انتخاب پروتکل برای شبکه

[The First]

TCP/IP ، متداولترین پروتکل در شبکه های کامپیوتری است. در این رابطه پروتکل های دیگری نیز وجود داشته که هر کدام دارای جایگاه خاص خود می باشند . مثلا" در سیستم عامل شبکه ای " نت ور " ، از پروتکل IPX/SPX استفاده می شود. در نسخه های جدید سیستم عامل "نت ور" ( نسخه های پنج به بعد ) ، امکان استفاده از پروتکل TCP/IP وجود خواهد داشت . در صورتی که قصد ارتقاء شبکه هائی را داشته باشیم که در آنان از سیستم عامل شبکه ای "نت ور " ، استفاده می گردد ، استفاده از پروتکل IPX/SPX به برنامه های موجود در شبکه و ضرورت استفاده از آنان در شبکه جدید بستگی خواهد داشت .در چنین مواردی شبکه جدید می بایست امکان استفاده از پروتکل IPX/SPX را فراهم نماید.
در صورتی که قصد اتصال به اینترنت را داشته باشیم ، استفاده از پروتکل TCP/IP یک ضرورت می باشد . حتی در صورتی که ضرورت استفاده از اینترنت وجود نداشته باشد ، استفاده از پروتکل TCP/IP گزینه ای معقول و منطقی است ، چراکه اکثر برنامه ها از پروتکل فوق استفاده نموده و در این رابطه می توان از خدمات متخصصان و کارشناسان متعددی به منظور نگهداری و پشتیبانی شبکه های مبتنی بر پروتکل TCP/IP ، استفاده کرد.
علاوه بر ضرورت استفاده از پروتکل های لایه حمل ( نظیر TCP/IP و یا IPX/SPX ) ، می بایست به پروتکل های Appliction که قصد استفاده از آنان را در شبکه داریم ، نیز توجه نمود. مثلا" به منظور تسهیل در مدیریت پیکربندی اطلاعات ( نظیر اختصاص پویای آدرس های IP به سرویس گیرندگان ) برای تعداد زیادی از کامپیوترها ، می توان از پروتکل Dynamic Host Configuration Protocol ) DHCP) ، استفاده نمود. در صورتی که قصد ایجاد یک مرکز متمرکز به منظور ارائه سرویس لازم برای "معادل سازی نام به آدرس " در یک شبکه را داشته باشیم ، می توان از Domain Name Service )DNS) ، استفاده نمود . در صورتی که برخی از سرویس گیرندگان در شبکه از نسخه هائی قبل از ویندوز ۲۰۰۰ و یا XP استفاده می نمایند ، می بایست به منظور سازگاری با نسخه های قبلی از Windows Internet Naming Service) WINS) ، استفاده گردد.
در زمان تصمیم گیری در خصوص پروتکل شبکه ، صرفا" یک پروتکل مورد نظر نبوده و می بایست فرآیند انتخاب پروتکل به صورت جامع و در تمامی سطوح ، مورد توجه قرار گیرد. پس از اتخاذ تصمیم لازم در خصوص پروتکل های مورد نظر در شبکه ، می بایست بررسی لازم در خصوص چالش ها ی امنیتی هر یک از آنان نیز به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد .

[The First]

TCP/IP گزینه ای عمومی

برای تمامی اهداف عملیاتی در یک شبکه کامپیوتری ، پروتکل TCP/IP گزینه ای مناسب محسوب می گردد( پروتکل استاندارد LAN ) . یکی از علل اصلی در بروز وضعیت فوق ، رشد سریع و چشمگیر اینترنت و ضرورت حضور در عرصه وب برای اکثر سازمان ها و موسسات می باشد . در صورتی که شبکه محلی موجود همچنان از یک پروتکل قدیمی استفاده می نماید ، لازم است بررسی جدی در خصوص ارتقاء آن به TCP/IP صورت پذیرد . در حال حاضر پروتکل TCP/IP (نسخه چهار ) ، متداولترین پروتکل شبکه محسوب شده و در آینده ای نه چندان دور می بایست از نسخه جدید پروتکل فوق ( IPv۶ ) ، استفاده نمود. با این که از فن آوری های متعددی نظیر Network Address Translation) NAT) ، به منظور غلبه بر چالش های مربوط به محدودیت میزان فضای آدرس دهی ارائه شده توسط IPv۴ ، استفاده بعمل می آید ، در نسخه جدید پروتکل TCP/IP ( نسخه شش ) ، محدودیت فوق به صورت کامل برطرف شده است .نسخه جدید پروتکل TCP/IP دارای ویژگی ها و پتانسیل ها ی متعدد دیگری است که تاثیرات گسترده ای را در تمامی ابعاد شبکه خصوصا" مکانیزم های امنیتی به ویژه در رابطه با تجارت الکترونیکی ، به دنبال خواهد داشت .
لازم است به این موضوع اشاره گردد که در ویندوز NT ۳.۵۱ ، از نسخه اختصاصی IPX/SPX که با نام NWLink توسط شرکت مایکروسافت پیاده سازی شده است به عنوان پروتکل پیش فرض شبکه استفاده می گردد. در ویندوز NT ۴.۰ و سایر سیستم های عامل ارائه شده توسط مایکروسافت ( ویندوز ۲۰۰۰ ، XP و Server ۲۰۰۳ ) از TCP/IP به عنوان پروتکل پیش فرض ، استفاده می شود . در صورتی که در شبکه ای از چندین سیستم عامل استفاده می شود ( ویندور ، نت ور ، یونیکس ، لینوکس ) ، نقطه اشتراک تمامی آنان ، پروتکل TCP/IP بوده و با استفاده از آن امکان ارتباط بین تمامی سیستم های عامل، فراهم می گردد.

[The First]

سیستم عامل نت ور

اولین تلاش جدی برای ارائه یک پروتکل شبکه ای جامع ، توسط سیستم عامل " نت ور" ، انجام شده است . سرویس های فایل و چاپ ارائه شده در نسخه های اولیه "نت ور" ، نسبت به سایر راه حل های ارائه شده در آن زمان ، مناسب تر بودند. پس از گسترش کامپیوترهای شخصی و به دنبال آن برپاسازی شبکه های کامپیوتری متعدد ، استفاده از سیستم عامل شبکه ای "نت ور " بسیار متدوال گردید . شرکت مایکروسافت ، موفقیت فوق را همزمان با ارائه LANManager ادامه داد . محصول فوق ، با حمایت تعداد زیادی از تولید کنندگان مواجه و از آن در محصولات متعدد نرم افزاری ، استفاده بعمل آمد ( نظیر Pathworks از شرکت DEC : Digital Equipment Corporation ) .
امروزه " نت ور" ، تغییرات متعدد و گسترده ای را نسبت به نسخه های قبلی خود داشته است . در سیستم عامل فوق ، ویژگی های جدیدی ارائه شده است که محوریت عمده آنان ، تسهیل در زمینه دستیابی و استفاده از اینترنت می باشد ( اتصال به اینترنت از طریق کامپیوترهای شخصی و یا دستگاههای موبایل ) . مثلا" iPrint ، امکان چاپ بر روی یک چاپگر از راه دور را در اختیار کاربران شبکه قرار می دهد . iFolder ، امکان یکسان سازی داده ذخیره شده بر روی کامپیوترهای از راه دور نظیر Laptop را در اختیار کاربران موبایل ، قرار می دهد .
مایکروسافت و سایر تولید کنندگان نیز در این رابطه راه حل های خاص خود را ارائه نموده اند .اگر در حال حاضر دارای کاربرانی می باشید که از نت ور استفاده می نمایند ، لزومی به دورانداختن سیستم های فوق و هدر دادن سرمایه گذاری انجام شده و سوئیچ به شبکه ای مبتنی بر یکی از سیستم های عامل ویندوز ، یونیکس و یا لینوکس ، نخواهد بود. "نت ور" همزمان با بروز تحولات گسترده در عرصه شبکه های کامپیوتری ، تغییرات عمده ای را انجام داده است . بدیهی است در چنین مواردی منطقی تر و در عین حال مقرون به صرفه تر می باشد که سیستم عامل شبکه را به نسخه شماره شش ارتقاء داد تا این که به یک پلات فرم دیگر ، سوئیچ نمائیم . در این رابطه صرفا" هزینه مورد نظر شامل تامین سیستم عامل مربوطه نبوده و می بایست سایر هزینه ها نظیر آموزش کارکنانی که مسئولیت نگهداری و پشتیبانی شبکه را بر عهده خواهند داشت ، نیز مورد توجه قرار گیرد . نسخه شماره شش "نت ور " علاوه بر سازگاری با پروتکل های قدیمی نظیر IPX/SPX با پروتکل IP نیز کاملا" سازگار می باشد .

[The First]

سایر پروتکل های LAN/WAN

تفکیک و تمایز بین پروتکل های LAN و WAN در حال کم رنگ شدن می باشد . اترنت ، یک تکنولوژی فراگیر در شبکه های محلی محسوب می گردد. پس از گذشت مدت زمانی ، سایر تکنولوژی ها نظیر Token-Ring دارای نقشی جدی تر در دنیای شبکه های محلی گردیدند. این موضوع در رابطه با اترنت نیز صدق می کند. اترنت ، نسبت به وضعیت اولیه خود که توسط Intel ، DEC و سایر تولید کنندگان ارائه شده بود ، تغییرات عمده ای داشته و هم اینک به عنوان یک فن آوری در شبکه های WAN ، نیز مورد توجه می باشد. پتانسیل های ارائه شده توسط فن آوری های فعلی شبکه های محلی در حال حذف تفاوت های موجود بین یک LAN و MAN) metropolitan area network) ، می باشد. دستگاههای Gigabit Ethernet ، با توجه به پهنای باند ارائه شده دارای قیمتی مناسب می باشند . امروزه ممکن است از ۱۰۰BASE-T برای اتصال کامپیوترهای سرویس گیرنده به شبکه و از Gigabit Ethernet برای اتصال سگمنت های شبکه با توجه به ستون فقرات شبکه ، استفاده بعمل آید .
با استفاده از ۱۰Gigabit Ethernet ، می توان از TCP/IP نه تنها برای ایجاد ستون فقرات شبکه محلی استفاده نمود بلکه امکان توسعه آن تا مرز یک شبکه MAN ، نیز وجود خواهد داشت . با توجه به این که پروتکل TCP/IP کاملا" با اترنت جفت و جور می شود ، می توان از یک لینک MAN نقطه به نقطه که از TCP/IP بر روی اتصالات سریع اترنت استفاده می نماید ، بهره مند شد . در مقابل استفاده از راه حل های گران قیمت ( نظیر SONET ) می توان ادارات و شعبات متفاوت آن را در یک محیط جغرافیائی یکسان با استفاده از پروتکل TCP/IP به یکدیگر متصل نمود . در این خصوص نگرانی خاصی در رابطه با نصب تجهیزات گران قیمت استفاده شده توسط SONET و سایر پروتکل های MAN ، وجود نخواهد داشت .

برنامه ریزی و طراحی عناصر

طراحی یک شبکه به چه صورت می بایست انجام شود تا بتوان به اهداف مورد نظر دست یافت ؟ با توجه به ابعاد و حجم پروژه ، نتایج نهائی می تواند به صورت یک سند کوتاه باشد که در آن از یک Checklist به منظور مشخص نمودن مراحل لازم برای افزودن تعدادی دستگاه جدید به شبکه ، استفاده شده است . درصورتی که ابعاد پروژه بزرگتر باشد ، می بایست مستدات لازم به منظور ارائه به مدیران ارشد و تصمیم گیرندگان سازمان ، تهیه و به منظور اتخاذ تصمیم نهائی در اختیار آنان گذاشته شود. در این رابطه لازم است گزارشات و مستندات زیر تهیه گردند :
▪ مستند سازی : به چه نوع مستنداتی برای پیاده سازی پروژه ، نیاز است ؟ گزارش فوق می تواند شامل Cheklist لازم برای ارتقاء( ساده و یا پیچیده ) ، لیست نهائی تصمیم گیری ، مستندات اطلاعاتی به منظور ارائه به کاربران معمولی شبکه و سایر موارد دیگر باشد . مستندات آموزشی می بایست برای مدیران شبکه و کاربران ماهر آماده گردد. در این رابطه لازم است یک مستند دیگر که لی اوت فیزیکی و منطقی شبکه پیاده سازی شده و یا ارتقاء یافته را نشان می دهد نیز تهیه گردد. وجود مستند فوق در زمان بروز اشکال و تلاش در جهت رفع آن بسیار مفید خواهد بود .
▪ طرح کلی پروژه : هر پروژه بزرگ می تواند با استفاده از روش های متفاوتی به منظور نیل به اهداف خود، پیاده سازی گردد. در این رابطه لازم است از مکانیزم های مختلفی برای دریافت فیدبک ها ، استفاده گردد . ( در بهترین طراحی نیز ممکن است برخی از نکات نادیده گرفته شوند ) . ایجاد طرح پروژه با یک زمانبندی مناسب می تواند وضعیت پروژه را منطبق بر نیازها و خواسته ها ی موجود نماید . با ایجاد طرح زمانبندی می توان به صورت اتوماتیک زمانی اضافه را نیز در نظر گرفت که اگر در برخی موارد عملیات متناسب با برنامه زمانبندی انجام نگردید ، وقفه و یا خللی در انجام پروژه پیش نیاید .
▪ سیاست ها و رویه ها : به همراه هر تکنولوژی ، می بایست مستندات لازم در رابطه با جزئیات سیاست ها و رویه ها در زمان استفاده عملیاتی از شبکه ایجاد گردد . سیاست ها شرایط و نحوه استفاده از شبکه را مشخص می نمایند . مثلا" ممکن است شما به پرسنل سازمان خود اجازه ندهید که در محیط کار اقدام به ارسال نامه های الکترونیکی شخصی نموده و یا صفحات وبی را مشاهده نمایند که هیچگونه ارتباطی با فعالیت شغلی آنان ندارد . رویه ها ، جزئیات دستورالعمل ها ی لازم در رابطه با نحوه انجام عملیات را مشخص می نمایند