ورزش و سلامتی

[دانه کولانه]

ورزش و سلامتی
ورزش راز سلامتی

ورزش راز سلامتی
در دنیای امروز، بیماری ایدز، مصرف دخانیات، نبود تحرک و ورزش، خشونت و سوء تغذیه، سلامتی بشر را تهدید می کند.

بدون شک می توان گفت اگر ورزش در زندگی ما نقش و اهمیت خودش را پیدا کند و برای آن برنامه داشته باشیم، این عارضه‌های ناخوشایند شاید از بین بروند یا کم رنگ تر شوند. زیرا شخص ورزشکار معمولاً سیگاری نمی‌باشد، به تغذیه سالم اهمیت می دهد، از اعصاب آرام تری برخوردار است، انرژی خود را درست مصرف می کند و کمتر اهل خشونت و عصبانیت است. افزون بر این اثرات مثبت ورزش بیش از این است زیرا ورزش باعث زیاد شدن توده عضلانی بدن و مصرف بیشتر انرژی نیز می شود. تمرینات مرتب و منظم ورزشی باعث کم شدن چربی می‌شود و نمی گذارد چاق و بیمار شوید. انرژی مصرفی روزانه با ورزش و زیادشدن توده عضلانی افزایش می یابد. ورزش پیر شدن و سالمندی را به تاخیر می اندازد و باعث حفظ تناسب اندام و زیبایی بدن افراد می شود، از پوکی استخوان جلوگیری می کند و سبب تقویت سیستم اسکلتی بدن می‌گردد. در ضمن ورزش به مصرف مستقیم اسیدهای چرب می‌انجامد، روش مطمئن و مناسب درمان چاقی و پیشگیری از برگشت آن است، زیرا عضلاتی که تحت تأثیر فعالیت ورزشی‌اند بدون نیاز به انسولین انرژی خود را علاوه بر گلوکز (نوعی قند مورد مصرف بافت ها و سلول های بدن) از اسیدهای چرب تامین می کنند. ورزش حتی برای بیمارانی که به مرض قند (دیابت) مبتلا می‌باشند مفید است. ورزش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، عروقی و سکته های مغزی را کاهش می دهد. ورزش باعث زیاد شدن مقدار گردش خون موثر در بدن می شود و از لخته شدن خون درسیاهرگ عمقی پا جلوگیری می‌کند و دستگاه قلبی عروقی و دستگاه تنفس و ایمنی بدن را تقویت می‌نماید. همچنین اثرات مثبت ورزش بر دستگاه گوارش را نباید نادیده گرفت. افزون بر این ورزش از افسردگی پیشگیری می‌کند، روحیه فرد را بالا می‌برد و در زندگی خانوادگی و اجتماعی و در شغل افراد تاثیرات سازنده‌ای‌ دارد. تجربه نشان داده است یک‌ شخص سالم و تندرست معمولاً از موقعیت و پیشرفت شغلی بهتری نسبت به افراد چاق و کند برخوردار است. در غایت ورزش از مبتلاشدن به آلودگی های اجتماعی، مثل سیگار کشیدن، مواد مخدر و ... جلوگیری می‌کند، ذهن را تقویت می نماید و با اندیشه‌ای قوی می توان بر مشکلات و معضلات خانوادگی و اجتماعی بهتر فائق آمد.

[دانه کولانه]

رابطه ورزش و طول عمر

یک ورزش معمولی و ساده طی روز، علاوه بر شادابی و نشاط نه تنها می تواند شما را از ابتلا به نارسایی های قلبی ایمن کند، بلکه طول عمر بیشتری را برای شما تضمین می کند.


میزان اثر بخشی ورزش در جلوگیری از بیماریهای قلبی و افزایش طول عمر بستگی به مقدار ورزشی دارد که شما طی روز انجام می دهید.

هرچند تا به حال تحقیقات و مطالب زیادی راجع به اثر ورزش در سلامتی انسان انجام و تهیه شده است، اما با این وجود هنوز بطور دقیق میزان اثر ورزش بر روی طول عمر، بخصوص هنگامی که قلب انسان دچار نارسایی می گردد؛ بخوبی مشخص نیست.

اما نتیجه آخرین تحقیقات انجام شده در این زمینه که روز گذشته منتشر شد. در این تحقیقات گروهی از افراد بالای ۵۰ سال در مرکز مطالعات قلب فرامینگهام (Framingham) مورد آزمایش قرار گرفتند. جامعه بررسی شده در این تحقیق بیش از ۲۵۰۰ نفر بود.

این تحقیق که از ۴۶ سال پیش آغاز شده است نشان می دهد پس از نرمال کردن فاکتورهایی مانند کشیدن سیگار، بیماریهای خاص و سایر فاکتورهای مهم؛ آن دسته از افرادی که از سن ۵۰ سالگی برای سلامت خود، بطور دائم ورزش هایی ساده انجام می دادند نسبت به افراد ساکن؛ بطور متوسط ۱.۳ سال بیشتر عمر کرده اند و حداقل ۱.۱ سال دیرتر به بیماری قلبی دچار شده اند.

نتیجه جالبتر آنکه در افرادی که ورزش را خیلی جدی تر دنبال می کردند و تمرینات شدیدتر و طولانی تری انجام می دادند؛ اقلآ ۳.۵ سال بیش از افراد عادی عمر کرده و نارسایی های قلبی ۳.۲ سال دیرتر به سراغ آنها رفته است.

دکتر اسکار فرانکو (Oscar H. Franco) از دانشگاه پزشکی Erasmus MC در هلند، عضو این تیم تحقیقاتی می گوید :

"مطالعات ما نشان می دهد که دنبال کردن یک برنامه ورزشی در زندگی از موثر ترین روشها برای سلامتی و طول عمر است."

همچنین در یک تحقیق مرتبط، محققان برسی کردند که راهنمایی های پزشکان برای انجام ورزش تا چه اندازه بر روی بیماران اثر داشته است. در این تحقیق ۴۹۲ نفر از افراد سالم که فعالیت بدنی نداشته اند و سن آنها بین ۳۰ تا ۶۹ بوده است شرکت کردند.

بر اساس اطلاعات بدست آمده همه آنها کمتر از میزانی که پزشک برای آنها تجویز کرده است به ورزش پرداخته اند.

دکتر میشل پری (Michael G. Perri) از دانشگاه فلوریدا می گوید :

"خط قرمز هنگامی است که یک پزشک به بیمار می گوید ورزش کن، آنها بیشتر سعی می کنند با دارو مشکلات را حل کنند و بندرت چنین تجویزی می کنند. اما با این وجود مردم کمتر از ۶۰ درصد توصیه های ورزشی پزشکان را جدی می گیرند و به آنها عمل می کنند."

"نکته مهم آن است که تمامی پزشکان باید بشدت بیماران خود را به انجام فعالیت های بدنی طولانی و مداوم دعوت کنند تا بیماران از مزایای سلامتی آن بهره گیرند."

در پایان گزاش فوق آمده است که حداقل باید ۳۰ دقیقه در روز با سرعت زیاد پیاده روی کرد تا سلامتی، بدن انسان را برای زندگی خود انتخاب کند.

[دانه کولانه]

رابطه تن و روان

دون تردید، بین تن و روان ارتباط نزدیک و نیرومندی و جود دارد، بدین جهت در اسلام، تنها به تربیت و پرورش جسم توجه نشده، بلکه به موازات جسم، به روح نیز توجه و دستورات فراوانی در زمینه تربیت و تقویت آن وارد شده، از قبیل: روزه، نماز، دعا و به طور کلی عبادات. والاّ پرداختن به جسم به تنهایی دارای ارزش انسانی نبوده و انسان را از محدوده حیوانیت خارج نمی کند.دانشمندان و اندیشمندان غیر اسلامی نیز به وجود رابطه متقابل بین تن و روان معتقدند؛ به عنوان نمونه، ارسطو در این باره می گوید:
"تن را لازم است برای جان پرورش دهند و نفسانیّات را تابع اراده عقلی سازند، تا نفس آماده و قابل تفکر و تعقل شود، که آن خوشی حقیقی زندگی و غایت مطلوب است."
حتی متخصصان ورزش رزمی کاراته نیز از سال ها پیش به این حقیقت پی برده و سعی به تقویت روح و روان، همگام با تقویت جسم و بدن نموده اند، آنان به این منظور از "ذن" استفاده می نمایند.
"ذن کلمه ای است ژاپنی که از چین سرچشمه گرفته است و مفهوم واقعی آن، اندیشیدن و در بحر تفکر غوطه ور شدن است. از دیدگاه ذن، کار جسمی و فعالیت بدنی، حائز کمال اهمیت می باشد و پیروان ذن برای حفظ موقعیت بدن (فیزیولوژی انسان سالم) و شیوه درست نفس کشیدن، به منظور کوشش در راه زیستن و رسیدن به آرامش و روشن بینی، اصولی با خلق زمان وضع کرده اند"
آقای دکتر سید محمد باقر حجّتی، در کتاب اسلام و تعلیم و تربیت چنین می نگارد:
"در روان شناسی آزمایشی، این عقیده دیده می شود که تمام آثار نفس و روان، اعمّ از شعور و تفکر و فعل و انفعالات، انعکاس جسم و بدن است.
و در نظریه فلسفی، جسم فقط وعا و ظرف نفس و روان است. در صدد جدال بین دو نظریه نیستیم، لکن می گوییم: میان جسم و روان، اتصال و پیوستگی و فعل و انفعال مشترک و متقابلی وجود دارد، به این معنا که جسم در روان، و روان در جسم تاثیر می کند...
ما نمی توانیم میان جسم و روان جدایی ببینیم، چون نمی توانیم از یک جنبش جسمانی بحث کنیم که از حد و مرز روان خارج باشد. شنیدن، دیدن، چشیدن، بوییدن، بسودن، مربوط به حواس جسمانی است، ولی جدای از روان نمی توانند انجام وظیفه نمایند.
دیدن بدون عبرت، و شنیدن بدون تدّبر، و چشیدن و بوییدن و بسودن، بدون انعکاس از آن ها در محیط روان، ارزشی ندارد. و امری نیست که ما در صدد پرورش آن باشیم. خداوند متعال می فرماید:
"لهم قلوب لا یفقهو بها و لهم اعین لا یبصرون بها و لهم اذان لایسمعون بها اولئک کالانعام بل هم اضلّ اولئک هم الغافلون؛
آن ها عقل هایی دارند که با آن [اندیشه نمی کنند و] نمی فهمند، و چشمانی دارند که با آن نمی بینند، و گوش هایی دارند که با آن نمی شنوند، آن ها همچون چهار پایانند، بلکه گمراه تر؛ اینان همانا غافلانند."
یعنی حواس آن ها و ظایف روانی خود را انجام نمی دهند، اگر چه از نظر ترکیب فیزیولوژی، صحیح و سالمند."
استاد شهید مرتضی مطهری نیز در این خصوص می فرماید:
"اگر کسی تمام همّش تقویت جسمش باشد، نقص کارش این نیست که جسمش را تقویت کرده و مثلاً نگذاشته دندانش خراب شود، بلکه این است که جنبه های دیگر را مهمل گذاشته است. آن چیزی که در مورد این افراد بد است، "حصر" است [مثل بازی کردن بچه بد نیست، بلکه لازم است، ولی این که فقط بازی کند بد است] ... تضعیف جسم، در روش های غیر اسلامی، یعنی همان روش معروف هندی، مطلوب است. آن ها با پرورش جسم به همین معنا هم مخالفند؛ می گویند: جسم و قوای جسمانی را باید ضعیف نگه داشت. این در اسلام نیست، ولی شک ندارد که تقویت و تربیت جسم برای انسان، از نظر اسلام هدف نیست؛ مطلوب هست، ولی نه به عنوان هدف، بلکه به عنوان وسیله و شرط؛ یعنی انسان جسم سالم و قوی نداشته باشد، روح سالم هم نخواهد داشت."
از برخی روایات اسلامی نیز به خوبی تاثیر منفی رذائل اخلاقی، که مربوط به روان آدمی هستند، بر جسم انسان فهمیده می شود. دراین جا به تعدادی از این روایات اشاره می شود:
امام علی علیه السلام فرمود:
"صحّة الجسد من قلّة الحسد؛
سلامتی جسم، ناشی از اندک بودن حسد است."
امام علی علیه السلام فرمود:
"العجب لغفلة الحسّاد عن سلامة الاجساد؛
در شگفتم که چگونه حسودان از سلامتی بدن هایشان غافلند."
اشاره به این که حسادت به سلامت جسم لطمه وارد می سازد.
امام صادق علیه السلام فرمود:
"الحاسد مضرّ بنفسه قبل ان یضرّ بالمحسود؛
انسان حسود، پیش از آن که به شخص مورد حسد زیان وارد سازد، به خویشتن ضرر می رساند."
زیرا همین که انسان نسبت به کسی حسادت می ورزد، به اعصاب و بدن خویش آسیب می رساند. آن گاه پس از آن، ممکن است بر مبنای حسادت خود اقدامی نموده و به شخص مورد حسد نیز زیانی وارد سازد.
منبع:ورزش در اسلام ، حسین صبوری