برخي اصطلاحات که فقط مخصوص کرمانشاه و کرمانشاهیان است

[دانه کولانه]

بله من شاید اشتباه کرده باشم و ژیر خان به معنای زیر زمین باشه
ما میگیم ژیرزوی به زیر زمین
حالا خیلی هم دور نگفتم زیر راه پله رو گفتم


گرمه ژن garma zhan

رو توضیح بدم

ژن از ژندن مشکه (مشک) میاد یعنی عمل عقب جلو کردن متوالی و مداوم مشک برای تولید دوغ و کره

حالا دو جور میشه این کار رو کرد گرمه ژن و سرده ژن

که به گرمی و سردی محتویات درون مشک مربوط میشه
حالا اگر توضیحات دقیق خواستین میپرسم مینویسم .

چیزی که اناهیتا نوشته بود به احتمال منظورش کرمه ژن kerma zhen بود
یعنی کسی که مرض ازار دیگران را دارد . ادم کرمو .

زیق زیقه بن بلک رو اناهیتا به درستی بهش اشاره کرد


کت کور رو هم درست نوشت اناهینا

همونطور که گرز مل یعنی گردن کلفت کیسل مل هم یعنی گردن باریک و مردنی (ریقو)

مینی هفی کردن رو هم با مثال زیبایی اناهیتا معنی کرد
بله همون مینی مار کردن هست و.



در مورد شق بردن و شقه یان لی دا توضیح لازمه :

شق بردن یعنی ترک خوردن (معادل دیگه ش : تلیش تلیش شدن )

اما شقه به معنای مورد سرقت اساسی واقع شدن است
وقتی دزد به خونه ی کسی میزنه و دار و ندارش رو میبره میگن شقه ی بدی زدن به فلانی ...

چپی چواشه : ؟

همون چپندر قیچی فارسیه ! یعنی کج و معوج و اشتباهی و عوضی

چیزی را چپی چواشه جایی گذاشتن . وقتی میخوان بگن با دقت فلان چیزرا نگاه کن پس فردا به مشکل بر نخوری میگن : چپی چواشه تماشای نکی دوسو کارت گیر بخوات.


مل مور - به حیوانات و چرندگان گفته میشه مل به معنای پرنده و مور هم به معنای جانور به طور کلی روی هم به جک جانور گفته میشه


هنگله کردن :

به حمله و فرار کردن گاو هنگامی نوعی پشه که با نیش خود در بدن اون گاو تخم ریزی میکنه هنگله گفته میشه

در واقع میگویند که از گاوی که هنگله کرده است بپرهیزید و بسیار خطرناک میشه
اون نوع پشه نیش میزنه و گاو هنگله میکنه .

حالا ممکنه این فعل برای ادم هم به کار رفته بشه .

این هم پاسخ اقای نقده به کلمات من :


تگره ژیله همون تگرگ هست از دوستان ماهیدشتیم شنیدم که اونها میگن تگره ژیله

اما ما میگیم تورک - تورگ - کرمانشای میگه تگر .

این ژیله توی چند واژه ی دیگه هست من واسه این گفتم که امیدوار بودم کسی بیشتر در موردش بدونه و توضحی بده .

ژیرخان( به زیرخانه هم گفته میشه. (ژیر زه مین ) مقصود همان زیر خانه است.

بریوان(به رهه یوان) به سکوی ایوان گفته میشه

چلم به مخاط بینی گفته میشه که ابکی و لیق و لوق باشد در فارسی به مف می گویند. (چلمن به آدم مفوگفته میشود که برای تحقیر افراد یا صرفا به شوخی به آنها - مخصوصا از راه محبت! به کودکان - گفته میشود: دا وه ره ماچیک بده با خالی خوت هه تیوه چلمنه!

کلم هم داریم (با لام مفخمه ) که همون چلم هست وقتی سفت و خشک شده است .( در لهجه سورانی که میل گفته می شود.)

قزانیا همون قازان به ظرف های بزرگ و قابلمه های بزرگ گفته میشه. به معنی دیگ بسیار بزرگ است . این کلمه در اصل ترکی است.

تیانهو قازان هر دو یکی هستند .تیانه در بعضی مناطق کردستان به حوض یا حوضچه حمام عمومی گفته می شود. به حمامی که تیانه دارد حمام تیانه گفته می شود.

------------------------------------------------------

مجعمه (مجحمه ) همان است که درفارسی به آن مجمعه گفته میشود و به معنی سینی بزرگ است. در بعضی مناطق کردستان به آن مه جوعمه میگویند.

گوخلینکه : در فارسی به آن گوگلّونه و سرگین غلطان می گویند. در عربی جُعَل نام دارد. نوعی سوسک است که سرگین را به صورت گلوله در می آورد و آن می غلتاند وبه لانه اش می برد تا از آن تغذیه کند.

کله مولق : احتمالاً همان است که در فارسی کله معلق می شود.

کیوانو ی دوو رژیای : که یوانوو همان کدبانوست که دوغش ریخته است و به همین دلیل مرتب غر می زند و داد و بیداد می کند. در منطقه مکریان پیریژنی دو لی رژاو می گویند(پیرزن دوغ ریخته) و در مثل به کسانی می گویند که زیاد غر می زنند : ئه وه چیه ده لیی پیریژنی دو لی رژاوی! (چته انگار پیرزن دوغ ریخته ای!)

گرز مل :شاید به گردن کلفت گفته میشود.

کیسل مل: احتمالاً به گردن لاک پشت گفته میشود.

شق بردن : به معنی شکافته شدن و از وسط شکستن است. و کنایه از عصبانیت زیاد نیز هست: له داخانا شه قی برد!

شقه یان لی دا: به لگد زدن حیوانات گفته میشود. ( آدمی که درب وداغون شده باشد می گویند مثل اینکه شه قه یان لی داوه )

گلاراو: به معنی از درد به خود پیچیدن است و اصطلاحاً بیقراری.

[دانه کولانه]

نوشته اصلی توسط رزیتا

ماستشه کرد کیسه
بفرمایید این اصطلاح کجا کاربرد داره

کسی که ماستش رو کیسه کنه یعنی حساب کار دستش امده و ترسیده .

ماست کیسه کردن به معنای ترسیدن هست .


پیشینه ی این اصلاح خیلی زیاد نیست از دوره پهلوی اول به بعد رایج شده

یه روز رضا خان یه بازدید عمومی داره از داخل شهر یه خانم شهروند بهش مراجعه میکنه میگه حق ما رو بیا بگیر از اصغر اقا ی بقال سر کوچه ماست خریدم همه ش آب خالی بوده ماستش رو با اب رقیق میکنه میده خلق الله
رضا خان هم میره کلی توپ و تشر میزنه به یارو که چرا اینطوری میکنی و ..
یارو هم میگه به جون شما این کار رو نکرده ام
بعد دستور میده کیسه میارن ماست رو توش میکنن حجم بسیار زیادی اب ازش خارح میشه و ماست واقعی همه ش یه خورده ته کیسه جمع میشه
و طرف خجالت میشه و توبیخش میکنن.
امروزه هم خانمهای خانه دار ماست ها رو کیسه میکنند که سفت تر بشه و خلوصش بالا بره .

[behnam5555]

« ماستها را کیسه کرد .» یعنی : ترسید ، جا خورد . دیگر جرأت سخن مخالف نداشت .داستان این ضرب المثل این است :

ژنرال کریمخان ملقب به مختارالسلطنه سردار منصوب در پایان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در اصفهان بود.مختارالسلطنه پس از چندی از اصفهان به تهران آمد هدف او سامان بخشیدن به وضع خواربار تهران و مبارزه با گران فروشی بود.
او همچنین گدایان و ولگردان و بیکاره ها را جمع آوری کرد .
روزی به مختارالسلطنه اطلاع دادند که قیمت ماست که از خوردنی های عمومی است ؛منصفانه نیست و مغازه داران گران می فروشند.
او با چهره ای ناشناس به مغازه ای رفت و ماست خواست .
ماست فروش که مختارالسلطنه را نشناخته و تنها نامش را شنیده بود پرسید:
«چه جور ماست می خواهی؟»
مختارالسلطنه گفت:«مگر چند جور ماست داریم؟»
ماست فروش پاسخ داد:«پیداست تازه به تهران آمده ای و نمی دانی که دو جور ماست داریم: یکی ماست معمولی، دیگری ماست مختارالسلطنه!

مختارالسلطنه با شگفتی از این دو گونه ماست پرسید. ماست فروش گفت:«ماست معمولی همان ماستی است که از شیر می گیرند و بدون آنکه آب داخلش کنیم تا پیش از حکومت مختارالسلطنه با هر نرخی که دلمان می خواست به مشتری می فروختیم. اکنون هم در پستوی دکان از آن ماست دارم که اگر بخواهید میتوانید ببینید و البته به قیمتی که برایم صرف می کند بخرید! اما ماست مختارالسلطنه همین طغار دوغ است که در جلوی دکان و بابر چشم شما ست و از یک سوم ماست ودو سوم آب درست شده است! از آنجایی که این ماست را به نرخ مختارالسلطنه می فروشیم به این جهت ما لبنیات فروشها این جور ماست را ماست مختارالسلطنه لقب داده ایم! حالااز کدام ماست می خواهی؟ این یا آن؟!

مختارالسلطنه که تا آن هنگام خونسردیش را نگاه داشته بود بیش از این تاب نیاورده به فراشان حکومتی که پیرامون وی وگوش به فرمانش بودند دستور داد ماست فروش را جلوی دکانش وارونه آویزان کردند و بند تنبانش را محکم بستند. سپس طغار دوغ را از بالا داخل دو لنگۀ شلوارش سرازیر کردند و شلوار را از بالا به مچ پاهایش بستند. بعد از آنکه فرمانش اجرا شدآن گاه رو به ماست فروش کرد و گفت:« آنقدر باید به این گونه آویزان باشی تا همه آبهایی که داخل این ماست کردی از خشتک تو خارج شود و لباسها و سر و صورت تو را آلوده کند تا دیگر جرأت نکنی آب داخل ماست بکنی.

چون دیگر لبنیات فروشها ازکیفر شدید مختارالسلطنه نسبت به ماست فروش یاد شده آگاه گردیدند همه و همه ماستهارا کیسه کردند تا آبهایی که داخلش کرده بودند بیرون بیاید و مانند همکارشان گرفتار خشم مختارالسلطنه نشوند.

از آن زمان صد سال است که این داستان در میان مردم ایران ضرب المثل شده است .

[mohsen_n]

اینم یه لغت دیگه
بانگلان

[رزیتا]

فکر کنم یعنی غلتکی که روی پشت بوم و یا آسفالت میکشن تا قیرو صاف و یکدست کنند

[آناهیتا الهه آبها]

چله و پر بید:یعنی ایشالله نارنجک بره تو دهنت منفجر بشی بعدش تیکه هات بره زیر ماشین کلا چهل تیکه بشی.

پا خستن:گرسنه شدن مثلا میگن فلانی پا خستیه یعنی فلانی گرسنه اش شده.

[دانه کولانه]

دوست دارم کسی اگه کمی تخصصی تر در مورد چل و پر میدونه بگه
چون شنیده ایم که میگن :

توش چله پر باید (یا شایدم چل و پر ) میخوام بدونم چل و پر چیزیه ؟ حیوانیه ؟

[آناهیتا الهه آبها]

جناب نعلینی وجود همایونیشان دوست فرمودن که توضیح بدهیم چشم تا اونجایی که اطلاعات دارم توضیح میدم هرکی بیشتر میدانه بیاد بیشتر بگه کلا ما خراب این دیکتاتوری هستیم

چله و پر اسم یه نوع بیماری در دوران قدیم بوده که متاسفانه معادل فارسیشو نمیدانم ولی اگر کسی دور دهانش یا روی صورتش زخم میشده یا قارچ میزده میگفتن چله و پر گرفته البته به کسی که کچلی میگرفته هم میگفتن ولی صحتش نمیدانم چقدره ولی در مورد اینکه یه نوعی بیماریه مطمئنم

[رزیتا]

به این اصطلاحات توجه کنید:

دَنگت
ترپیگ کنیم شلمیگ نامه جای

نظرتون چیه؟

[دانه کولانه]

مرسی اناهیتا...
دستت خوش
مطمئنی پس بیماری پوستی دور دهانه ؟
ان شاالله هیچ وقت توش چله-پر نیای

رزیتا چیز قشنگیه نشنیده بودم ولی به نظر میرسه به معنای معاوضه ی چیز با ارزش با یک چیز بی ارزشه یا کارهایی که به جای نفع ضرر داره

اصلاحی داریم که میگه :

داوو گیسکیگ نذرت کویگ بگرم

کسی برای شکار کبک عزیمت کرده بود اما هیچ تفوق حاصل نمیشد
داوو کوسوار را قسم داده و بزغاله ای را نذر میکند که کبکی شکار کند. !