ضرب المثلهای فقط کرمانشاهی

[مهرگان]

ضرب المثل های فقط کرمانشاهی

46.نه کــــُـــنه نزیک وه آوان
نه وه وی (عروس) نزیک وه باوان

کی میدانه یعنی چه؟

47.وه مشتیگ آو کفیده مــَــله


48.پاییزه برا ! پاره که دوس و امسال آشنا !

49. ورسیِ خدا وه که س سیر نیوود !

هلاورده قشنگ بود
قـُــزُ لمه (ghozolma) شنیدین؟ یا ghozolmikh
درده باریکه !
سنان ! (از نوع سرد!)
لاو لو بریا

49. وه بیوچگ خطا، وه گوره عطا

50.لش ساقی و پادشایه تی

51.وه زمسان شه ویگ، وه پیران ته ویگ

52. وه هه ر هه وریگ، واران نیه واری

53. مال نخوه رم، ارا بخوه رم (آدم خسیس خودش نمیخوره، دیگران میان میخورنش !(؟))

54. فس فس پالوان، قسه گه و ری مال ویران

55. دز وه تیه ریکه شو نیه ترسی

[Afsaneh_roj]

من الان این تاپیک رو دیدم .. اومدم اعتراف کنم یک اعتراف سخت من خیلی از فرهنگ کردی و کرمانشاه دور شدم تازه با خوندن مطالب هم مشکل دارم ... برای خودم متاسفم
به دوستان حسودیم شد

[دانه کولانه]

عالی بود مهرگان امشب وقتم کمه اگه بچه ها جنازه ش رو ننداختن سعی میکنم فردا لششه برات بنازم .

[رزیتا]

ضرب المثل های فقط کرمانشاهی


دسه ت خوش مهرگان

46.نه کــــُـــنه نزیک وه آوان
نه وه وی (عروس) نزیک وه باوان


معنیش شاید این بشه:

نه کنده به آب نزدیکه و نه صدای آه و ناله ی عروس به خانوادش میرسه

47.وه مشتیگ آو کفیده مــَــله


با یه مشت آب میفته به دست و پا زدن یا شنا کردن


48.پاییزه برا ! پاره که دوس و امسال آشنا !

معادل فارسیش: پارسال دوست امسال آشنا

49. ورسیِ خدا وه که س سیر نیوود !

گرسنه ی خدا از کسی سیر نمیشه

هلاورده قشنگ بود
قـُــزُ لمه (ghozolma) شنیدین؟ یا ghozolmikh
درده باریکه !
سنان ! (از نوع سرد!)
لاو لو بریا

اینا که قیامته

49. وه بیوچگ خطا، وه گوره عطا

از کوچیکتر اشتباه از بزرگتر بخشش

50.لش ساقی و پادشایه تی

51.وه زمسان شه ویگ، وه پیران ته ویگ

اینارم بلد نیستم

52. وه هه ر هه وریگ، واران نیه واری

با سر و صدا کردن که باران نمیاد

53. مال نخوه رم، ارا بخوه رم (آدم خسیس خودش نمیخوره، دیگران میان میخورنش !(؟))

اینو که مهرگان جان خودش ترجمه کردن

54. فس فس پالوان، قسه گه و ری مال ویران

اینم بلد نیستم

55. دز وه تیه ریکه شو نیه ترسی

دزد از تاریکی شب نمیترسه

.........................

بازم مرسی مهرگان گیان دیر آمدی ولی با دست پر آمدی

یکی هم من اضافه کنم امیدوارم تکراری نباشه

56. مال و مال خاون حرامه

ادمین بیا لششانه بنداز، اینقدر زدمشان بیحال شدن

[مهبا]

جواب ضرب المثل هایی که خودم گفتم رو بگم اول

42- وه خت ئه مروو میمی بمروو

وه خت شین داوه ران میمی باوه ران

یعنی اینکه زمانی که وقت برداشت ئه مروو (گلابی) به یاد میمی (عمه یا خاله ) نیستیم اما وقت غم و غصه و مرگ ومیر و شین کردن به یادشون هستیم و میریم

دنبالشون یعنی اینکه در زمان شادی به فکر دیگران نیستیم اما در زمان غم و غصه به یادشون هستیم

43- ئوسا علی ئاوا شار بیو

الان ته تر و مه تر ویران بیو

این هم میگه که قبلا که علی آباد شهر بود اوضاعش خوبه نبود حالا که همه جاش ویران شده و نظمش بهم خورده دیگه نباید انتظار اوضاع خوب رو داشت


بیشتر در مورد کسانی یا کاری میگن که در حالت عادی وضعیت مناسبی نداره چه برسه به وقتی که مشکلی براش پیش بیاد

دستت درد نکنه مهرگان گیان برای ضرب المثل های که گذاشتی من فعلا نظر نمیدم تا آدمین بیاد حسابشان رو برسه

[دانه کولانه]

بسیار سپاسگزارم از تمامی دوستان من ضرب المثلهای خوبی بلد هستم اما هیچ وقت مثل شما خوب یادم نمیاد که بنویسمش
دستتون درد نکنه .


ضرل المثلهای زیر رو که مهرگان گرامی نوشته بود اکثرشون رو خودشون و رزیتا خانم گرامی درست جواب داده اند منم چندتاشو اگه بلد باشم میگم .

نوشته اصلی توسط مهرگان

ضرب المثل های فقط کرمانشاهی

46.نه کــــُـــنه نزیک وه آوان
نه وه وی (عروس) نزیک وه باوان


باید از یه بزرگتر پرسید که دقیقا چه مواقعی کاربرد داره اما معنیش رو بذارید اینطور استنباط کنیم که " کنه " که منظور مشک آب هست اگر در از آب باشه چی میشه ؟ هر بلایی سرش بیاد قراره همون بلا سر عروسی که از خانواده ی پدریش دور باشه بیاد

یه توضیح اضافه که در کنار کنه کلمه ی دیگری به اسم هه-وانه (هوانه) داریم که فارسیش میشه انبان یا انبانه

که هوانه رشه یا انبانه بورینه کنایه از چیزیه که هر چیزی توش پیدا میشه مثل کیف دستی خانوم ها !!!!! که از شیر شتر تا جون ادمیزاد توش پیدا میشه و ماموستا هژار شاعر ادیب محقق مترجم و لغتنامه نویس بزرگ کرد نام فرهنگ کردی خودش رو "هه نبانه بورینه" گذاشته یعنی کتابی که هر چیزی توشه

توضیحی در مورد لغت باوان :

باوان به معنی خانه ی پدری یه عروس هست که بعد از مدتی بر میگرده به خونه پدریش پیش پدر مادر و خانواده ش

اصطلاحی که به کار میره اینه :

فلانی برو باوان بوه-سو ( فلانی به-ره-و باوان بوه-سو ) یعنی فلانی رفته خونه پدرش مادرش (نه از قهر . بلکه برای سر زدن)

در فرهنگ کردی و مردم منطقه اولین دفعه ای که یک خانم به نزد خانواده خود برگرده یک اتفاق خاص و مهم تلقی میشه .

47.وه مشتیگ آو کفیده مــَــله

57 ) ضرب المثل مشابه : وه رمه-ی مشکه کفیده هلپرکه .

با یک مشت آب هم شروع به شنا کردن میکند .

ضرب المثل با قرابت معنایی : شناگر ماهریه اما آب گیرش نیفتاده .

فکر میکنم این ضرب المثل کاربرد متعددی میتونه داشته باشه و چند موضوع رو میتونه پوشش بده :

یه معنا میتونه این باشه که طرف نخورده مسته و نزده میرقصه

اهل شناست تنها کافیه کمی آب گیرش بیفته . اب اینجا منظور موقعیته .

با تاکید بر بودن یه قابلیت و پتانسیل در شخص و بارور شدن اون در صورت تحقق شرایط .

معنی دوم این هست که طرف یه ادم سو استفاده گر و فرصت طلبه کافیه تنها یه خرده شرایطی پیش بیاد تا هر چه سریعتر از اب گل الود واسه خودش کوسه ماهی صید کنه !

معنای سوم هم این هست که طرف الکی خوشه بی خودی دل خوشی داره تا اتفاقی میفته سریع برای خودش هزار برنامه ریزی و هوس میکنه .

البته در تمامی معانی فوق یه سری چیزای مشترک وجود داره که اصل معنی همون قسمت مشترکشه .

در ضرب المثل فارسی طرف شناگر ماهریه اگر آب گیرش بیفته تاکید بر خباثت ذاتی نهفته ی یک شخصه که هنوز شرایط بروز پیدا نکرده و در مورد کسایی به کار برده میشه که در ظاهر اروم و موجه هستند و ممکنه کسانی که اشنایی با هاش ندارند فکر کنند چقدر موقر و اروم و موجه است اما کسی که میشناسش چه جانوریه ! میگه نه بابا فلانی شناگر ماهریه فقط آب گیرش نیفتاده یعنی وایسین شرایطش پیش بیاد خواهید فهمید که چه مارمولکیه ! .

48.پاییزه برا ! پاره که دوس و امسال آشنا !

همونطور که رزیتا خانم گفت این همون پارسال دوست امسال اشنا ی هست که معناش واضحه اما اینقسمت پاییزه برا دقیقا نمیدونم چی باید باشه ولی فکر میکنم بی ارتباط نیست با اینکه تابستون فصل برداشت محصولات و زراعت هست و افراد پول بیشتری در دست دارند و در پاییز که فصل کاشت هست باید پولها رو خرج تخم و بذر کنند و اساسا ابتدای فصل کشاورزی و کارهای سخت و طاقت فرساش پایئزه

پس میتونیم اینطور نتیجه بگیریم که تا وقتی که فصل پول بود دوستم بودی الان که فصل کار و سختیه و باید کمکم کنی دیگه دوستم نیستی و یه پله از من دور شدی (تبدیل دوست به آشنا )

49. ورسیِ خدا وه که س سیر نیوود !

شاید منظور اینه که کسی که گدا صفت باشه هیچ وقت دست از گداصفتیش بر نمیداره و تا اخر عمرش گدا خواهد بود .

هلاورده قشنگ بود

هلاورده که قطعا همه ی فرزندان ده ها بار از ماماناشون شنیده اند

معنای لغویش اینه که هر چیزی که هل اورده شود یعنی بالا اوردن (استفراغ)

ما اصطلاح زوخاو هلرژاندن رو داریم . کسی که زوخاو هل ارژینیت یعنی داره با بغض و نفرت خاصی زحم ها و درد های دفن شده در دل و وجودش رو بازگو مرور میکنه و نفسهای ممتد و طولانی و سردی از حسرت میکشه بنابراین میشه گفت اون حرفها و نفس ها زوخاو تعبیر میشن که داری پسشون میدی . هلاورده هم احتمالا یه جورایی همینه .

قـُــزُ لمه (ghozolma) شنیدین؟ یا ghozolmikh

اره شنیدم اما دقیقا چی هست رو نمیدونم ولی کاربردش مثل گفتن :

کوفت زهر مار ساکت خفه شو هست .

درده باریکه !
سنان ! (از نوع سرد!)
لاو لو بریا


49. وه بیوچگ خطا، وه گوره عطا

رزیتا خانم فرمودند .

50.لش ساقی و پادشایه تی

در تحمید سلامتی سخن گفته که بالاترین نعمت سلامتیه کسی که سلامته انگار پادشاهه . ساق به معنای سلامت و درست هست .

51.وه زمسان شه ویگ، وه پیران ته ویگ

این ضرب المثل به ضعف و شکنندگی سالمندان و کهنسالان اشاره داره که بدن ضعیفی دارند و راحت میتوانند مورد مخاطره قرار بگیرند

یه جوان اگه تب هم بکنه لزوما اتفاقی براش نمیفته اما اگر یه شخص پیر باشه حتی میتوان نگرانش بود بنابراین با گفتن این ضرب المثل میشه گفت که به طرف مقابلت داری میگی که پیرها حساس و شکننده هستند زیاد مسائل رو ساده نگیرید و حسابی مراقبشون باش

اما مهرگان توضیح بده برامون که دقیقا ارتباط زمستان و شب چیه اینجا

ایا منظور اینه که پیرها ممکنه با یه تب تموم بشه عمرشون و زمستون هم خاصیتش اینه که گاهی شب که میخوابی زمستونه و سرد ولی صب که پا میشی دیگه هوا گرم و روبه بهاری شدن داره میره ؟


52. وه هه ر هه وریگ، واران نیه واری

هر ابری بارون نداره . مشخصه یعنی چی . نه هر آنکه چهره بر افروخت دلبری داند ...

53. مال نخوه رم، ارا بخوه رم (آدم خسیس خودش نمیخوره، دیگران میان میخورنش !(؟))

توضیح ارائه شده ی مهرگان درسته با تاکید بیشتر بر اینکه مثلا پدری که یک عمر زحمت میکشه و اصلا به خودش نمیرسه و مدام پولها رو جمع میکنه تا اخر پسرش میاد میخورش و به اون میرسه که هیچ زحمتی هم نکشیده ...

54. فس فس پالوان، قسه گه و ری مال ویران

مهرگان بگوید (یا کلا همه ی دوستان)

55. دز وه تیه ریکه شو نیه ترسی

دزد از شب تاریک نمیرسد ! . دزد از شب روشن میترسه ! از مهتاب شبها میترسد و من و شما از شبهای مهتابی لذت میبریم در حالی که از شبهای تاریک میترسیم

کارکرد ما و اقا دزده خب فرق میکنه ! .

استفاده ش که دیگه حتما مشخصه براتون چیه .

(توضیحات ضرب امثلهای فوق رو زیر همونا در بالا ارائه کرده ام بنگرید)

56. مال و مال خاون حرامه (درست ترش اینه : مال له خاون مال حرامه)

ضرب المثل چراغی که به خانه رواست به مسجد حرامه رو در نظر بگیرید
این ضرب المثل در نقد شرایطیه که در اون "مال و خاون مال حرامه" گفته شده
یعنی درست نیست که مال از صاحب مال منع شده باشد چراغی که مال خونه س دیگه نباید مسجد باشه
مال متعلق با صاحب ماله چرا به ایشان حرامش کرده اید ؟ این ضرب المثل شماره 56 رو هم به خاطر نقد میگن یه بار اعتراضی داره ...






مرسی مهبا خانم بابت ضرب المثلت


این قسمت برام جالبه :

الان ته تر و مه تر ویران بیو

ما میگیم اتر و متر . نمیدونم چیه اما یه ضرب المثل داریم :


58 ) اتر و متر یک له یک بدتر (یعنی این از اون بدتر اون از این بدتر )
یا ضرب المثل مشابه میگیم


59 ) ایه خاسه کاک الیاسه ! یعنی مثل ما گفتیم کاک الیاس بهتره حالا میبینیم این از همه بدتره ولی اینکه خود اتر و متر چی هستند نمیدونم چیه
کسی میدونه ؟

[مهرگان]

ضرب المثل های فقط کرمانشاهی

میگن : هه لگرن خنجر، لیم ده ن چپ و راس !
الان ای ضرب المثلای ما، چپ و راس شدن !

ادمین اون ضرب المثل نه وه وی نزیک وه باوان رو مادرم میگه مادر بزرگ مرحومم (مادر پدر) میگفته همیشه ! کاربردش رو اینجوری در نظر بگیرید : اگه آب در دسترست باشه، هی میگی حالا این مشک رو پر میکنم، حالا بذار چند دقیقه دیگه، خلاصه همباز میافته عقب !(آقا کرمانشاهی حرف میزنیم دیگه !) عروس هم اگه برگرده خانه ی مامان و باباش، هی میگه: الان میرم پس خانه ی شوهرم، الان میرم، الان میرم . .... هی نمیره تا .... ایواره ! برای همین عروس نباید برگرده خانه ی پدرش !


ارتباط شب و زمستان هم اینه: یک شب سرد زمتسانی برای معرفی همه ی زمستان کافیه، با یک شب سرد میفهمید که زمستان آمده

[/INDENT]دوستدار خاله رزیتا هم هستیم [/INDENT]

این مهبا رو اینجوری نگاه نکنید منالیل ! اینقده ضرب المثل بلده که نگو !
یه دف یکی برای من گفت:
60. مال مور، وه شه و نمی ویرانه

ادمین ضرب المثل 59 شما، بنظرم لحن گفتنش مهمه ! ضرب المثل جالبی بود

اتر و متر من هم نمیدونم . . .

[آناهیتا الهه آبها]

كره مهرگان تركاندي ها دمت گرم خويشكه
جان خودم ضرب المثل گير آوردم آخرشه ها

61:قوم ژن چمچه بژن قوم ريش و دوره بنيش!

[مهرگان]

ارادتمندم آناهیتا گیان مه خو به پای تو نمیرسم استاد
قوم ریش یعنی چه؟

مه اینه هم کوردیشه شنیدم هم فارسیش، نمیدانم بالاخره کوردیه یا فارسیه ! اما بیشتر کوردیشه شنیدم:

62. داشتم داشتم حساو نیه ! درم درم حساوه !

[مهبا]

سلام نمیدونم این چندمین باره که میام اینجا پست بزارم ولی نمیشد یا نقل

قول نمیگرفت یا هرچی می نوشتم می پرید یا برق می رفت یه جورایی

طلسم شده بود دیگه یادم رفته چی می خواستم بگم

نوشته اصلی توسط دانه کولانه

بسیار سپاسگزارم از تمامی دوستان من ضرب المثلهای خوبی بلد هستم اما هیچ وقت مثل شما خوب یادم نمیاد که بنویسمش

دستتون درد نکنه مرسی مهبا خانم بابت ضرب المثلت

این قسمت برام جالبه :

ما میگیم اتر و متر . نمیدونم چیه

ولی ادمین خیلی خوب توضیح میدی مثل استادها سر کلاس البته از نوع

خوبشان ممنون

من هم نمیدونم اتر و متر چی هستن از مادرم هم پرسیدم گفت ما هم از

همون اول همینطوری بهمون گفتن و دقیقا هویت مشخصی ندارن

نوشته اصلی توسط مهرگان

این مهبا رو اینجوری نگاه نکنید منالیل ! اینقده ضرب المثل بلده که نگو !
یه دف یکی برای من گفت:
60. مال مور، وه شه و نمی ویرانه

مهرگان من هم مثل همه ی شما ها بلد هستم ولی واقعا زبان کردی رو

دوس دارم و دوس دارم با این زبان حرف بزنم ، بخوانم و بنویسم آخه از قدیم

گفتن :له فز له فز ئربه فارسی شه که ره ترکی هنه ره کوردی گه وهه ره

60. مال مور، وه شه و نمی ویرانه

این هم یعنی اینکه کسی که ضعیفه در حادثه کوچکی ممکنه زندگیش بر باد

فنا بره و نتونه مقاومت کنه

نوشته اصلی توسط آناهیتا الهه آبها

كره مهرگان تركاندي ها دمت گرم خويشكه
جان خودم ضرب المثل گير آوردم آخرشه ها

61:قوم ژن چمچه بژن قوم ريش و دوره بنيش!

دستت درد نکنه آناهیتا گیان بر ضرب المثلت آخرشه

61:قوم ژن چمچه بژن قوم ريش و دوره بنيش!

برای وقتی استفاده میشه که زن به فامیل های خودش بیشتر اهمیت میده

تا بستگان همسرش بیشتر توی مراسم ها و مهمانی ها

قوم ریش هم همون فامیل های شوهر میشه

نوشته اصلی توسط مهرگان

ارادتمندم آناهیتا گیان مه خو به پای تو نمیرسم استاد
قوم ریش یعنی چه؟

مه اینه هم کوردیشه شنیدم هم فارسیش، نمیدانم بالاخره کوردیه یا فارسیه ! اما بیشتر کوردیشه شنیدم:

62. داشتم داشتم حساو نیه ! درم درم حساوه !

دستت درد نکنه مهرگان گیان من هم هم فارسی شنیدم هم کردی ولی

حتما اصلش کردی بوده

62. داشتم داشتم حساو نیه ! درم درم حساوه !

آدم باید به چیزهای که داره دلخوش باشه نه چیزهای که قبلا داشته و حالا

نداره یا چیزهایی که قراره در آینده داشته باشه

مادرم همیشه میگه در قدیم یه زنی برادرش می میره اون هم براش مور

میاره یعنی مدیحه سرایی میکنه و میگه وه فدای قالی ییل کاشاند بام و

فدای مجمع ییل ناو دیوه خاند بام یه زنی بهش میگه خوه یشکه براگد یانه

داشت زنه میگه نه قرار بیو بسینید

*******************************

این هم ضرب المثل امروز من که خیلی خیلی دوسش دارم

63-هه رکه وه ته مه ی خالوو مموه

زمسان بی نانو تاوسان بی دوه