کلوپ بچه های استان فارس - شیراز - صفحه 9

**MAHDI** · #81 10-11-2011

من امسال دوبار رفتم پاسارگاد آرامگاه کوروش بزرگ
بیاید تا برای بار سوم با شما دوستان عزیزم بریم
واقعا اونجا یه حال عجیبی به آدم دست میده
درود بر کوروش بزرگ

**hossein** · #82 10-11-2011

گويش شيرازی

هر چند اسکلت الفبايی زبان فارسی در نوشتار و آهنگ
اصلی واژه ها در گفتار طی قرن ها کم و بيش پا بر
جا مانده، اما ساختار فرعی و اژه ها و جمله ها
تحت شرايط اقتصادی و اجتماعی تحولات زيادی را گذرانده است .
کلماتی که در فرهنگ مادی مردم زمينه استفاده
نداشته مهجور و از رده
خارج شده، کلماتی با قبول بعضی تغييرها به جا
مانده و کلماتی بيگانه بی هيچ تغيير و شکل
خارجی خوددر زبان فارسی کاربرد پيدا کرده است.
بی شک پيش از آن که يک زبان به عنوان زبان رسمی
در کشوری رايج شود، لهجه های محلی از ارزشی
يکسان برخوردارند اما همين که زبانی استاندارد
در سرزمينی به وجود آمد، از آن پس ديگر
گويش های محلی ارزش های کاربردی و اجتماعی
خود را در سطح وسيع کشور از دست می دهند.
با وجودی که گويش شيرازی پيوسته رنگ زبان رسمی
مملکت رابه خود می گيرد. هنوز هم اين لهجه
با لهجه رسمی تفاوت هايی دارد و هنوز هم
پاره ای واژه ها ، اصطلاحات و ترکيب هايی
در اين لهجه به گوش می رسد که برای غير
شيرازی بيگانه است. بسياری از واژه هايي
که در گويش شيرازی کاربرد دارند، دقيقاً با
همان تلفظ و معنی معمول در شيراز در فرهنگ های
معتبر ضبط شده است و نشانه درستی اين گونه واژه هاست .
در اين جا اشاراتی هرچند مختصر به برخی از
ويژگی ها و قواعد لفظی اين گويش داريم در لهجه
شيرازی تکيه بر حسب نوع کلمه روی هجاهای فارسی
مختلف است يعنی با تغيير محلی تکيه معنا تغيير می کند.
البته اين موضوع خاص لهجه شيراز نيست و زبان فارسی
را شامل می شود برای مثال :
آقو با a کوتاه به معنی پدر و آقو باaa کشيده به معنای
آخوند يا يک سيد است. اصل کلی و عمومی در اين
گويش تلفظ هر چه ساده تر کلمات است به نحوی
که عادت زبانی شيرازی ها ايجاب می کند. بنابراين
اگر ما تمام اسامی ، افعال، قيود و .... اين لهجه را بررسی کنيم،
می بينيم ضمن اين که درهر يک از اين مقوله ها
ساختار ثابتی دنبال می شود، هر جا عادت زبانی
شيرازی ها ايجاب کرده، از آن ساختار ثابت عدول
شده است برای مثال اغلب کلماتی که در فارسی
رسمی به مصوت بلند ( a = ا ) ختم می شوند در
گويش شيرازی به مصوت کوتاه( o= ـُ ) ختم می شوند
مانند با : بو، بالا : بالو، بابا : بابو، حالا : حالو، کاکا: کاکو .
تمام کلمات مذکور چه به تنهايي و چه درترکيب
با ساير کلمات اين تغيير رادارند، اما کلماتی مانند پا،
شفا با آنکه به مصوت بلند (a ) ختم می شوند به تنهايی
تغيير را نمی پذيرند و فقط در ترکيب با ساير کلمات
مصوت بلند پايانيشان تبديل به مصورت کوتاه (o)
می شوند. مثلاً : شفا اگر موصوف يا مضاف واقع شود
می شود شفُ مصوت بلند (u) (او ) در آخر کلمه به
عنوان معرفه ساز به کار می رود.
( مداد _ مدادو ) ( کتاب _ کتابو ) ( گاو_ گاوو).
همين مصوت معرفه ساز در کلماتی که به هاء بيان
حرکت ( هاء غير ملفوظ ) ختم می شوند. پس از
حذف مصوت کوتاه(e) ( -ِ ) در آخر کلمه به (ow) تبديل می شود:
( نامه _ نامو ) (شيشه _ شيشو ) ( خونه_ خونو) (شونه _ شونو)
در مورد صرف افعال، پيروی از دستور زبان رسمی
معمول است و بازهم هر جا عادت زبانی شيرازی
ايجاب کرده، صامت يا مصوتی دگرگون شده است .
(بشکن _ بوشکون ) ( می جويم _ موجورم )
ضمير های اشاره ( اين ) و ( آن) درگويش شيرازی
به ( ای ) و (او) و جمع آنها به ( اينا) و ( اونا) تغيير پيدا می کند .
ضماير مفعولی مرا( من) ، ترا( تر)، مارا ( مار)
ها در آخر کلمه بعد از الف در لهجه شيرازی از تلفظ ساقط می شوند:
(چاه_ چا) ( روباه _ روبا) ( شاه _ شا )( ماه _ ما )
(b = ب ) در آخر بعضی کلمات دو حرفه در گويش شيرازی
تبديْ به (ow) می شود.
( آب _ او ) ( تب _ تو ) ( لب _ لو ) می شود.
درتعدادی از کلمات که وسط آنها الف است موقع تلفظ
الف تبديل به واو می شود:
(ارزان_ ارزون ) (تکان _ تکون ) ( جان_ جون )
در شيراز هنوز مردم محله های قديمی تر بيشتر به
لهجه شيرازی سخن می گويند تا بقيه مردم مثلاً لهجه
کسبه و اهالی دروازه سعدی، لب آب، دروازه قصاب خانه،
دروازه شاه داعی الله .... تفاوت آشکار با لهجه اهالی
و کسبه نقاط ديگر شهر دارد.

**hossein** · #83 10-11-2011

مهدی اچ هم اعتراف کرد سالی دو بار میره آرامگاه کوروش
سومیش رو هم که با بچه های پی سی دوست داره بره
پس عکسهای دسته جمعی با مهدی اچ.....

**hossein** · #84 10-11-2011

مشاهير شيراز - باباکوهی

ابن باكويه در حدود سال 330 هجري در شيراز به دنيا آمد و در جواني به كسب علوم پرداخت
و از محضر بزرگان و مشايخ زمان استفاده ها كرد و همين كه قلبش از انوار الهي روشن شد
و مجذوب عوامل عرفاني گرديد به سير آفاق و انفس پرداخت و اغلب مشايخ نامي آن روزگار
را ملاقات كرد و هنگامي كه شيخ ابوسعيد ابوالخير عارف مشهور به نيشابور رفت ابن باكويه
به جاي شيخ عبدالرحمن سلمي در خانقاه معروف آن شهر به ارشاد مشغول بود، بين او و شيخ
ابوسعيد مباحثات مختلف عرفاني درگرفت و ابوسعيد به سؤالات وي جواب هاي شايسته داد.
همچنين در نهاوند ميان ابن باكويه و شيخ ابوالعباس جانشين شيخ كبير ابوعبدالله خفيف شيرازي
عارف نامدار در باب تصوف و طريقت مناقشات زياد روي داد و آن شيخ به وفور فضل و كمال و
وسعت اطلاعات ابن باكويه اعراف كرده است.
جامي شاعر بزرگ قرن نهم در كتاب نفحات الانس مي نويسد، خواجه عبدالله انصاري از ابن باكويه
چندين بار به تجليل ياد كرده و به انتخاب خود 30 هزار حديث و 30 هزار حكايت از او نقل كرده است
و مخصوصاً بارها گفته كه ابن باكويه ملك بوده است و از همه علوم با نصيب و حتي او
را بزرگترين شيخ عصر خود دانسته و از اين كه نسبت به خواجه بيش از ديگران توجه
داشته تفاخر كرده است.
باري عبدالله باكويه پس از سال ها مسافرت و جهانگردي دوباره به شيراز برگشت و چند
سالي را دور از مردم و هياهوي شهر در غار كوه شمالي شيراز كه آن را صبوي مي گفتند
عزلت گزيد و به عبادت پرداخت و در سال 442 پس از عمري دراز به عالم ديگر شتافت
و مريدان آن پير مراد را در خانقاهش كه امروز آرامگاه اوست دفن كردند.
ابن باكويه شاعر نبوده و هرگز شعري نگفته و ديواني كه به او نسبت داده اند متعلق
به صوفي ديگري است كه ظاهراً در قرن نهم و دهم هجري مي زيسته و گاهي كوهي
و زماني انسان تخلص مي كرده و نبايد او را به ابن باكويه كه از مشايخ بزرگ قرن پنجم بوده است
اشتباه كرد زيرا علاوه بر اين كه اشعار ديوان باباكوهي از حيث سبك و انشاء مناسب با آثار
شاعران قرن نهم ودهم است بعضي مضامين و حتي پاره اي از غزليات حافظ را اقتباس و
استقبال كرده است.

شايد اين كوهي شاعر روزگاري بر سر مزار ابن باكويه به عزلت و گوشه نشيني
پرداخته و در همانجا مرده و مدفون شده و ديوانش هم به عنوان ديوان باباكوهي منتشر گرديده است.

مطابق استقصاي مرحوم علامه قزويني قديمي ترين نسخه اين ديوان در سال 1088 يعني بيش از
650 سال بعد از ابن باكويه نوشته شده و فعلاً در موزه بريتانيا است. اولين مرتبه مرحوم رضاقلي
خان هدايت در رياض العارفين كه در سال 1260 تأليف شده ذكري از باباكوهي شاعر كرده و

الا تذكره نويسان سابق هيچكدام نه از او ياد كرده اند و نه ابن باكويه را صاحب قريحه شاعري مي دانسته اند.
به هر حال باباكوهي شاعر صوفي غير از ابن باكويه است و عبدالله محمدبن باكويه يا باباكوهي كه مردم شيراز
او را از قرن پنجم مي شناسند وعرفا او را از اولياء و مردان بزرگ مي دانند آن پير مرادي است

كه در سال 440 برفراز كوه صبوي شيراز به خواب ابدي فرو رفته است و از آن روزگار تا به
امروز مردم اغلب تحمل رنج راه و صعود از كوه را در گرما و سرما كرده و به آرامگاه او مي روند
و بر مزار آن پير طريقت غزل هاي عارفانه و عاشقانه وارستگاني چون حافظ و سعدي و مولوي
مي خوانند و از ارواح پاك آن مردان از دنيا گذشته و به عقبي پيوسته مدد مي جويند.

سعدي در باب پنجم بوستان در ضمن اشعاري اشاره به باباكوهي (باكويه) كرده كه مرحوم
علامه قزويني در حاشيه شدالازار آن را نقل كرده است، اينك آن را براي مزيد اطلاع خوانندگان نقل مي كنيم:

به مردي كه ناموس را شب نخفت
نداني كه باباي كوهي چه گفت

كه نتواني از خلق بربست هيچ

برو جان بابا در اخلاص پيچ
هنوز از تو نقش برون ديده اند

كساني كه فعلت پسنديده اند

كه زير قبا دارد اندام پيس

چه قدر آورد بنده حور ديس

كه بازت رود چادر از روي زشت

نشايد به دستان شدن در بهشت

پس از وفات باكويه مدفن او غزلتگاه بعضي از وارستگان و گوشه نشينان گرديده و در چندقدمي دامنه آن در اثر وجود چشمه گوارايي درختان سرو و چنار صفا و طراوتي به آنجا مي دهد.

**hossein** · #85 10-11-2011

ملاصدرای شيرازی

در تالاري كه درست بالاي سر در مدرسه خان شيراز قرار دارد سيصد
سال پيش ملاصدراي شيرازي تدريس مي كرد و اكنون هم اين
تالار به نام اين شخصيت بزرگ علمي نامگذاري شده است.

ملاصدراي شيرازي از اعقاب حاجي قوام الدين حسين شيرازي
وزير شاه شيخ ابواسحق اينجو است به همين جهت او را قوامي مي گفتند.
سيصد سال پيش يعني زماني كه دكارت راه جديدي در علم پيش گرفت،
نابغه شرق، ملاصدرا نظريه اي ابراز داشت كه ضربت سهمگيني بر عقادي

علمي زمان خود وارد آورد و اگر شرايط لازم وجودداشت مي توانست
حوزه هاي علمي ايران را در جهتي نوين سوق دهد.
ملاصدرا احساس كرد كه نظريات ارسطو دست و پاي حكماي
اسلامي را بسته و آنان را از تفكر آزاد باز داشته از اين رو با وضع
نظريه جديد و انقلابي خود، عليه علم و فلسفه اي كه هزار سال

در عالم اسلام نضج و قوام گرفته بود قيام كرد و آراء ارسطو، فارابي
و ابن سينا را باطل اعلام داشت.
ملاصدرا ابتدا فلسفه ارسطو، ابن سينا و فلسفه اشراق را كاملاً فرا گرفت.
اساتيدش عبارت بودند از ميرباقر و شيخ بهائي عاملي. آنگاه به يكي
از دهات قم رفت و به رياضت مشغول شد سپس به شيراز آمد و در تالار

مدرسه خان به تدريس پرداخت و ضمناً به تأليف كتاب همت گماشت.
وي فلسفه مشاء و اشراق را ممزوج ساخت و در اين راه شيوه مصنفين
اخوان الصفا را پيمود.
ملاصدرا و دكارت در شرق و غرب راه نويني را در پيش گرفتند ولي
شيوه آنان كاملاً متفاوت بود. دكارت نسبت به همه چيز شك آورد و
از وجود خويش شروع كرد تا توانست راهي براي درست به كار بردن
عقل پيدا كند و دريچه اي به روي علم باز نمايد.
ملاصدرا مردي عارف و روحاني بود. از اين رو نمي توانست قيود معتقدات
مذهبي را دور بريزد. مع الوصف به يك راز بزرگ طبيعت پي برد و دانست
كه جوهر عالم ماده هميشه در حركت است.
تا زمان ملاصدرا، فلاسفه حركت را به تمام عالم عموميت نمي دادند
و مي پنداشتند كه در پنج مقوله جوهر (عقل، نفس، هيولي، صورت، جسم)
و پنج مقوله عرض (له، متي، فعل، انفعال، اضافه) حركت راه نمي يابد و
فقط در چهار مقوله عرض (كم، كيف، وضع، اين) حركت واقع مي شود.

علت آن است كه آنان حركت را از ديدگاه مشهودات خويش تعريف مي كردند.
مثلاً مي ديدند كه اشياء را مي توان شمرد يا اندازه گرفت يا حرارت، اراده،
شجاعت، سستي، سختي، نور و غيره منشأ حركت هستند.
محمدبن ابراهيم شيرازي، معروف به ملاصدرا، صدرالدين و صدرالمتألهين
داراي تصنيفاتي است كه فهرست آنها به شرح زير است:
1. اسفار 2. شرح هدايه 3. حاشيه بر الهيات شفاي شيخ الرئيس 4.
شرح حكخه الاشراق شيخ شهاب الدين سهروردي 5. واردات قلبيه 6.
رساله در حدوث عالم 7. مسائل قدسيه و قواعد ملكوتيه 8. رساله
در تحقيق تشخص 9. رساله در تحقيق اتضاف مهيه بوجود 10.

رساله در جواب مسائلي كه از محقق طوسي سؤال شده و جوابي
صادر نگشته 11. كتاب اسرار الايات 12. تفسير سوره جمعه 13.
تفسير سوره الطارق 14. تفسير سوره الواقعه 15. تفسير آيه نور 16.

تفسير آيه الكرسي 17. كتاب حكمه عرشيه 18. كتاب مشاعر 19.
رساله اكسير العارفين في معرفه الحق و الليقين 20. رساله كسر
اصنام جاهليه 21. رساله اتحاد عاقل و معقول 22. كتاب شرح اصول كافي 23. عقل و جهل.
ملاصدرا هفت سفر پياده به مكه رفت و در سفر هفتم
به سال 1050 هجري قمري در بصره وفات يافت و همانجا مدفون گرديد.

**hossein** · #86 10-11-2011

از سوغات شیراز می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

ريسندگي ، فلزکاري ، خاتم کاري ، قالي ، حصير ، منبت کاري ، کنده کاري ، ظروف سفالي ، نمد ، خراطي ، چرم ، سنگ تراشي ، شيشه گري ، خرما ، انجير ، آبليمو ، مسقطي ، گليم ، گبه ، انواع ترش جات ، عرقيات ، سفيد آب، کيسه حمام،حنا ،انجير،زعفران ، انار و خرما

**hossein** · #87 10-11-2011

خاتم سازی
خاتم سازی در واقع آراستن سطح اشياء چوبی بصورتی شبيه
به موزائيک با مثلثهای کوچک است و اين مثلثها هر چه ظريف تر
و طرحها و اشکالی که با اين مثلث ها بوجود می آيد هر چه
منظم تر باشد خاتم مرغوبتر است. البته مرغوبيت مواد اوليه
بکار رفته در خاتم نيز باعث بالا بردن ارزش آن می گردد.
سفالگری
مهمترين مواد اوليه در کار سفالگری : گل، ماسه و مواد سوختنی است.
گل رس به خاطر داشتن اکسيد آهن و آهک دارای خاصيت شکل گيری
و چسبندگی است و ميتوان با آن ظرفهای غير قابل نفوذ ساخت.
برای تهيه سفال ابتدا گل را از معدن به محل کارگاه نموده و سپس
مقداری معين آب و ماسه به آن می افزايند. پس از اينکه گل و ماسه
و آب کاملاً با هم مخلوط شد و آماده گرديد، گل به قطعاتی با اندازه های
مورد نياز تقسيم می شود و هر قسمت را بطور جداگانه روی چرخ
سفالگری گذاشته و شروع به چرخکاری می نمايند.
شیشه گری
شيشه جسمی است شفاف، شکننده و ترکيبی از سيلکيکاتهای
قليايی که اين اجسام را در کوره ذوب می نمايند و به وسيله دست
يا به کمک قالب های مخصوص به آنها شکل می دهند. اشيايی
که از مناطق مختلف کشور نظير شوش، ری، ساوه و نيشابور
از زير خاک به دست آمده نشان دهنده ساخت اينگونه ظروف
در اکثر نقاط کشور در گذشته های دور می باشد. ظروف شيشه ای
در اوايل دوره اسلامی بيشتر شامل بطری، قوری، گلدان و فنجان بوده است
که برای مصارف خانگی بکار می رفته است. برخی اشياء باقی مانده
متعلق به قرون هشتم و نهم ميلادی است که بدون تزئين می باشد.
همچنين تعدادی دکمه شيشه ای که طی يکی از حفريات ناحيه
حسنلو بدست آمده متعلق به عهد هخامنشی است که بروجرد
و رونق شيشه گری در آن عصر گواهی می دهد.
قلمزنی
آنچه امروز بعنوان قلمزنی شناخته می شود و مصنوعات فراوانی
اعم از مس و برنج بوسيله آن تزئين می گردد در ايران دارای
سابقه ای بسيار طولانی است. از آثار فلزی دوره هخامنش
نمونه های بسياری بدست نيامده تا دورنمای رواج اين هنر
در آن دوران را مشاهده کنيم ولی مجموعه ظرفها و بشقابهای
نقره و طلای عصر ساسانی که بدست استادان ايرانی قلم خورده است
و سلاطين اين سلسله را در بزم يا رزم و شکار نشان می دهد
و در موزه "ارميتاژ" شهر لنينگراد نگاهداری ميشود رواج صنعت قلمزنی
را در آن عصر تاييد می کند. در دوران اسلامی تاريخ ايران صنعت
قلمزنی رواج فوق العاده داشته است و شاهد بر اين مطلب
مجموعه ابريقهای برنزی و آثار زيبای فلزی از نوع بخوردان و ظرفهای
آبخوری است که به شکل حيوانات و پرندگان ساخته شده و بيشتر آنها
در خراسان و همدان و ری و سمرقند بدست آمده است.
گلیم بافی
آسودن بر روی کف پوشی گرم و نرم در پی روزی پرکار و سخت،
اميد و توانی است برای برخوردی دوباره با واقعيتهای سخت و شيرين
کار روزمره و تامين معيشت خانواده. نخستين کف پوش بشر اوليه پوست
حيوانات بود ولی پس از گذشت هزاران سال وقتی توانست کم کم
مواد اوليه طبيعت را به ميل خود شکل دهد، به فکر ساخت بالاپوشی
برای خود و کف پوشی برای محل سکونتش افتاد. اولين کف پوشهای
ساخته انسان حصير و بورياست و به تدريج بافت زيراندازهای پشمی را نيز آموخت.
در کاوش های باستان شناسی در شرق جزيره آناتومی و بقايای
يک گليم 7700 ساله بدست آمده است ولی بطور کامل به علت آسيب
پذيری مواد اوليه گليم و نمونه های چندانی از گذشته های دور موجود نيست.
قديمی ترين نمونه بدست آمده گليم ايران و قطعه گليمی متعلق به دوره اشکانی است.
معرق
هنر معرق روی چوب، يکی از رشته های پر پيشينه صنايع دستی ايران است
که به نسبت ساير صنايع چوب از قبيل خاتم، منبت، نازک کاری چوب،
خراطی و بافت سبد و حصير دارای قدمت بيشتری است و طبق
اسناد و مدارک موجود با وجودی که زادگاهش هند است اما
از روزگارانی خيلی دور به ايران راه يافته و هنرمندان و صنعتگران ايرانی
تکميل کننده و گسترش دهنده آن بوده اند. اين "هنر صنعت" که در ابتدا
تلفيقی از چوب و فلز بود، به کمک ذوق و انديشه معرق سازان
هنرمند ايرانی تغيير شکل داد و صنعتگران کشورمان بجای يک
نوع چوب که معمولاً متن اصلی دست ساخته ها را تشکيل ميداد،
به استفاده از انواع چوب با رنگهای مختلف پرداختند.
منبت کاری
منبت کاری هنری است مشتمل بر حکاکی و کنده کاری بر روی چوب
بر اساس نقشه ای دقيق اين تعريف اصولی منبت کاری است.
مینیاتور
واژه "مينياتور" که مخفف شده کلمه فرانسوی "مينی موم ناتورال"
و به معنی طبيعت کوچک و ظريف است و در نيمه اول قرن اخير و
حدوداً از دوره قاجاريان وارد زبان فارسی شده، اصولاً به هر نوع
پديده هنری ظريف (به هر شيوه ای که ساخته شده باشد) اطلاق می شود
و در ايران برای شناسايی نوعی نقاشی که دارای سابقه و قدمتی
بسيار طولانی است به کار می رود.
نمدمالی
نمد ساده ترين نوع کف پوش است و ساخت آن احتياج به دستگاه خاصی دارند.
در نمد مالی در واقع از خاصيت طبيعی پشم که عبارت از در هم پيچيدن
الياف آن در اثر رطوبت و فشار است استفاده می شود. احتمال دارد
که اولين بار بافندگانی که الياف پشمی خود را شسته و برای گرفتن رطوبت
آن با چوبدستی ضربه هايی به پشم می زده اند، موفق به کشف اين
خصوصيت پشم و در نتيجه موفق به بوجود آوردن صنعت نمدمالی شده باشند.