی پالانش (نعلش) می گرده.
چیز نقد را رها کرده دربدر دنبال نسیه آن می گردد، کنایه از کارهای احمقانه ای که توسط بعضی از افراد کوته فکر انجام می گیرد.

خرش از پل گذشت.
به محض اینکه کارش انجام شد دیگر کاری به کار دیگران ندارد، دیگر هیچ احساس مسئولیتی نمی کند.

خرش تو گل مانده است.
دیگر نمی تواند کارش را ادامه دهد، ازادامه کار عاجز شده است.

خرش خوب می رود.
آدمی منفذ ودارای موقعیتی مناسب است، همه قبولش دارند و حرفش رامی خوانند.

خرش کن، افسار بیار سرش کن.
ابتدا با زبان خوش و چرب و نرم او را مطیع خود ساز سپس کارت را انجام بده.

خر کریم را نعل کن.
حق حساب دادن به کسی برای جلب نظر موافق او جهت پیش بردن کار خود.

خر ما از کره گی دم نداشت.
برای جلوگیری از ضرر بیشتر از حقم می گذرم، از درخواستم صرف نظر کردم، من اصلاً شانس ندارم.

[deltang]

خرمگس معرکه است.
آدمی سبک، لوس وبی مزه است، بی جهت و بی موقع به میان حرف دیگران می پرد.

خروس بی محل است.
همیشه بی موقع کارهای نسنجیده می کند.

خر همان خر است پالانش عوض شده.
اوهمان آدم ناجور قبلی است فقط شکل و شمایل ظاهریش تغییر کرده است.

خشت اول چون نهد معمارکج
تا ثریا می رود دیوار کج.
اگر اساس و ریشه و بنیان کار، سست و نا استوار باشد در نتیجه نهایت کار نیز بی دوام و خراب خواهد شد.

خط و نشان کشید.
به عنوان تذکر کسی رامورد خطاب و تهدید قرار داد.

خلایق هر چه لایق.
هر آدمی به هر اندازه ای که لیاقت و شایستگی داشته باشد به همان اندازه نزد دیگران ارج و قرب داشته و پیشرفت خواهد نمود.

خلط مبحث می کند.
برای فریب دادن مخاطب و انحراف افکار او را از مسیر اصلی بحث ، موضوعهای فرعی را وارد موضوع اصلی می کند.

خم به ابرو نمی آورد.
اصلاً به روی خود نمی آورد، ناراحتیهای و مشکلات خود را تحمل و خشم خود را کنترل و پنهان می کند.

خم رنگرزی نیست که بزنی و در بیاوری.
این خواسته ای که تو داری به راحتی و سادگی انجام نمی شود، کار سخت و مشکلی است باید صبر داشته باشی.

خواب برادر مرگ است.
آدمی هنگامی که در خواب است چون هوشیار نبوده و متوجه وقایع اطرافش نمی شود لذا آنرا همانند مرگ مثال می زنند.

خواستن توانستن است.
اگر چیزی را می خواهی باید برای به دست آوردن آن تلاش کنی و به یقین با حرکت تو، دستیابی به آن چیز مقدور و میسر خواهد شد.

خواهان کسی باش که خواهان تو باشد.
کسی را دوست بدار که تو رادوست داشته باشد، رابطه دوستی باید دوطرفه و دوجانبه باشد.

[deltang]

خواهی نشوی رسوا، همرنگ جماعت شو.
اگر می خواهی وصله ناجوری بین دیگران نباشی باید خودت را همانند آنان سازی .مانند دیگران شو تا انگشت نما نشوی.

خوب از آب بیرون درآمده است.
این کار خیلی تمیز و با سلیقه و عالی ساخته و پرداخته شده است.

خود را از تک و تا نمی اندازد.
با اینکه اوضاعش خوب نیست ولی ظاهرش راخوب حفظ کرده و از خودضعف نشان نمی دهد.

خودش را به آب وآتش می زند.
برای دستیابی به مقاصد و اهدافش دست به هر کاری می زند.

خودش را به کوچه علی چپ می زند.
خود را بی اطلاع از همه چیز نشان می دهد، به عمد خود را به نفهمی و ندانستن موضوعی معلوم نشان می دهد.

خودش را به موش مردگی می زند.
خود را ضعیف و ناتوان و عاجز نشان می دهد.

خودش را پاک باخته است.
سخت و به شدت از چیزی ترسیده است دست و پایش را گم کرده است.روحیه اش را از دست داده است.

خودش راگم کرده است.
اکنون که به نان ونوایی رسیده است دیگر هیچکس را نمی شناسد فراموش کرده که قبلاً چه بوده است.

خودش می برد خودش می دوزد.
همه کار را خودش به تنهایی انجام می دهد، به نظریه دیگران هیچ اهمیتی نمی دهد، آدمی خود سر و خود رای است.

خون را با خون نمی شویند.
آدمی باید گذشت داشته باشد، هرگز نباید کار زشت را با زشتی پاسخ داد، انتقام جویی کار درستی نیست.

خود کرده را تدبیر نیست.
اگر کسی بدون مشورت با دیگران اقدام به کاری نادرست و نسنجیده نماید دیگر جای بحث و چاره جویی برای او باقی نمی ماند.

خودم کردم که لعنت برخودم باد.
از کار نادرستی که انجام دادم بشدت پشیمان و نادم هستم.

خوشی زیر دلش زده است.
با کارهای احمقانه ای که می کند به خودش ضرر و زیان می رساند.

خون دل می خورد.
با سرسختی و مقاومت در برابر مشکلات و نارسایی ها ، درد و رنج فراوانی را تحمل می کند و صدایش هم در نمی آید.

خونش به جوش آمده است.
غیرتی شده است، بسیار خشمگین وعصبانی شده و قصد درگیری دارد.

خیال می کند تخم دوزرده کرده است.
فکر می کند که کار مهمی کرده است.