خواب رفتگی

[OZGOR]

خواب رفتگی
خواب رفتگي يا paresthesia احساس سوزش و خارشي ناخوشايند همراه با سوزن سوزن شدن عضو خواب رفته است كه غالبا در دست و پا ايجاد ميشود. دليل معمول بروز چنين حالتي نشستن، تكيه كردن يا خوابيدن بر روي عضو است به طوريكه فشاري مداوم بر اعصاب اين عضو وارد شده يا جريان خون در اين منطقه مختل شود.

تغيير حالت دادن و خارج كردن عضو خواب رفته از حالت فشرده، معمولا اين حالت را از بين ميبرد. اما با برداشته شدن فشار و با برقرار شدن پيام رساني اعصاب به مغز و نخاع، ابتدا حالت بي حسي جاي خود را به درد و سوزش داده و سپس از بين ميرود. در بعضي از موارد خواب رفتگي در اثر آسيب ديدگي عصب يا اختلالات خاصي در سيستم عصبي ايجاد ميشود. اگر شما غالبا و يا به مدتهاي طولاني دچار خواب رفتگي اعضا ميشويد، حتما به پزشك مراجعه كنيد.

علائم
علائم خواب رفتگي كه معمولا در دست و پا رخ ميدهد عبارتند از :

• در ابتدا عضو دچار بي حسي و سنگيني ميشود
• پوست عضو خواب رفته سوزن سوزن شده و به خارش مي افتد
• اين عوارض پس از بازگشت بدن به حالت عادي، در عرض چند دقيقه برطرف ميشود

تعدادي از دلايل عمده
• وارد شدن فشار بر روي عصب
• كاهش مقدار خون موجود در عضو
• آسيب ديدگي عصب
• تنفس سريع (نفس نفس زدن)
• متاثر شدن اعصاب از ماده اي سمي، مانند الكل يا سرب
• عارضه جانبي بعضي از داروها
• ديابت (بيماري قند)
• تصلب بافتهاي عصبي يا multiple sclerosis
• كم كاري تيروئيد
• سكته ناقص
• سكته

خواب رفتگي بر اثر فشار
اطلاعات دريافت شده از محيط، توسط اعصاب پيراموني بدن به مغز و نخاع فرستاده ميشود. هنگامي كه يك عصب حسي به دليل قرار گرفتن در يك حالت تنگ و ناراحت تحت فشار قرار گيرد، از كارايي آن كاسته ميشود. اگر اين فشار ادامه يابد، عضو درگير دچار خواب رفتگي ميشود، به اين معنا كه پيامهاي حسي قطع ميشوند.

به محض آنكه فشار از عصب برداشته شود، كار خود را از سر ميگيرد. حالت ناخوشايند سوزن سوزن شدن، در اثر فرستاده شدن ناگهاني پيامهاي متعدد درد از عصب به مغز است. اعصاب ديگري كه در اين وضعيت تحت فشار قرار گرفته بودند، از جمله عصبهاي تشخيص دهنده دما، براي بازگشت به حالت اوليه به زمان بيشتري نياز دارند.

فشردگي شديد عصب
رگهاي عصبي نيز ميتوانند در اثر گير افتادن ميان استخوانها يا بافتهاي ديگر تحت فشار شديد قرار بگيرند. براي مثال :

• سندرم تونل مچ دست - عصب اصلي دست از ميان حلقه اي متشكل از استخوانهاي مچ ميگذرد. وجود تاندونهايي كه غشايي ملتهب و متورم داشته باشند، فضاي اين تونل را تنگ كرده و عصب را به شدت فشار ميدهند. نشانه هاي اين مشكل شامل حالت خواب رفتگي، درد و ضعف دست است.

• آسيب ديدگي ريشه عصب گردن- اعصاب گردن از درون سوراخهاي كوچك موجود در ميان مهره ها خارج ميشوند.فضاي اين سوراخها ميتواند در اثر التهاب، آسيب دبدگي يا رشد بيش از حد بافت استخواني، كوچك شود و در نتيجه عصبي كه از آن عبور ميكند به شدت تحت فشار قرار ميگيرد. در اين حالت احساس خواب رفتگي در گردن ايجاد شده و موجب بروز درد جابجا شده در بازوها ميشود.

• سياتيك - عصب سياتيك، عصب اصلي پا است كه به صورت چهار شاخه عصبي از ميان مهره هاي بخش پاييني ستون مهره ها خارج ميشود. هر مهره توسط ديسك هايي غضروفي محافظت ميشود. افتادگي يا جابجايي اين ديسك موجب برآمدگي در مسير عصب و فشردگي آن ميشود، اين حالت علاوه بر ايجاد احساس خواب رفتگي در محل، ميتواند موجب بروز درد جابجا شده در پا شود.
التهاب عصبي
التهاب عصبي يا ورم رشته هاي عصبي، دلايل متعددي دارد كه رايج ترين آنها از اين قرارند :

• الكل - مصرف مداوم و بيش از حد الكل ميتواند موجب مسموميت اعصاب شده و وضعيتي را به وجود آورد كه پريفرال نوروپاتي peripheral neuropathy (بيماري اعصاب پيراموني) نام دارد و بارزترين نشانه آن خواب رفتگي در اعضا است.

• سندروم گيلين بري (Guillain-Barre) - حالتي كه به احتمال فراوان در اثر عفونت ويروسي ايجاد ميشود و اعصاب پيراموني را تحت تاثير قرار داده، موجب درد و بي حسي در عضو ميشود.

• كم خوني خطرناك (Pernicious anemia) - كاهش يا عدم كارايي ويتامين B12 موجب كند شدن روند توليد گلبول قرمز شده و عملكرد نخاع را تحت الشعاع قرار ميدهد.

بيماري عصب
علامت مشخصه بيماري عصب يا نوروپاتي، عدم وجود رابطه اطلاعاتي حسي بين عصب و مغز است كه در اثر آسيب ديدگي عصب حسي ايجاد ميشود.براي مثال، شخص دچار نوروپاتي ممكن است درد را در حد معمول آن حس نكند و يا اصلا احساس درد نداشته باشد. شرايطي كه ميتوانند موجب بروز چنين آسيبهايي شوند از اين قرارند :

• قطع شدن نخاع
• بيماري قند
• نوروپاتي حسي ارثي
• قرار گرفتن در معرض داروهاي خاص يا فلزات سنگيني چون سرب
• مصرف مداوم و بيش از حد الكل

پيگيري پزشكي
بروز هر از گاه حالت خواب رفتگي، مورد نگران كننده اي نيست. اما خواب رفتگي مزمن ميتواند نشانه يك مشكل اساسي باشد. اگر بيش از حد يا در فواصل كوتاه دچار خواب رفتگي اعضا ميشود، به پزشك مراجعه كرده و از او بخواهيد تا از شما يك معاينه كامل به عمل آورد.

روشهاي درمان
درمان خواب رفتگي ارتباط مستقيمي با دليل بروز آن دارد و در هر مورد متفاوت است. براي مثال، سندرم تونل مچ دست، با مصرف داروهاي ضد التهاب و ادرار آور، استراحت و بستن مچ با نوارهاي كشي مخصوص بهبود ميابد. مشكل عصبي كه در ميان استخوان يا بافتهاي ديگر فشرده شده باشد ممكن است با فيزيوتراپي برطرف شود يا براي رفع آن به جراحي نياز باشد. شرايط نامحسوسي چون بيماري قند، بايد به طور جدي و با دقت كنترل شود تا مشكلات جانبي اين بيماري كاهش يابند. نشانه هاي التهاب عصبي و آسيب ديدگي عصب كه در اثر مصرف الكل بروز ميكنند نيز، معمولا با عدم مصرف الكل، بهبود خواهد يافت.

[رزیتا]

علت خواب رفتگي دست و پا

بیشتر موارد حس سوزش و سوزن سوزن شدن در هنگامی که اندام ها بی حس شده است، علامتی بی خطر است و نشان دهنده این حالت است که عصبی در این ناحیه تحت فشار است ودر صورت تغییر وضعیت طی چند دقیقه عصب به حالت طبیعی برمی گردد.

از دیگر دلایل بی حسی اندام ها افزایش تهویه تنفسی است که در شرایط اضطراب آور ایجاد شده ولی در مواردی که بی حسی ناگهانی و غیر قابل توجیه روی می دهد ممکن است، علامتی از یک بیماری جدی باشد که می بایست تحت بررسی های دقیق قرار گیرد.

از علل جدی بی حسی می توان به نقص جریان خون ، روماتیسم مفصلی ، اسکلروز مولتیپل ، دیابت و سندرم تونل کارپ (فشرده شدن اعصاب در مچ دست که موجب بی حسی درانگشتان و دست می شود) اشاره کرد .

بی حسی می تواند یافته ای هشدار دهنده باشد از یک سکته مغزی قریب الوقوع یا حملات گذرای ایسکمیک که یک سکته مغزی کوچک است و به طور گذرا و موقتی علایمی نظیر فلج و تاری دید را ایجاد می کند. این حملات گذرا بدون درمان مناسب به سکته کامل منجر شده وممکن است عوارض جسمی و ذهنی دائمی ایجاد می کند .

تسکین علائم:

- آنچه مهم است این است که علایم را کم اهمیت در نظر نگیریم حتی اگر برای چند ثانیه طول بکشد .

- در صورت ایجاد بی حسی به طور ناگهانی و یا ضعف در هر نقطه از بدن بدون وجود توضیح قانع کننده در اسرع وقت باید به اورژانس مراجعه کرد .

- ورزش مرتب نظیر راه رفتن و دویدن و شنا کردن جریان خون را افزایش می دهد و به کاهش وقوع بی حسی در وضعیت های بدنی مختلف کمک می کند و انتخاب نوع ورزش نیز مهم است مثلا ورزش هایی مثل دوچرخه سواری باعث بیحسی اندام ها شده و وضعیت را تشدید می کند.

مصرف دخانیات باعث اختلال جریان خون می گردد و احتمال بروز بی حسی را افزایش می دهد.

اگر بیشتر در ناحیه باسن دچار بیحسی می شوید احتمال دارد مربوط به کیف جیبی و یا محتویات جیب عقب شما باشد و ایجاد مشکل می نماید وباعث ایجاد فشار برروی عصب سیاتیک که از میان عضلات باسن می گذرد، می نماید.

اگر برای مدت طولانی کارهای تکراری انجام می دهید مثل ماشین نویسی و خیاطی و ... ممکن است به سندرم تونل کارپ دچار شوید .لذا اگر هر 30 تا 60 دقیقه یکبار به خود استراحت دهید ودر این بین چرخش های ملایمی به مچ دست دهید می توانید از ایجاد این مشکل جلوگیری نمایید.