تفرش

[sebarok]

شهرستان تفرش در200کیلومتری جنوب غرب تهران درمسیرراه تهران قم سلفچگان وتهران ساوه سلفچگان قراردارد. شهر تفرش درمنطقه ایمحصور بین کوهها میباشد که ازطریق گردنه گیان ونقره کمربه سایر راههای ایران متصل است.

تفرش قدیم از دو منطقه فم وطرخوران تشکیل شده و حول همین دو منطقه بسط و گسترش یافته و منطقه نیز شامل چند محله میباشد که برخی ازانها هنوزبافت قدیمی خودراحفظ کرده اند.

تفرش به لحاظ دارابودن آب وهوای کوهستانی درفصل گرماآب وهوای بسیارمطبوع وخنکی داردکه بهمراه جاذبه های طبیعی وتاریخی وامامزاده های متعددهمه ساله پذیرای انبوه مسافران ازاقصی نقاط ایران میباشد.

پيشنه تاريخي شهرستان تفرش:

محدوده فعلي تفرش جز متصرفات مادها ، هخامنشيان و اشكانيان بوده از دوره ساسانيان قبور حوض گونه زرتشتيان و بعض قلاع به يادمانده است و بعد از آن در زمان طاهريان و صفاريان و سامانيان و آل بويه و غزنويان نيز با وجود عدم وجود آثار ، جزو متصرفات آن به شمار مي رفته در دوره سلجوقيان نام تفرش به صورت طبرس رواج پيدا كرده وبرخي از بزرگان و علما خود رابه آن منسوب و مقلب نموده اند به طور مثال كنيه طبرسي ويژه رجال شيعه بوده و مورد اصلي آن نيز كتب اماميه است و اين انتساب با اين كه از عدد انگشتان دست تجاوز نمي كند، مشخص كننده نفوذ اماميه در تفرش و رواج آن از ديرباز است . در دوره خوارزمشاه تفرش دهستاني در محدوده اقليم عراق (اراک) بوده است و در فاصله سال هاي 740-838 در حدود متصرفات آل جلاير محسوب مي شده است.

از مغولان و تيموريان هيچ اثري در تفرش ديده نمي شود ولي تفرش در روزگار صفويه بويژه پادشاهي شاه عباس بزرگ رو به آباداني نهاده است ومردم تفرش با انجام خدمات برجسته در دستگاههاي حكومت صفوي نفوذ نمود تفرش در ايام سلطنت افشاريان تا سال 1218 جزو متصرفات ايشان بوده است تختگاه زنديان شيراز و خاك تفرش در آن روزگار جزء متصرفات آنان بوده است.

و در اين زمان مكتب خانه هاي متعددي در تفرش تاسيس شده كه نوجوانان در آن به فرا گرفتن مقدمات فارسي و تعلم قرا، مي پرداخته اند در دوران قاجاريه است كه مرداني از تفرش در كار سياست مملكت وارد مي شوند و در راه خدمت به ايران حتي از بذل جان خود نيز دريغ نمي ورزند باز در همين دوره است كهبه سبب توجه پادشاهان قاجار به منطقه روحانيان و علماي مذهب عده اي از سادات بني فاطمه تفرش در دستگاه حكومت رشد كرده تا جايي كه به مناصب بزرگ گمارده مي شوند و يكي از ويژگي هاي دوره قاجاريه گسترش مكتب خانه ها و تكثير و فراواني ميرزاها در تفرش آشتيان و فراهان است ولي روي هم رفته جامعه تفرش در دوره قاجاريه دهقاني ولي غير متحجر بوده است.

در سال 1316 خورشيدي كشور ايران از نظر جغرافيايي به ده استان تقسيم شد و سلطان ابان با شمول قصبه هاي تفرش فراهان، آشتيان و غيره به شهرستان تبديل و به نام اراك ناميده شد و تفرش تبديل به بخش گرديد تا بالاخره در سال 1342 تفرش با شمول بخشهاي فراهان، آشتيان، خلجستان، و نيز دهستان رودبار به شهرستان تبديل شد و با مشاركت مردم، خيابان هاي وسيع در مركز شهر ايجاد گرديد.
درباره وجه تسميه نام تفرش مردم را بر اين باور است كه تفرش در اصل گبرش بوده است و اين توجيه شايد بدين سبب است كه در سده هاي قبل و حتي صدر اسلام گبرها و زرتشتيان در اين جلگه و نقاط مجاور آن از جمله فراهان و آشتيان سكونت داشته اند در متون جغرافيايي اسلام گاهي نام تفرش طبس و يا طبرش آمده است.

معرفي دهستان هاي تابع شهرستان تفرش

الف: بخش مرکزي (تفرش)

1- دهستان بارزجان :
اين دهستان در شمال و در مجاورت شهر تفرش قرار گرفته و بيشتر روستاهاي اين دهستان در مناطقع كوهستاني واقع گرديده است بدليل كمي زمين در روستاها گذران زندگي اهالي از طريق باغداري و دامداري است محصولات كشاورزي علاوه بر مقادير كمي غلات و حبوبات ميوه هاي درختي است كه گردو و بادام در راس آنها قرار دارد واهالي مازاد توليد خود را به شهرستان هايي نظير قم صادر مي كنند وآب و هواي روستاها به دليل كوهستاني بودن سرد و زمستاني هاي طولاني بر منطقه حكمفرماست.
گر چه تردد در تعدادي از راههاي در فصول بارندگي بسختي صورت مي گيرد ولي وجود راههاي شوسه در حوزه دهستان ارتباط روستاها را مسير نمود نداشتن زمين كافي و آب و هواي سردسير موجب گرديده تا اهالي با زحمت و تلاش زياد به مشكلات فائق آمده و مايحتاج كشاورزي خود را تامين كنند.


2- دهستان خرازان :
يكي از دهستان هاي استثنائي است كه بدليل داشتن موقعيت جغرافيايي خاص و محدود بودن در ميان رشته ارتفاعات صعب العبور امكان دسترسي اهالي روستاهاي محصور در اين منطقه طبيعي تنها از سه راه به دنياي خارج وجود دارد كه عبور از هر سه راه به سختي امكان پذير مي باشد نام خرازان از گردنه اي به همين نام گرفته شده است.


3- دهستان رودبار :
كليه روستاهاي دهستان رودبار در منطقه اي كاملا" كوهستاني قرار گرفته و از گذشته دور اين محدوده بنام دهستان رودبار معروف بوده است ارتفاعات رفيع و صعب العبور كليه مناطق اين دهستان را در برگرفته كه به همين دليل روستاها داراي زمين كشاورزي كافي نبوده و روستائيان سرد و طولاني حاكم بر روستاهاست فعاليت هاي چشمگير اهالي موجب گرديده است كه اهالي خود توليدات مورد نياز كشاورزي خود را تهيه كنند ¸فرآورده هاي خشكبار را به شهرهاي همجوار صادر نمايند راههاي ارتباطي شوسه است كه در تعدادي از ان ها رفت و آمد در زمستان به سختي صورت مي پذيرد.


4- دهستان کوپناه


ب: بخش فراهان
1- دهستان فرمهين :
يكي از مهمترين دهستان هاي شهرستان تفرش است كه در دشت وسيع فراهان قرار گرفته و از دير باز بين اهالي منطقه به حاصل خيزي خاك و كثرت جمعيت اشتهار دارد و فراورده هاي كشاورزي روستاهاي اين دهستان حبوبات و غلات است كه مقادير زيادي از آن ها از منطقه صادر مي گردد راههاي روستائي كلا" شوسه بوده و اهالي براي تردد در آن ها با هيچ مشكلي مواجه نيستند، قاليبافي از رونق زيادي در بين روستاها برخوردار مي باشد و بافت كيسههاي حمام از كارهاي دستي زنان روستايي اين منطقه است و معروفيت خاصي داشته است.

2- دهستان فشك :
مركز اين دهستان روستاي فشك است كه يكي از روستاهاي آباد و پر جمعيت دهستان مي باشد كه از سابقه وجه تسميه نام اين روستا اطلاعاتي بدست نيامده است.

[sebarok]

پرفسور دكتر سيد محمود حسابي

در سال 1281 (هـ. ش) از پدر و مادري تفرشي در تهران متولد شدند. چهار سال از دوران كودكي رادر تهران سپري نموده بودند كه به همراه خانواده (پدر، مادر، برادر) عازم شامات شدند. در 7 سالگي تحصيلات ابتدايي خود را در بيروت، با تنگدستي و مرارت‏هاي دور از وطن، درمدرسه كشيش‏هاي فرانسوي آغاز كردند و همزمان، توسط مادر فداكار، متدين و فاضله خود (خانم گوهرشاد حسابي) تحت آموزش تعليمات مذهبي و ادبيات فارسي قرار گرفتند. استاد، قرآن كريم را حفظ و به آن اعتقادي ژرف داشتند. ديوان حافظ را نيز از بر داشتته و به بوستان و گلستان سعدي، شاهنامه فردوسي، مثنوي مولوي، منشآت قائم مقام اشراف داشتند.


پس از ورود به دوره متوسطه، جنگ جهاني اول آغاز شد، و به علت تعطيل شدن مدارس فرانسوي، پس از دو سال، براي ادامه تتحصيل، به كالج آمريكايي بيروت رفتنند و سپس در سن7 1 سالگي، موفق به اخذ ليسانس ادبيات گرديدند. در 19 سالگي ليسانس بيولوژي گرفته، سپس موفق به اخذ مدرك مهندسي راه و ساختمان شده و با نقشه‏كشي و راهسازي، به امرار معاش خانواده كمك مي‏كردند. ضمناً استاد در رشته‏هاي پزشكي، رياضيات و ستاره‏شناسي، تتحصيلات آكادميك داشتند. به خاطر قدرداني از زحمات وي، ششركت راهسازي فرانسوي كه در آن مشغول به كار بودند، ايشان را براي ادامه تحصيل، به كشور فرانسه اعزام كرد و در سال 1924 م به دانشكده برق اكول سوپريورد و الكتريسيته پاريس وارد و در سال 1925 م فارغ التحصيل شدند. هم زمان با تحصيل در رشته معدن، در راه آهن برقي فرانسه كار مي‏كردند، تا مهندسي معدن را گرفتند، و در معادن آهن شمال فرانسه و معادن زغال سنگ ايالت سار مشغول خدمت شدند. سپس به خاطر روحيه علمي كه داشتند، تحقيقات خود را در دانشگاه سوربن، در رشته فيزيك دنبال كردند و در سال 1927 م در سن 25 سالگي دانشنامه دكتراي فيزيك خود را با رساله حساسسيت سلولهاي فتوالكتريك با درجه عالي دريافت كردند. استاد با موسيقي سنتي ايراني و موسيقي كلاسيك غربي به خوبي آشنا، و در نواختن پيانو و ويولن تبحر داشتند. در چند رشته ورزشي كسب موفقيت نمودند، در شنا داراي ديپلم نجات غريق شدند.

دكتر محمود حسابي در طول عمر پربار خود، مصدر مشاغل و خدمات علمي و فرهنگي متعددي بودند كه چند نمونه از آن به اين شرح است:

- تأسيس مدرسه مهندسي وزارت راه و تدريس در آنجا (1306 هـ. ش)
- نقشه برداري و رسم اولين نقشه مدرن راه ساحلي سراسري ميان بنادر خليج فارس، تأسيس دارالمعلمين عالي و تدريس در آنجا (1307 هـ. ش)
- ساخت اولين راديو در كشور (1307 هـ . ش)
- تأسيس دانشسراي عالي و تدريس در آنجا (1308 هـ. ش)
- ايجاد اولين ايستگاه هواشناسي در ايران (1310 هـ. ش)
- نصب و راه اندازي اولين دستگاه راديولوژي در ايران (1310 هـ. ش)
- تعيين ساعت ايران (1311 هـ. ش)
- تأسيس بيمارستان خصوصي (گوهرشاد) به نام مادرشان (1312 هـ.ش)
- تدوين قانون و پيشنهاد تأسيس دانشگاه تهران و تأسيس دانشكده فني (1313 هـ.ش)
و رياست آن دانشكده و تدريس در آنجا (1315 هـ. ش)
- تأسيس دانشكده علوم و رياست آن دانشكده از (1321 تا 1327 و از 1330تا 1336هجري شمسي) و تدريس درگروه فيزيك آن دانشكده تا آخرين روزهاي حيات،
- تأسيس مركز عدسي سازي- ديدگاني- اپتيك كاربردي دردانشكده علوم دانشگاه تهران، - مأموريت خلع يد ازشركت نفت انگليس در دولت دكتر مصدق و اولين رييس هيئت مديره و مديرعامل شركت ملي نفت ايران،
- وزير فرهنگ دردولت دكترمصدق(1330هجري شمسي)
- پايه گذاري مدارس عشايري و تأسيس اولين مدرسه عشايري ايران (1330هجري شمسي)
- مخالفت با طرح قرارداد ننگين كنسرسيوم و كاپيتولاسيون درمجلس،
- مخالفت با قرارداد دولت ايران درعضويت سنتو«باكت بغداد» درمجلس،
- تأسيس اولين رصدخانه نوين درايران، تأسيس اولين مركز مدرن تعقيب ماهواره ها درشيراز (1335هجري شمسي)
- پايه گذاري مركز مخابرات اسدآباد همدان (1338هجري شمسي)
- تدوين قانون استاندارد و تأسيس مؤسسه استاندارد ايران (1333هجري شمسي) ژئوفيزيك دانشگاه تهران (1330هجري شمسي)،
- استاد ممتازدانشگاه تهران (ازسال1350هجري شمسي)،
- پايه گذاري مركز تحقيقات و راكتور اتمي دانشگاه تهران و تأسيس سازمان انرژي اتمي و عضو هيئت دائمي كميته بين المللي هسته اي(1330 - 1349هجري شمسي)
- تشكيل و رياست كميته پژوهشي فضاي ايران و عضو دائمي كميته بين المللي فضا (1360هجري شمسي)
- تاسيس انجمن موسيقي ايران، مؤسس و عضو پيوسته فرهنگستان زبان ايران(1349هجري شمسي) تا آخرين روزهاي فعاليت.
- فعاليت دردونسل كاري و آموزش 7 نسل استاد و دانشجو ازخدمات ارزنده پرفسور حسابي بشمار مي رود.

استاد به چهارزبان زنده دنيا: فرانسه، انگليسي، آلماني و عربي تسلط داشته و همچنين به زبانهاي سانسكريت، لاتين، يوناني، پهلوي، اوستايي، تركي و ايتاليايي اشراف داشتند.
درزمينه تحقيق علمي: 25مقاله، رساله و كتاب ازاستاد چاپ شده است. تئوري« بي نهايت بودن ذرات» ايشان درميان دانشمندان و فيزيكدانان جهان شناخته شده است. نشان «كوماندور دولالژيون دونور» بزرگترين نشان علمي كشورفرانسه به ايشان اهداگرديده است. استاد تنها شاگرد ايراني پرفسور اينشتين بوده و درطول زندگي با دانشمندان طرازاول جهان نظير« پرفسور انيشتين، شرودينگر، بورن، فرمي، ديراك، بوهر... و ادبايي چون آندره ژيد، برتراندراسل مرد اول علمي جهان» برگزيده شدند(1990م) و دركنگره 60سال فيزيك ايران(1366هجري شمسي) به عنوان پدرفيزيك ايران ملقب گرديدند. پرفسور دكترسيد محمود حسابي در12شهريور1371هجري شمسي در بيمارستان دانشگاه ژنو بدرود حيات گفتند. مقبره استاد بنا به خواسته خودشان درزادگاه خانوادگي ايشان در شهردانشگاهي تفرش قراردارد.

روحش شاد و يادش گرامي ، راهش پر رهرو باد

[sebarok]

غارهاي تفرش

اغلب غارهاي تفرش مربوط به دوران دوم زمين شناسي است كه منشا تشكيل آن در رگه هاي آهكي ذكر شده است.
سه غار اول اين ليست با فاصله كمي از يكديگر در دل كوه و بر فراز روستاي كوهين قرار دارند.

غارهاي شناخته شده عبارتند از

1- غار علي خورنده،
2- غار گاو خور
3- غار نويوئي يا نويوهي
4- غار پلنگ
5- غار دام دام تلخاب
6- غار امجك (كه در 2-3 سال گذشته شناسايي و مورد بازديد غارنوردان قرار گرفته است.)


غار علي خورنده

در فاصله 3 كيلومتري جنوب غربي تفرش و در ارتفاعات كوه نقره كمر معروف به خشه قرار دارد وبراي رسيدن به آن مي بايد از روستاي كوهين عبور نمود و از ديواره اي به طول تقريبي 15 متر است و شامل 3 بند مي باشد صعود كرد. وروديه غار با شيب ملايم به تالار اصلي كه در آن حوضچه هايي قرار دارد مي رسد. در طرف راست چاهي به عمق 5 متر واقع است كه به "حمامك" شهرت دارد همچنين حفره ديگري نيز در اين غار وجود دارد كه به "مسجدك" معروف است. در سقف و ديوار اين غار استلاكيت ها و استلاكميت ها مشاهده مي شود.



غار گاو خور

يا گوخل (خل در لهجه محلي به معني سوراخ است) اين غار با فاصله اي كمتر از دويست متر در همان مختصات غارعلي خورنده قرار دارد و تالاري بسيار بزرگ دارد كه به راهرويي به طول 100 متر منتهي مي شود و بعد از آن حوضچه غار قرار دارد.



غار امجك

در منطقه رودبار و در ارتفاع 1900 متري از سطح دريا و در فاصله 63 كيلومتري شمال غربي تفرش بر فراز دره سلطان امجك قرار گرفته است. ورودي آن ديواره اي به طول 12 متر دارد كه براي ورود به آن بايد با كمك ابزار از اين ديواره گذشت. در آنجا نردباني به طول 10 متر ساخته شده و پس از فرود منطقه استلاكيت ها و استلاكميت ها قرار دارد كه به علت اينكه تاكنون كسي به آن دسترسي پيدا نكرده است بكر و دست نخورده باقي مانده و پايين تر از آن دهليزي با حوض پرآب ديده مي شود. همچنين دو ديواره به ارتفاع 7 متر و ديگري به ارتفاع 2 متر در مسير غار نوردان قرار مي گيرد و در انتها راهرويي با مجموعه بسيار زيبايي از گلفشنگ هاي سقف . ديوار، ما را به انتهاي غار كه زيستگاه خفاشان است هدايت مي كند.

[sebarok]

معرفي صنايع دستي تفرش


در زمانهاي قديم چيزي به نام صنايع دستي به مفهوم و مصرف امروزي وجود نداشت. بلکه شاغلين در حرفه هاي مختلف از روي ذوق و هنر استعدادي خود جنبه هاي زيباسازي به محصولات خود مي دادند. پس ريشه صنايع دستي را مي بايست در استادان مشاغل قديمي مختلف يافت که به منظور تامين روزي خود و خانواده و همچنين به منظور نياز مصرف کننده دست به توليد محصولات مي زدند. نه براي تزئين صرف و دکوراسيون.
مردم هر منطقه از روي وجود زمينه توليد و يا استعداد و شرايط جغرافيايي طبيعي محل سکونت خود دست به توليد محصولات مورد نياز زندگي خود مي زدند و براي جبران محصولات ديگري که دچار کمبود پان بودند به ناچار با برقراري ارتباط با ديگر مردم به عرضه محصولات مي پرداختند.
براي نمونه در قديم کرباس بافي و توليد کبريت جز محصولات اهالي روستاي کهک بود و براي عرضه اين محصولات به بسياري از نقاط دور و نزديک سفر مي کردند. همين موضوع باعث مي شد استاداني در حال رفت و آمد به ديگر مناطق باشند.

آهنگري
يکي از شاخص ترين استادان آهنگري که براي ساخت ابزار آلات کشاورزان از تفرش به منطقه رودبار سفر مي کرد مرحوم استاد اکبر حاجيان آهنگري مستعد و مبتکر بود که حتي با وجود بي سوادي وقتي پاي پياده به روستاهاي رودبار مي رفت و سفارش و يا بيعانه مي گرفت و ماهها بعد محصولات ساخته شده را براي تحويل به آنجا مي برد. اسامي همه افراد و تمامي حساب و کتابها را در حافظه خود نگاه مي داشت. استاد حاجيان بعدها يک کارگاه آهنگري ثابت در بازار ترخوران به راه انداخت و تا سن 83 سالگي به ساخت ابزاري مانند : انواع قيچي – داس- تبر- تيشه- کلنگ – شانه قالي بافي- انواع کارد و چاقو پرداخت. کاردهاي ساخت ايشان در سطح استان مرکزي معروف است. استاد حاجيان در آخرين ماه هاي عمر خود هم مجبور بود چکش سنگين بر آهن گداخته بکوبد زيرا حق و حقوقي به نام بازنشستگي براي چنين استادان بزرگي وجود ندارد.

گيوه دوزي
بدون کفش زير پا نمي توان به کار فعاليت پرداخت. استادان گيوه دوز زيادي در محله ترخوران (بازار) وجود داشتند و به توليد گيوه هاي محکم و دست و دوز مي پرداختند که جوابگوي کار کشاورزان در مزارع و بيابان باشد. استاد عباس فضلي از آخرين و بهترين گيوه دوزان تفرش محسوب مي شود.

تنور سازي
در هر خانه وجود يک تنور بسيار واجب بوده و خانه قديمي را نمي توان يافت که در آن تنوري نصب نشده باشد . فن ساخت تنور بسيار خاص و متقاوت بوده و با آن که از گل ساخته مي شود اما مراحل ساخت آن هيچ شباهتي به سفالگري ندارد. مر حوم استاد ولي اله قاسمي از آخرين و بهترين تنور سازان تفرش و يا حتي استان مرکزي بود و چقدر افسوس که اين اساتيد ماهر شاگردي ندارند که علم و هنر خود را به نسل هاي آينده انتقال دهند.

قاليبافي و گليم بافي
قاليبافي را مي توان گل سرسبد هنر ايراني دانست و در جهان به آن افتخار کرد. قاليبافي و گليم بافي در زمانهاي قديم در اين منطقه داراي رونق خاصي بود . در سه منطقه رودبار – تفرش – فراهان سه سبک و نقش متفاوت وجود داشت هرکدام داراي نقش انحصاري براي خود بودند مانند نش بازرجان – فيض آبادي و فراهان که داراي شهرت جهاني نيز هستند. اما افسوس که توليد و بافت قالي در اين سه منطقه تقريبا به صفر رسيد ه است.


مس
در استان مركزي از قديم حرفه مسگري رايج بوده است اما امروزه با روي كار آمدن ظرف هاي استيل، ملامين، بلور و چيني ، اين صنعت با ركود بسيار روبرو شده است.
در اراك به جز معدود استادان قديمي ، ديگر كسي به اين حرفه اشتغال نمي ورزد. اما در شهرستان تفرش اين حرفه به صورت ديگري جلوه كرده است: ساخت ظروف مسي فانتزي و كوچك.
اساس اين كار الگوبرداري از ظروف مسي بزرگ، مانند پارچ، آفتابه، سيني، ديزي، تاس، هاون و ديگر ظروف است و در ساخت آن كه مشتمل بر 30 قطعه هستند ابزار مخصوص، حوصله و دقت بسيار دخالت دارد.
اين ظروف خيلي كوچك خيلي سريع مورد استقبال مردم و گردشگران قرار گرفت و افراد مختلفي وارد بازار اين هنر شده و مشغول توليد و عرضه اين محصولات شدند. از اينجا بود كه اين محصولات جزو هنر اختصاصي صنايع دستي و اصلي ترين سوغات هنري تفرش شد. بيشترين سازندگان اين ظروف مسي جوانان و در پاره اي اوقات زنان هستند.

طرح ساخت ظروف مسي تزئيني و كوچك حدود 30 سال پيش (1355) توسط عبدالرضا كاظمي (همراه با برادر وي داوود كاظمي) هنرمندان ناشنواي تفرشي ابداع شده است.
هم اكنون اين هنرمند ناشنوا علاوه بر ساخت ظروف مسي ، به طراحي و ساخت وسايل قديمي مانند قفلهاي عهد قاجار، ترازو و قپان، كشكول و تبرزين، چراغهاي قديمي، سماور و درهاي قديمي مي پردازد. اين محصولات در شهرهاي اصفهان، تهران، زنجان، كرمان، مشهد و بسياري از شهرهاي ايران توزيع مي شوند. متاسفانه به دليل عدم وجود بسته بندي و نداشتن اسم و رسم، اين محصولات در هر شهري به هر نامي و با هر قيمتي به فروش مي رسد.

متاسفانه اين صنعت زيباي كهن به علت گراني مواد اوليه، نوسان بازار فروش و توجه ناكافي سازمان صنايع دستي ، رونق اوليه خود را به عنوان يك حرفه از دست داده و به حرفه اي تفنني و سرگرم كننده تبديل شده است. اين وظيفه ماست كه با حمايت ها و همفكري خود دست به اقداماتي بزنيم تا بتوانيم اين صنعت را به جايگاهي كه بايد داشته باشد برسانيم.


معرق با ساقه گندم
سرکار خانم بينا در حال حاضر مشغول به انجام اين هنر هستند و تابلوهايي را با استفاده از ساقه گندم تهيه مي نمايند.

خط و خوشنوسي از ديگر هنرهاي مردم تفرش بايد به خوشنويسي اشاره کرد که اساتيد و بزرگان زيادي را در اين زمينه داشته ايم.

ساير : سبد بافي - گلدوزي - كبريت سازي قديم - كيسه حمام

[sebarok]

ابرایم کاریابی
« تفرشی ها هر کجا باشند نسبت به موطن اصلی خویش علاقة وافر و حیرت آوری دارند که در میان تمام اقوام زبانزد می باشد.» مردمی که همیشه در مواقع انجام کارهای عمومی و عام المنفعه برای کمک و همیاری پیش قدم میگردند.

از قدیم الایام تفرش در تقسیمات کشوزی به صورت بخشی از شهرستان اراک منظور شده بود که مرکز بخش « شهر فعلی تفرش » از دو قسمت یا دو محلة بزرگ نزدیک به هم به نام های فم و طرخوران تشکیل می شد.

ابراهیم حاج قربانی در سال 1281 در محلة فم تفرش در خانوادة مذهبی قدم به عرصة وجود گذاشت و سنین جوانی را در تفرش زندگی کرد و تحصیلات قدیمه را در مکتب خانه های خصوصی آن زمان در تفرش بسیار شده بود، تا حد احتیاج وقتش آموخت. او بسیار به تحصیل فرزندانش هم توجه نشان می داد و بی سوادی را برای مان ننگ'بزرگ می شمارد.

مردم تفرش عموما حتی بانوان به تحصیل و خواندن و نوشتن علاقمند بودند به همین جهت در تمام محله ها کتابخانه های متعدد وجود داشت و مورد استفاده عموم مردم قرار می گرفت.

حتی اشخاصی که در تابستان به کار زراعت و دامداری مشغول بودند، بقیهدفصول و زمان بیکاری را از دست نمی دادند و برای ادامة تحصیل به مکتب می رفتند.

لذا تفرشی ها از قدیم دارای فرهنگ بالایی بودند و اغلب خوش نویس و با سواد محسوب می شدند.
شهرستان تفرش که به فاصلة220کیلومتری جنوب غرب تهران قرار گرفته منطقه ایست کوهستانی با آب و هوای معتدل و سرسبز و خرم با محیطی آرام و دلنشین که به همین مناسبت تفرشی های مقیم تهران و دیگر شهرهای کشور فصل تابستان را برای استراحت و استفاده از آب و هوای لطیف و سالم به آنجا روی می آورند.


جوانی ابراهیم کاریابی در تهران
بالاخره مرغ دل ابراهیم که آرزوهای بسیار بزرگی در سر و دل می پروراند با اجازة مادرش که تنها سرپرست او بعد از مرگ پدر بود، قفس شکست و به سوی پایتخت پرگشود.



با اینکه در آن زمان به یمن حضور خوش نویسان تفرشی و دستگاه های دولتی هجرت و کوچ برای رشد و شکوفایی عادی بود و کارمندی دولت قرب و منزلتی خاص بین مردم داشت و برای ابراهیم که در زمان خودش فردی با سواد محسوب می گشت و او می توانست با استفاده از نفوذ همشهریانش که در ادارات دولتی مصدر کار بودند و اغلب آنها پست های کلیدی و مهم داشتند استخدام در یکی از دستگاه های دولتی کار سهل و آسانی بود معهذا او به کار دولتی و جیره بگیری رغبتی نداشت و از آن جایی که در سر آرزوهای بزرگی می پرورانید شغل آزاد را ترجیح داد.

[sebarok]

تکيه زاغرم معرفي تکيه زاغرم

تکيه زاغرم با بيش از 150 سال قدمت قديمي ترين تکیه در کشور مي باشد و يکي از 14 تکيه موجود تفرش است که در محله زاغرم شهر تفرش واقع شده و در حال حاضر هر چهار طرف آن باز مي باشد.

پوشش چوبي بناي تكيه زاغرم تفرش به تاريخ 9/1/1378 به شماره 2281 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

در ايام سوگواري ابا عبدالله الحسين (ع) مراسم هاي عزاداري امام حسين (ع)، مراسم سينه زني، تعزيه خواني و سوگواري، برگزاري تعزيه ، در اين تکايا برگزار مي شود

تکيه زاغرم که ازمعمارهاي قابل توجه ايراني برخورداراست که درسال 1274 هجري قمري بنا شده است. اين بنا با خشت و کاه گل وتيرهاي چوبي بنا شده و از نظر معماري قابل توجه است و متعلق به دوران قاجار مي باشد.

كتيبه سنگي كه بر روي جرز سمت راست ايوان ورودي اصلي بنا قرار گرفته مويد دوران سلطنت ناصر الدين شاه قاجار مي باشد اما قديمي ترين بخش تكيه زاغرم، ايوان ورودي ضلع جنوب شرقي مي باشد.

قوس جناقي كند بوده و اسم معمار آن بر داخل رسم بنديهاي مركزي ايوان ورودي نقر شده است مقرنس كاري ظريف داخل رسم بنديهاي ايوان شباهت زيادي به شيوه مقرنس كاري دوران صفوي دارد بناي فوق از جمله بناهاي دو ايواني مي باشد كه در ضلع هاي شمالي غربي و جنوب شرقي قرار گرفته اند .

كف ايوانها، از كف اصلي تكيه 5/1 متر بالاتر مي باشد در مجاورت ايوان شمال غربي يك حجره در طرفين ايوان قرار دارد. در اضلاع شمالي و جنوبي تكيه هشت حجره وجود دارد كه داراي طاقهاي گنبدي مي باشند داخل صحن شش ستون استقرار يافته كه در دو رديف سه تايي مي باشند بناي فوق داراي چهار ورودي در زواياي اصلي مي باشد. تزئينات بناي مذكور شامل مقرنسكاريهاي ظريف و ريم بنديهاي واقع در ضلع جنوب شرقي ايوان ورودي اصلي است ضمنا" درب دو لنگه چوبي قديمي اين تكيه داراي تزئينات گل ميخ كولون و تسمه هاي بسيار زيبايي است كه به احتمال زياد مربوط به دوره صفويه مي باشد.

مصالح اصلي به كار رفته در بناي تكيه زاغرم شامل سنگ درپي ها، خشت در سازه اصلي آجر در سازه و نماها، چوب در ستونها و پوشش سقف و آهك گل و گچ كه در تزئينات نيز به كار رفته است مي باشد تكيه زاعزم محل برگزاري مراسم مذهبي بويژه دهه محرم و صفر بوده وهيئتهاي عزاداري سالار شهيدان به سوگواري و اجراي تعزيه خواني مي پردازند. نكته جالب توجه درمورد اين بنا تداوم انجام مراسم مختلف مذهبي در اين تكيه از دوران صفويه تا عصر حاضر مي باشد كه هنوز رونق اوليه خود را بر خوردار مي باشند. این تکیه درسال1384توسط میراث فرهنگی مرمت شد

[sebarok]

مسجد جامع شش ناو تفرش

یکی از مهمترین آثار معماری دوران سلجوقیان در ایران و همچنین یکی از قدیمی ترین مساجدکشور در شهر تفرش استان مرکزی قرار دارد.
این مسجد که در محله فم تفرش واقع شده به مسجد جامع شش ناو معروف است.
نام شش ناو از شش ناودانی گرفته شده که آب قنات شش ناو را که از داخل این ناودانها عبور می کرده به شش قسمت مساوی تقسیم نموده و به محله های مختلف تفرش جاری می شده است.
قدمت قنات به قرن سوم هجری قمری یعنی زمان امام حسن عسگری(ع) می رسد.مجموعه مسجد از یک مناره آجری بسیار قدیمی به ارتفاع حدود 20 متر و قطر 3 متر گنبد بزرگی به ارتفاع حدود 15 متر و قطر 16 متر، دو شبستان، ایوان، صحن، قنات، چند حجره و حسینیه تشکیل شده است.

کاشیکاری و مقرنس کاری های سقف و دیواره ایوان مسجد یکی از شاهکارهای مهم معماری سلجوقی در استان مرکزی می باشد.

برای ورود به صحن مسجد بایستی از داخل تکیه بزرگی گذشت که حدود 300 متر مربع مساحت دارد. این تکیه در دو طبقه با سقف و ستون های چوبی احداث شده است. طبقه همکف برای استفاده آقایان و طبقه دوم که دور تا دور تکیه را در بر گرفته ، برای بانوان در مراسم عزاداری مورد استفاده قرار می گیرد.
شش ناو، مرحوم محمد محدث از صحابه امام حسن عسگری در قرن ششم هجری دفن شده است. همچنین قدمت مناره را قدیمی تر از بنای مسجد مسجد دانسته و آن را متعلق به قرن پنجم اوایل صر سلجوقیان می دانند. در انتهای فوقانی مناره به خط کوفی کلمه لااله الاالله با آجر نوشته شده است.
در سال 1277 هجری قمری ایوانی آجری با مقرنسهای گچی در جنب شبستان احداث شده که بانی آن محمد ابراهیم بن عباس می باشد. درهای ورودی به داخل شبستان در این ایوان تعبیه شده است. این مسجد در تاریخ 19/5/1379 به شماره 2771 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.


تکیه شش ناو تفرش
در مجموعه مسجد شش ناو تفرش و دیوار به دیوار این مسجد، تکیه شش ناو ساخته شده است. این تکیه حدود 300 متر مربع مساحت داشته و قدمت آن به اواخر دوره قاجاریه می رسد.
تکیه از دو طبقه ساخته شده است، طبقه همکف که دارای سکوی تعزیه می باشد برای مردان و طبقه اول که دور تا دور تکیه را در برگرفته محل استقرار خانم ها می باشد. سقف تکیه با چوب و شیروانی پوشیده شده و تعداد زیادی تیرهای چوبی سقف را برپا نگهداشته است.
نخل محله شش ناو ، علم هاو کتل ها در این تکیه نگهداری می شود.
تکیه دارای سه در ورودی و خروجی به سه گذرگاه عومی شهر می باشد.دربیرون تکیه درخت چنارکهنسالی قرار دارد.

[sebarok]

فرهنگ اصطلاحات تفرش

آغاسته کردن :پر کردن
پتله:گندمپخته و دستاس شده

تنده گیره زرد الوی درشت
چقلی :شکایت
خسگول : مدفوع الاغ
گیلیوار : مار مولک
مزگو: هاون سنگی
واج رفتن:سرگرم شدن
ملیچ:گنجشک
سوک : کنج -گوشه
چپوش : بز نر
غلو : زیاد
زءیر : اسهال
رشمه : طناب
دارتک : دارکوب
دانگو : مغز بادام تلخ بو داده
خش خشک : اهسته اهسته
چپال : چپ دست
خسنک : بختک کابوس
پت : پوزه
بوا کور : جغد
قزقان : دیگ
اسدوم : انبر
اسگلیدن: پاره شد

[sebarok]

ماه محرم در تفرش
ایام دهه اول محرم در منطقه فم تفرش در پنج محله شامل میانده-زاغرم-ششناو-خلچان و مشهد از صبح روز اول محرم با مراسم قدیمی علم گرداني از درب منازل اشخاصی که صاحب علامتهای یک تا چند ین تیغه با سلام وصلوات وصرف شیرینی و شربت به سوی تکیه های محل مربوطه اغاز میشود
طبق روال این سالها همه روزه در صبح وظهر عصردرتکیه های خلچان میانده وششناومجالس تعزیه های مختلف برگزار میشود وشب اهالی هر محله در تکیه های محل خود اجتماع کرده وپس از مراسم روضه خوانی به سینه وزنجیر زنی میپردازند ودر شبهای نهم ودهم محرم دسته جات عزا داری هر محل درقالب دسته های سینه زنی وزنجیر زنی به تکیه های دیگر محله ها میروند وبه عزاداری بزای امام حسین ویاران باوفایش میپردازند
این مراسم تا روز عاشورا ادامه پیدا میکند وتا ظهر عاشورا که تعزیه شهادت امام حسین (ع) در یکی از تکیه های میانده یا ششناو برگزار میگرددوسپس عزاداران بابلندکزدن نخل ان محل بهسوی امامزاده محمد (ع)محله مشهدحرکت کرده ودر انجا به عزا داری میپردازندوسپس به محله خود باز گشته ودر کوچه های محل نیز اقدام به سینه زنی و قبلاعلم گرداني می کردندوسرانجام در شام عاشورامراسم شام غریبان بهمراه تعزیه بازار شام(به اسارت رفتن بازماندگان حادثه عاشورا)برگزار میگردد

[sebarok]

معرفي آب معدني آب گرّو

در لايه هاي زيرين منطقه تفرش، سفره هايي از آب معدني وجود دارد كه به صورت خودجوش از جاي جاي اين منطقه به سطح زمين جريان پيدا كرده اند.
اصلي ترين چشمه آب معدني تفرش به «آب گرّاب» يا «آب گرو» معروف است كه در 5 كيلومتري غرب شهر و در محلي به نام «تخته شور» قرار دارد. مجموعه اي از دهها چشمه كوچك ديگر تا شعاع چند صد متر «آب گرو» وجود دارد كه به آنها «آب قلَّك» مي گويند.

آب گرو
اين چشمه آب معدني در 5 کيلومتري شهرستان تفرش و بين روستاهاي کبوران و تراران از زمين خارج مي شود. اين ناحيه از رسوبات آبرفتي پوشيده شده است و در برخي نقاط زمينهاي دوره کرتاسه وائوسن تا ميوسن نيز ديده مي شود. آب همراه با گازکربنيک فراوان از زمين خارج مي شود.
اين آب از دسته آب هاي بيکربناته کلسيک و کلروره سديک بوده و از لحاظ ميکروبي داراي آلودگي است و قبل از مصرف بايد استخراج صحيح انجام شود.

نوشيدن اين نوع آبها باعث ازدياد ترشحات دستگاه گوارشي شده و به هضم غذا و تخليه معده کمک مي کند. همچنين باعث بهبود متابوليسم پروتيدها شده ، قند خون را پايين مي آورد و باعث دفع اسيد اوريک مي شود. استحمام در اين آبها، اثر تسکيني داشته و باعث انبساط عروق و ازدياد ادرار مي شود.

آثار فارماکودینامیک چشمه :
1- افزایش جریان خون پوستی و قرمز شدن پوست .
2- پایین آمدن فشار خون ( به طور موقتی )
3- آهسته شدن نبض
4- تسکین عمومی بدن
5- افزایش ضرایب اکسیداسیون گوگرد
6- افزایش دفع ادرار
7- پایین آمدن قند خون و ادرار ( در بیماران مبتلا به قند )


خواص درمانی چشمه :

1- نوشیدن :
آشامیدن کمی از آب چشمه قبل از غذا ، کمک به هضم غذا و باعث ازدیاد ترشحات گوارشی می گردد ولی پس از غذا ، آشامیدن مقدار بیشتری از این آب ، دارای خاصیت تسکینی است و به تخلیه معده کمک می کند . این آب باعث ازدیاد مواد تشکیل دهنده صفراء شده و همچنین باعث تحریک انقباض های وزیکولر می گردد .
آشامیدن آب چشمه ، باعث بهبود متابولیسم پروتئید ها می شود . قند خون را پایین می آورد و دفع اسید اوریک را زیاد می کند . باید یاد آور شد که آب چشمه از نظر میکروبی دارای آلودگی بوده که قبل از مصرف بایستی تصفیه گردد .

2- استحمام :
استحمام در این آب اثر تسکینی داشته ، همچنین باعث باز و بسته شدن عروق می گردد . هنگام استحمام نبض کند می شود و میزان ادرار بالا می رود :79:
اين آب شبيه آب معدني رويات فرانسه مي باشد.

چاه ديوانه
چاه آب فشاني در داخل شهر (واقع در پارك حكيم نظامي) وجود دارد كه هر چند وقت بكبار فوران مي كند. عمق اين چاه حدود 200 متر مي باشد و به قصد آب شرب شهر حفر شده بود. در اوايل حفر چاه، فوران آب 50 دقيقه و زمان استراحت 10 دقيقه بود. اما اكنون پس از گذشت 20 سال فاصله زماني فوران آب به يكبار در روز تقليل يافته است. اين آب فشان به «چاه ديوانه» معروف است. اين آب هاي معدني خوردني نيستند و فرمول شيميايي آنها بيكربانته كلسيك و كلروه سديك Ca(Hco3)2NaCl مي باشد و در هنگام جوشش با گاز CO2 همراه هستند. در جهان فقط يك آب معدني ديگر با اين مشخصات وجود دارد، آن هم چشمه رويا (Royat) در فرانسه مي باشد