ازدواج فرزندان آدم چگونه بوده است؟

[amir ahmadi]

سؤال
ازدواج فرزندان آدم و حوّا چگونه بوده، آیا خواهر و برادر با هم ازدواج کرده اند یا ازدواج آنان به صورت دیگری بوده است؟
پاسخ
در این باره در میان دانشمندان اسلامی دو نظر وجود دارد و هر کدام برای خود دلایلی از قرآن و روایات ذکر کرده اند. اینک ما هر دو نظر را بطور اجمال در این صفحات نقل می کنیم:

1- در آن زمان هنوز قانون تحریم ازدواج خواهر و برادر از طرف خداوند قرار داده نشده بود و چون راهی برای بقای نسل بشر غیر از این راه نبود، از این جهت ازدواج آنان با یکدیگر صورت گرفته است; ناگفته پیداست که دستگاه قانونگذاری از آن خداست
اِنِ الْحُکْمُ اِلاّ لِلَّهِ; حکم تنها از آن خداست.



چه اشکال دارد که بطور موقّت برای گروهی از راه ضرورت این گونه ازدواج در آن زمان بلامانع و مباح باشد و برای دیگران عموماً تحریم ابدی شود؟



طرفداران این نظریّه از ظواهر قرآن با این آیه برای خود دلیل می آورند:
وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالا کَثِیراً وَ نِسا
و از آن دو، مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت.
ظاهر این آیه می گوید که نسل بشر فقط به وسیله این دو تن به وجود آمده است و اگر غیر از این دو در بقای نسل او دخالت داشتند باید بفرماید
وبث منهما و من غیر هما
یعنی به وسیله این دو و غیر آنان... .
علاوه بر این، در روایتی که مرحوم طبرسی آن را در احتجاج از امام سجّاد-علیه السلام نقل می کند این مطلب تأیید شده است.

2-نظر دیگر این است: چون ازدواج فرزندان آدم با یکدیگر ممکن نبوده - زیرا ازدواج با محارم یک عمل قبیح و زشت است -
فرزندان آدم با دخترانی از نژاد نسل دیگر که در روی زمین بودند ازدواج کردند، بعداً که فرزندان آنها با هم پسر عمو شدند زناشویی میان خود آنان صورت پذیرفت و این نظر را نیز بعضی از روایات تأیید می کند، زیرا نسل آدم، نخستین انسان روی زمین نبوده، بلکه پیش از او نیز انسانهایی در زمین زندگی می کرده اند.

حاصل این که: ممکن است گفته شود که پسران آدم با بقایای انسانهای پیشین که قبل از خلقت آدم و حوّا در روی زمین زندگی می کردند، ازدواج کرده اند و از گفتگوی خدا با فرشتگان درباره آفرینش آدم در روی زمین استفاده می شود که قبل از آدم و حوّا انسانهایی در روی زمین زندگی می کردند و این حقیقت از روایات نیز استفاده می شود.

[amir ahmadi]

در مورد کیفیت ازدواج فرزندان آدم و حوا چند قول هست:
1-با توجه به علم دیرینه شناسی و با توجه به مکالمه فرشتگان با خدا، فهمیده می شود که قبل از حضرت آدم انسان هایی شبیه به حضرت آدم زندگی می کرده اند. فرزندان آدم و حوا با افرادی از انسان نماهای پیشین ازدواج کرده اند .
این نظریه هیچ تاییدی از قرآن و روایات ندارد، اما چون افرادی ازدواج خواهر و برادر را حرام ذاتی و فطری می دانسته اند، برای فرار از محذور ازدواج خواهر و برادر بدان متوسل شده اند.
2-خداوند برای فرزندان آدم همسرانی از حوریان یا جنیان فرستاد.
این نظر گر چه در روایات مؤیداتی دارد، ولی با ظاهر قرآن و اعتبار عقل مخالف است، زیرا حور و جنیان از جنس آدمیان نیستند و نمی توانند از آدمیان فرزند بزایند.
3-فرزندان آدم خواهر و برادر با هم ازدواج کرده اند. خداوند مى‏فرماید: «وبث منهما رجالاً کثیرا و نساءا .
از آن دو (آدم و حوا) مردان و زنان فراوانى در روى زمین منتشر ساخت .
ظاهر آیه مى ‏گوید که نسل بشر فقط به وسیله این دو تن به وجود آمده، اگر غیر از این دو در بقاى نسل او دخالت داشتند، باید می فرمود:
وبث منهما و من غیرهما = به وسیله این دو و غیر آنان... .
اما محذور ازدواج محارم هم پیش نمی آید، زیرا این حکم یک حرمت شرعی و قراردادی است. تا ابلاغ نشده باشد، ممنوع نیست . در آن زمان هنوز از جانب خدا اعلام نشده بود.
امام سجاد -ع به مردی قریشى جریان ازدواج هابیل را با بلوزا خواهر همزاد-دوقلو قابیل و ازدواج قابیل را با قلیما خواهر همزاد هابیل شرح مى ‏داد که گفت:
آیا آنان خواهران خود را حامله کردند؟این که عمل مجوسیان است؟
فرمود:
این مطلب را انکار مکن ،زیرا جواز این در آن روز و حرمتش در امروز هر دو حکم خداست. مگر خدا همسر آدم را از جنس خودش نیافرید و بعد او را بر وی حلال نکرد؟
اگر مجوسیان در ازدواج محارم محکومند ،چون با وجود نهی و حرمت این کار را می کنند.
حرام و حلال یک اعتبار شرعی و دینی است؛ بنابراین اگر حکم خدا در یک شرایط خاص( مانند نبود هیچ انسانی برای ازدواج جز خواهر) با توجه به ضرورت تغییر نماید، حرمت نیز تغییر می یابد، مانند حرمت خوردن گوشت مردار یا گوشت سگ و خوک که اگر شخص در حال مرگ باشد و مجبور به خوردن باشد، نه تنها حرام نیست، بلکه واجب می شود.
علامه طباطبایى مى‏فرماید: حکم ازدواج، یک حکم تشریعى و تابع مصالح و مفاسد است. حکم تکوینى نیست که قابل تغییر نباشد. از این ‏رو ممکن است که در ابتداى خلقت به خاطر ضرورت بقاى نسل در جامعه محدود آن روز که فقط دو برادر و دو خواهر بودند، از جانب خدا حرام نگردد . بعد که ضرورت برطرف شد، حکم حرمت بیاید